Het einde der tijden is niet het einde van de wereld

--

Dierbare broeders en zusters,

Op deze voorlaatste zondag van het liturgisch jaar geeft de tekst van Marcus een deel van Jezus’ toespraak weer over het einde der tijden - technisch gesproken, de “eschatalogische” tijd (Mc. 13, 24-32)[[b:Mc. 13, 24-32]]. Deze toespraak staat, zij het met enkele varianten, ook bij Matteüs en Lucas en het is misschien de moeilijkste tekst uit het Evangelie. Een moeilijkheid die voortkomt uit de inhoud, maar ook uit de taal: men spreekt namelijk over een toekomst die onze categorieën overstijgt en Jezus gebruikt daar beelden en woorden voor uit het Oude Testament, maar Hij last bovenal een nieuwe kern is, namelijk Zichzelf, het mysterie van Zijn Persoon, van Zijn dood en verrijzenis. De pericoop van vandaag begint eveneens met kosmische beelden van apocalyptische aard: “... in die dagen zal de zon verduisteren en de maan zal geen licht meer geven; de sterren zullen van de hemel vallen en de hemelse heerscharen zullen in verwarring geraken” (Mc. 13, 24-25)[b:Mc. 13, 24-25]; doch dit element wordt gerelativeerd door wat erop volgt: “Dan zullen zij de Mensenzoon zien komen op de wolken met grote macht en heerlijkheid” (Mc. 13, 26)[b:Mc. 13, 26]. De Mensenzoon is Jezus, Hij verbindt het heden met de toekomst; de oude woorden van de profeten hebben eindelijk een kern gevonden in de Persoon van de Messias van Nazareth: Hij is het gebeuren, de echte, degene die te midden van de ingrijpende veranderingen in de wereld, het stevige en stabiele punt blijft.

Een ander woord uit het Evangelie van vandaag bevestigt het. Jezus zegt: “Hemel en aarde zullen voorbijgaan maar mijn woorden zullen niet voorbijgaan” (Mc. 13, 31)[b:Mc. 13, 31]. Inderdaad, wij weten dat in de Bijbel dat Gods woord aan de oorsprong ligt van de schepping: alle schepselen, te beginnen met de elementen van de kosmos – zon, maan, het firmament – gehoorzamen aan Gods woord, zij bestaan omdat zij erdoor “geroepen” werden. Deze scheppende macht van het woord Gods is in Jezus Christus, het mens geworden Woord, geconcentreerd maar gaat ook doorheen menselijke woorden – zij zijn het echte “firmament” – en leidt de gedachte en de stappen van de mens op aarde. Daarom beschrijft Jezus niet het einde van de wereld en als Hij apocalyptische beelden gebruikt, treedt Hij niet op als “helderziende”. In tegendeel, Hij wil de leerlingen van alle tijden onttrekken aan de nieuwsgierigheid van data en voorspellingen, door hen eerder een diepe, essentiële leessleutel te geven en hen vooral de weg te tonen die zij, vandaag en morgen, op aarde moeten gaan om het eeuwig leven binnen te gaan. Alles gaat voorbij – brengt de Heer ons in herinnering – maar Gods woord verandert niet, en ten overstaan daarvan is ieder van ons verantwoordelijk voor zijn eigen gedrag. Het is op grond daarvan dat wij zullen geoordeeld worden.

Dierbare vrienden, ook in onze tijd ontbreekt het niet aan natuurrampen, zelfs niet aan oorlog en geweld, helaas! Ook vandaag hebben wij voor ons leven en onze hoop een stabiel fundament nodig, en vandaag nog meer omwille van het relativisme dat ons overweldigt. Moge de Maagd Maria ons helpen om deze kern – de Persoon van Christus en Zijn woord – te aanvaarden!