Testem benevolentiae

Welwillendheid van de Paus voor het Amerikaanse volk
Als bewijs van onze welwillendheid zenden wij u deze brief, van die welwillendheid, bedoelen wij, die wij gedurende dien langen loop van ons pontificaat zonder ophouden hebben bewezen aan u, aan de bisschoppen, uw ambtgenoten, en aan geheel het Amerikaanse volk. Wij grepen daartoe met vreugde iedere gelegenheid aan, die ons geboden werd, hetzij naar aanleiding van tekenen van de gelukkige ontwikkeling uwer Kerk, hetzij door hetgeen gij nuttigs en goeds hadt verricht ter verdediging en bevordering van de belangen der katholieken. Ja, wij hebben daarbij menigmaal gelegenheid gehad met bewondering op te zien naar de bijzondere aard van uw natie, waardoor zij altijd vol opgewektheid klaar staat voor iedere heerlijke onderneming en voor alles wat den voortgang dier beschaving en den luister van uw land vergroot.

Deze brief is een liefdevolle waarschuwing
Toch is het doel van deze brief niet: een bevestiging van die lof, die wij u bij andere gelegenheden dikwijls hebben toegekend. Het doel is veeleer u te wijzen op enkele dingen, waarvoor men zich in acht moet nemen, en op sommige punten, die te verbeteren zijn. Daar deze brief echter geschreven is in de geest van dezelfde apostolische liefde, die wij u altijd hebben bewezen en waarmee wij u dikwijls hebben toegesproken, verwachten wij terecht, dat gij hem eveneens als een bewijs van onze genegenheid zult beschouwen. Ons vertrouwen hieromtrent is nog groter, omdat deze brief geheel bijzonder bestemd Is om een einde te maken aan sommige twistvragen, die in de laatste tijd bij u gerezen zijn, en die, zo niet bij allen dan toch bij velen, tot groot nadeel voor de vrede de geest in opwinding houden.

Aanleiding en onderwerp van dezen brief
Het is u bekend, beminde zoon, dat de levensbeschrijving van Isaac Thomas Hecker, vooral door toedoen van de bewerkers van de vertaling in een vreemde taal en der verklaringen er op, aanleiding geweest is tot het ontstaan van hevige polemieken, vanwege sommige theorieën over het christelijk leven, die in dat werk gepropageerd werden. Wat ons dus aangaat, om overeenkomstig ons opperste apostolische ambt te zorgen voor de integriteit van het geloof en te waken voor de veiligheid eer gelovigen, willen wij u over heel deze zaak wat uïtvoeriger schrijven.

Het fundamentele beginsel der nieuwe meningen, waarover wij het hebben, komt ongeveer hierop neer. Om de andersdenkenden gemakkelijker tot de katholieke leer te brengen, moet de Kerk wat meer toenadering tonen voor de beschaving van onze tot volledige ontwikkeling gekomen eeuw, en, met verzachting van haar vroegere gestrengheid, wat toegevend zijn tegenover de moderne aspiraties en opvattingen van de volken.

Dit beginsel nu moet men volgens veler mening niet alleen verstaan van de kerkelijke tucht, maar ook van de leerstukken, die de geloofsschat uitmaken. Het is, zo beweren zij, om de harten der andersdenkenden te winnen een eis van de tijd, sommige punten van de leer, als zijnde van minder belang, te verzwijgen, of ze althans zo te verzwakken, dat zij niet meer den zin behouden, die de Kerk er altijd, aan gehecht heeft.

