Antwoorden aan de Kardinalen Brandmüller en Burke op hun 5 Dubia

Beste broeders,

hoewel ik van mening ben dat het niet altijd verstandig is om te antwoorden op vragen die rechtstreeks aan mij zijn gericht, en het onmogelijk zou zijn om ze allemaal te beantwoorden, heb ik het in dit geval[9006], gezien de nabijheid van de synode, gepast geacht om dat te doen.

1. Dubium[9006|+2] over de bewering dat de Goddelijke Openbaring opnieuw geïnterpreteerd moet worden op basis van de huidige culturele en antropologische veranderingen.
Naar aanleiding van de uitspraken van sommige bisschoppen, die noch gecorrigeerd noch ingetrokken zijn, vragen wij ons af of de Goddelijke Openbaring in de Kerk geherinterpreteerd moet worden volgens de culturele veranderingen van onze tijd en de nieuwe antropologische visie die door deze veranderingen bevorderd wordt. Of, integendeel, is de Goddelijke Openbaring voor altijd bindend, onveranderlijk en daarom niet tegen te spreken, in overeenstemming met het dictum van het Tweede Vaticaans Concilie, dat stelt dat “de gehoorzaamheid van het geloof” moet worden gegeven aan God die openbaart, Dei Verbum, 5[[576|5]]; dat wat geopenbaard is voor het heil van alle volkeren “voor altijd heel en levend” moet blijven, en “aan alle geslachten moet worden doorgegeven” Dei Verbum, 7[[576|7]], en dat vooruitgang in het begrijpen geen verandering in de waarheid van dingen en woorden inhoudt, omdat het geloof “eens en voor altijd wordt doorgegeven” Dei Verbum, 8[[576|8]], en dat het leergezag van de Kerk niet boven het Woord van God staat, maar alleen onderwijst wat is doorgegeven. Dei Verbum, 10[[576|10]]

Antwoord op het eerste Dubium
a) Het antwoord hangt af van de betekenis die je geeft aan het woord ‘herinterpreteren’. Als het wordt opgevat als “beter interpreteren”, dan is de uitdrukking geldig. In die zin bevestigde het Tweede Vaticaans Concilie dat het noodzakelijk is dat met het werk van exegeten – en ik zou daaraan willen toevoegen van theologen – “het oordeel van de Kerk kan rijpen.” Dei Verbum, 12[[576|12]]

b) Daarom moet de Kerk, hoewel het waar is dat de Goddelijke Openbaring onveranderlijk en altijd bindend is, nederig zijn en erkennen dat zij de onpeilbare rijkdom ervan nooit uitput en moet groeien in haar begrip.

c) Bijgevolg rijpt zij ook in haar begrip van wat zij zelf heeft bevestigd in haar leergezag.

d) Culturele veranderingen en nieuwe uitdagingen in de geschiedenis veranderen de Openbaring niet, maar kunnen ons stimuleren om bepaalde aspecten van haar overvloeiende rijkdom, die altijd meer biedt, beter uit te drukken.

e) Het is onvermijdelijk dat dit kan leiden tot een betere uitdrukking van sommige uitspraken van het leergezag uit het verleden, en inderdaad is dit door de geschiedenis heen het geval geweest.

f) Aan de ene kant is het waar dat het leergezag niet superieur is aan het Woord van God, maar het is ook waar dat zowel de teksten van de Schrift als de getuigenissen van de Traditie interpretatie nodig hebben om hun blijvende inhoud te onderscheiden van culturele conditionering. Dit is bijvoorbeeld duidelijk in Bijbelse teksten (zoals (Exodus 21:20-21)[b:Ex. 21, 20-21]) en in sommige magistrale interventies die slavernij tolereerden. vgl: Dum Diversas[[[8871]]] Dit is geen onbelangrijke kwestie gezien de intieme verbinding met de eeuwige waarheid van de onvervreemdbare waardigheid van de menselijke persoon. Deze teksten moeten geïnterpreteerd worden. Hetzelfde geldt voor bepaalde overwegingen in het Nieuwe Testament met betrekking tot vrouwen (1 Kor. 11, 3-10; 1 Tim. 2, 11-14)[b:1 Kor. 11, 3-10; 1 Tim. 2, 11-14] en andere teksten uit de Schrift en getuigenissen van de Traditie die vandaag niet wezenlijk herhaald kunnen worden.

