Fratelli tutti

“net zo liefheeft als die ver van hem weg is als wanneer hij dicht bij hem is". 25: Fonti Francescane 175[[1158]]

“in het gezelschap van Saracenen of andere ongelovigen"

"geen conflicten of woordenstrijd aangaan, maar ieder menselijk schepsel onderdanig zijn omwille van de liefde Gods.”. 16: 3.6; Fonti Francescane 42-43[[3946]]

“alleen de mens die andere mensen benadert, niet om hen in zijn eigen leven te trekken, maar om hen te helpen nog meer zichzelf te worden, kan echt een vader genoemd worden”. Éloi Leclerc OFM, Exil et...Éloi Leclerc OFM, Exil et tendresse, Marova, Parijs 1962, p. 205

“God alle mensen met gelijke rechten, plichten en waardigheid geschapen heeft en hen opgeroepen heeft om als broeders samen te leven". Document over broederlijkheid onder de mensen voor wereldvrede en voor het samenleven, 4[[7262|4]]

“Ziehier een schitterend geheim dat ons laat zien hoe we kunnen dromen en van ons leven een wonderlijk avontuur kunnen maken. Niemand kan het leven aan in zijn eentje. (…) We hebben nood aan een gemeenschap die ons ondersteunt en helpt, waarin we elkaar kunnen helpen om vooruit te blijven kijken. Hoe belangrijk is het om samen te dromen! (…) In ons eentje riskeren we luchtspiegelingen te zien, dingen die er niet zijn. Dromen daarentegen, die bouwen wij samen”. Bij de oecumenische en interreligieuze ontmoeting met jongeren[[7946]]

"de vastberaden overtuiging van de stichters van de Europese Unie, die zich een toekomst voorstelden gebaseerd op het vermogen om samen te werken in het overbruggen van verschillen en in het koesteren van vrede en verbondenheid tussen alle volkeren van dit continent". Waardigheid van de mens en het belang van samenwerking in Europa, 3[[5723|3]]

"elke nieuwe generatie zich de strijd en de verworvenheden van vorige generaties eigen moet maken en tegelijk hoger moet mikken. Dit is de weg. Goedheid, samen met liefde, gerechtigheid en solidariteit zijn nooit voor eens en altijd verworven; ze moeten elke dag opnieuw gerealiseerd worden. Het is niet mogelijk zich tevreden te stellen met wat in het verleden werd bereikt en zelfgenoegzaam ervan te genieten, alsof we op de een of andere manier het feit zouden kunnen ontkennen dat veel van onze broeders en zusters nog altijd gebukt gaan onder situaties die om onze aandacht schreeuwen". Ontmoeting met vertegenwoordigers van de regering en het openbare leven, alsmede met het Corps Diplomatique[[7954]]

"in de mate de samenleving meer en meer geglobaliseerd wordt, maakt ze van ons wel buren, maar geen broeders". Caritas in Veritate, 19[[2254|19]]

"Iemand vertelt jongeren dat ze hun geschiedenis moeten ontkennen, niet hoeven te luisteren naar de ervaringen van hun ouders, neer moeten kijken op het verleden en vooruit moeten kijken naar een toekomst die hij voorhoudt. Wordt het dan niet erg makkelijk om hen op sleeptouw te nemen zodat zij alleen nog maar doen wat hij hen wijsmaakt? Zo iemand heeft alle baat erbij dat jongeren oppervlakkig, ontworteld of wantrouwig zijn, zodat ze alleen nog zijn beloftes geloven en handelen volgens zijn plannen. Zo gaan ideologieën van allerlei kleuren te werk: ze vernietigen (of deconstrueren) alle verschillen zodat ze zonder enige tegenstand kunnen heersen. Daarvoor hebben ze jongeren nodig die geen boodschap hebben aan geschiedenis, die de spirituele en menselijke rijkdom die door vorige generaties zijn doorgegeven, versmaden en geen benul hebben van alles wat hen voorafging." Christus Vivit, 181[[7341|181]]

"volkeren die de eigen traditie verwerpen en – hetzij uit een rage om anderen na te bootsen of om geweld te stoken, hetzij uit onvergeeflijke nalatigheid of apathie – ermee instemmen dat anderen hun ziel stelen, uiteindelijk niet alleen hun spirituele identiteit, maar ook hun morele beginselvastheid, en ten slotte, hun intellectuele, economische en politieke onafhankelijkheid verliezen". Card. Raúl Silva Henríquez,...Card. Raúl Silva Henríquez, S.D.B., Omelia al Te Deum a Santiago del Cile (18 settembre 1974).

"is het te voorzien dat men ten overstaan van de uitputting van sommige hulpbronnen een gunstig scenario creëert voor nieuwe oorlogen, die worden gemaskeerd met nobele eisen". Laudato Si', 57[[5000|57]]

"worden mensen niet langer gezien als een hogere waarde waarvoor gezorgd moet worden en die gerespecteerd moet worden, vooral dan wanneer ze arm en gehandicapt zijn, ‘nog niet nuttig’ – zoals de ongeborene - of ‘niet langer nuttig’ – zoals de bejaarde. We zijn ongevoelig geworden voor alle soorten van verspilling, te beginnen met voedselverspilling, die extreem betreurenswaardig is.". Tot het bij de Heilige Stoel geaccrediteerde Corps Diplomatique, Nieuwjaar 2016[[6179]]

"dat datgene wat wordt weggegooid niet alleen voedsel en overbodige spullen zijn, maar vaak mensen zelf". De vrede moet dag na dag opgebouwd worden, 10[[5304|10]]

"nieuwe vormen van armoede ontstaan". Caritas in Veritate, 22[[2254|22]]

"is de eerste voorwaarde voor de sociale en economische ontwikkeling van een land. Wanneer de waardigheid van de menselijke persoon wordt gerespecteerd en zijn of haar rechten worden erkend en gegarandeerd, gedijen creativiteit en interdependentie, en komt de creativiteit van de menselijke persoonlijkheid vrij doorheen acties die het algemeen welzijn bevorderen". Tijdens de ontmoeting met de burgerlijke overheden[[5780]]

"door onze hedendaagse samenlevingen nauwlettend te observeren, ontdekken we talloze tegenstrijdigheden die ons doen afvragen of de gelijkwaardigheid van alle mensen, die zeventig jaar geleden plechtig werd afgekondigd, wel daadwerkelijk in elke situatie erkend, gerespecteerd, beschermd en gepromoot wordt. In de wereld van vandaag blijven vele vormen van onrecht bestaan, gevoed door reductionistische antropologische visies en door een op winst gebaseerd economisch model dat niet aarzelt mensenuit te buiten, weg te gooien en zelfs te doden. Terwijl een deel van demensheid in opzichtige weelde leeft, ziet een ander deel haar eigen waardigheid ontkend, geminacht of vertrappeld, en haar fundamentele rechten verworpen of geschonden". Aan de deelnemers van het internationale congres "Mensenrechten in de hedendaagse wereld: prestaties, omissies, ontkenningen"[[7956]]

"dubbel zo arm zijn de vrouwen die lijden onder situaties van uitsluiting, mishandeling en geweld omdat ze vaak over de minste kansen beschikken om hun rechten te verdedigen". Evangelii Gaudium, 212[[4984|212]]

"hoewel de internationale gemeenschap talloze akkoorden heeft afgesloten om een einde te maken aan de slavernij in al haar vormen en verschillende strategieën heeft gelanceerd om dit fenomeen te bestrijden, vandaag nog altijd miljoenen mensen - kinderen, vrouwen en mannen van alle leeftijden - verstoken blijven van vrijheid en gedwongen worden te leven in omstandigheden die verwant zijn met slavernij. (...) Vandaag is slavernij, net als in het verleden, geworteld in een begrip van de menselijke persoon dat het mogelijk maakt hem of haar als een ding te behandelen. (...) Of het nu gaat om onderdrukking of misleiding, of door fysieke of psychologische dwang, er worden nog altijd mensen - die naar het beeld en gelijkenis van God zijn geschapen - van hun vrijheid beroofd, verkocht en gedegradeerd om eigendom van anderen te worden. Ze worden behandeld als een middel om een doel te bereiken. Criminele netwerken zijn bedreven in het gebruik van moderne communicatiemiddelen als een manier om jonge mannen en vrouwen in verschillende delen van de wereld in de val te lokken." Niet langer slaven, maar broeders, 3-4[[5737|3-4]]

"vermits criminele organisaties wereldwijde netwerken inzetten om hun doelen te bereiken, vereisen pogingen om dit fenomeen uit te bannen net zo goed een gemeenschappelijke en, inderdaad, een wereldwijde inspanning van de kant van verschillende sectoren van de samenleving." Niet langer slaven, maar broeders, 5[[5737|5]]

"de aangeboren roeping van de menselijke familie tot broederlijkheid."