Er is geen lange redenering nodig, beminde zoon, om de verkeerde strekking van deze theorie aan te tonen. Men behoeft slechts te herinneren aan de aard en de oorsprong der leer, welke de Kerk voorhoudt. Ziehier, wat het Vaticaans concilie[d:217] daaromtrent zegt: "De leer van het geloof, die door God is geopenbaard, is niet, als ware zij een wijsgerig stelsel, aan de menselijke geest voorgesteld om haar te vervolmaken, maar als een goddelijk pand toevertrouwd aan Christus' bruid om ze trouw te bewaren en met onfeilbare zekerheid te verklaren .... Ten allen tijde moet men vasthouden aan die zin der heilige dogma's, welke onze moeder de H. Kerk ééns voor goed heeft verklaard, en nooit mag men, onder schijn of voorwendsel van er dieper begrip van opgedaan te hebben, van dièn zin, afwijken." Dei Filius, 22[[115|22]]

Evenmin mag men, denken, dat dat stilzwijgen, waardoor men sommige beginselen van de katholieke leer met opzet onvermeld laat en als het ware in het donker van de vergetelheid houdt, volkomen onschuldig is.

Immers al de waarheden, welke de christelijke leer bevat, geen enkele uitgezonderd, hebben één en dezelfde oorsprong en leraar: "de eengeboren Zoon, die in den schoot des Vaders is." (Joh. 1, 18)[b:Joh. 1, 18] Dat deze waarheden echter aan alle tijden en volken aangepast zijn, is duidelijk op te maken uit de woorden, die Christus zelf tot de apostelen sprak: "Gaat dus heen: onderwijst alle volken.... en leert ze onderhouden al wat Ik u heb geboden. Ziet, Ik blijf altijd bij u, tot aan het einde der wereld." (Mt. 28, 19-20)[b:Mt. 28, 19-20]

Daarom verklaart wederom het concilie van het Vaticaan[d:217]: "Alle waarheden, die in Gods geschreven of overgeleverd woord vervat zijn, en die door de Kerk, hetzij door een plechtige uitspraak hetzij door haar gewoon en algemeen leerambt, als door God geopenbaard te geloven worden voorgesteld, moeit men met een goddelijk en allen verplichtend geloof (fide divina et catholica) aannemen." Dei Filius, 13[[115|13]]

Men wachte zich dus wel, van de door God geopenbaarde leer iets af te doen, of er, met welke bedoeling ook, iets van te verzwijgen. Want als men dat doet, dan wil men veeleer de katholieken aftrekkenvan de Kerk dan de andersdenkenden brengen tot de Kerk. Laten deze tot de Kerk terugkeren: wij hebben geen vuriger wens; laten allen, die ver van Christus' sohaapstal ronddolen, tot die schaapstal terugkeren, maar niet langs een andere weg dan die, welke Christus zelf heeft aangewezen.

Wat nu de tucht betreft die de katholieken wordt opgelegd: deze is niet van dien aard, dat zij iedere wijziging, die in overeenstemming zou zijn met de omstandigheden van tijd en plaats, verwerpt.

De Kerk heeft inderdaad een geest van zachtheid en barmhartigheid, die haar door haar Stichter is ingegeven. Zij heeft dan ook, van haar eerste dagen af, gaarne gedaan wat de apostel Paulus omtrent zichzelf getuigde: "Voor allen ben ik alles geworden om allen te redden." (1 Kor. 9, 22)[b:1 Kor. 9, 22]

De geschiedenis van alle eeuwen is er getuige voor: deze Apostolische Stoel, waaraan niet alleen het leer,gezag, maar ook de opperste bestuursmacht over de gehele Kerk geschonken is, heeft altijd onwrikbaar vastgehouden "aan hetzelfde dogma, dezelfde zin, dezelfde formuleering." Dei Filius, 22[[115|22]] Maar wat de tucht aangaat, deze is hij altijd gewoon geweest zo te regelen, dat hij, zonder te raken aan het goddelijk recht, rekening hield met die zeden en de redelijke aanspraken der zo uiteellloopende volken, welke de Kerk in haar schoot vereenëgt. Wie zal er aan twijfelen, dat de Kerk dit ook nu zal doen, als· het zielenheil het vordert?

