Inhoudsopgave

Uitklappen

- Documentgegevens

- Inleiding

BRUSSEL (KerkNet) – In Rome werden vandaag twee Motu proprio voorgesteld over de vereenvoudigde vaststelling van de nietigheid van huwelijken, die in principe voor de duur van het hele leven worden afgesloten. De Motu proprio's worden vanaf 8 december bij het begin van het Jubeljaar van barmhartigheid[d:426] van kracht. Het kerkelijk recht voorziet al langer de mogelijkheid om de nietigheid van het huwelijk vast te stellen. Maar voor de nietigverklaring moesten tot voor kort twee kerkelijke rechtbanken eensgezind tot hetzelfde oordeel komen, ook als de beslissing niet wordt betwist. Indien nodig velt de Romeinse Rotarechtbank[d:207] een oordeel in derde aanleg. Paus Franciscus bepaalt nu dat de vaststelling van de nietigheid van het huwelijk in bepaalde gevallen al na enkele weken door de bisschop kan worden uitgesproken. Bovendien moet de uitspraak niet langer door een tweede rechtbank worden bekrachtigd. De kosten voor de nietigverklaring worden tot een minimum herleid, al mag wel nog een bedrag worden aangerekend voor administratieve kosten.

Professor Luc De Fleurquin, rechter van de interdiocesane rechtbank van beroep: "Het betreft in deze documenten heel duidelijk de procedure en niet de gronden voor de nietigheid. Het gaat echter over de wijze om de nietigheid vast te stellen en te versnellen. De titel, 'De Heer Jezus, de milde rechter[6048]' geeft al aan dat de mildheid centraal staat en dat mensen niet op een te lange en ingewikkelde procedure moeten wachten. De Paus past enkel de wijze van procedure aan. Het tweede Motu proprio[6049] weerspiegelt een gelijkaardige bezorgdheid voor het wetboek van de katholieke Oosterse ritussen uit 1990." De Paus lijkt hier bepaalde ideeën over te nemen in de richting van de praktijk van orthodoxe kerken, waarbij hij ook waardering toont voor wat in de orthodoxe kerken als traditie is gegroeid. "De titel hier is de Milde en Barmhartige Jezus[6049]. Dit woord barmhartig is hier op zijn plaats, omdat hij in de richting gaat van de orthodoxe benadering van de gebroken huwelijken."

Kardinaal Francesco Coccopalmerio benadrukte bij de voorstelling van beide documenten dat Paus Franciscus heeft gevraagd dat de kerkelijke procedure voortaan niet langer dan een jaar in beslag mag nemen. De procedure voor de nietigverklaring van een huwelijk was tot op heden zeer duur en zij kan in sommige delen van de wereld lang aanslepen. In 2012 werden wereldwijd 50.000 huwelijken nietig verklaard, waarvan meer dan de helft in de Verenigde Staten. Beide Motu proprio's, 'Mitis Iudex Dominus Iesus[6048]' en 'Mitis et Misericors Iesus[6049]' (waarvan het tweede betrekking heeft op het kerkelijke recht van de katholieke Oosterse ritussen) vereenvoudigen en versnellen aanzienlijk de kerkjuridische procedure voor de nietigverklaring. "In beide documenten wordt de onverbreekbaarheid van het huwelijk duidelijk benadrukt. Het huwelijk is voor het leven en het kerkelijk huwelijk blijft bestaan zo lang beide partners nog leven, tenzij er uiteraard sprake is van de vaststelling van de nietigheid." De regels echter voor de zeldzame ontbinding van een geldig kerkelijk huwelijk blijven ongewijzigd.

Gewijzigde context

Een kerkelijk huwelijk kan om diverse redenen nietig zijn, waaronder soms ook vormfouten zoals het ontbreken van getuigen. Via een procedure kan de 'nietigheid van het huwelijk´ door een kerkelijke rechtbank worden vastgesteld. Maar de Paus betreurde eerder al dat de procedure voor de nietigverklaring jaren kon aanslepen en niet zelden afhankelijk is van economische belangen. De kosten voor de procedure kunnen in sommige landen hoog oplopen. De vaststelling van nietigheid van een kerkelijk huwelijk gebeurt onder meer als het huwelijk onder dwang werd gesloten of bij psychische onvolwassenheid. Paus Franciscus benadrukte begin dit jaar tijdens een toespraak tot de Romeinse Rota[d:207] tevens dat jongeren vandaag vaak niet langer uit geloof trouwen en vaak een verkeerd besef hebben van het sacrament van het huwelijk. Bij de vaststelling van de nietigheid moet met die gewijzigde context rekening worden gehouden.