"elke bedreigende situatie wantrouwen wekt en mensen ertoe leidt zich terug te trekken in hun eigen veiligheidszone." Vrede als weg van de hoop: dialoog, verzoening en ecologische bekering, 1[[7516|1]]

"stabiliteit en vrede kunnen verzekeren door een vals gevoel van veiligheid, gevoed door een mentaliteit van angst en wantrouwen." Over nucleaire wapens[[7517]]

"de verleiding om een cultuur uit te bouwen die muren optrekt, muren in het hart, muren op het land, om de ontmoeting met andere culturen, met andere mensen te voorkomen. En diegenen die muren optrekken, zullen als slaven eindigen binnen de muren die ze zelf hebben opgetrokken. Ze hebben geen horizon meer, want ze missen de uitwisseling met anderen." Tot de leerkrachten en studenten van het San Carlo college van Milaan[[8020]]

"Niettemin willen we onderstrepen dat er, samen met die historische vooruitgang, hoe groot en gewaardeerd ook, sprake is van een morele achteruitgang die het internationale handelen beïnvloedt en de spirituele waarden en het verantwoordelijkheidsgevoel verzwakt. Dit alles draagt bij tot het algemene gevoel van frustratie, eenzaamheid en wanhoop. (...) We zien uitbarstingen van spanning en een opbouw van wapens en munitie in een mondiale context, die wordt gedomineerd door onzekerheid, ontgoocheling, angst voor de toekomst en beheerst wordt door kortzichtige economische belangen." Document over broederlijkheid onder de mensen voor wereldvrede en voor het samenleven, 2[[7262|2]]

"grote politieke crises, situaties van onrecht en gebrek aan een eerlijke verdeling van natuurlijke hulpbronnen. (...) Er heerst een onaanvaardbaar stilzwijgen over deze crises die miljoenen kinderen, die door armoede en honger al tot op het bot uitgemergeld zijn, doen sterven van de honger." Document over broederlijkheid onder de mensen voor wereldvrede en voor het samenleven, 9[[7262|9]]

"een soort cynisme. Want dat is de verleiding waarmee we worden geconfronteerd als we de weg van ontgoocheling en teleurstelling inslaan. (...) Isolement en terugvallen op de eigen belangen zijn nooit de goede manier om hoop te herstellen en vernieuwing te bewerkstelligen. Nabijheid en de cultuur van ontmoeting zijn dat wel. Isolement, nee! Nabijheid, ja! Een botsing van culturen, nee! Een cultuur van ontmoeting, ja!" Tot de culturele wereld[[8021]]

"de kloof tussen de obsessie voor ons persoonlijke welzijn en het met de hele menselijke familie gedeelde geluk alleen maar groter lijkt te worden en dreigt af te stevenen op een complete scheiding tussen het individu en de mensengemeenschap. (...) Zich gedwongen voelen om samen te leven is één ding, de rijkdom en schoonheid waarderen van de zaadjes van gemeenschapsleven die we samen moeten zoeken en cultiveren, is nog een ander paar mouwen." Humana Communitas, 2,6[[7218|2.6]]

"hoe geweldig zou het niet zijn als de groei van wetenschappelijke en technologische innovatie gepaard zou gaan met meer gelijkheid en sociale inclusie. Hoe geweldig zou het niet zijn om verre planeten te ontdekken en tegelijk ook de noden te herontdekken van de broeders en zusters die om ons heen cirkelen!"Videoboodschap op de TED-conferentie van Vancouver[[8028]]

"De storm heeft onze kwetsbaarheid ontmaskerd en die valse en overbodige zekerheden blootgelegd waar rond we onze dagelijkse agenda’s, onze projecten, onze gewoontes en prioriteiten hebben opgebouwd. (...) Midden in die storm is de façade van de stereotypes waarmee we onze ego’s camoufleerden – onze ego’s die altijd bezorgd zijn om de schone schijn – ingestort. Daarmee werd nog maar eens het even onontkoombare als gezegende besef onthuld dat we deel uitmaken van elkaar, dat we broers en zussen van elkaar zijn." "Waarom ben je bang? Heb je nog geen vertrouwen?" -, 4[[7669|4]]

"we onszelf hebben gevoed met dromen van pracht en praal, om te eindigen met het consumeren van afleiding, kortzichtigheid en eenzaamheid. We propten ons vol met netwerken en we verloren de smaak van broederlijkheid. We zochten naar snelle en veilige resultaten, maar werden overweldigd door ongeduld en angst. Gevangen als we zaten in de virtuele realiteit, verloren we de smaak en de geur van de echte wereld." Bij de oecumenische en interreligieuze ontmoeting met jongeren[[7946]]

"dat de tranen der dingen evoceert, de tegenslagen van het leven en de geschiedenis." 1,462: Sunt lacrimae rerum et mentem mortalia tangunt[[4019]]

"de meesteres van het leven." 2, 36: Historia … magistra vitae[[8029]]

"naar kansen voor zichzelf en hun gezin. Ze dromen van een betere toekomst en willen de voorwaarden creëren om die te verwezenlijken." Christus Vivit, 91[[7341|91]]

"anderen aangetrokken door de westerse cultuur, soms met onrealistische verwachtingen, die tot zware teleurstellingen kunnen leiden. Gewetenloze mensenhandelaars, vaak gelinkt aan drugs- of wapenkartels, maken misbruik van de zwakke positie van migranten, die onderweg maar al te vaak te maken krijgen met geweld, mensenhandel, psychisch en fysiek misbruik en onnoemelijk lijden." Christus Vivit, 92[[7341|92]]

"worden gescheiden van hun thuisomgeving en raken vaak ook cultureel en religieus ontworteld. Die breuk treft ook de gemeenschappen van herkomst, die hun krachtigste en meest ondernemende elementen verliezen, alsook de gezinnen, vooral wanneer een of beide ouders migreren en hun kinderen in het land van herkomst moeten achterlaten."Christus Vivit, 93[[7341|93]]

"is het ook nodig om het recht om niét te emigreren, dat wil zeggen om in zijn vaderland te blijven, opnieuw te bevestigen." Migreren: pelgrimage van geloof en hoop[[6175]]

"migratie in sommige gastlanden angst veroorzaakt, die vaak aangewakkerd en uitgebuit wordt voor politieke doeleinden. Dat kan leiden tot een xenofobe mentaliteit als mensen zich afsluiten en zich op zichzelf terugplooien. Daar moeten we vastberaden op reageren." Christus Vivit, 92[[7341|92]]

"actoren van hun eigen verlossing moeten zijn." Zoals Jezus Christus, gedwongen te vluchten. De intern ontheemden opnemen, beschermen, ondersteunen en integreren, 7[[7932|7]]

"Migraties zullen, meer dan ooit tevoren, een cruciale rol spelen in de toekomst van onze wereld." vgl: Zoals Jezus Christus, gedwongen te vluchten. De intern ontheemden opnemen, beschermen, ondersteunen en integreren[[[7932]]]

"verlies van dat verantwoordelijkheidsgevoel voor onze broeders en zusters waarop elk maatschappelijk middenveld is gebaseerd." Tot het bij de Heilige Stoel geaccrediteerde Corps Diplomatique, Nieuwjaar 2016[[6179]]

"geholpen door zijn grote culturele en religieuze erfgoed, over de middelen om de centrale positie van de menselijke persoon te verdedigen en om het juiste evenwicht te vinden tussen zijn dubbele morele verantwoordelijkheid om de rechten van zijn burgers te beschermen en om hulp aan en aanvaarding van migranten te verzekeren." De vrede moet dag na dag opgebouwd worden, 11[[5304|11]]

"er is een probleem als twijfels en angsten onze manier van denken en handelen zodanig bepalen dat ze ons intolerant, gesloten en misschien zelfs - zonder dat we het beseffen - racistisch maken. Op die manier ontneemt angst ons het verlangen en het vermogen om de ander te ontmoeten."Het gaat niet alleen over migranten, 3[[7386|3]]

"De digitale media dragen het risico in zich van verslaving, isolement, geleidelijk verlies van contact met de concrete werkelijkheid en verstoring van de ontwikkeling van authentieke interpersoonlijke relaties."Christus Vivit, 88[[7341|88]]

"er gigantische economische belangen spelen in de digitale wereld. Die zijn in staat om even subtiele als ingrijpende vormen van controle uit te oefenen en mechanismen te creëren die het geweten van mensen en het democratische proces kunnen manipuleren. Het resultaat van de manier waarop veel van dat soort platforms werken, is dat uiteindelijk vaak alleen gelijkgestemden elkaar nog ontmoeten en zo afgeschermd worden van een debat met andersdenkenden. Die gesloten circuits vergemakkelijken de verspreiding van nepnieuws (fake news) en valse informatie, en voeden vooroordelen en haat." Christus Vivit, 89[[7341|89]]

"kunnen via het internet en verschillende digitale uitwisselingsfora verstrikt raken in een kluwen van verbaal geweld. Zelfs in katholieke media kunnen grenzen overschreden worden, kan laster gemeengoed worden en alle ethische normen en respect voor de goede naam van anderen wegvallen."Evangelii Gaudium, 115[[4984|115]]

"de wereld van vandaag is grotendeels een dove wereld (...). Soms maakt het hectische tempo van de moderne wereld het ons onmogelijk om aandachtig te luisteren naar wat iemand anders zegt. Halverwege onderbreken we hem of haar en willen we al tegenspreken wat hij of zij nog niet eens heeft gezegd. We mogen ons vermogen om te luisteren niet verliezen. Sint-Franciscus hoorde de stem van God, hij hoorde de stem van de armen, hij hoorde de stem van de zieken en hij hoorde de stem van de natuur. Hij maakte een manier van leven ervan. Het is mijn wens dat het zaad dat Sint-Franciscus geplant heeft in de harten van velen mag groeien." Uit de film Pope Francis -...Uit de film Pope Francis - Een man van zijn woord. Hoop is een universele boodschap, door Wim Wenders (2018)