Dit moet echter door het kerkelijk gezag worden uitgemaakt. Dit is echter een punt dat moet worden uitgemaakt nièt naar het goedvinden van mensen zonder ambt en gezag, die zich door een schijn van goed gemakkelijk op een dwaalspoor laten brengen, maar door het oordeel van de Kerk. Bij dat oordeel moeten allen zich neerleggen, die aan het afkeurend vonnis van onzen voorganger Pius VI willen ontkomen. Deze Paus heeft nl. van de 78e stelling der synode van Pistoia verklaard, dat zij "voor de Kerk en voor de geest Gods waardoor deze geleid wordt beledigend is, in zoverre zij de door de Kerk vastgestelde en goedgekeurde tucht tot een voorwerp van kritiek maakt, alsof de Kerk een tucht kon vaststellen, die nutteloos is, en te zwaar om met de christelijke vrijheid verenigbaar te zijn." Gebed 17. - De zegening , (78)[[8008|(78)]]

In het geval echter waarover wij spreken, beminde zoon, is de bedoeling van de aanhangers van nieuwigheden nog veel gevaarlijker en nog veel meer in strijd met de katholieke leer en de katholieke tucht. Zij zijn nl. van mening, dat in de katholieke Kerk een soort van vrijheid moet worden ingevoerd, waardoor de invloed en het toezicht van het gezag enigermate aan banden gelegd wordt, en iedere gelovige die bevoegdheid heeft om zijn eigen ideeën en zijn eigen drang naar actie wat vrijer op te volgen. Dat is volgens hen een eis naar het model van de vrijheid, die de moderne tijd heeft ingevoerd, en die tegenwoordig welhaast het fundamentele recht is van de burgerlijke gemeenschap.

Over deze vrijheid hebben wij zeer uitvoerig gesproken in onze encycliek[651] aan al de bisschoppen der wereld over de staatsinrichting. Wij hebben daar ook het verschil behandeld tussen de Kerk, die krachtens goddelijk recht bestaat, en alle overige verenigingen, die haar bestaan aan de vrije wil van de mensen danken.

Hier is het dus beter een mening te signaleeren, die men als een bewijs ten gunste van die vrijheid voor de katholieken aanhaalt. Het gaat over het onfeilbaar leergezag van de Paus. Zij zeggen nl.: na de plechtige uitspraak dienaangaande[116|25] op het concilie van het Vaticaan, hoeft men voor de erkenning daarvan volstrekt geen zorg meer te hebben. Bijgevolg, zeggen zij, nu dat onfeilbaar leergezag eenmaal veilig staat, mag voor ieders denken en doen een wijder veld openliggen.

Waarlijk, een averechtse redenering! Immers, als er één conclusie uit het onfeilbaar leergezag der Kerk is, die door het gezond verstand wordt voorgehouden, dan is het zeker deze: niemand mag van dat leergezag willen afwijken, allen moeten integendeel zich van ganser harte aan dat leergezag overgeven om zich te laten onderwijzen en te laten besturen, en zo gemakkelijker van alle persoonlijke dwaling vrij te blijven.

Nog meer: degenen die zo redeneren wijken zeer ver af van de wijze bedoeling der goddelijke Voorzienigheid. Als deze nl. gewild heeft, dat het gezag en het leraarsambt van de Apostolische Stoel door een meer plechtige uitspraak bevestigd werden, dan was dit zeker vooral om de geest van de katholieken beter te beschermen tegen de gevaren van onze tegenwoordige tijd. De ongebondenheid, die men zo ongeveer overal met de vrijheid verwart, de wilde zucht om alles te zeggen en op alles kritiek uit te oefenen, en eindelijk de absolute vrijheid van gedachte en van drukpers hebben de geesten in zulk een diepe duisternis gedompeld, dat het nut en de noodzakelijkheid van het leergezag veel groter is dan vroeger om de mensen van verkeerde morele opvattingen en plichtsverzuim af te houden.

Zeker, wij denken er in de verte niet aan, alles wat de geest van dezen tijd heeft meegebracht zonder meer af te wijzen. Integendeel, alles wat door onderzoek aan waarheid, en alles wat door ijverig werken aan goeds gewonnen wordt, om het erfgoed der wetenschap te verrijken en de openbare welvaart te vergroten, is een winst, die onze volle goedkeuring heeft. Maar, om degelijk nut te hebben, mag dat alles niet bestaan en zijn gang gaan zonder inachtneming van het gezag en de wijsheid der Kerk.

