Onwankelbaar vertrouwen - Psalm 125

Lezing: Psalm 125, 1-5 [b:Ps. 125, 1-5] - Onwankelbaar vertrouwen
1 Wie op de Heer vertrouwt is als de berg Sion, die nooit wankelt, maar voor eeuwig blijft.
2 Zoals de bergen Jeruzalem omringen, zo is de Heer rondom Zijn volk, van nu af aan tot in de eeuwigheid.
3 Want de scepter van de goddeloosheid zal niet voorgoed rusten op het erfdeel van de rechtvaardigen; zodat de rechtvaardigen hun handen niet uitstrekken naar onrecht.
4 Doe goed, Heer, aan wie goed zijn en aan hen die oprecht zijn in hun hart!
5 Maar wie zich neigen tot kronkelwegen, en wie onrecht bedrijft, zal de Heer doen verdwijnen.
Vrede over Israël!

Beste broeders en zusters!

Bij deze bijeenkomst van vandaag, die plaatsheeft na mijn vakantie in de Aosta-vallei, zullen wij onze reeks beschouwingen van de liturgie van de vespers weer voortzetten. Dit keer behandelen wij psalm 125. Psalm 125 behoort tot een belangrijke en indrukwekkende verzameling teksten die aangeduid worden als "pelgrimsliederen". Deze vormen een ideaal gebedenboekje voor de pelgrimstocht naar de berg Sion met het oog op de ontmoeting met de Heer in de tempel. zie Ps. 120-134 zie Ps. 120-134

De tekst die wij nu kort zullen beschouwen is een wijsheidslied dat oproept om op de Heer te vertrouwen. Het bevat ook een korte smeekbede. (Ps. 125, 4) [[b:Ps. 125, 4]] De eerste zin verwijst naar de standvastigheid van degene die "op de Heer vertrouwt" en vergelijkt dit met de onwankelbare standvastigheid van de berg Sion. Die standvastigheid is duidelijk te danken aan de aanwezigheid van God die Rots, Burcht, Bevrijder, Vesting, Schild en zekere redding is, zoals het in een andere psalm staat geschreven. (Ps. 18, 3) [[b:Ps. 18, 3]] Zelfs in het geval dat de gelovige zich verlaten voelt of zich belaagd voelt door gevaren en vijandelijkheden dient zijn geloof altijd onbezwaard te blijven, want de Heer is altijd bij ons. Zijn kracht omringt en beschermt ons.

Ook de profeet Jesaja getuigt ervan Gods woorden, gericht tot de gelovigen, te hebben vernomen: "Zie, Ik leg in Sion een steen ten grondslag, een beproefde en kostbare hoeksteen, een fundament dat vast gegrondvest is: wie gelooft, hoeft niet te vluchten" (Jes. 28, 16) [b:Jes. 28, 16].

De psalmist gaat verder en vertelt dat dit vertrouwen, dat voor de gelovige tot het domein van het geloof behoort, gebaseerd is op nog een andere grondslag: de Heer heeft Zich als het ware opgesteld ter verdediging van Zijn volk, net zoals de bergen die Jeruzalem omringen en het zo tot een stad maken die is versterkt door natuurlijke beschermingswallen. (Ps. 125, 2) [[b:Ps. 125, 2]] In een profetie van Zacharia zegt God over Jeruzalem: "Ik zal Zelf voor haar een muur van vuur rondom zijn, en Ik zal in haar midden tot heerlijkheid zijn" (Zach. 2, 5) [b:Zach. 2, 5]. Met deze oproep tot radicaal vertrouwen, iets dat kenmerkend is voor het geloof, stelt de psalmist "de rechtvaardigen" gerust. "De rechtvaardigen" verwijst hier naar de gelovigen. In het licht van de hoogmoedige houding van de onrechtvaardigen die graag hun heerschappij willen opdringen lijken de omstandigheden van de rechtvaardigen wellicht zorgwekkend te zijn. Ook bestaat voor de rechtvaardigen het gevaar zich medeschuldig te maken aan het kwaad met als doel zo ernstige ellende te voorkomen. Maar de Heer zal hen beschermen tegen onderdrukking: "De scepter van de goddeloosheid zal niet voorgoed rusten op het erfdeel van de rechtvaardigen..." (Ps. 125, 3) [b:Ps. 125, 3] en tegelijkertijd beschermt Hij hen tegen de verleiding "zodat de rechtvaardigen hun handen niet uitstrekken naar onrecht" (Ps. 125, 3) [b:Ps. 125, 3].

De psalm boezemt daarom een diep vertrouwen in. Het is een krachtige hulp bij het omgaan met moeilijke omstandigheden. Een voorbeeld hiervan is wanneer men naast de externe crisis van sociale uitsluiting, spot en minachting ten opzichte van de gelovigen ook nog eens te maken krijgt met een bijkomende interne crisis van wanhoop, middelmatigheid en vermoeidheid. Dit is een situatie waar wij mee bekend zijn. De psalm vertelt ons dat wij sterker zullen zijn dan dit probleem, wanneer wij ons door vertrouwen laten leiden.