"er geen ergere vorm van vervreemding bestaat dan zich ontworteld te voelen en bij niemand thuis te horen. Een land zal alleen vruchtbaar zijn en zijn mensen zullen pas vrucht dragen en hun toekomst in handen nemen in de mate dat het een gevoel van verbondenheid onder zijn inwoners kan stimuleren, de integratie tussen generaties en verschillende gemeenschappen kan realiseren en ook nog eens alles kan uitschakelen wat ons ongevoelig maakt voor anderen en tot verdere vervreemding leidt." Tot de autoriteiten, het maatschappelijke middenveld en het Diplomatieke Korps[[8068]]

"appelleert aan iets dat diep geworteld is in elk mensenhart, onafhankelijk van onze concrete levensomstandigheden en historische context. Hoop spreekt tot ons over een dorst, een streven, een verlangen naar een leven van vervulling, een verlangen om grote dingen te bereiken, dingen die ons hart vullen en onze geest verheffen tot hooggestemde zaken als waarheid, goedheid en schoonheid, gerechtigheid en liefde. (...) Hoop schrijven we in vetjes; hoop kan verder kijken dan persoonlijk gemak, de kleine zekerheden en compensaties die onze horizon beperken, en het kan ons ontvankelijk maken voor grootse idealen die het leven mooier en waardevoller maken." Tot de jongeren in het cultureel centrum Padre Félix Varela all'Avana[[7936]]

"de vreugde en hoop, het verdriet en angst van de mensen van onze tijd, vooral van wie arm of bedroefd is, zijn ook de vreugde en hoop, het verdriet en angst van de leerlingen van Christus. Niets van wat echt menselijk is, vindt geen weerklank in hun hart." Gaudium et Spes, 1[[575|1]]

Daar trad een wetgeleerde naar voren om Hem op de proef te stellen. Hij zei: 'Meester, wat moet ik doen om het eeuwig leven te verwerven?’ Hij sprak tot hem: 'Wat staat er geschreven in de Wet? Wat leest ge daar?' Hij gaf ten antwoord: 'Gij zult de Heer uw God beminnen met geheel uw hart en geheel uw ziel, met al uw krachten en geheel uw verstand; en uw naaste gelijk uzelf.' Jezus zei: 'Uw antwoord is juist, doe dat en ge zult leven.' Maar omdat hij zijn vraag wilde verantwoorden, sprak hij tot Jezus: 'En wie is dan mijn naaste?' Nu nam Jezus weer het woord en zei: 'Eens viel iemand, die op weg was van Jeruzalem naar Jericho, in de handen van rovers. Ze plunderden en mishandelden hem en toen ze aftrokken, lieten ze hem halfdood liggen. Bij toeval kwam er juist een priester langs die weg; hij zag hem wel, maar liep in een boog om hem heen. Zo deed ook een leviet; hij kwam daarlangs, zag hem, maar liep in een boog om hem heen. Toen kwam een Samaritaan die op reis was, bij hem; hij zag hem en kreeg medelijden; hij trad op hem toe, goot olie en wijn op zijn wonden en verbond ze; daarna tilde hij hem op zijn eigen rijdier, bracht hem naar een herberg en zorgde voor hem. De volgende morgen haalde hij twee denariën tevoorschijn, gaf ze aan de waard en zei: Zorg goed voor hem, en wat ge meer mocht besteden, zal ik u bij mijn terugkomst vergoeden. Wie van deze drie lijkt u de naaste van de man die in handen van de rovers gevallen is?' Hij antwoordde: 'Die hem barmhartigheid betoond heeft.' En Jezus sprak: 'Ga dan en doet gij evenzo.' (Lc. 10, 25-37)[b:Lc. 10, 25-37]

"Daarom moet wie de waarheid liefheeft zich niet laten meeslepen door het verschil van elke klank en zich niet voorstellen dat de een de schepper en de schepper van deze klank is en de ander de schepper en de schepper van de ander (...), maar moet hij denken dat alleen de een het gedaan heeft". 2, 25, 2: PG 7/1, col. 798-v, Sources Chrétiennes, nr. 294, p. 253[[848]]

"Dit is de wet en de Profeten. Al het andere is commentaar". Talmud Bavli (Babylonische...Talmud Bavli (Babylonische Talmoed), Sabbat, 31 a

"Gij zult de vreemdeling niet molesteren, noch hem onderdrukken, want u bent vreemden geweest in het land van Egypte" (Ex. 22, 20)[b:Ex. 22, 20].

"Gij zult de vreemdeling niet onderdrukken; gij kent ook het leven van de vreemdeling, want gij bent vreemden geweest in het land Egypte" (Ex. 23, 9)[b:Ex. 23, 9].

"Als een vreemdeling bij u in uw land woont, zult u hem niet onderdrukken. U zult de vreemdeling die onder u woont behandelen als iemand die onder u geboren is; u zult hem liefhebben als uzelf, want ook u bent vreemden geweest in het land Egypte" (Lev. 19, 33-34)[b:Lev. 19, 33-34].

"Als je je wijngaard oogst, ga je niet terug naar het verzamelen. Het zal voor de vreemdeling, de wees en de weduwe zijn. Vergeet niet dat je een slaaf was in het land van Egypte" (Deut. 24, 21-22)[b:Deut. 24, 21-22].

"Want de hele wet vindt zijn volheid in één voorschrift: Gij zult uw naaste liefhebben als uzelf" (Gal. 5, 14)[b:Gal. 5, 14].

"Hij die van zijn broer houdt, blijft in het licht en er is geen struikeling in hem. Maar wie zijn broer haat, is in de duisternis" (1 Joh. 2, 10-11)[b:1 Joh. 2, 10-11].

"We weten dat we zijn overgegaan van de dood naar het leven, omdat we van onze broeders houden. Wie niet liefheeft, blijft in de dood" (1 Joh. 3, 14)[b:1 Joh. 3, 14].

"Want wie zijn broer niet liefheeft die hij ziet, kan God niet liefhebben die hij niet ziet" (1 Joh. 4, 20)[b:1 Joh. 4, 20].

"de liefde verbrijzelt de ketenen die ons geïsoleerd en gescheiden houden; in plaats daarvan bouwt ze bruggen. Liefde stelt ons in staat om één groot gezin te stichten, waar we ons allemaal thuis kunnen voelen (...). Liefde straalt medeleven en waardigheid uit. vgl: Tot de autoriteiten, het maatschappelijke middenveld en het Diplomatieke Korps[[[8068]]]

"het leven van elke individuele mens diep verbonden is met dat van andere mensen: het leven is niet alleen tijd die verstrijkt; het leven is tijd voor ontmoeting." Videoboodschap op de TED-conferentie van Vancouver[[8028]]

"Willen jullie het lichaam van Christus de Heiland eren? Veracht het dan niet als het naakt is. Eer het niet in de kerk met zijden gewaden terwijl het buiten ligt, naakt en verkleumd van de kou." 50,3: PG 58, col. 508[[867]]

"de geglobaliseerde samenleving heeft vaak een elegante manier om haar blik te verleggen. Onder het mom van politiek correct of ideologisch in de mode te zijn, kijken we naar diegenen die lijden zonder hen aan te raken. We zien ze live op tv en spreken zelfs over hen in een schijnbaar tolerante taal vol eufemismen." Tot de deelnemers aan de internationale ontmoeting van de Volksbewegingen[[8071]]

"het geheel is meer dan het deel, maar ook meer dan de som van de delen." Evangelii Gaudium, 235[[4984|235]]

"daardoor een oneindige waardigheid verleent aan de hele mensheid." Tijdens de bijeenkomst met gehandicapten in de kathedraal van Osnabrück, [[5292|+4]]

"in de oprechte gave van zichzelf aan anderen." Gaudium et Spes, 24[[575|24]]

"Ik communiceer pas effectief met mezelf voor zover ik communiceer met anderen." éd. N.R.F., Parijs (1940), p. 50[[8072]]

"Het leven bestaat pas echt waar er binding, gemeenschap, broederlijkheid is; en het leven is sterker dan de dood als het gebouwd is op echte relaties en banden van trouw. En omgekeerd is er geen leven als we beweren zelfvoorzienend te zijn en leven als eilandjes: in dergelijke attitudes heerst de dood." De zekerheid van de verrijzenis uit de doden is op Gods trouw gebaseerd, 2[[8073|2]]

"wet van ‘ekstasis’ te werken: wie liefheeft ‘treedt buiten het zelf’ om in de ander een voller bestaan te vinden." éd. Dialogue/Stock, Parijs (1978) p. 115[[7429]]

"de armen en pelgrims met de grootste zorg en aandacht worden behandeld." 53,15: Pauperum et peregrinorum maxime susceptioni cura sollicite exhibetur[[934|+734]]

"zoals God wil dat ze worden vervuld." Dist. 27, a. 1, q. 1, concl. 4[[8077]]

"het criterium blijft voor de definitieve beslissing over de waarde van een mensenleven of het gebrek eraan." Deus Caritas Est, 15[[715|15]]

"de geliefde ander beschouwen als op de een of andere manier verbonden met onszelf." Summa Theologiae Secunda Secundaeq. 27 a. 2 co.[[t:iia-iiae q. 27 a. 2 co.]]

"dierbaar: duur, kostbaar, van grote waarde." Summa Theologiae, Prima Secundaeq. 26 a. 3 co.[[t:ia-iiae q. 26 a. 3 co.]]

"uit de liefde die we voor een ander koesteren, komt al het goede dat we hem of haar schenken." Summa Theologiae, Prima Secundaeq. 26 a. 3 co.[[t:ia-iiae q. 110 a. 1 co.]]