Wij komen nu vervolgens tot een aantal punten, die als het ware de uitlopers zijn van de theorieën, die wij besproken hebben. Daarbij is de bedoeling, geloven wij, niet verkeerd, maar de zaken zelf zullen alles behalve onverdacht blijken.

Op de eerste plaats: men verwerpt alle uitwendige leiding voor hen die zich op de christelijke volmaaktheid willen toeleggen als overbodig, ja zelfs als minder nuttig. De Heilige Geest, beweert men, stort tegenwoordig veel ruimere en vruchtbaarder genadegaven uit in de zielen der gelovigen dan in vroeger tijden. Hij verlicht ze en beweegt ze zonder iemands tussenkomst door een zekere geheimzinnige aandrift.

Het is ongetwijfeld geen geringe vermetelheid alsmen de maat wil gaan bepalen, waarin God Zijn gaven aan de mensen mededeelt. Dat hangt immers uitsluitend van Zijn wil af, en Hijzelf is de absoluut vrije uitdeler van Zijn gaven. "De geest waait waar hij wil." (Joh. 3, 8)[b:Joh. 3, 8] "Aan ieder van ons is de genade geschonken naar de maat, die Christus heeft toegemeten." (Ef. 4, 7)[b:Ef. 4, 7]

Als men zich echter de geschiedenis der apostelenvoor de geest haalt, het geloof der jeugdige Kerk, de strijd en de dood van de heldhaftige martelaren, en eindelijk de oude eeuwen, waarvan die meeste vruchtbaar waren aan grote heiligen, wie zal het dan wagen die oude tijden met de tegenwoordige tijd te vergelijken en te beweren, dat de eerste tijden minder begunstigd werden met de uitstorting van den Heiligen Geest?

Maar wij· laten dit verder rusten. Niemand betwijfelt, dat de Heilige Geest in de zielen van de rechtvaardige werkt door een geheimnisvolle nederdaling, en dat Hij die zielen opwekt door Zijn aansporingen en inwerkingen. Was dit niet het geval, dan zou alle hulp en alle onderricht van buiten zonder uitwerking zijn. "Als iemand beweert .... dat hij aan de prediking des heils, d.i. aan de evangelische prediking, kan beantwoorden zonder die verlichting van de Heilige Geest, die aan allen Zijn zachte inwerking geeft bij het instemmen met de waarheid en het geloven aan de waarheid, dan wordt hij misleid door ketterse geest." Can. 7[[3319|(8)]] Maar - en dat leert ook de ondervinding - die aansporingen en inwerkingen van de Heilige Geest dringen meestal slechts tot het bewustzijn door, door een zekere hulp en om zo te zeggen door een zekere parallel lopende werkzaamheid van het uiterlijk leraarsambt. Terecht zegt Augustinus hieromtrent: "Hij werkt bij goede bomen mede aan het ontstaan der vrucht, die van buiten door middel van een of ander tussenpersoon de boom besproeit en verzorgt, en die van binnen persoonlijk er de groei aan geeft." c. 19[[2223]]

Dit behoort nl. tot de algemene wet van de goddelijke Voorzienigheid, die vastgesteld heeft, dat de mensen meestal door andere mensen gered moeten worden, en die eveneens bepaald heeft, dat degenen, die Zij tot een hogere graad van heiligheid roept door mensen daarheen geleid moeten worden. Gods bedoeling daarbij was, zoals Chrysostomus zegt, "dat wij, door menselijke tussenkomst, van God zouden leren." 1, In Inscr. altar[[4948]]