g) Het is belangrijk te benadrukken dat wat niet kan veranderen datgene is wat is geopenbaard “voor het heil van allen." Dei Verbum, 7[[576|7]] Daarom moet de Kerk voortdurend onderscheid maken tussen wat essentieel is voor het heil en wat secundair is of minder direct verbonden met dit doel. In dit verband zou ik willen herinneren aan wat St. Thomas van Aquino bevestigde: “Hoe meer men afdaalt naar zaken van detail, des te vaker komen we gebreken tegen.” Summa Theologiae, Prima Secundaeq. 94 a. 4[[t:Ia-IIae q. 94 a. 4]]

h) Tenslotte kan een enkele formulering van een waarheid nooit adequaat begrepen worden als ze geïsoleerd gepresenteerd wordt, los van de rijke en harmonieuze context van de hele Openbaring. De ‘hiërarchie van waarheden’ houdt ook in dat elk van hen in het juiste verband wordt geplaatst met de centrale waarheden en met het geheel van de leer van de Kerk. Dit kan uiteindelijk leiden tot verschillende manieren om dezelfde leer te presenteren, ook al “lijkt dit voor degenen die verlangen naar een monolithisch geheel van doctrine dat door iedereen bewaakt wordt en geen ruimte laat voor nuance, misschien onwenselijk en tot verwarring te leiden. Maar in feite dient een dergelijke verscheidenheid om verschillende facetten van de onuitputtelijke rijkdom van het evangelie naar voren te brengen en te ontwikkelen.” Evangelii Gaudium, 40[[4984|40]] Elke theologische stroming heeft zijn risico's, maar ook zijn kansen.

2. Dubium[9006|+3] met betrekking tot de bewering dat de wijdverspreide praktijk van het zegenen van verbintenissen tussen personen van hetzelfde geslacht in overeenstemming is met de Openbaring en het Leergezag Catechismus van de Katholieke Kerk, 2357[[1|2357]]
Volgens de Goddelijke Openbaring, waarvan de Heilige Schrift getuigt en die de Kerk onderwijst, “terwijl zij er vroom naar luistert, haar nauwgezet bewaakt en getrouw uitlegt in overeenstemming met een goddelijke opdracht en met de hulp van de Heilige Geest” Dei Verbum, 10[[576|10]], schiep God in den beginne de mens naar zijn beeld, naar het beeld van God schiep hij hem; mannelijk en vrouwelijk schiep hij hem, en hij zegende hem om vruchtbaar te zijn. (Gen. 1, 27-28)[[b:Gen. 1, 27-28]] En daarom leert de apostel Paulus dat het ontkennen van seksuele verschillen het gevolg is van het ontkennen van de Schepper (Rom. 1, 24-32)[b:Rom. 1, 24-32]. Wij vragen: kan de Kerk afwijken van dit ‘principe’ en het, in tegenstelling tot wat werd onderwezen in Veritatis Splendor 103[83|103], beschouwen als een louter ideaal, en objectief zondige situaties, zoals verbintenissen met personen van hetzelfde geslacht, aanvaarden als een ‘mogelijk goed’ zonder af te wijken van de geopenbaarde leer?