"maakt het almaar groter wordende aantal wederzijdse contacten en uitwisselingen die onze planeet omhult, het inzicht tastbaarder dat alle landen op aarde een gemeenschappelijke bestemming delen. (...) In de dynamiek van de geschiedenis en in de verscheidenheid aan etnische groepen, samenlevingen en culturen, zien we dat de roeping om als broeders en zusters een gemeenschap te vormen, waarin we elkaar aanvaarden en voor elkaar zorgen, al in de kiem aanwezig is." Broederschap: grondslag en weg naar vrede, 1[[5068|1]]

"dat ze bestaan zonder erbij te horen en erbij betrokken te worden."

"hen actief laten deelnemen aan de burgerlijke en kerkelijke gemeenschap. Dit is een veeleisend en moeilijk proces, maar het zal geleidelijk aan helpen om het bewustzijn te ontwikkelen dat elk individu een unieke en onvervangbare persoon is."

"oudere mensen die, mee door hun handicap, soms als een last beschouwd worden. Toch kan iedereen door zijn unieke levensverhaal iets onvervangbaars bijdragen aan het algemeen welzijn."

"de moed hebben om een stem te geven aan al wie vanwege hun handicap gediscrimineerd worden, want helaas is het voor sommige landen ook nu nog moeilijk om hen als personen met dezelfde waardigheid te erkennen." Boodschap voor de Internationale Dag voor Personen met een Handicap[[8078]]

"zorgvuldig streeft naar een eendimensionale uniformiteit en probeert alle verschillen en tradities te elimineren in een oppervlakkige zoektocht naar eenheid. (...) Als een globalisering probeert (alles) af te vlakken, dan vernietigt ze de rijkdom en de specificiteit van elke persoon en elk volk." Tijdens de ontmoeting over godsdienstvrijheid met de Spaanse gemeenschap en andere immigranten[[8079]]

"de toekomst is niet zwart-wit, maar als we moedig zijn, kunnen we in haar alle variëteit en diversiteit aanschouwen van wat elke individuele persoon te bieden heeft. Wat moet onze menselijke familie nog veel leren om in harmonie en vrede samen te leven, zonder dat we allemaal gelijk moeten zijn!" Ontmoeting met jongeren[[8080]]

"zich in te zetten opdat zij die achterblijven, de zwakken of de minst bedeelden, hun weg zouden kunnen maken in het leven." Evangelii Gaudium, 209[[4984|209]]

"als de reële omstandigheden velen beletten aan het economische proces deel te nemen en als de toegang tot werk vermindert, dat dan de economische vrijheid allen met woorden beleden, een contradictorisch discours is (...)." Laudato Si', 129[[5000|129]]

"zolang ons economische en sociale systeem ook maar één slachtoffer maakt, één persoon aan de kant zet, het feest van de universele broederlijkheid niet kan doorgaan." The Economy of Francesco[[7555]]

"ervoor gezorgd worden dat we niet in dubbelzinnigheden vervallen als gevolg van een misverstand over het begrip mensenrechten en over het paradoxale misbruik ervan. Tegenwoordig is er een tendens om almaar omvangrijker individuele – ik ben zelfs geneigd te zeggen individualistische – rechten op te eisen. Hieraan ligt een opvatting ten grondslag dat de mens losstaat van elke maatschappelijke en antropologische context, bijna als een ‘monade’ (monás), die zich almaar minder om anderen bekommert. (...) Als het recht van elke mens niet harmonieus op het grotere goed gericht is, wordt het uiteindelijk als onbegrensd beschouwd en wordt het bijgevolg een bron van conflicten en geweld." Waardigheid van de mens en het belang van samenwerking in Europa, 7[[5723|7]]

"wij al te lang verkeerd hebben in een moreel verval door de draak te steken met ethiek, goedheid, geloof en eerlijkheid. Het ogenblik is gekomen om te erkennen dat deze vrolijke oppervlakkigheid ons tot weinig gediend heeft. Deze verwoesting van ieder fundament van het maatschappelijke leven maakt dat wij tegenover elkaar komen te staan om de eigen belangen te vrijwaren." Laudato Si', 229[[5000|229]]

"Als een morele deugd en een sociale houding die voortkomt uit persoonlijke bekering, vereist solidariteit de inzet van vele mensen die verantwoordelijkheid dragen in onderwijs en opvoeding. Ik denk dan allereerst aan de elementaire en noodzakelijke opvoedingstaak van de gezinnen. Zij vormen de eerste plaats waar de waarden van liefde en broederschap, van samenleven en delen, van aandacht en zorg voor anderen, beleefd en overgedragen worden. Zij zijn ook de bevoorrechte omgeving voor de geloofsoverdracht, te beginnen met die eerste eenvoudige gebaren van gelovige toewijding die moeders hun kinderen leren. Opvoeders en leerkrachten die de veeleisende taak hebben om jongeren op school of in de verschillende kinder- en jeugdcentra op te voeden, moeten zich ervan bewust zijn dat hun verantwoordelijkheid ook slaat op de morele, spirituele en sociale aspecten van de persoon. De waarden van vrijheid, wederzijds respect en solidariteit kunnen van jongs af aan overgedragen worden. (...) De mensen die werken in de culturele sector en de media hebben een verantwoordelijkheid voor onderwijs en vorming, vooral nu de informatie- en communicatiemiddelen zo wijdverbreid zijn." Overwin de onverschilligheid en win de vrede[[6026]]

vooral zorgen voor de kwetsbare leden van onze gezinnen, onze samenleving en ons volk.

de meest kwetsbaren in de ogen te kijken en hun eigen verlangens, behoeften en streven naar macht opzij te zetten. (...) Wie dienstbaar is, kijkt altijd naar het gezicht van de kwetsbare broeder en zuster, raakt hen aan, voelt hun nabijheid, ‘ondergaat’ soms hun lijden en zoekt ze ondersteund kunnen worden. Daarom is dienstbaarheid nooit ideologisch, omdat ze geen ideeën, maar mensen dient. Wat waren jullie aan het bespreken onderweg?[[8082]]

"die bijzondere solidariteit uit die bestaat onder arme en lijdende mensen, en die onze samenleving lijkt te zijn vergeten of in elk geval heel graag wil vergeten. Solidariteit is geen populair woord, in bepaalde situaties lijkt het eerder een vies woord, dat beter niet meer uitgesproken wordt. Solidariteit betekent veel meer dan af en toe een gebaar van vrijgevigheid. Het betekent denken en handelen in termen van gemeenschap, waarbij het leven van iedereen voorrang krijgt op de toe-eigening van goederen door enkelen. Het betekent ook het bestrijden van de structurele oorzaken van armoede, ongelijkheid, gebrek aan werk, grond en huisvesting, en het bestrijden van de schending van het arbeidsrecht en de sociale wetgeving. Het is de confrontatie aangaan met de destructieve effecten van het geldimperium. (...) Solidariteit, begrepen in zijn diepste betekenis, is een manier om geschiedenis te maken, en dat is precies wat volksbewegingen doen." Tot een delegatie van de Internationale ontmoeting van volks bewegingen[[5767]]

"Je eigen goederen niet delen met de armen, is hen bestelen en het leven ontnemen. De goederen die we bezitten zijn niet van ons, maar van hen." 2, 6: PG 48, col. 992D[[1154]]

"Als we de armen geven wat ze nodig hebben, geven we niet zozeer iets van onszelf, maar geven we hen terug wat van hen is." 3, 2: PL 77, p. 87.[[1065]]

"God heeft de aarde aan de hele mensheid gegeven om alle leden ervan te onderhouden zonder iemand uit te sluiten of te bevoorrechten." Centesimus Annus, 31[[3|31]]

"dat de christelijke traditie nooit het absolute en onaantastbare recht op privé-eigendom heeft erkend en dat ze de sociale functie van elke vorm van privébezit altijd heeft onderlijnd." Laudato Si', 93[[5000|93]]

"eerste principe van de gehele ethische-sociale orde." Laborem Exercens, 19[[712|19]]

"mogen (dit recht) niet belemmeren, maar moeten de uitvoering ervan vergemakkelijken," Populorum Progressio, 22[[266|22]]

"de persoonlijke en maatschappelijke, economische en politieke mensenrechten, met inbegrip van de rechten van de landen en volkeren eerbiedigen." Sollicitudo Rei Socialis, 33[[350|33]]

"wie zich iets toe-eigent, doet dat alleen om het te beheren voor het welzijn van iedereen." Laudato Si', 95[[5000|95]]

"een edele roeping, gericht op het produceren van rijkdom en op het verbeteren van de wereld voor iedereen." Laudato Si', 129[[5000|129]]

"Volgens Gods plan is iedere mens geroepen om zichzelf te ontwikkelen," Populorum Progressio, 15[[266|15]] vgl: Caritas in Veritate, 16[[[2254|16]]]

"voorafgaan aan elke samenleving omdat ze voortvloeien uit de inherente waardigheid van elke persoon als een schepsel Gods." Open wide our Hearts: The enduring Call to Love[[8083]]

"de ongelijkheid niet alleen individuen maar hele landen treft en ze ons verplicht na te denken over een ethiek van de internationale relaties." Laudato Si', 51[[5000|51]]

"het fundamentele recht van volkeren op hun voortbestaan en vooruitgang te waarborgen" Centesimus Annus, 35[[3|35]],

"op basis van een wereldwijde ethiek van solidariteit en samenwerking ten dienste van een toekomst die door onderlinge afhankelijkheid en medeverantwoordelijkheid binnen de hele menselijke familie bewerkt wordt." Over nucleaire wapens[[7517]]

