Wees ons genadig! - Psalm 123

Lezing: Psalm 123, 1-4 [b:Ps. 123, 1-4] Gebed om redding

1 Een pelgrimslied. Ik sla mijn ogen op naar U, die hoog in de hemel zit.
2 Zie, zoals de ogen van de dienstknechten gericht zijn op de hand van hun heer en zoals de ogen van de dienstmaagd gericht zijn op de hand van haar meesteres, zo zijn onze ogen gericht op de Heer, onze God, totdat Hij ons genadig is.
3 Wees ons genadig, Heer, wees ons genadig, want wij zijn meer dan verzadigd met verachting.
4 Onze ziel is meer dan verzadigd van de bespotting van de zorgelozen, de minachting van de hoogmoedigen.

Beste broeders en zusters!

U heeft last gehad van regen, jammer genoeg. Wij hopen dat het weer vanaf nu zal verbeteren.

In het Evangelie verklaart Jezus op treffende wijze dat het oog een expressie is van het innerlijk: het is een spiegel van de ziel. (Mt. 6, 22-23) [[b:Mt. 6, 22-23]] Psalm 123, dat zojuist ten gehore is gebracht, beschrijft een ontmoeting van blikken. De gelovige richt zijn ogen omhoog op de Heer en verwacht een goddelijke beantwoording, om daarin een gebaar van liefde te herkennen en een blik van welwillendheid.

Ook wij heffen onze ogen enigermate op en wachten op een gebaar van welwillendheid van de kant van de Heer. In de Psalmen is het niet ongebruikelijk dat gesproken wordt over de blik van de Allerhoogste die "uit de hemel neer(ziet) op de mensenkinderen, om te zien of er iemand verstandig is, iemand die God zoekt" (Ps. 14, 2) [b:Ps. 14, 2]. Zoals wij zonet hebben gehoord hanteert de psalmist een vergelijking met de dienstknecht en de dienstmaagd die zich tot hun heer wenden in afwachting van een bevrijdende beslissing.

Ookal behoort dit tafereel tot de wereld van de klassieke oudheid met haar bijbehorende maatschappelijke structuren, de gedachte is desondanks duidelijk en betekenisvol: het uit de wereld van het oude Oosten ontleende beeld wil benadrukken dat de armen zich vasthouden aan hun meester en het geeft uitdrukking aan de hoop van de onderdrukten en de bereidheid van de rechtvaardigen ten aanzien van de Heer.

Omdat Zijn handen met gerechtigheid zullen handelen en het kwaad zullen vernietigen wacht de bidder tot de goddelijke handen gaan bewegen. Daarom richt de bidder in de Psalmen zijn ogen veelvuldig hoopvol op de Heer: "Mijn ogen zijn voortdurend gericht op de Heer, want Hij bevrijdt mijn voeten uit het net" (Ps. 25, 15) [b:Ps. 25, 15], maar intussen "zijn mijn ogen bezweken, omdat ik steeds hoop op mijn God" (Ps. 69, 4) [b:Ps. 69, 4].

Psalm 123 is een smeekgebed waarin de stem van de gelovige zich verenigt met de stemmen van de gehele gemeenschap. Dan wisselt de psalm van de eerste persoon enkelvoud - "ik sla op"- naar het meervoud - "onze ogen" en "wees ons genadig". (Ps. 123, 1-3) [[b:Ps. 123, 1-3]] De hoop wordt nu uitgesproken dat de handen van de Heer zich zullen openen en geschenken van gerechtigheid en vrijheid zullen verspreiden. De rechtvaardige verwacht dat de goddelijke blik veropenbaard zal worden in al Zijn genade en goedheid, zoals het te lezen is in de priesterzegen in het boek Numeri: "Moge de Heer Zijn aangezicht over u doen schijnen en u genadig zijn. Moge de Heer u Zijn aangezicht toewenden en u verlossing schenken" (Num. 6, 25-26) [b:Num. 6, 25-26].