Antwoord op het tweede Dubium
a) De Kerk heeft een heel duidelijk begrip van het huwelijk: een exclusieve, stabiele en onverbrekelijke verbintenis tussen een man en een vrouw, die van nature openstaat voor voortplanting. Alleen deze verbintenis kan ‘huwelijk’ worden genoemd. Andere vormen van verbintenis realiseren dit alleen op “een gedeeltelijke en analoge manier” Amoris Laetitia, 292[[6271|292]], dus kunnen ze strikt genomen geen ‘huwelijk’ genoemd worden.

b) Het is niet alleen een kwestie van namen, maar de werkelijkheid die we huwelijk noemen heeft een unieke essentiële constitutie die een exclusieve naam vereist, die niet van toepassing is op andere werkelijkheden. Het is ongetwijfeld veel meer dan slechts een ‘ideaal’.

c) Om deze reden vermijdt de Kerk elke vorm van rite of sacrament die deze overtuiging zou kunnen tegenspreken en zou kunnen suggereren dat iets dat geen huwelijk is als huwelijk wordt erkend.

d) In onze relaties met mensen mogen we echter de pastorale naastenliefde niet verliezen, die al onze beslissingen en houdingen moet doordringen. Het verdedigen van de objectieve waarheid is niet de enige uitdrukking van deze naastenliefde; het omvat ook vriendelijkheid, geduld, begrip, tederheid en bemoediging. Daarom kunnen we geen rechters zijn die alleen maar ontkennen, verwerpen en uitsluiten.

e) Daarom moet pastorale voorzichtigheid adequaat onderscheiden of er vormen van zegening zijn, gevraagd door een of meerdere personen, die geen verkeerd concept van het huwelijk uitdragen. Want wanneer om een zegen wordt gevraagd, wordt daarmee een smeekbede aan God om hulp uitgedrukt, een smeekbede om beter te leven, een vertrouwen in een Vader die ons kan helpen beter te leven.

f) Aan de andere kant, hoewel er situaties zijn die vanuit een objectief standpunt moreel niet aanvaardbaar zijn, vereist dezelfde pastorale naastenliefde dat wij andere mensen, wier schuld of verantwoordelijkheid verzacht kan zijn door verschillende factoren die de subjectieve verantwoordelijkheid beïnvloeden, niet eenvoudigweg als ‘zondaars’ behandelen. vgl: Reconciliatio et paenitentia, 17[[[759|17]]]

g) Beslissingen die in bepaalde omstandigheden tot de pastorale voorzichtigheid behoren, moeten niet noodzakelijk een norm worden. Dat wil zeggen, het is niet gepast voor een bisdom, een bisschoppenconferentie of een andere kerkelijke structuur om voortdurend en officieel procedures of rituelen mogelijk te maken voor allerlei zaken, omdat niet alles wat “deel uitmaakt van een praktische afweging in bepaalde omstandigheden tot regel verheven kan worden” omdat dit “zou leiden tot een ondraaglijke casuïstiek” (Amoris laetitia, 304). Het kerkelijk recht mag en kan niet alles omvatten, noch mogen bisschoppelijke conferenties met hun uiteenlopende documenten en protocollen beweren dat te doen, aangezien het leven van de Kerk via vele andere kanalen dan de normatieve stroomt.

3. Dubium[9006|+4] betreffende de bewering dat synodaliteit een “constitutieve dimensie van de Kerk” is (Apostolische Constitutie Episcopalis communio 6), zodat de Kerk van nature synodaal is.
Aangezien de Bisschoppensynode niet het Bisschoppencollege vertegenwoordigt, maar slechts een adviserend orgaan van de paus is, aangezien bisschoppen, getuigen van het geloof, hun belijdenis van de waarheid niet kunnen delegeren, wordt de vraag gesteld of synodaliteit het hoogste regulerende criterium kan zijn voor het permanente bestuur van de Kerk zonder de door haar stichter gewenste constitutieve structuur te verstoren, waarbij het hoogste en volledige gezag van de Kerk wordt uitgeoefend door zowel de paus uit hoofde van zijn ambt als door het college van bisschoppen samen met hun hoofd, de Romeinse pontifex. Lumen Gentium, 22[[617|22]]

