Behoudt altijd de moed en de fierheid van uw geloof

Dierbare broeders en zonen,
Dierbare vrienden,

Het is voor mij als opvolger van de heilige Petrus in het apostelcollege en op de zetel van Rome, een onmetelijke vreugde mij vandaag tot u te richten met dezelfde woorden die de heilige Petrus negentien eeuwen geleden richtte tot de christenen die toen evenals nu een minderheid vormden in dit gebied, 'de vreemdelingen in de verstrooiing van Pontus, Galatië, Kappadocië ... Genade voor u en vrede in rijke overvloed!' (1 Pt. 1, 1-2) [b:1 Pt. 1, 1-2]. Evenals Petrus zou ik eerst dank willen zeggen voor de levende hoop welke in u is en welke van de verrezen Christus komt; ik zou ieder van u willen aansporen dankbaar te zijn tegenover God en standvastig in het geloof, als 'gehoorzame kinderen', door uw ziel zuiver te houden in de gehoorzaamheid aan de waarheid, in oprechte broederliefde, ... onder de heidenen een voorbeeldig leven te leiden; dan zullen zij God om uw goede daden verheerlijken. (1 Pt. 1, 3.14.22; 1 pt. 2, 12) [[b:1 Pt. 1, 3.14.22; 1 pt. 2, 12]].

De apostel zorgde er zelfs voor de trouw tegenover de burgerlijke gezagsdragers te vermelden. 'Leeft zei hij als vrije mensen, maar maakt als dienstknechten van God van de vrijheid geen voorwendsel voor de ondeugd' (1 Pt. 2, 16) [b:1 Pt. 2, 16].

Ja, ik zou u willen uitnodigen deze brief, geschreven aan hen die u voorafgingen in dit land, heel bijzonder als de uwe te beschouwen, door hem met aandacht te herlezen, en elke uitspraak ervan te overdenken. Ik vestig nu uw aandacht op een van zijn aansporingen: 'Weest altijd bereid tot verantwoording aan alwie u rekenschap vraagt van de hoop die in u leeft. Maar verdedigt u met zachtmoedigheid en gepaste eerbied, en zorgt dat uw geweten zuiver is' (1 Pt. 3, 15-16) [b:1 Pt. 3, 15-16].

Deze woorden zijn een gulden regel voor de betrekkingen en contacten die de christen moet onderhouden met zijn medeburgers die een ander geloof hebben. Vandaag is het voor u, christenen die hier in Turkije woont, uw lot te leven binnen het kader van een moderne staat die voor allen de vrije uitdrukking van hun geloof voorziet zonder zich met een ervan te vereenzelvigen, en samen met mensen die in grote meerderheid, hoewel ze het christelijke geloof niet delen, verklaren 'gehoorzaam te zijn aan God', 'onderworpen aan God', en zelfs 'dienaren van God', volgens hun eigen woorden die bij de reeds aangehaalde woorden van de heilige Petrus aansluiten (1 Pt. 2, 16) [[b:1 Pt. 2, 16]]; evenals u hebben zij dus het geloof van Abraham in de enige almachtige en barmhartige God. U weet dat het Tweede Vaticaans Concilie zich openlijk over dit onderwerp heeft uitgesproken en ikzelf heb in mijn eerste encycliek Redemptor Hominis [237] eraan herinnerd dat 'het concilie zijn achting heeft getoond voor de volgelingen van de islam, wier geloof eveneens teruggaat op Abraham' Redemptor Hominis [[237|11]]

Staat u mij toe hier, voor u, de woorden in herinnering te roepen van de concilieverklaring Nostra Aetate [610]: 'De kerk ziet ook met waardering naar de moslims, die ('met ons' lezen we in een andere concilietekst, de constitutie Lumen gentium, n. 16 [617|16]) de ene God aanbidden, de levende en uit zichzelf bestaande, de barmhartige en almachtige, de Schepper van hemel en aarde, die gesproken heeft tot de mensen. Zij leggen zich erop toe zich met heel hun hart ook aan zijn verborgen raadsbesluiten te onderwerpen zoals Abraham, naar wie het islamitisch geloof graag terug grijpt, zich aan God heeft onderworpen. Hoewel zij Jezus niet als God erkennen, vereren zij Hem toch als profeet en zij eren zijn maagdelijke moeder Maria, die zij somtijds zelfs eerbiedig aanroepen. Bovendien verwachten zij de dag van het oordeel, wanneer God alle mensen doet verrijzen en zal vergelden. Daarom houden zij het zedelijk leven hoog en eren God vooral door gebed, aalmoezen en vasten' Nostra Aetate [[610|3]]

Denkend dus aan uw medeburgers, maar ook aan de uitgestrekte islamitische wereld spreek ik vandaag opnieuw de waardering van de katholieke kerk uit voor deze religieuze waarden.

