Naar de oude siteThemata uit de Exhortatie Sacramentum Caritatis
Inhoudsopgave
Uitklappen
- Documentgegevens
- Inleiding
BRUSSEL (Kerknet) - Vanmiddag is in Rome de pauselijke postsynodale exhortatie[1784] naar aanleiding van de Bisschoppensynode over de Eucharistie voorgesteld. Opvallend is de sterke pastorale toon van de nieuwe exhortatie. Anderzijds blijft de paus in zijn encycliek trouw aan de kerkelijke traditie, onder meer met zijn pleidooi voor de centrale plaats van de Eucharistie, het priestercelibaat, de eigen rol van de diakens en de leken, de onverbreekbaarheid van het Huwelijk, het bevorderen van de eucharistische Aanbidding en het Gregoriaans en de centrale betekenis van de zondag. Bron en hoogtepunt van het leven en de zending van de Kerk
In de inleiding staat dat de exhortatie de rijke verscheidenheid aan beschouwingen en voorstellen van de Bisschoppensynode van oktober 2005 wil samenvatten. Die synode is een raadgevend orgaan dat door het Tweede Vaticaans Concilie werd opgericht als discussieforum rond specifieke thema's. Op het einde verschijnt telkens een slotverklaring, met de aanbevelingen van de synodevaders. Die vormen de basis voor de exhortatie, die vandaag gepubliceerd werd en waarin paus Benedictus XVI ook nadrukkelijk de band legt met zijn eerste encycliek 'Deus Caritas Est[715]'. Zo omschrijft de paus in zijn encycliek, in de passage waarin de band gelegd wordt met het Huwelijk, de Eucharistie als 'sacrament van de naastenliefde'. Hij verwijst ook naar 'Ecclesia de Eucharistia[87]', de encycliek van zijn voorganger Johannes Paulus II van april 2003.
Paus Benedictus XVI zou de vandaag verschenen exhortatie al in augustus 2006 uitgewerkt hebben. In juni 2006 kwam de synoderaad samen om de laatste hand te leggen aan het document, dat de synodebesluiten samenvat. In principe wordt zo'n postsynodale exhortatie zo'n jaar na de Bisschoppensynode afgekondigd, maar dat heeft dit keer heel wat langer geduurd. Dat heeft vooral te maken met het feit dat de synodevaders op het einde van hun Bisschoppensynode voor het eerst ook een lijst van de vijftig voorstellen[1446], in een officieuze slotverklaring, bekendmaakten. De Bisschoppensynode vond plaats in oktober 2005. Centraal thema was: 'De Eucharistie: bron en hoogtepunt van het leven en de zending van de Kerk', ook de titel van deze exhortatie. Aan de bijeenkomst namen ruim 250 bisschoppen deel uit de hele wereld.
Het mysterie van de EucharistieDe paus heeft in zijn exhortatie[1784] opvallend veel aandacht voor de rol van de priester als plaatsvervanger van Christus. Daarbij onderstreept hij nogmaals het belang van het priestercelibaat, maar benadrukt hij ook dat de priester slechts dienaar is. Ook het belang van de roepingenpastoraal wordt sterk onderlijnd. Opvallend is daarnaast de oproep van de paus om de Gregoriaanse muziek 'op passende wijze' in ere te herstellen. Hij dringt erop aan dat de vernieuwing van de liturgie steeds in het verlengde moet liggen van het Tweede Vaticaans Concilie en spoort aan tot het bevorderen van gebedsvormen waarvan de waarde doorheen de eeuwen steeds bevestigd werd, in het bijzonder het getijdengebed. Hij houdt een pleidooi voor een verbetering van de kwaliteit van de homilie en het eucharistisch gebed, dat 'de kern en het hoogtepunt' is van elke viering.