"gaat het niet om het opleggen van steunprojecten van bovenaf, maar om via deze vier benaderingen samen op weg te gaan om steden en landen op te bouwen die, met behoud van hun respectieve culturele en religieuze identiteit, openstaan voor verschillen en die in een geest van menselijke broederlijkheid weten te waarderen." Catechese over de apostolische reis naar Marokko, 4[[7347|4]]

"dat gebaseerd is op de gelijkheid van rechten en plichten, waarbij iedereen gelijke rechten geniet. Daarom is het van cruciaal belang om in onze samenlevingen het concept ‘volwaardig burgerschap’ in te voeren en af te zien van het discriminerende gebruik van de term ‘minderheden’. Want discriminatie versterkt isolement en gevoelens van minderwaardigheid, het maakt de weg vrij voor vijandigheid en verdeeldheid en berooft sommige burgers van wat ze al verwezenlijkt hebben en van hun religieuze en burgerlijke rechten." Document over broederlijkheid onder de mensen voor wereldvrede en voor het samenleven[[7262]]

"omdat de gevolgen van de door elke staat gemaakte keuzes onvermijdelijk op de internationale gemeenschap als geheel neerkomen." Tot het bij de Heilige Stoel geaccrediteerde Corps Diplomatique, Nieuwjaar 2016[[6179]]

"projecten op middellange en lange termijn die verder gaan dan een noodoplossing. Ze moeten enerzijds de integratie van migranten in de gastlanden daadwerkelijk ondersteunen en anderzijds de ontwikkeling van de landen van herkomst bevorderen, door een solidariteitsbeleid dat de hulp niet afhankelijk maakt van ideologische strategieën en praktijken die vreemd zijn aan of indruisen tegen de cultuur van de volkeren voor wie ze bestemd zijn." Tot het bij de Heilige Stoel geaccrediteerde Corps Diplomatique, Nieuwjaar 2016[[6179]]

"de verhalen van migranten ook verhalen van ontmoetingen tussen personen en culturen zijn. Voor de onthalende gemeenschappen en samenlevingen bieden ze een kans tot verrijking en tot integrale menselijke ontwikkeling van iedereen." Christus Vivit, 93[[7341|93]]

"vraag ik heel speciaal aan de jongeren om zich niet op sleeptouw te laten nemen door netwerken die hen willen opzetten tegen andere jongeren die in hun land aankomen, door die nieuwkomers als gevaarlijke wezens te bestempelen, alsof zij niet dezelfde onvervreemdbare waardigheid zouden hebben als ieder mens." Christus Vivit, 94[[7341|94]]

"een voedingsbodem van waarden en mogelijkheden die de VS werkelijk ten goede kan komen. (...) Een aanzienlijke immigratie markeert en transformeert altijd de lokale cultuur. In Argentinië heeft de sterke Italiaanse immigratie een stempel gedrukt op de maatschappelijke cultuur, en de aanwezigheid van tweehonderdduizend joden heeft een groot effect op de culturele stijl van Buenos Aires. Als migranten geholpen worden om zich te integreren, zijn ze een zegen, een rijkdom en een geschenk die een samenleving stimuleren om te groeien." Latinoamérica, Conversaciones...Latinoamérica, Conversaciones con Herrán Reyes Alcaide, éd. Planeta, Buenos Aires (2017), p. 105

"goede relaties tussen Oost en West onbetwistbaar noodzakelijk zijn voor allebei. Ze mogen niet genegeerd of verwaarloosd worden, want vruchtbare uitwisselingen en dialoog kunnen elkaars cultuur verrijken. Het Westen kan in het Oosten remedies vinden voor die geestelijke en religieuze kwalen die door het heersende materialisme veroorzaakt worden. En het Oosten kan in de westerse beschaving veel elementen vinden die kunnen helpen om zich te verlossen van zwakte, verdeeldheid, conflict en wetenschappelijke, technologische en culturele achteruitgang. Het is belangrijk om aandacht te besteden aan religieuze, culturele en historische verschillen die een vitaal onderdeel zijn van de vormgeving van het karakter, de cultuur en de beschaving van het Oosten. Het is ook van belang om de algemene en gemeenschappelijke mensenrechten te versterken om zo bij te dragen aan een waardig leven voor alle mensen zowel in het Westen als in het Oosten, waarbij de politiek van twee snelheden vermeden wordt." Document over broederlijkheid onder de mensen voor wereldvrede en voor het samenleven, 22[[7262|22]]

"die de internationale samenwerking met het oog op de solidaire ontwikkeling van alle volkeren bevordert en tot stand brengt." Caritas in Veritate, 67[[2254|67]]

"de ontwikkelingshulp aan arme landen leidt tot de creatie van welvaart voor allen." Caritas in Veritate, 60[[2254|60]]

"ook de armere landen een effectieve stem krijgen bij gemeenschappelijke beslissingen" Caritas in Veritate, 67[[2254|67]]

"om de toegang tot de internationale markt te vergemakkelijken voor de landen die lijden onder armoede en onderontwikkeling." Compendium van de Sociale Leer van de Kerk, 447[[769|447]]

"tussen globalisering en het lokale niveau ook een spanning bestaat. We moeten aandacht hebben voor de globale dimensie om niet in de kleinzieligheid van het dagdagelijkse te vervallen. Tegelijkertijd mogen we niet uit het oog verliezen dat het lokale ons juist met onze voeten op de grond houdt. De verbinding van de twee verhindert ons om in een van beide extremen te vervallen. Het ene extreem bestaat erin dat mensen leven in een abstract en globaliserend universalisme. (...) In het andere extreem worden de burgers omgevormd tot een folkloristisch museum van in zichzelf gekeerde kluizenaars, veroordeeld om altijd maar hetzelfde te herhalen, onbekwaam om zich te laten bevragen door het andere, en om de schoonheid die God buiten hun grenzen tentoonspreidt, te waarderen." Evangelii Gaudium, 234[[4984|234]]

"moeten we altijd opnieuw onze blik verruimen om het grotere goed te zien dat iedereen ten goede zal komen. Maar dit gebeurt best zonder te vluchten of ontworteld te raken. Het is noodzakelijk zijn wortels te laten groeien in vruchtbare grond en in de geschiedenis van zijn eigen plaats, die een gave van God is. We werken met het kleine en het nabije, maar in een ruimer perspectief. (...) Het is niet het globale dat ons uitwist, noch het geïsoleerde partiële, dat onvruchtbaar maakt," Evangelii Gaudium, 235[[4984|235]]

"het geheel meer is dan het deel en meer dan de som van de delen." Evangelii Gaudium, 235[[4984|235]]

"een cultuur zonder universele waarden is niet echt een cultuur." Tot de vertegenwoordigers van de Argentijnse cultuur, (4)[[8090|(4)]]

"om een volledig gesloten, ahistorische, statische ‘inheemsheid’ voor te stellen die elke vorm van vermenging afwijst, omdat de eigen identiteit wordt versterkt en verrijkt door de dialoog met de ander. De authentieke manier om onze identiteit te bewaren ligt niet in een verarmend isolement." Querida Amazonia, 43[[7584|43]]

"de mens is een begrensd wezen dat zelf grenzeloos is." Georg Simmel, Pont et porte,...Georg Simmel, Pont et porte, in: La tragédie de la culture, Parijs (1988), p. 166

"Het volk is geen logische noch een mystieke categorie, als we daarmee bedoelen dat alles wat het volk doet, goed is of in de zin dat het volk een ‘engelachtige’ realiteit zou zijn. Het is eerder een mythische categorie (...) Wanneer je moet uitleggen wat je met volk bedoelt, gebruik je noodzakelijkerwijs logische categorieën. Maar zo leg je niet uit wat het betekent bij een volk te horen. Het woord ‘volk’ heeft een diepere betekenis die niet logisch te verklaren is. Deel uitmaken van een volk is deel uitmaken van een gemeenschappelijke identiteit die bestaat uit sociale en culturele banden. En dit gebeurt niet automatisch, integendeel: het is een langzaam, moeizaam proces … van vooruitgaan in de richting van een gemeenschappelijk project." Antonio Spadaro, S.J., Las... Antonio Spadaro, S.J., Las huellas de un pastor. Una conversación con el Papa Francisco, in: Jorge Mario Bergoglio – Papa Francisco, En tus ojos está mi palabra. Homilías y discursos de Buenos Aires (1999-2013), Publicaciones Claretianas, Madrid (2017), p. 24-25 vgl: Evangelii Gaudium, 220-221[[[4984|220-221]]]

"ik me ver hou van onverantwoord populisme." Evangelii Gaudium, 204[[4984|204]]

"noodhulpprojecten die in bepaalde dringende behoeften voorzien, moeten gezien worden als louter tijdelijke maatregelen." Evangelii Gaudium, 202[[4984|202]]

"de financiële hulp aan armen altijd een voorlopige oplossing om noden te lenigen moet zijn. Het hogere doel moet altijd zijn dat mensen door arbeid een waardig leven opbouwen." Laudato Si', 128[[5000|128]]

"de ergste vorm van armoede is die waarin men mensen berooft van werk en van de waardigheid van het werk." Vrede en verwerping[[5779]] vgl: Tot een delegatie van de Internationale ontmoeting van volks bewegingen[[[5767]]]

"het privéleven kan niet bestaan als het niet door de openbare orde beschermd wordt; een huis heeft geen intimiteit als het niet door de wet beschermd wordt en kan rekenen op een toestand van rust gebaseerd op de wet en het gezag van de staat, met een minimum aan welzijn dat door arbeidsverdeling, handelsrelaties, sociale gerechtigheid en politiek burgerschap gewaarborgd wordt." Paul Ricœur, Histoire et vérité, éd. du Seuil, Parijs (1967), p. 122.[[8081]]