Broeders, wanneer ik aan dit geestelijke erfgoed denk en aan de waarde die het heeft voor de mens en de samenleving, aan zijn vermogen vooral de jongeren een levensrichting te geven, de leegte op te vullen welke het materialisme heeft achtergelaten, een vaste grondslag te geven voor de sociale en juridische organisatie, vraag ik mij af of het niet juist vandaag, nu christenen en moslims een nieuwe periode van de geschiedenis zijn binnengetreden, nodig is de geestelijke banden die ons verenigen te herkennen en te ontwikkelen, om 'in het belang van alle mensen de sociale rechtvaardigheid, de zedelijke goederen alsook vrede en vrijheid zoals het concilie ertoe uitnodigt gezamenlijk te verdedigen en te bevorderen' Nostra Aetate [[610|3]]

Het geloof in God dat de geestelijke afstammelingen van Abraham belijden, christenen, moslims en joden, is indien het oprecht wordt beleefd zodat het het leven doordringt, een zekere grondslag voor de waardigheid, de broederschap en de vrijheid van de mensen en een beginsel van rechtschapenheid voor het morele gedrag en het gemeenschappelijke leven. En er is nog meer: dankzij dit geloof in de transcendente God, de Schepper, staat de mens aan de top van de schepping. Hij is geschapen, zo leert de bijbel, 'naar het beeld en de gelijkenis van God' (Gen. 1, 27) [b:Gen. 1, 27]; en voor de Koran, het heilige boek van de moslims, heeft, hoewel de mens uit stof gemaakt is, 'God hem zijn geest ingegeven en hem begiftigd met gehoor, gezicht en hart', dat wil zeggen verstand (Soera 32, 8).

Voor de moslim is het heelal bestemd om aan de mens als vertegenwoordiger van God te worden onderworpen; de bijbel verklaart, dat God de mens opgedragen heeft de aarde te onderwerpen, maar ook haar 'te bewerken en te beheren' (Gen. 2, 15) [b:Gen. 2, 15]. Als schepsel van God heeft de mens rechten die niet geschonden mogen worden, maar hij is ook gehouden aan de wet van goed en kwaad die gebaseerd is op de door God ingestelde orde. Dankzij deze wet mag de mens zich nooit onderwerpen aan een afgod. De christen houdt zich aan het plechtige gebod 'gij zult geen andere goden hebben, ten koste van Mij' (Ex. 20, 3) [b:Ex. 20, 3]. De moslim van zijn kant zal altijd zeggen: 'God is de allergrootste'.

Ik zou gebruik willen maken van deze ontmoeting en van de gelegenheid welke de door de heilige Petrus aan uw voorgangers geschreven woorden mij geven, om u uit te nodigen iedere dag de diepe wortels te overdenken van het geloof in God, waarin ook uw islamitische medeburgers geloven, om er het beginsel aan te ontlenen voor een samenwerking met het oog op de voortgang van de mens, de wedijver in het goede, de uitbreiding van de vrede en van de broederschap in de vrije belijdenis van het geloof dat ieder heeft.

Deze houding, dierbare broeders en zusters, gaat samen met de reeds zo verdienstelijke trouw van uw hier vertegenwoordigde christelijke gemeenschappen. Deze trouw is de erfgenaam van een groots verleden. We hebben reeds gesproken over de brief van de heilige Petrus; men zou kunnen ingaan op de liefde van de heilige Paulus en de heilige Johannes voor de kerken van Klein-Azië. Een profaan schrijver uit het begin van de tweede eeuw, Plinius de Jongere, beschreef het leven van de leerlingen van Christus met verwondering, in een getuigenis dat in de ogen van de geschiedenis waardevol blijft. Maar hoe zouden wij de bloeiperiode die daarop volgde vergeten; en vooral de tijd van de kerkvaders?

En omdat de heilige Petrus spreekt over Kappadocië, gaan mijn gedachten spontaan uit naar de heilige Basilius de Grote (329-379), een van de meest opvallende glories van de kerk in deze streek, te meer omdat dit jaar het zestiende eeuwfeest van zijn dood wordt gevierd: ik ben blij u aan te kondigen, dat een pauselijk document dat de persoon van deze zeer grote leraar beschrijft, dit gedenkwaardige eeuwfeest zal bekronen.

Vandaag zijn uw gemeenschappen, ook al zijn ze bescheiden, rijk door de aanwezigheid van verschillende tradities en worden gevormd door mensen die uit talrijke delen van de wereld komen. Dat geeft u de gelegenheid wederzijds uw geloof en hoop uit te spreken en hier een belangrijk getuigenis af te leggen van eenheid en broederschap.

Behoudt altijd de moed en de fierheid van uw geloof. Verdiept het. Blijft onophoudelijk naderen tot Christus, de hoeksteen, als levende stenen, zeker van het doel van uw geloof, het heil van uw ziel. De Heer Jezus maakt nu reeds van u ledematen van zijn lichaam; als Zoon van God doet Hij u delen in zijn goddelijke natuur, geeft Hij u deel aan zijn Geest. Put met vreugde uit de opborrelende bron die zijn eucharistie is. Moge Hij u vervullen met zijn liefde! U moet ook het gevoel hebben in gemeenschap zijn met de universele kerk die de paus in zijn nederige persoon voor u vertegenwoordigt. Uw getuigenis is des te kostbaarder waar het bescheiden is in aantal, maar niet in kwaliteit.

Voor wat mij betreft, wilde ik u mijn diepe genegenheid en vertrouwen uitspreken. Laten we sterk verenigd blijven in de band van het gebed. Ik beveel Christus Jezus en zijn allerheiligste moeder alle menselijke en geestelijke noden van uw gemeenschappen aan, van elk van uw gezinnen. Mijn bijzondere gedachte gaat uit naar uw kinderen, uw zieken, hen die worden beproefd. Mogen ze getroost worden door de liefde van God en de hulp van hun broeders! Van ganser harte zegen ik u, in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.