Commissie

De Motu proprio's zijn opgesteld op basis van de bevindingen en aanbevelingen van een commissie[d:287] onder leiding van Pio Vito Pinto, de decaan van de Romeinse Rota[d:207]. De commissie werd op 27 augustus 2014, nog voor de eerste gezinssynode van oktober 2014[d:251], door de Paus samengesteld om de procedure voor de vaststelling van nietigheid en de ontbinding te vereenvoudigen en stroomlijnen. Uitgangspunt blijft 'het principe dat het huwelijk voor de duur van het hele leven wordt afgesloten '.

Extra opties voor deze alinea

Reageer op deze alinea Deel op social media

Bericht

Paus vereenvoudigt en versnelt processen tot het nietigverklaren van huwelijken

8 september 2015

16 februari 2017

Andere berichten

bekijk overzicht

Paus: Culturele diplomatie kan bruggen bouwen en vooroordelen overwinnen

12 december 2025

Paus schrijft sterke brief over eenheid christenen kort voor Turkijereis: 'In unitate fidei'

26 november 2025

Paus Leo XIV vraagt dat kunstmatige intelligentie zich ontwikkelt in het licht van ethiek, geloof en zorg voor de mens.

12 november 2025

Paus Leo XIV: Christus is het fundament van de Kerk, niet wereldse criteria

10 november 2025

Thema van honderdste Wereldmissiezondag (2026): Eén in Christus, verenigd in de missie

1 november 2025

Paus roept op tot vernieuwing van het katholiek onderwijs temidden van de uitdagingen van de moderne samenleving en technologie

28 oktober 2025

Eerste leerstellige tekst van paus Leo gepubliceerd: ‘Dilexi te’ vormt brug met paus Franciscus

9 oktober 2025

Paus: ‘God zal niet redden zonder ons’

7 oktober 2025

Paus heeft eerste Apostolische Exhortatie ondertekend

4 oktober 2025

Tien jaar Laudato si’: Samen zorg dragen voor ons gemeenschappelijk huis

1 oktober 2025

38-jarige theoloog is nieuwe redacteur van ‘Denzinger’

27 september 2025

Paus benoemt aartsbisschop Iannone tot prefect van het Dicasterie voor Bisschoppen

26 september 2025

Medeleven tonen zoals de Samaritaan, thema voor Werelddag van de Zieken 2026

26 september 2025

Paus Leo XIV over migranten en de hoop

26 september 2025

Paus tijdens jubileum: Troost is te vinden in een ‘vastberaden en stabiel’ geloof

16 september 2025

Paus Leo: Broederschap is het gezicht van God in anderen zien

12 september 2025

De waarheid van de liefhebbende God in het licht van het verraad

13 augustus 2025

Paus breidt gezinsvoordelen voor Vaticaanse werknemers flink uit

12 augustus 2025

Paus Leo XIV voor streven naar gemeenschappelijke paasdatum

17 juni 2025

WhatsApp-groep "Follow the Pope" om Paus Leo XIV te volgen.

7 juni 2025

Kardinaal Eijk spreekt op conferentie over bio-ethiek

6 juni 2025

Paus Leo XIV over het bevorderen van een “authentiek menselijke” benadering van wetenschap

31 mei 2025

Relieken in het borstkruis van Paus Leo XIV

10 mei 2025

Eerste reis naar OLV van Goede Raad, Genazzano

10 mei 2025

Belangrijkste afspraken voor Paus Leo XIV in de komende tijd

9 mei 2025

Paus Leo XIV doet nog geen benoemingen of bevestigingen in functies

9 mei 2025

26 toespraken tijdens laatste algemene congregatie van kardinalen

6 mei 2025

Negende Algemene Congregatie - Veel kardinalen willen hun collega’s nog toespreken

3 mei 2025

Conclaaf begint op woensdag 7 mei

28 april 2025

De begraafplaats van Paus Franciscus.

28 april 2025

Bij tweede Algemene Vergadering al 103 Kardinalen aanwezig

24 april 2025

Heiligverklaring van de zalige Carlo Acutis opgeschort

21 april 2025

Nieuw Romeins decreet over Misintenties

14 april 2025

Drie oproepen tot bekering: boodschap van de paus voor de Veertigdagentijd

28 februari 2025

Een vergeten aspect van de liturgie: de zetel van de celebrant

17 februari 2025

Moeder Teresa van Kolkata (Calcutta) als vrije gedachtenis op de Algemene Romeinse kalender

11 februari 2025

Geen nieuw verkozen Camerlengo voor het kardinalencollege

6 februari 2025

bekijk overzicht