"het stimuleren van een economie die zorgt voor diversiteit in de productie en ondernemingscreativiteit" Laudato Si', 129[[5000|129]],

"kan de markt haar economische functie niet volkomen vervullen zonder interne handelswijzen gebaseerd op solidariteit en wederzijds vertrouwen. Dit vertrouwen is vandaag de dag verloren gegaan." Caritas in Veritate, 35[[2254|35]]

"we de menselijke waardigheid opnieuw centraal moeten stellen en op deze pijler de alternatieve sociale structuren moeten bouwen die we nodig hebben." Tot een delegatie van de Internationale ontmoeting van volks bewegingen[[5767]]

"dat volksbewegingen kan integreren en lokale, nationale en internationale bestuursstructuren kan bezielen met die stroom van morele energie die voortkomt uit het betrekken van de uitgestotenen in de opbouw van een gemeenschappelijke toekomst.

die bewegingen, die ervaringen van solidariteit die van onderuit, vanuit de onderkant van de planeet, groeien – samenkomen, meer gecoördineerd worden en elkaar ontmoeten. ORf (6 november 2014), p. 6[[5767]]

zaaiers van verandering, promotors van een proces van miljoenen kleine en grote acties, creatief met elkaar verweven als de woorden in een gedicht. : ORf (17 november 2016), p. 8[[5469]]

die visie op sociaal beleid die opgevat wordt als een beleid voor de armen, maar nooit met de armen of door de armen, en zeker nooit geïntegreerd in een project dat volkeren samenbrengt. : ORf (17 november 2016), p. 10[[5469]]

de democratie wegkwijnt en ze alleen nog een woord of formaliteit wordt, dat ze haar representativiteit verliest en buiten de realiteit komt te staan, omdat ze het volk in zijn dagelijkse strijd voor waardigheid, in de opbouw van zijn toekomst buitenspel zet. : ORf (17 november 2016), p. 10[[5469]]

"de financiële crisis van 2007-2008 het moment bij uitstek was om een nieuwe economie te ontwikkelen met meer aandacht voor de ethische principes, voor een nieuwe reglementering van de speculatieve financiële activiteiten en van de virtuele rijkdom. Maar de verouderde criteria die de wereld blijven beheersen, werden niet herdacht." Laudato Si', 189[[5000|189]]

"iedereen geven wat hem toekomt – om de klassieke definitie van gerechtigheid te citeren – betekent dat geen enkel individu, geen enkele groep zichzelf als almachtig mag beschouwen en het recht heeft om de waardigheid en de rechten van andere individuen of maatschappelijke groepen met voeten te treden. De effectieve verdeling van de macht – politiek, economisch, militair, technologisch – tussen verschillende personen en het creëren van een juridisch systeem voor de regeling van claims en belangen, zijn een concrete manier om de macht te beperken. Het wereldpanorama biedt ons vandaag echter veel valse rechten en – tegelijkertijd – brede sectoren die kwetsbaar zijn, slachtoffers van slecht uitgeoefende macht." Toespraak tot de 70e Algemene Vergadering van de Verenigde Naties[[6000]]

"is het schouwtoneel van de verzwakte macht van de nationale staten, vooral omdat de economisch-financiële transnationale macht de politiek dreigt te overheersen. In die context is het noodzakelijk om sterkere en efficiënter georganiseerde internationale instellingen uit te bouwen, met verantwoordelijken die op een rechtvaardige manier aangesteld zijn via akkoorden tussen de nationale regeringen, en die de macht hebben om sancties op te leggen." Laudato Si', 175[[5000|175]]

"een hervorming, zowel van de Verenigde Naties als van de internationale economie en het geldwezen noodzakelijk is, opdat het concept van een familie van volkeren werkelijk concreet vorm gegeven kan worden." Caritas in Veritate, 67[[2254|67]]

"de internationale gemeenschap is een juridische gemeenschap gebaseerd op de soevereiniteit van elke lidstaat, zonder banden van ondergeschiktheid die haar onafhankelijkheid loochenen of inperken." Compendium van de Sociale Leer van de Kerk, 434[[769|434]]

"het werk van de Verenigde Naties kan, volgens de beginselen die in de preambule en de eerste artikelen van het Oprichtingshandvest zijn vastgelegd, worden gezien als de ontwikkeling en bevordering van de rechtsstaat, met dien verstande dat gerechtigheid een onmisbare voorwaarde is voor het bereiken van het ideaal van universele broederlijkheid (...) De onbetwistbare rechtstaat en het onvermoeibare beroep doen op onderhandelingen, goede diensten en arbitrage, zoals voorgesteld in het Handvest van de Verenigde Naties, moeten als een echte fundamentele rechtsnorm gewaarborgd worden." Toespraak tot de 70e Algemene Vergadering van de Verenigde Naties[[6000]]

"de noodzaak om zich te houden aan gesloten verdragen (‘pacta sunt servanda’)" Compendium van de Sociale Leer van de Kerk, 437[[769|437]],

"om de verleiding te weerstaan om zich te beroepen op de wet van de sterkste in plaats van op de kracht van de wet." Een blijvende opdracht: opvoeden tot vrede - Wereldvredesdag 2004, 5[[193|5]]

"normatieve instrumenten voor de vreedzame oplossing van geschillen (die) zo geherformuleerd worden dat hun draagwijdte en verplichtende karakter wordt uitgebreid en versterkt." Compendium van de Sociale Leer van de Kerk, 439[[769|439]]

"de politiek zich niet moet onderwerpen aan de economie en de economie zich niet moet schikken naar de geboden en het op efficiëntie gerichte paradigma van de technocratie." Laudato Si', 189[[5000|189]]

"kan een economie zonder politiek niet worden gerechtvaardigd, want dit zou het onmogelijk maken de voorkeur te geven aan andere manieren om de verschillende aspecten van de huidige crisis aan te pakken." Laudato Si', 196[[5000|196]]

"Er is dus nood aan een politiek met een brede visie, die in een interdisciplinaire dialoog op een nieuwe en integrale wijze de verschillende aspecten van de crisis benadert." Laudato Si', 197[[5000|197]]

"een gezonde politiek die in staat is instellingen te hervormen, te coördineren, en toe te rusten zodat ze in staat zijn om hun belabberde praktijken en traagheid te overwinnen." Laudato Si', 181[[5000|181]]

"politiek leiderschap zichtbaar wordt als politici zich in moeilijke tijden laten leiden door grote principes en door de zorg voor het algemeen welzijn op lange termijn. Voor de politieke machten is het erg moeilijk deze plicht te realiseren binnen een nationaal project" Laudato Si', 178[[5000|178]]

"een lening is die elke generatie ontvangt en moet doorgeven aan de volgende generatie." Responsabilidade solidária pelo bem comum[[6023]] vgl: Laudato Si', 159[[[5000|159]]]

"de weg openen naar andere mogelijkheden, die de menselijke creativiteit en haar verlangen naar vooruitgang niet afremmen, maar die energie juist in nieuwe banen leiden." Laudato Si', 191[[5000|191]]

"het terrein van de grootste vorm van naastenliefde, de politieke liefde." Tot de leden van de FUCI (Federazione Universitaria Cattolica Italiana)[[7607]]

"die een nobele roeping is. Ze is een van de meest waardevolle vormen van naastenliefde, want ze zoekt het algemeen welzijn." Evangelii Gaudium, 205[[4984|205]]

"Kerk is doordrongen van de liefde die, volgens de leer van Christus, de synthese van heel de Wet is (Mt. 22,36-40)[[b:Mt. 22,36-40]]." Caritas in Veritate, 2[[2254|2]]

"de liefde die vol is van kleine gebaren van wederzijdse liefde, ook het burgerlijke en politieke leven betreft en zichtbaar wordt in alle handelingen die een betere wereld trachten op te bouwen." Laudato Si', 231[[5000|231]]

"macrorelaties – in sociale, economische en politieke verbanden." Caritas in Veritate, 2[[2254|2]]

"De sociale liefde doet ons houden van het algemeen welzijn, ze doet ons daadwerkelijk het goede voor alle personen zoeken, die niet alleen worden beschouwd als individuen, maar die ook worden bekeken vanuit de sociale dimensie die hen verenigt." Compendium van de Sociale Leer van de Kerk, 207[[769|207]]

"sociale liefde" Redemptor Hominis, 15[[237|15]]

"een kracht die nieuwe manieren kan vinden om structuren, sociale organisaties en juridische systemen grondig en van binnenuit te vernieuwen." vgl: Compendium van de Sociale Leer van de Kerk, 207[[[769|207]]]

"wordt de liefde al gauw als irrelevant voor de interpretatie en de oriëntatie van de morele verantwoordelijkheid beschouwd." Caritas in Veritate, 2[[2254|2]]

"slachtoffer van de toevallige gevoelens en meningen van individuen" Caritas in Veritate, 3[[2254|3]]

"teruggedrongen wordt naar het beperkte domein van privérelaties." Caritas in Veritate, 4[[2254|4]]

"wordt ze van de projecten en processen die de opbouw van een wereldomvattende menselijke ontwikkeling beogen – in een dialoog van kennis en praktijk - uitgesloten." Caritas in Veritate, 4[[2254|4]]

"een fideïsme dat haar de menselijke en universele ruimdenkendheid ontneemt." Caritas in Veritate, 3[[2254|3]]

"Dit licht is het licht van zowel de rede als van het geloof," Caritas in Veritate, 3[[2254|3]]