In het laatste gedeelte van de psalm zien wij een smeekbede gericht tot de Heer ten gunste van "wie goed zijn" en "hen die oprecht zijn in hun hart". (Ps. 125, 4) [[b:Ps. 125, 4]] Ook wordt er rampspoed aangekondigd aan degenen "wie zich neigen tot kronkelwegen". (Ps. 125, 5) [[b:Ps. 125, 5]] Enerzijds vraagt de psalmist erom dat de Heer Zich zal bewijzen als een liefhebbende Vader voor de rechtvaardigen en de gelovigen die de fakkel van een rechtschapen leven en een goed geweten omhooghouden. Anderzijds wordt verwacht dat Hij Zich zal betonen als de rechtvaardige Rechter voor al diegenen die de kronkelende paden van het kwaad bewandelen die uiteindelijk tot de dood leiden.

De psalm wordt afgesloten met de traditionele wens shalom: "Vrede over Israël!". Deze begroeting is fonetisch gebaseerd op het woord Jerushalajim, Jeruzalem dus (Ps. 125, 2) [[b:Ps. 125, 2]], de symbolische stad van vrede en heiligheid. In deze psalm is de begroeting een hoopvolle wens, een zegenbede. In de woorden van de Heilige Paulus: "vrede en barmhartigheid zij over allen die overeenkomstig deze regel wandelen, en over het Israël van God." (Gal. 6, 16) [b:Gal. 6, 16].

In zijn commentaar op psalm 125 vergelijkt de Heilige Augustinus degenen "die zich neigen tot kronkelwegen" met degenen "die een rechtvaardig hart hebben en niet van God afdwalen". Als de eerstgenoemden "hetzelfde lot zal treffen als de onrechtvaardigen", wat zal dan de lotsbestemming zijn van de mensen met een "rechtvaardig hart"? In de hoop dat hij en zijn toehoorders deel mogen hebben in het fortuinlijke lot van de laatstgenoemden stelt de bisschop van Hippo zichzelf de vraag: "Wat zullen wij bezitten? Waar zal ons erfdeel uit bestaan? Hoe zal ons thuis eruit zien? Welke naam zal het dragen?" Hij geeft zelf het antwoord en noemt de naam - waarbij ik nu hier zijn woorden zal aanhalen: "Vrede. Met de wens van vrede begroeten wij u; vrede verkondigen wij aan u; de bergen dragen de vrede en de hoogten dragen de gerechtigheid. (Ps. 72, 3) [[b:Ps. 72, 3]] Onze vrede is nu Christus: want Hij is onze vrede" (Ef. 2, 14) [b:Ef. 2, 14] IV: Nuova Biblioteca Agostiniana, XXVIII, Rome 1977, p.105 [[838]]

De Heilige Augustinus sluit af met een waarschuwing die tegelijkertijd ook een wens bevat: "Wij zijn het Israël van God en wij houden vast aan vrede, want Jeruzalem staat gelijk aan een visioen van vrede. Wij zijn Israël: het Israël waarover vrede rust" IV: Nuova Biblioteca Agostiniana, XXVIII, Rome 1977, p.107 [[838]], en die vrede is Christus.

Samenvatting voor Duitstalige pelgrims
Psalm 125, die wij aan het begin van deze audiëntie gehoord hebben, toont ons in de beschrijvende beelden van bergen en rotsen de beschermende trouw van God: de gelovige mens kan altijd vertrouwen op de belofte van God en weet zich geborgen in Zijn liefde. In dit vertrouwen richt de gelovige zich tot de Heer met een hoopvol verzoek om het kostbare geschenk van vrede. Bijv

Door de geschiedenis heen delen christenen in de ellende en de angsten van alle mensen en worden zij aan dezelfde bedreigingen blootgesteld. Regelmatig worden wij belachelijk gemaakt vanwege onze overtuigingen en stuiten wij op het onbegrip van de wereld. Maar samen met de Heilige Paulus, de Heilige Augustinus en vele andere getuigen van het geloof weten wij dat Christus onze vrede is. (Ef. 2, 14) [[b:Ef. 2, 14]] Wie de weg van Christus bewandelt zal Gods goedheid ervaren en kan ook aan anderen geborgenheid en vertrouwen schenken vanuit de kracht van het geloof.

Begroeting van pelgrims na de catechese
{...} {.. in het Duits}
Met vreugde groet ik de pelgrims uit de Duitstalige landen. God is de Rots die ons een stevig houvast geeft, zelfs wanneer menig ding wankelt in onze wereld of in ons eigen leven. Blijf standvastig in geloof en liefde en leg uw zorgen en moeilijkheden in vertrouwen voor aan de Heer. Hij zal u begeleiden met Zijn vrede. Ik wens jullie allen een goede en rustgevende vakantieperiode toe!