Reactie op het derde Dubium
a) Hoewel u erkent dat het hoogste en volledige gezag van de Kerk wordt uitgeoefend door zowel de paus uit hoofde van zijn ambt als door het Bisschoppencollege samen met hun hoofd, de Romeinse pontifex. vgl: Lumen Gentium, 22[[[617|22]]], geeft u met deze vragen uiting aan uw behoefte om deel te nemen, om vrijelijk uw mening te geven en om samen te werken, waarmee u vraagt om een vorm van ‘synodaliteit’ in de uitoefening van mijn ambt.

b) De Kerk is een “mysterie van missionaire gemeenschap”, maar deze gemeenschap is niet alleen affectief of etherisch; ze impliceert noodzakelijkerwijs echte deelname. Niet alleen de hiërarchie, maar het hele Volk van God kan op verschillende manieren en op verschillende niveaus zijn stem laten horen en zich deel voelen van de reis van de Kerk. In die zin kunnen we zeggen dat synodaliteit, als stijl en dynamiek, een essentiële dimensie is van het leven van de Kerk. Op dit punt heeft Johannes Paulus II enkele zeer mooie dingen gezegd in Novo millennio ineunte[9].

c) Het is iets heel anders om een bepaalde synodale methodologie die één groep aanspreekt te sacraliseren of op te leggen en er een norm en een verplichte weg voor iedereen van te maken, omdat dit alleen maar de synodale reis zou ‘bevriezen’ en voorbij zou gaan aan de verschillende kenmerken van de afzonderlijke Kerken en de gevarieerde rijkdom van de universele Kerk.

4. Dubium[9006|+5] met betrekking tot de steun van predikanten en theologen voor de theorie dat “de theologie van de Kerk veranderd is” en dat daarom de sacramentele wijding van vrouwen kan worden verleend.
Na de verklaringen van sommige prelaten, die niet gecorrigeerd of ingetrokken zijn, die beweren dat met Vaticanum II de theologie van de Kerk en de betekenis van de Mis veranderd zijn, wordt de vraag gesteld of het dictum van het Tweede Vaticaans Concilie nog steeds geldig is, waarin staat dat het gemeenschappelijk priesterschap van de gelovigen en het ambtelijk priesterschap wezenlijk verschillen en niet alleen in mate Lumen Gentium, 10[[617|10]], en dat de priesters, door de “heilige macht van de orde om offers op te dragen en zonden te vergeven” Presbyterorum Ordinis, 2[[704|2]], handelen in de naam en de persoon van Christus de Middelaar, door wie het geestelijk offer van de gelovigen volmaakt wordt gemaakt? Er wordt ook gevraagd of de leer van de Apostolische Brief Ordinatio Sacerdotalis[231] van Johannes Paulus II nog steeds geldig is, die leert als een definitief vast te houden waarheid de onmogelijkheid van het verlenen van priesterwijding aan vrouwen, zodat deze leer niet langer onderhevig is aan verandering of vrije discussie door pastores of theologen.

Antwoord op het vierde Dubium
a) “Het gemeenschappelijk priesterschap van de gelovigen en het ambtelijk priesterschap verschillen wezenlijk van elkaar” Lumen Gentium, 10[[617|10]] Het is niet juist om een verschil in graad aan te voeren dat impliceert dat het gemeenschappelijk priesterschap van de gelovigen als iets van een ‘tweede klasse’ of van mindere waarde (‘een lagere rang’) wordt beschouwd. Beide vormen van priesterschap verlichten en ondersteunen elkaar.