"zorg te dragen voor het kwetsbare van volkeren en individuen. Om aandacht te hebben voor mensen in nood zijn kracht en tederheid, strijd en edelmoedigheid nodig te midden een functionalistisch en geprivatiseerd model dat onvermijdelijk tot een ‘wegwerpcultuur’ leidt. (... Het) betekent dat men zich bekommert om mensen in de meest marginale en schrijnende situaties, om hen met waardigheid te kunnen zalven." Waardigheid van de mens en het belang van samenwerking in Europa, 11[[5723|11]]

"we moeten alles eraan doen (...) om de status en de waardigheid van de menselijke persoon te beschermen." Tot de leidende klasse en het Corps Diplomatique Korps[[8102]]

"het fenomeen van sociale en economische uitsluiting, met zijn trieste gevolgen van mensenhandel, handel in menselijke organen en weefsels, seksuele uitbuiting van kinderen, slavenarbeid – met inbegrip van prostitutie - drugs- en wapenhandel, terrorisme en internationaal georganiseerde misdaad. De omvang van die situaties en van hun tol aan onschuldige slachtoffers is zo groot dat we elke verleiding om te vervallen in loze verklaringen die ons geweten in slaap sussen, moeten vermijden. We moeten ervoor zorgen dat onze instellingen werkelijk doeltreffend zijn in de strijd tegen al die plagen." Toespraak tot de 70e Algemene Vergadering van de Verenigde Naties[[6000]]

"Wat is tederheid? Het is liefde die de ander heel concreet nabij komt. Het is een beweging die vertrekt vanuit het hart en zichtbaar wordt in de ogen, de oren en de handen. (...) Tederheid is de weg die de sterkste en moedigste vrouwen en mannen gevolgd hebben." Videoboodschap op de TED-conferentie van Vancouver[[8028]]

"moeten de kleinsten, de zwaksten, de armsten onze tederheid opwekken. Zij hebben het recht om onze ziel, ons hart in te palmen. Ja, ze zijn onze broeders en zusters, en wij moeten ze als zodanig liefhebben en met zorg omringen." Het gezin - 5. Broers en zussen, 6[[5826|6]]

"kunnen de media ons helpen om ons meer met elkaar verbonden te voelen, om op een nieuwe manier de ene grote menselijke familie in het oog te krijgen, wat op zijn beurt weer kan leiden tot solidariteit en serieuze inspanningen voor een waardiger leven (voor iedereen ...). De media kunnen ons daarbij echt helpen, vooral nu de sociale media geweldig erop vooruitgegaan zijn. Vooral het internet biedt enorme mogelijkheden voor ontmoeting en solidariteit. En dat is een goede zaak, het is een geschenk van God." Communicatie in dienst van een echte cultuur van ontmoeting, 2[[5108|2]]

"kunnen we geen digitale wereld aanvaarden die ontworpen is om onze zwakheden uit te buiten en het ergste in mensen naar boven te halen." Making it real: genuine human encounter in our digital world[[8104]]

"als er naast de realisatie van de eigen projecten en de voldoening van de eigen directe noden geen objectieve waarheden en stevige principes bestaan, welke beperkingen kunnen er dan opgelegd worden (...)? Bijgevolg zullen politieke projecten of de macht van de wet niet volstaan (...). Want in een corrupte cultuur die de objectieve waarheid en de universeel geldende principes niet respecteert, worden de wetten enkel gezien als willekeurige verplichtingen en obstakels die men moet omzeilen." Laudato Si', 123[[5000|123]]

"Het leven is de kunst om mensen te ontmoeten, ook al zijn er veel meningsverschillen in het leven." Vinicius De Moraes, Samba de...Vinicius De Moraes, Samba de la bendición (Samba da Bênção), op de lp Um encontro no Au bon Gourmet, Rio de Janeiro (2 augustus 1962).

"het geheel boven het deel gaat." Evangelii Gaudium, 237[[4984|237]]

"zelfs zij aan wie iets verweten kan worden omwille van hun fouten, hebben iets bij te dragen dat niet verloren mag gaan." Evangelii Gaudium, 236[[4984|236]]

"een van achter de schrijftafel opgelegde consensus of de vluchtige vrede voor een gelukkige minderheid." Evangelii Gaudium, 218[[4984|218]]

"het vredesproces een blijvend engagement is. Het is een geduldige zoektocht naar waarheid en gerechtigheid, die de nagedachtenis van de slachtoffers eert en stap voor stap een weg opent naar een gemeenschappelijke hoop die sterker is dan het verlangen naar wraak." Vrede als weg van de hoop: dialoog, verzoening en ecologische bekering[[7516]]

"Vredesakkoorden op papier volstaan niet. Het zal nodig zijn om verder te gaan door het recht op de waarheid over het ontstaan van deze terugkerende crisis te erkennen. Het volk heeft het recht te weten wat er gebeurd is." Message au Peuple de Dieu et aux femmes et aux hommes de bonne volonté[[8108]]

"de waarheid is een onafscheidelijke bondgenoot van gerechtigheid en barmhartigheid. Deze drie samen zijn essentieel in het bewerken van vrede, en elk van hen voorkomt anderzijds dat de andere twee verdraaid worden. (...) De waarheid moet niet leiden tot wraak, maar tot verzoening en vergeving. Waarheid betekent dat men aan de door pijn verscheurde families vertelt wat er met hun vermiste familieleden gebeurd is. Waarheid betekent ook bekennen wat geweldplegers gedaan hebben met de minderjarigen die ze gerekruteerd hebben. Waarheid betekent de pijn erkennen van vrouwen die het slachtoffer zijn van geweld en misbruik. (...) Elke daad van geweld tegen een mens kwetst de hele menselijke familie; elke gewelddadige dood onteert ons als mensen. (...) Geweld leidt tot meer geweld, haat tot meer haat, dood tot meer dood. We moeten die kringloop, die onontkoombaar lijkt, doorbreken." Op de grote gebedsbijeenkomst voor nationale verzoening[[8109]]

"we moeten anderen nooit herleiden tot wat ze misschien gezegd of gedaan hebben, maar ze waarderen voor de belofte die ze in zich dragen," Vrede als weg van de hoop: dialoog, verzoening en ecologische bekering, 3[[7516|3]]

"door het vormen van een nieuwe samenleving die steunt op dienstbaarheid aan anderen, in plaats van op het verlangen om te domineren; een samenleving die steunt op haar bezit delen met anderen in plaats van de egoïstische strijd om zelf zoveel mogelijk rijkdom te vergaren; een samenleving waarin de waarde van het samenzijn als mens uiteindelijk belangrijker is dan het behoren tot om het even welke kleinere groep ook, of het nu gaat om familie, land, ras of cultuur." Pastoral letter on christian hope in the current crisis[[8110]]

"alleen bereikt kan worden als we streven naar gerechtigheid door middel van dialoog, verzoening en wederzijdse ontwikkeling." Appeal of the Catholic Church in Korea for Peace on the Korean Peninsula[[8111]]

"onze samenleving heeft er baat bij als elke persoon, elke sociale groep zich echt thuis voelt. In een familie voelen ouders, grootouders en kinderen zich thuis, niemand wordt uitgesloten. Als iemand een probleem heeft, zelfs een ernstig probleem, zelfs als hij het heeft veroorzaakt, komt de rest van de familie hem te hulp, ze steunen hem. Zijn pijn wordt door iedereen gedeeld. (...) In gezinnen draagt iedereen bij aan het gemeenschappelijke project, iedereen werkt mee aan het algemeen welzijn, maar zonder de individualiteit van de ander teniet te doen. Integendeel, ze ondersteunen en stimuleren ze. Ze mogen dan wel ruzie maken, er is iets dat niet verandert: de familieband. Op familieruzies volgt verzoening. De vreugde en het verdriet van elk van de leden wordt door iedereen gedragen. Dat is familie zijn! Konden we onze politieke tegenstanders of buren maar met dezelfde ogen bekijken als onze kinderen, onze vrouw of man, onze vader of moeder! Hoe goed zou dit zijn! Houden we van onze samenleving of blijft ze iets afstandelijks, iets anoniems, iets wat ons niet aangaat, ons niet raakt, ons niet engageert?" Tot het maatschappelijk middenveld[[8112]]

"speelt ieder mens een essentiële rol in één groot creatief project: het schrijven van een nieuwe bladzijde in de geschiedenis, een bladzijde vervuld van hoop, vrede en verzoening." Interreligieuze ontmoeting met jongeren, [[8113]]

"hebben we geleerd dat deze wegen om vrede te sluiten, om voorrang te geven aan rede boven wraak en aan de delicate harmonie tussen politiek en recht, de betrokkenheid van gewone mensen niet kunnen negeren. Wij komen er niet met wettelijke kaders en institutionele regelingen tussen politieke en economische groepen van goede wil. (...) Het is altijd nuttig om de ervaring van die sectoren die vaak over het hoofd werden gezien in onze vredesprocessen op te nemen, zodat gemeenschappen zelf de ontwikkeling van een collectief geheugen kunnen beïnvloeden." Waardigheid van de persoon en mensenrechten[[8114]]

"een voortdurende opgave die de inzet van iedereen vereist en ons uitdaagt om onvermoeibaar te werken aan de opbouw van de eenheid van een land. Het is een oproep om te volharden in de strijd voor een cultuur van ontmoeting, ondanks hindernissen, verschillen en uiteenlopende benaderingen om tot een vreedzaam samenleven te komen. Dit vereist dat we de menselijke persoon, die de hoogste waardigheid geniet, en het respect voor het algemeen welzijn in het centrum van alle politieke, sociale en economische activiteiten plaatsen. Moge die inspanning ons ver houden van de verleiding om wraak te nemen en alleen kortzichtige eigenbelangen na te streven." Tot de autoriteiten, het Diplomatieke Korps en vertegenwoordigers van het maatschappelijke middenveld[[8149]]