Een zeer duidelijk voorbeeld daarvan vinden wij in de geschiedenis van de allereerste tijd van de Kerk. Ofschoon Saulus "ziedend van dreigementen en moordlust" (Hand. 9, 1)[b:Hand. 9, 1] de stem van Christus zelf gehoord had, en Hem gevraagd had: "Heer, wat wilt Gij dat ik doe?", werd hij toch naar Damascus, naar Ananias gezonden: "Ga naar de stad; daar zal men u zeggen, wat gij doen moet." (Hand. 9, 6)[b:Hand. 9, 6]

Daar komt nog iets bij. Degenen, die naar hogere volmaaktheid streven, staan juist door de omstandigheid dat zij een weg inslaan, die aan de meesten onbekend is, gemakkelijker bloot aan het gevaar van verdwalen, en hebben daarom meer dan anderen behoefte aan een leermeester en een leidsman.

Bovendien, dit is altijd de praktijk der Kerk geweest. Het is een leer, welke eenstemmig verkondigd is door allen, die in de loop van de eeuwen door wijsheid en heiligheid hebben uitgeblonken. Wie deze leer verwerpt kan dat zeker niet doen zonder vermetelheid en gevaar.

Als men echter de zaken goed, tot in de diepste kern beschouwt, dan is het in de gedachtegang van die nieuwlichters eigenlijk niet duidelijk, waartoe, ook na terzijdestelling van iedere uitwendige bestuurder, die door hen met zulk een ophef verkondigde overvloediger inwerking van de Heilige Geest moet dienen.

Zeker, vooral voor de beoefening van de deugden is de bijstand van de Heilige Geest absoluut nodig. Maar wat doen die liefhebbers van nieuwigheden? Zij hemelen de natuurlijke deugden boven mate op, onder voorwendsel, dat deze beter beantwoorden aan het karakter en de behoeften van deze tijd, omdat zij de mensen meer paraat tot actie en energieker maken.

Men kan maar moeilijk begrijpen, hoe mensen, die de christelijke leer goed kennen, aan de natuurlijke deugden de voorkeur kunnen geven boven de bovennatuurlijke deugden, en aan de eerste grotere werkdadigheid en vruchtbaarheid kunnen toeschrijven. Zal dan de natuur, mèt de genade, zwakker zijn, dan wanneer zij aan haar eigen krachten is overgelaten? Hebben dan soms de grote heiligen, die door de Kerk hooggeacht en openlijk vereerd worden, zich in de orde der natuur zwakkelingen en dwazen getoond, omdat zij in de christelijke deugden hebben uitgemunt?

En dan, ofschoon wij somtijds heerlijke daden van natuurlijke deugd mogen bewonderen, hoeveel mensen zijn er die werkelijk die blijvende gewoonte van de natuurlijke deugden bezitten? Immers, welke mens is er, die niet de bewegingen ondervindt van de stormen, en wel de hevige stormen der hartstochten? Om deze stormen geregeld te boven te komen, en eveneens, om de natuurwet in haar geheel te kunnen onderhouden, heeft de mens absoluut een goddelijke hulp nodig. Wat echter de op zich staande akten van deugd betreft, deze vertonen, als men ze dieper beschouwt, dikwijls meer de schijn dan de werkelijkheid van deugd.

Maar, toegegeven dat het werkelijk deugden zijn, als men niet "tevergeefs wil lopen", en die eeuwige zaligheid, waartoe God in Zijn goedheid ons bestemd heeft, niet wil vergeten, wat baten dan de natuurlijke deugden, zonder de gave en de kracht der goddelijke genade? De H. Augustinus heeft het zeer juist gezegd: "Grote krachtsinspanningen, snelle loop, maar buiten de weg." 31, 4[[838]] Inderdaad, evenals de menselijke natuur, die als gevolg van de erfzonde in ondeugd en oneer was gevallen, wordt opgericht, tot nieuwen adel verheven, en versterkt wordt door de hulp der genade: zo worden ook de deugden, die niet louter met de krachten der natuur maar met de hulp diezelfde genade beoefend werden, vruchtbaar voor de eeuwige zaligheid en tegelijk sterker en vaster.

