Zegenen of niet zegenen? Omtrent de Vaticaanse verklaring Fiducia Supplicans

In maart 2021 antwoordde de doctrinaire afdeling van het Vaticaan [8222] op de vraag of de Kerk verbintenissen van personen van hetzelfde geslacht kon zegenen: "Nee." In zijn antwoord [8222], dat de handtekening van paus Franciscus droeg, verklaarde kardinaal Luis Ladaria dat "het niet geoorloofd om een zegening te geven aan relaties of partnerschappen, ... die seksuele activiteit buiten het huwelijk inhouden" omdat een zegen die de legitimiteit van verbintenissen tussen personen van hetzelfde geslacht erkent, in feite "een keuze en levenspraxis goed te keuren en aan te moedigen die niet erkend kan worden als zijnde objectief gericht op de geopenbaarde plannen van God." De kardinaal maakte echter duidelijk dat "personen met homoseksuele neigingen" als individu gezegend kunnen worden als ze "die de wil tonen om trouw te leven volgens de geopenbaarde plannen van God zoals voorgesteld door de leer van de Kerk."

De handtekening van de paus staat ook op de verklaring Fiducia Supplicans [9111] van 18 december 2023, van de opvolger van kardinaal Ladaria, Victor kardinaal Fernandez. In de jaren sinds het uitbrengen van het Responsum van 2021 [8111], zo stelt kardinaal Fernandez, heeft de "horizon" van de kerkelijke leer "een echte ontwikkeling" doorgemaakt. De nieuwe "context" laat "de mogelijkheid toe om ... koppels van hetzelfde geslacht te zegenen zonder hun status officieel te valideren of op welke manier dan ook de eeuwige leer van de Kerk over het huwelijk te veranderen."

Die leer bevestigt kardinaal Fernandez opnieuw in Fiducia Supplicans [9111]: het huwelijk tussen man en vrouw is de unieke gezegende omgeving voor seksuele relaties tussen mensen. Verre van het toestaan van verbintenissen tussen mensen van hetzelfde geslacht, waarschuwt de verklaring daarom herhaaldelijk voor "het risico dat een zegen die gegeven wordt aan een andere verbintenis verward wordt met de ritus die eigen is aan het Sacrament van het Huwelijk". In feite, zegt kardinaal Fernandez, zouden de nieuwe niet-rituele "pastorale" zegeningen die hij voorstelt, niet moeten worden gegeven als ze verwarring zullen zaaien over de katholieke leer over het huwelijk en de seksuele moraal.

Ondanks de zorg van de kardinaal om geen verdeeldheid te zaaien, barstten binnen enkele weken na de publicatie van Fiducia [9111] dramatisch tegengestelde reacties los in vijftig landen. Bisschoppen in Vlaanderen en Duitsland verwelkomden de verklaring als een "hulp om verder te komen" op hun eerder gekozen pad naar formele inzegening van paren van hetzelfde geslacht. Foto's en video's van vooraf geplande ceremonies voor paren van hetzelfde geslacht vulden computerschermen over de hele wereld met beelden van priesters die zegeningen gaven die Fiducia [9111] verbood. Massamedia verspreidden het nieuws snel over de hele wereld: de katholieke kerk is van gedachten veranderd; ze keurt nu verbintenissen tussen personen van hetzelfde geslacht goed.

Uit Congo klonk een andere stem. Fridolin Kardinaal Ambongo verklaarde dat Fiducia [9111] in Afrika "een schokgolf" veroorzaakte. Overal op het continent werden evangelische en pinksterchristenen verbijsterd door wat leek op pauselijke toestemming om homoseksuele paren te zegenen, omdat ze altijd hadden gerekend op een onwankelbaar katholiek getuigenis van de Bijbelse waarheid van het huwelijk. Ook de moslims van Afrika namen kritisch nota van het document [9111]. Dat deden ook de Afrikaanse bisschoppen.

Kardinaal Ambongo bracht hun zorgen onmiddellijk naar Rome voor gedetailleerde besprekingen met paus Franciscus en kardinaal Fernandez. Met goedkeuring van de paus werkten de twee kardinalen zorgvuldig een verklaring uit "namens de hele katholieke kerk in Afrika" en ondertekenden deze. Hierin stond de overtuiging van de bisschoppen dat "de extra-liturgische zegeningen voorgesteld in .... Fiducia Supplicans [9111] niet kunnen worden uitgevoerd in Afrika zonder zichzelf bloot te stellen aan schandalen."

Ik geloof ook niet dat ze in het bisdom Baker zonder schandalen kunnen worden uitgevoerd. Als een heteroseksueel koppel dat samenwoont of een koppel van hetzelfde geslacht een priester zou vragen om hen te zegenen, zouden ze hier, net als in Afrika, een officieel teken van goedkeuring vragen voor gedrag waarvan de Kerk leert dat het zondig is in de ogen van God. Als de priester hun verzoek inwilligt, zullen de subtiele onderscheidingen van Fiducia Supplicans [9111] omstanders er niet van weerhouden om te concluderen dat de Kerk die de priester vertegenwoordigt niet langer gelooft zoals ze voorheen altijd deed, maar nu de verbintenissen van ongehuwde paren goedkeurt.

Dat is niet de boodschap die ik als bisschop wil dat priesters uitzenden in het bisdom Baker. Daarom vraag ik, in overeenstemming met de hierboven genoemde waarschuwingen van kardinaal Fernandez over het scheppen van verwarring en de verklaring van de Afrikaanse bisschoppen, aan de priesters van Baker om geen bekende samenwonende paren in te zegenen, van hetzelfde geslacht of van beide geslachten. Individuele mannen en vrouwen moeten zich echter, zoals kardinaal Fernandez en de Afrikaanse bisschoppen overeenkomen, vrij voelen om een priesterzegening buiten de mis aan te vragen en te ontvangen. In overeenstemming met een suggestie van kardinaal Fernandez zou de priester de volgende woorden moeten zeggen:

Wat mij betreft, ik zou elke dag van mijn leven graag een priester deze woorden over mij horen zeggen.

Vanaf "het begin", zo verzekeren de evangeliën ons, was het de bedoeling van onze Schepper dat de bloei van de mens zou voortvloeien uit de omhelzing van één vlees door een man en een vrouw die openstaan voor de overdracht van leven. Met het oog op menselijk geluk reserveerde Hij die wederzijdse lichamelijke omhelzing voor het huwelijksbed en zegende deze plechtig op de huwelijksdag. Als priesters van Jezus Christus gedrag zegenen dat in strijd is met Zijn geboden, dan devalueren ze de heiligheid van de huwelijksgeloften en vervormen ze het goddelijke ontwerp voor menselijk geluk. “Wat God derhalve heeft verbonden, mag een mens niet scheiden.” De God van de verbondsbelofte is de Verlosser van het huwelijk, niet de ontkrachter ervan. Elke vorm van zegening die buitenechtelijke verbintenissen goedkeurt kan niet uit de handen van Zijn priesters komen.