De Eucharistie is dan wel sacrament van vrede, de exhortatie spoort wel aan tot enige terughoudendheid bij het uitwisselen van de vredeswens, die soms al te uitbundig wordt uitgewisseld "waardoor er soms verwarring ontstaat vlak voor de communie". De actieve betrokkenheid van de gelovigen, die onder meer door de inculturatie kan versterkt worden, wordt aangemoedigd. Maar het is ook de taak van de bisschoppen om erop toe te zien dat die inculturatie op een gepaste wijze en in de geest van het Tweede Vaticaans Concilie zou plaatsvinden. Vooral in Duitsland zal men met veel belangstelling de passage lezen over de intercommunie, die nog niet mogelijk is met de christelijke Kerken waarmee nog geen volledige eenheid gerealiseerd is. Toch kunnen er op individuele basis afwijkingen toegestaan worden, al zijn die 'uitzonderlijk' en aan 'strikte voorwaarden' gebonden, zoals die nauwkeurig werden voorgeschreven in de Catechismus van de Katholieke Kerk[1] Catechismus van de Katholieke Kerk, 1398-1401[[1|1398-1401]] en het Kompendium der Katechismus der Katholischen Kirche[663] Compendium van de Catechismus van de Katholieke Kerk, 293[[663|293]].
Latijn
Paus Benedictus XVI vraagt dat de Eucharistie bij grote internationale ontmoetingen, die steeds drukker worden bijgewoond, zo mogelijk in het Latijn wordt opgedragen. Hij vraagt dat jonge seminaristen voldoende worden voorbereid om de Eucharistie in het Latijn te vieren en de gelovigen worden aangespoord om de meest gebruikelijke gebeden in het Latijn te leren opzeggen. Hij dringt er ook op aan dat de Eucharistie bij voorkeur op zondag gevierd wordt en houdt een opvallend pleidooi voor de zondagsrust, in het bijzonder in onze tijd waarin dit meer dan ooit noodzakelijk is. In dat verband vraagt hij dat de arbeid steeds de menselijke waardigheid zou respecteren en ten dienste zou staan van het algemeen belang. "In deze dag die aan God is toegewijd ontdekt de mens de zin van zijn bestaan, evenals die van zijn arbeid."
Priester
De paus erkent dat men op sommige plaatsen gedwongen is de Eucharistie zonder priester te vieren en spoort gelovigen aan zich zo mogelijk naar een kerk te begeven waar er wel een priester is. Waar dat, omwille van de grote afstand niet mogelijk is, blijft het echter belangrijk samen te komen - bij voorkeur onder leiding van een diaken of een andere verantwoordelijke van de gemeenschap aan wie die taak door de bevoegde verantwoordelijken werd toevertrouwd. De paus looft het grote engagement van de leken, maar wijst er ook op dat zij de priester niet kunnen vervangen. Opvallend is het pleidooi voor de godsdienstvrijheid, die door de paus de meest ultieme vrijheid genoemd wordt omdat men de gelovige door de miskenning daarvan het recht ontzegd om de zin van zijn bestaan uit te drukken.
Sociale dimensie van de eucharistie
De paus wijst verder op de sociale dimensie van de Eucharistie en verwijst in dat verband naar de mondialisering, de plicht om ons het lot van vluchtelingen en migranten aan te trekken en de sociale leer van de Kerk. "Het voedsel van de waarheid spoort ons aan om mensonwaardige situaties aan te klagen, waarin men sterft bij gebrek aan voedsel door onrechtvaardigheid en uitbuiting, en het geeft ons de kracht en een vernieuwde moed om zonder uitstel aan de uitbouw van een beschaving van liefde te werken." Hij wijst op het einde van de exhortatie ook op de verantwoordelijkheid van de mensheid om de schepping te bewaren en erkent de noodzaak van een Compendium van de Eucharistie[3226], dat de gelovigen in staat stelt het mysterie van de eucharistie beter te beleven.
Zie ook de vertaling van Sacramentum Caritatis[1784] op deze site.
Andere bijdrage over hetzelfde thema:
- Een eerste Synopsis van de Exhortatie[n:64]
- Paus kondigt zelf verschijnen Exhortatie aan[n:57]
- Dossier over de Bisschoppensynode over de Eucharistie, 2005[d:82]
Extra opties voor deze alinea
Reageer op deze alinea Deel op social media
Bericht
Themata uit de Exhortatie Sacramentum Caritatis
13 maart 2007
3 juli 2020