Met deze mening over de natuurlijke deugden hangt een andere zeer innig samen, nl. die, waardoor alle christelijke deugden als het ware in twee klassen verdeeld worden: de passieve en de actieve deugden, zoals hun woorden luiden. De eerste, zo zeggen zij verder, hoorden meer thuis in de vroegere eeuwen, de tweede komen meer overeen met de tegenwoordige tijd.

Wat men over deze verdeling van de deugden moet denken ligt voor de hand. Een werkelijke passieve deugd bestaat er niet, en kan er ook niet bestaan. "De deugd, aldus de H. Thomas, houdt in: een zekere vervolmaking van het vermogen; het doel nu van het vermogen is de act, en, de act der deugd is niets anders dan het goed gebruik van de wilsvrijheid", Summa Theologiae, Prima Secundae q. 55 a. 1 co.[[t:ia-iiae q. 55 a. 1 co.]] natuurlijk met de hulp van Gods genade, als het gaat over de act van een bovennatuurlijke deugd.

Om echter te beweren, dat onder de deugden sommige voor deze, andere voor die tijden geëigend zijn, zou men de woorden van de apostel moeten vergeten: "Die Hij vooruit heeft gekend, heeft Hij, ook voorbestemd om gelijkvormig te worden aan het beeld van Zijn Zoon." (Rom. 8, 29)[b:Rom. 8, 29] Meester en model van alle heiligheid is Christus, en naar Hem moeten zich allen vormen, die in het verblijf der zaligen verlangen opgenomen te worden. Welnu, Christus verandert niet met het verloop der eeuwen, maar Hij is dezelfde "gisteren en heden en in eeuwigheid." (Hebr. 13, 8)[b:Hebr. 13, 8] Bij gevolg is tot de mensen van alle eeuwen, het woord gericht: "Leert van Mij, omdat Ik zachtmoedig ben en nederig van harte." (Mt. 11, 29)[b:Mt. 11, 29] Voor iederen tijd toont Christus Zich aan ons "gehoorzaam geworden tot dien dood", (Fil. 2, 8)[b:Fil. 2, 8] en voor iedere eeuw geldt de uitspraak van de apostel: "Zij die Christus toebehoren hebben het vlees gekruisigd met zijn driften en begeerten." (Gal. 5, 24)[b:Gal. 5, 24]

Waren er tegenwoordig maar veel meer, die deze deugden beoefenden op de wijze, waarop de grootste heiligen uit de vervlogen eeuwen het gedaan hebben! Deze waren door hun nederigheid, hun gehoorzaamheid, hun zelfbeperking "machtig in woord en werk", en een grote zegen niet slechts voor den godsdienst maar ook voor het openbare en burgerlijke leven.

Uit deze, men zou haast zeggen, verachting voor de evangelische deugden, die men ten onrechte passieve deugden noemt, moest - het lag voor de hand - langzamerhand ook een geringschatting voor het religieuze leven volgen en in de geesten binnendringen. Welnu, dat is bij de aanhangers van de nieuwe meningen een algemeen verschijnsel, te oordelen althans naar sommige uitlatingen over de geloften, die in de religieuze orden worden afgelegd. Die geloften zijn nl., naar hun zeggen, volkomen in strijd met de geest van onze tijd, want zij beperken de grenzen van de menselijke vrijheid. Ze zijn meer geschikt voor zwakke dan voor sterke zielen; ze hebben niet veel waarde voor de christelijke volmaaktheid en voor het welzijn der mensheid; integendeel: ze zijn voor die beide een beletsel en een hinder.

