Weidt de kudden van God

“Weidt de kudden van God waarvan gij de herders zijt; hoedt haar zoals God het wil: van harte en niet uit dwang.” (1 Pt. 5, 2)[b:1 Pt. 5, 2] De geïnspireerde woorden van de apostel Petrus vinden hun weerklank in die van de ritus van de bisschopswijding: “Onze Heer Jezus Christus, die door de Vader werd gezonden om de mensheid te verlossen, zond zelf twaalf apostelen de wereld in. Vervuld met de kracht van de Heilige Geest moesten ze het Evangelie prediken, en alle volkeren in één kudde bijeenbrengen, ze heiligen en besturen... Door de wijsheid en voorzichtigheid van de bisschop leidt Christus zelf u op uw aardse pelgrimstocht naar het eeuwige geluk.” vgl: De Ordinatione Episcopi, presbyterorum et diaconorum, (39)[[[4172|(39)]]] Bisschoppen zijn dus geroepen om te besturen “door raad, aansporing en voorbeeld, maar ook door hun gezag en gewijde macht” Lumen Gentium, 27[[617|27]], aangezien naastenliefde en barmhartigheid eisen dat een Vader ook alles in het werk stelt om afwijkingen te corrigeren.

In haar aardse pelgrimstocht heeft de Kerk vanaf de apostolische tijd wetten en gedragsregels opgesteld die door de eeuwen heen gestalte kregen als een samenhangend geheel van bindende normen die de eenheid van Gods volk veilig stelden. Het is de verantwoordelijkheid van de bisschoppen ervoor te zorgen dat deze regels worden nageleefd, want ze weerspiegelen het geloof dat we allemaal belijden en waaruit hun bindende kracht voortkomt; gegrondvest op dat geloof, tonen zij de moederlijke barmhartigheid van de Kerk, die zich altijd bekommert om het heil van de zielen. Aangezien die normen bedoeld zijn om het leven van de gemeenschap in de loop van de tijd te beheersen, moeten ze rekening houden met veranderingen in de samenleving en nieuwe behoeften van het Volk van God, waardoor het soms nodig is ze te wijzigen en aan te passen aan veranderde omstandigheden.

Te midden van de snelle sociale veranderingen van vandaag "maken we niet alleen een tijdperk van veranderingen mee, maar ook een verandering van tijdperk." "En het Woord is vleesgeworden en heeft onder ons gewoond" (Joh. 1, 14), 3[[7526|3]] Het is bijgevolg duidelijk geworden dat een passend antwoord op de behoeften van de Kerk over de hele wereld vraagt om een herziening van de strafwetgeving in de Codex van het Canonieke Recht, uitgevaardigd door de heilige Johannes Paulus II op 25 januari 1983[3464], zodat de herders van de Kerk het kunnen inzetten als een flexibeler middel van correctie en redding, dat snel en met pastorale liefde kan worden toegepast om ernstiger kwaad te voorkomen en om genezing te brengen van verwondingen veroorzaakt door menselijke zwakheid.

Daartoe heeft mijn Eerwaarde Voorganger Benedictus XVI in 2007 de Pauselijke Raad voor de Interpretatie van Wetsteksten[d:98] bevolen om het proces van herziening van de strafbepalingen in het Wetboek van 1983 in gang te zetten. Bij het uitvoeren van deze taak heeft het Dicasterie concrete inspanningen geleverd om nieuwe behoeften vast te stellen, de beperkingen en tekortkomingen van de huidige wetgeving te identificeren en mogelijke duidelijke en eenvoudige oplossingen aan te geven. Die studie werd uitgevoerd in een geest van collegialiteit en samenwerking, met de hulp van experts en bisschoppen, om de uiteindelijke oplossingen aan te passen aan de uiteenlopende behoeften en culturen van de plaatselijke kerken.

Een eerste ontwerp van het nieuwe Boek VI van de Codex van Canoniek Recht[30|+1510] werd vervolgens opgesteld en naar alle Bisschoppenconferenties, de Dicasterieën van de Romeinse Curie, Hogere Oversten van Religieuze Instituten, Faculteiten Kerkelijk Recht en andere kerkelijke Instellingen gestuurd voor hun observaties. Inmiddels is ook wereldwijd een aantal canonisten en strafrechtdeskundigen geraadpleegd. De reacties van dit vooroverleg zijn verzameld en voorgelegd aan een groep deskundigen, die het concept in het licht van die suggesties heeft herzien en deze vervolgens nogmaals ter zorgvuldige beoordeling aan de adviseurs heeft voorgelegd. Na verdere herzieningen en discussies werd het definitieve ontwerp besproken in de plenaire vergadering van de leden van de Pauselijke Raad voor de Interpretatie van Wetsteksten[d:98] Tenslotte werd de tekst, na verwerking van de correcties van de plenaire vergadering, in februari 2020 aan de paus van Rome overhandigd.