Dat de liefdevolle blik van God van grote betekenis is wordt duidelijk in het tweede gedeelte van de psalm, dat wordt gekenmerkt door het smeekgebed: "Wees ons genadig, Heer, wees ons genadig!" (Ps. 123, 3) [b:Ps. 123, 3]. Dit hangt samen met het einde van het eerste gedeelte waar het hoopvolle wachten op de Heer, onze God, "totdat Hij ons genadig is" (Ps. 123, 2) [b:Ps. 123, 2], wordt benadrukt.

De gelovigen behoeven Gods tussenkomst omdat zij zich in een schrijnende situatie bevinden vanwege de minachting en bespotting van de hoogmoedigen. De psalmist maakt hier gebruik van het beeld van verzadiging als symbool: "want wij zijn meer dan verzadigd met verachting. Onze ziel is meer dan verzadigd van de minachting van de hoogmoedigen" (Ps. 123, 3-4) [b:Ps. 123, 3-4].

De traditionele Bijbelse verzadiging van voedsel en levensjaren worden beschouwd als teken van Gods zegening. Nu wordt deze verzadiging gecontrasteerd met een ondraaglijke verzadiging die bestaat uit een overmaat aan last van vernederingen. En wij weten dat vandaag de dag vele mensen daadwerkelijk bedolven worden met hoon en dat zij de spot en de minachting van de hoogmoedigen zat zijn. Laten wij voor hen bidden en laten wij onze vernederde broeders helpen.

Om deze reden hebben de rechtvaardigen hun verzoeken toevertrouwd aan de Heer. Hun smeekbeden laten Hem niet onverschillig. Hij negeert hun verzoeken en de onze niet, Hij stelt hun hoop niet teleur.

Ter afsluiting luisteren wij naar de woorden van de Heilige Ambrosius van Milaan. In de geest van de psalmist brengt deze grote aartsbisschop poëtisch tot uitdrukking dat het werk van God verwezenlijkt wordt in Jezus, de Verlosser: "Christus is alles voor ons. Als je een wond wilt behandelen is Hij de geneesheer; als je uitgedroogd bent door koorts is Hij de bron; als je onderdrukt wordt door ongerechtigheid is Hij gerechtigheid; als je hulp nodig hebt is Hij kracht; als je de dood vreest is Hij leven; als je naar de hemel verlangt is Hij de weg; als je vlucht voor de duisternis is Hij het licht; als je op zoek bent naar voedsel is Hij voeding" 99: SAEMO, XIV/2, Milaan/Rome 1989, p. 91 [[1534]]

Samenvatting van de catechese voor en begroeting van de Duitstalige pelgrims
Het gebed is als een geestelijke verheffing van de ogen. Het gebed is als een blik die vervuld met hoop omhoog kijkt naar God. Met zijn blik richt de bidder het diepste van zijn ziel op de Heer. Volgens Psalm 123 vertrouwen de gelovigen met aandacht voor de goddelijke wil op Zijn tussenkomst in liefde en goedheid: "zoals de ogen van de dienstknechten gericht zijn op de hand van hun heer, (...) zo zijn onze ogen gericht op de Heer, onze God, totdat Hij ons genadig is" (Ps. 123, 2) [b:Ps. 123, 2].

De Heer laat Zijn aangezicht schijnen over Zijn kinderen. Wij hebben allen de liefdevolle genegenheid van God nodig; zonder Zijn hulp is ons leven onvolkomen. Want vaak worden wij blootgesteld aan de minachting en spot van degenen die God uit hun leven weren. Wij weten dat de Heer het vertrouwen en de hoop van de Zijnen niet teleurstelt. Wanneer de ogen van ons hart Zijn vaderlijke blik ontmoeten komt barmhartigheid tot bloei in onze ziel en worden wij compleet.

***
Met grote vreugde heet ik de pelgrims en bezoekers uit de Duitstalige landen welkom. In Jezus Christus schijnt het aangezicht van Gods liefde op ons. Houd uw ogen gericht op de Heer! Ja, plaats uw gehele leven onder Zijn leiderschap! In Zijn goedheid kijkt Hij naar ons en schenkt ons de volheid van de verlossing. Moge de begenadiging van God te allen tijde bij u zijn!