Maar de grove onwaarheid van deze beweringen blijkt wel duidelijk uit de leer en de praktijk der Kerk, die aan het religieuze leven altijd haar hoogste goedkeuring gegeven heeft. En zeker niet ten onrechte. Want wie op goddelijke roeping vrijwillig het religieuze leven omhelzen, en, niet tevreden met de voor allen geldende voorschriften van de geboden, ook die evangelische raden gaan beoefenen, tonen zich wakkere, altijd klaarstaande soldaten voor Christus. Moeten wij denken, dat dit iets is voor zwakke zielen? Dat dit een levenswijze is, die nutteloos of schadelijk is voor de volmaaktheid? Zij, die zich aldus met de heilige band, van de geloften binden, verliezen hun vrijheid niet. Verre van daar; zij genieten een vollere en edeler vrijheid, die vrijheid nl. "waardoor Christus ons vrijgemaakt heeft." (Gal. 4, 31)[b:Gal. 4, 31]

Wat hun verdere bewering betreft, nl. dat het religieuze leven geen of maar weinig nut heeft voor de Kerk: dat is vooreerst een hatelijke belediging voor de religieuze orden, en vervolgens: niemand die de geschiedenis van de Kerk gelezen heeft zal er zo over denken. Hebben uw eigen Verenigde Staten de eerste kiemen van het geloof en van de beschaving niet te danken gehad aan leden van religieuze instellingen? Voor een van hen - dat strekt u zeker tot lof - hebt gij onlangs besloten een standbeeld op te richten.

En tegenwoordig, in onze eigen tijd: hoe opgewekt, hoe vruchtbaar is de werkzaamheid voor de katholieke zaak, welke de religieuze genootschappen overal waar ze zijn aan de dag leggen! Wat zijn er velen, die nog altijd het Evangelie in nieuwe streken doen doordringen en de grenzen der beschaving vooruitbrengen, en dat ten koste van de grootste opofferingen en de uiterste gevaren! Uit de religieuzen, niet minder dan uit de rest der geestelijkheid, heeft het christenvolk zijn predikers, zijn zielbestuurders, heeft de jeugd haar onderwijzers, en de Kerk haar toonbeelden van alle heiligheid.

En deze welverdiende lof geldt zonder onderscheid voor degenen die een werkend leven leiden en ook voor hen, die hun vreugde zoekend in de eenzaamheid, zich op het gebed en de lichamelijke versterving toeleggen. Hoe groot de verdienste dezer laatsten voor de maatschappij geweest is en nog altijd is, zal men ongetwijfeld beseffen, als men weet, welk een krachtig middel om Gods gramschap te bedaren en Zijn gunst te winnen het "voortdurend gebed van de rechtvaardige" (Jak. 5, 16)[b:Jak. 5, 16] is, vooral het gebed, dat met lichamelijke versterving gepaard gaat.

Zijn er dus, die zich gaarne, zonder, de band van de geloften, tot een genootschap willen verenigen, laten zij dan doen wat zij het liefste willen. Zulk een instelling is noch nieuw in de Kerk noch afkeurenswaardig. Maar laten zij zich wachten zulk een instelling boven de religieuze orden te stellen. Integendeel, daar in onze tijd het mensdom veel meer dan vroeger tot een leven van genoegens geneigd is, moet men verreweg de hoogste achting hebben voor hen, die "alles verlaten hebben en Christus zijn gevolgd." (Lc. 5, 11)[b:Lc. 5, 11]

Ten slotte - om niet te uitvoerig te worden -, men moet, zo wordt beweerd, de tot nog toe bij de katholieken gebruikelijke manier en methode om andersdenkenden tot de Kerk terug te brengen opgeven en voortaan een andere methode aanwenden.

Omtrent dit punt is het voldoende het volgende op te merken. Het is niet verstandig, beminde zoon, te gaan opgeven, wat door de oudheid, steunend op een lange ondervinding en voorgelicht ook door de lessen van de apostelen, als goed erkend is.

Wij weten uit het woord Gods, (Sir. 17, 12)[b:Sir. 17, 12] dat ieder de plicht heeft om de naaste te helpen in het bereiken van zijn zaligheid. Die plicht geldt overeenkomstig de stand en de plaats die ieder inneemt. De gelovigen zullen deze hun door God opgelegde plicht op de nuttigste wijze volbrengen door de onberispelijkheid van hun zedelijk gedrag, door de werken der christelijke charitas en door aanhoudend dringend gebed tot God. Maar de leden der geestelijkheid moeten hetzelfde doen door een verstandige evangelieprediking, door de waardigheid en de luister van de godsdienstige plechtigheden, maar vooral door in hun persoon de lessen die Paulus aan Titus en Timotheus gaf, uit te beelden.