De naleving van het strafrecht is bindend voor het hele Volk van God, maar de verantwoordelijkheid voor de juiste toepassing ervan - zoals hierboven vermeld - ligt specifiek bij de bisschoppen en de oversten van individuele gemeenschappen. Het is een taak die op geen enkele manier kan worden gescheiden van de munus pastorale die hun is toevertrouwd, en die moet worden uitgevoerd als een concreet en essentieel vereiste van naastenliefde, niet alleen jegens de kerk, de christelijke gemeenschap en mogelijke benadeelde partijen, maar ook jegens hen die misdaden begaan en zelf de genade en correctie van de Kerk nodig hebben.

In het verleden is er grote schade aangericht door een gebrek aan waardering voor de nauwe relatie die in de Kerk bestaat tussen het uitoefenen van naastenliefde en het – waar de omstandigheden en gerechtigheid dit vereisen – toevlucht nemen tot disciplinaire sancties. Deze manier van denken - zoals we uit ervaring hebben geleerd - dreigt te leiden tot het tolereren van immoreel gedrag, waarvoor louter aansporingen of suggesties onvoldoende remedies zijn. Deze situatie brengt vaak het gevaar met zich mee dat dergelijk gedrag na verloop van tijd verankerd kan raken, waardoor correctie moeilijker wordt en in veel gevallen tot verontwaardiging en verwarring onder de gelovigen leidt. Om deze reden wordt het noodzakelijk dat bisschoppen en oversten straffen opleggen. Nalatigheid van de zijde van een bisschop bij het toepassen van het strafsysteem is een teken dat hij zijn plichten niet eerlijk en getrouw heeft vervuld, zoals ik in heldere termen heb uiteengezet in recente documenten zoals de Apostolische brieven, Motu Proprio gegeven (Come una madre amorevole[6363] (4 juni 2016) en Vos Estis Lux Mundi (ad experimentum)[7369] (7 mei 2019)).

Naastenliefde vereist dus dat de herders van de Kerk het strafrechtelijk systeem toepassen wanneer dat nodig is, rekening houdend met de drie doelstellingen die het in de kerkelijke gemeenschap noodzakelijk maken: het herstel van de eisen van gerechtigheid, de correctie van de schuldige en het herstel van schandalen.

Zoals ik onlangs heb opgemerkt, hebben canonieke sancties ook een genezend en heilzaam doel en zijn ze in de eerste plaats gericht op het welzijn van de gelovigen. In die zin vertegenwoordigen ze “een positief middel voor de verwezenlijking van het Koninkrijk en voor de wederopbouw van het recht in de gemeenschap van gelovigen, die geroepen zijn tot persoonlijke en gemeenschappelijke heiliging”. Stilte en gebed voor wie verkeerd doen[[7912]]

Daarom introduceert de nieuwe tekst, in samenhang met de algemene kenmerken van het canonieke systeem, en in overeenstemming met de traditie van de Kerk zoals die in de loop van de tijd is geconsolideerd, verschillende wijzigingen in de huidige wet en introduceert verschillende nieuwe soorten misdaad, in overeenstemming met de groeiende behoefte binnen verschillende gemeenschappen om te zorgen voor het herstel van het recht en de orde die het misdrijf heeft geschonden.

De tekst is ook technisch verbeterd, vooral met betrekking tot fundamentele strafrechtelijke kwesties, zoals het recht op zelfverdediging, het voorschrijven van strafrechtelijke maatregelen en de noodzaak van meer precisie bij het bepalen van straffen, in overeenstemming met de vereisten van het strafrecht, waardoor ordinarissen en rechters objectieve criteria krijgen om de meest geschikte sanctie in individuele gevallen te bepalen.

De herziening eerbiedigt ook het beginsel van vermindering van gevallen waarin het opleggen van een sanctie wordt overgelaten aan het oordeel van de autoriteiten, zodat bij de toepassing van sancties, servatis de iure servandis , de kerkelijke eenheid wordt bevorderd, vooral in het geval van die delicten die de grootste schade en schandaal veroorzaken in de gemeenschap.

In het licht van het voorgaande vaardig ik door deze Apostolische Constitutie de herziene tekst van Boek VI van de Codex van het Canonieke Recht[30|+1510] uit zoals opgedragen en herzien, in de hoop dat het een instrument zal zijn voor het welzijn van de zielen en dat de voorschriften ervan zullen worden toegepast door de herders van de Kerk, waar nodig, met gerechtigheid en barmhartigheid, in het besef dat het deel uitmaakt van hun ambt, als een plicht van gerechtigheid - een eminente kardinale deugd - om straf op te leggen wanneer het welzijn van de gelovigen dit vereist.

Tenslotte, om iedereen volledige en gemakkelijke toegang te geven tot de bepalingen in kwestie, besluit ik dat deze herziening van Boek VI van de Codex van het Canonieke Recht[30|+1510] wordt afgekondigd door publicatie in L'Osservatore Romano, en op 8 december 2021 in werking treedt, en dat zij daarna wordt ingevoegd in het officiële orgaan Acta Apostolicae Sedis.

Ik besluit verder dat, met de inwerkingtreding van het nieuwe Boek VI, het huidige Boek VI van de Codex van het Canonieke Recht[30|+1510] wordt afgeschaft, ongeacht het tegendeel, zelfs als het een bijzondere vermelding verdient.

Gegeven in Rome, bij de Sint Pieter, op het hoogfeest van Pinksteren, 23 mei 2021, het negende jaar van mijn pontificaat.

Franciscus