b) Toen Johannes Paulus II onderwees dat we “definitief” moeten bevestigen dat de wijding van vrouwen tot priester onmogelijk is, denigreerde hij geenszins vrouwen en gaf hij de hoogste macht aan mannen. Johannes Paulus II bevestigde ook andere dingen. Als we het bijvoorbeeld over priesterlijke autoriteit hebben, “bevinden we ons op het gebied van functie, niet van waardigheid en heiligheid” Christifideles laici, 51[[692|51]], woorden die we niet voldoende hebben omarmd. Hij stelde ook duidelijk dat, hoewel alleen de priester voorgaat in de eucharistie, de taken “niet de superioriteit van de een boven de ander begunstigen” noot 190[[692|51]] vgl: vgl. Congregatie voor de Geloofsleer, Verklaring Inter insigniores VI[[[223|+14]]] Hij stelde ook dat als de priesterlijke functie “hiërarchisch” is, deze niet moet worden opgevat als een vorm van overheersing, maar “volledig is opgedragen aan de heiligheid van de leden van Christus.” Mulieris Dignitatem, 27[[94|27]] Als dit niet wordt begrepen en er geen praktische consequenties worden getrokken uit dit onderscheid, zal het moeilijk zijn te accepteren dat het priesterschap alleen is voorbehouden aan mannen en zullen we niet in staat zijn de rechten van vrouwen te erkennen of de noodzaak voor hen om op verschillende manieren deel te nemen aan het leiderschap van de Kerk.

c) Aan de andere kant moeten we, om rigoureus te zijn, erkennen dat een duidelijke en gezaghebbende doctrine over de precieze aard van een ‘definitieve verklaring’ nog niet volledig ontwikkeld is. Het is geen dogmatische definitie en toch moet iedereen zich eraan houden. Niemand kan het openlijk tegenspreken en toch kan het een onderwerp van studie zijn, zoals in het geval van de geldigheid van wijdingen in de Anglicaanse gemeenschap.

5. Dubium[9006|+6] over de bewering dat “vergeving een mensenrecht is” en de nadruk die de Heilige Vader legt op de plicht om iedereen altijd vrij te spreken, zodat berouw geen noodzakelijke voorwaarde is voor sacramentele absolutie.
Er wordt gevraagd of de leer van het Concilie van Trente, die stelt dat berouw van de boeteling, bestaande uit het verafschuwen van de begane zonde met het doel om niet opnieuw te zondigen, noodzakelijk is voor de geldigheid van de sacramentele biecht, nog steeds van kracht is, zodat de priester de absolutie moet uitstellen als duidelijk is dat niet aan deze voorwaarde is voldaan.

Antwoord op het vijfde Dubium
a) Berouw is noodzakelijk voor de geldigheid van sacramentele absolutie en impliceert een besluit om niet te zondigen. Maar er is hier geen wiskunde, en ik moet u er nogmaals aan herinneren dat de biechtstoel geen douanekantoor is. Wij zijn geen meesters maar nederige rentmeesters van de sacramenten die de gelovigen voeden omdat deze gaven van de Heer, meer dan relikwieën die bewaard moeten worden, hulpmiddelen van de Heilige Geest zijn voor het leven van mensen.

b) Er zijn veel manieren om berouw uit te drukken. Bij mensen met een zeer gekwetst gevoel van eigenwaarde is zichzelf schuldig verklaren vaak een wrede kwelling, maar alleen al het benaderen van de biechtstoel is een symbolische uitdrukking van berouw en van het zoeken naar goddelijke hulp.

c) Ik wil er ook aan herinneren dat “we het soms moeilijk vinden om ruimte te maken voor de onvoorwaardelijke liefde van God” in de pastorale zorg Amoris Laetitia, 311[[6271|311]], maar we moeten leren om dat te doen. In navolging van Johannes Paulus II beweer ik dat we van de gelovigen geen al te precieze en zekere resoluties van wijziging moeten eisen, die uiteindelijk abstract of zelfs narcistisch worden, maar dat zelfs de voorspelbaarheid van een nieuwe val “geen afbreuk doet aan de authenticiteit van het doel” Aan William W. Kard. Baum bij gelegenheid van de cursus over het "forum internum" georganiseerd door de Apostolische Penitentiarie, (5)[[6292|(5)]]

d) Tenslotte moet het duidelijk zijn dat alle voorwaarden die gewoonlijk verbonden zijn aan de biecht over het algemeen niet van toepassing zijn wanneer een persoon zich in een situatie van doodsangst bevindt of met zeer beperkte mentale en psychologische capaciteiten.