Als men onder de verschillende manieren om het woord Gods te verkondigen in sommige gevallen die methode het meest verkieslijk vindt, waarbij men voor die andersdenkenden niet in de kerken spreekt, maar op een buitenkerkelijke behoorlijke plaats, welke dan ook, en niet bij wijze van dispuut, maar bij wijze van vriendschappelijk onderhoud, dan ligt daar niets afkeurenswaardigs in. Echter onder één voorwaarde. Door het gezag der bisschoppen moeten voor dat werk slechts mannen worden bestemd, die te voren bij hen bewijs hebben afgelegd van hun wetenschap en hun onberispelijk gedrag.

Er zijn nl. volgens onze mening bij u veel mensen, die meer uit onwetendheid dan uit kwaden wil ver van het katholicisme staan, en die men misschien gemakkelijker tot de ene schaapstal van Christus zal brengen, als men hun de waarheid in vriendelijk en vertrouwelijk onderhoud voorstelt.

Uit alles derhalve, wat wij tot hiertoe gezegd hebben, beminde zoon, is het duidelijk, dat wij de theorieën, die door sommigen met de collectieve naam van amerikanisme worden aangeduid, onmogelijk kunnen goedkeuren.

Als men met dit woord de bijzondere geestesgaven bedoelt, die de volken van Amerika sieren – zoals dat met andere gaven bij andere volken het geval is - en zo ook: als men daarmee uw staatsbestel, uw wetten en gebruiken bedoelt: dan hebben wij ongetwijfeld geen reden om dat woord te verwerpen.

Maar als dat woord moet dienen om de boven vermelde leringen niet alleen een naam te geven maar ook als goed voor te stellen: bestaat er dan wel enige twijfel, of onze eerbiedwaardige broeders, de bisschoppen van Amerika de eersten zullen zijn om het af te wijzen en te veroordelen, als zijnde een zo groot mogelijke smaad voor hun persoon en voor hun volk? Immers, dat woord wekt de verdenking, dat er bij u zijn, die zich voor Amerika de Kerk anders voorstellen en wensen dan de Kerk, zoals ze in de landen van heel de wereld bestaat.

De Kerk is één, door de eenheid van leer en van bestuur, en tegelijk katholiek. En omdat God gewild heeft, dat de Stoel van Petrus haar middelpunt en haar grondslag zou zijn, wordt zij met recht de Roomse Kerk genoemd, want: "waar Petrus is, daar is de Kerk." 11, 57[[1761]] Bijgevolg: ieder die katholiek genoemd wil worden, moet in volle oprechtheid de woorden van Hiëronymus tot Paus Damasus tot de zijne maken: "Ik voor mij, die geen ander hoofd dan Christus volg, blijf in gemeenschap met uwe heiligheid, d.i. met de Stoel van Petrus. (Mt. 16, 18)[[b:Mt. 16, 18]] Ik weet, dat de Kerk op die rots gebouwd is: alwie niet met u verzamelt, verstrooit. (Mt.12, 30)[[b:Mt.12, 30]]"

Wij zullen zorgen, beminde zoon, dat hetgeen wij u overeenkomstig onze ambtsplicht in een persoonlijke brief geschreven hebben, ook aan de overige bisschoppen der Verenigde Staten wordt medegedeeld. Tevens geven wij u opnieuw de verzekering van de liefde, die wij gevoelen voor geheel uw volk, dat in het verleden veel voor den godsdienst heeft gedaan en met de hulp van God voor de toekomst nog grotere dingen belooft.

Als onderpand der goddelijke genaden verlenen wij aan u en aan alle gelovigen van Amerika met grote liefde de apostolische zegen.

Gegeven te Rome, bij St. Pieter, de 22e januari 1899, in het 22e jaar van ons Pausschap.

PAUS LEO XIII