"oorsprong en doelstellingen van demonstraties van burgers niet altijd duidelijk zijn; vaak zijn bepaalde vormen van politieke manipulatie aanwezig en in sommige gevallen worden ze misbruikt voor particuliere belangen." Por el bien de Colombia: dialogo, reconciliación y desarrollo integral, (4)[[8150|(4)]]

"vrede is niet alleen de afwezigheid van oorlog, maar de onvermoeibare inzet – vooral van degenen onder ons die een grote verantwoordelijkheid dragen – om de zo vaak over het hoofd geziene en genegeerde waardigheid van onze broeders en zusters te erkennen, te beschermen en concreet te herstellen, zodat zij zichzelf kunnen zien als de belangrijkste pleitbezorgers van de toekomst van hun land." Interreligieuze ontmoeting met jongeren, [[8113]]

"Alleen de nabijheid die ons tot vrienden maakt, zal ons in staat stellen om de waarden van arme mensen vandaag, hun legitieme verlangens en hun manier van geloven ten diepste toe te waarderen. De optie voor de armen zou ons moeten leiden naar vriendschap met de armen." Slotdocument Vijfde Conferentie van het Latijns-Amerikaanse Episcopaat en de Caraïbische Eilanden, (398)[[4405|(398)]]

"een principe dat onmisbaar is voor de opbouw van sociale vriendschap: eenheid gaat boven conflict. (...) Dat is niet om te kiezen voor een soort syncretisme of voor het laten opgaan van het ene in het andere, maar eerder voor een oplossing die plaats vindt op een hoger niveau en weet te behouden wat deugdelijk en nuttig is voor beide kanten." Evangelii Gaudium, 228[[4984|228]]

"wanneer we als individuen en gemeenschappen leren om verder te kijken dan onszelf en onze specifieke belangen, dat begrip en wederzijds engagement dan vrucht kunnen dragen (...) in een omgeving waar conflicten, spanningen en ook zij die zich in het verleden als tegenstanders zouden hebben kunnen beschouwen, een veelzijdige eenheid kunnen bereiken die nieuw leven voortbrengt." Tot de autoriteiten, het maatschappelijk middenveld en het Diplomatieke Korps[[8158]]

"Ik gedenk hier alle slachtoffers en ik buig voor de kracht en waardigheid van diegenen die, na die eerste momenten overleefd te hebben, in hun lichaam jarenlang het meest gruwelijke lijden en, in hun geest de kiemen van de dood, die hun levenskrachten uitputten, zijn blijven dragen. (...) We mogen niet toestaan dat de huidige en toekomstige generaties de herinnering aan wat er gebeurd is, verliezen. Die herinnering is een garantie en een stimulans om een meer rechtvaardige en broederlijke toekomst op te bouwen." Over de vrede[[7518]]

"de vlam van het collectieve geweten brandend houden en de gruwelen die gebeurd zijn, vertellen aan de toekomstige generaties. Op deze manier wordt de herinnering aan de slachtoffers gewekt en bewaard zodat het geweten van de menselijke familie het meer en meer haalt op elk verlangen om te domineren en te vernietigen." Vrede als weg van de hoop: dialoog, verzoening en ecologische bekering, 2[[7516|2]]

"We zijn aan elk onschuldig slachtoffer evenveel respect verschuldigd. Er kunnen hier geen etnische, confessionele, nationale of politieke verschillen zijn." Letter on the Fiftieth Anniversary of the End of the Second World War[[8159]]

"om ons hart voor te bereiden op de ontmoeting met onze broeders en zusters, zodat we onze verschillen van mening, taal, cultuur en godsdienst kunnen overwinnen. Laten we Hem vragen om ons hele wezen te zalven met de balsem van de barmhartigheid die wonden geneest die veroorzaakt zijn door fouten, misverstanden en geschillen. Laten we Hem om genade vragen om ons nederig en zachtmoedig uit te zenden langs de veeleisende maar vruchtbare wegen van het zoeken naar vrede." "Vrede wordt versterkt wanneer we niet vergeten dat we allen dezelfde Vader hebben", 9[[5480|9]]

"oorlog de ontkenning is van alle rechten en een dramatische aanval op het milieu. Als we een echte integrale menselijke ontwikkeling voor iedereen willen, moeten we onvermoeibaar werken aan het vermijden van oorlog tussen landen en volkeren. Daartoe is het noodzakelijk om de onbetwiste rechtsstaat te verzekeren en onvermoeibaar een beroep te doen op onderhandeling, bemiddeling en arbitrage, zoals voorgesteld door het Handvest van de Verenigde Naties[1493], dat echt een fundamentele rechtsnorm is." Toespraak tot de 70e Algemene Vergadering van de Verenigde Naties[[6000]]

"de mensheid nooit eerder zoveel macht over zichzelf had en niets garandeert dat ze die goed zal gebruiken." Laudato Si', 104[[5000|104]]

"Het heeft geen zin te beweren dat oorlog het juiste middel is om de schending van het recht te herstellen." Pacem in Terris, 127[[53|127]]

"als we kijken naar de belangrijkste bedreigingen voor de vrede en de veiligheid in al hun dimensies, in deze multipolaire wereld van de 21ste eeuw - terrorisme, asymmetrische conflicten, cyberveiligheid, milieuproblemen, armoede - dan is er geen twijfel mogelijk dat nucleaire afschrikking ontoereikend is om deze uitdagingen daadwerkelijk aan te pakken. Die bezorgdheid wordt nog groter als we kijken naar de catastrofale humanitaire en ecologische gevolgen van het gebruik van kernwapens, met verwoestende, ongedifferentieerde en oncontroleerbare gevolgen in tijd en ruimte. (...) We moeten ons ook afvragen hoe duurzaam een stabiliteit op basis van angst kan zijn, want ze vergroot de angst en ondermijnt de vertrouwensrelatie tussen volkeren. Internationale vrede en stabiliteit kunnen niet gefundeerd worden op een vals gevoel van veiligheid, op de dreiging van wederzijdse of totale vernietiging of op het eenvoudigweg handhaven van een machtsevenwicht. (...) In deze context wordt het uiteindelijke doel van de totale eliminatie van kernwapens zowel een uitdaging als een morele en humanitaire verplichting. (...) De toenemende onderlinge afhankelijkheid en globalisering betekenen dat elk antwoord dat we geven op de dreiging van kernwapens collectief en gecoördineerd moet zijn, steunend op wederzijds vertrouwen. Dit vertrouwen kan alleen opgebouwd worden door een dialoog die werkelijk gericht is op het algemeen welzijn en niet op de bescherming van verdoken of particuliere belangen." Aan de conferentie van de Verenigde Naties om te onderhandelen over een juridisch bindend instrument om kernwapens te verbieden, met als doel de volledige uitbanning ervan[[8160]]

"de doodstraf ontoelaatbaar is." Doodstraf en "ontwikkeling van de geloofsleer", 8[[6664|8]]

"het burgerlijke leven, gestructureerd rond georganiseerde gemeenschappen, heeft regels voor het samenleven nodig, waarvan de opzettelijke overtreding ervan een passend antwoord vereist." Over strafrecht, het bestraffen van ernstige misdaden en de menselijke waardigheid, 3[[5738|3]]

"straffen kan en moet opleggen die in verhouding staan tot de ernst van de misdrijven " Compendium van de Sociale Leer van de Kerk, 402[[769|402]]

"de noodzakelijke onafhankelijkheid op het gebied van het recht" Voor de Italiaanse Vereniging van Rechters, (4)[[2365|(4)]]

"er geen enkel uitzondering mag gemaakt worden: een mens doden zal altijd een misdaad zijn." 6, 20, 17: PL 6, p. 708[[1274]]

"Streef ernaar om niet alleen de onschuldigen, maar ook alle schuldigen van de doodstraf te bevrijden." Epistulae 97, 25: PL 119, col. 991[[1993]]

"Wij hebben geen bezwaar ertegen dat misdadigers de vrijheid tot het plegen van misdaden ontnomen wordt, maar wij achten het voldoende dat zij levend en zonder dat hun lichaam verminkt wordt, door de dwangmiddelen van de wet van hun vreselijke onrust naar een gezonde rust gebracht worden of van hun boosaardige werken tot een of ander nuttig werk geleid worden. Ook dit is een veroordeling. Maar wie begrijpt niet dat het eerder een weldaad dan een straf moet genoemd worden, wanneer het wrede geweld ingeperkt wordt en het geneesmiddel van berouw niet weggenomen wordt? (...) Wees toornig op de zonde zonder de menslievendheid te vergeten. Mogen de wreedheden van de zondaars voor u geen gelegenheid zijn om uw wraakzucht te voeden, maar eerder een uitnodiging om de wonden van de zondaars te genezen." 133, 1 en 2: PL 33, col. 509.[[1080]]

"zetten sommige sectoren van de politiek en media, zowel in de openbare- als in de privésector, aan tot geweld en wraak. Dit keert zich niet alleen tegen de overtreders van een wet, maar ook tegen diegenen die ervan verdacht worden een wet overtreden te hebben, ongeacht of die verdachtmaking al of niet gegrond is. (...) Er bestaat soms de neiging om opzettelijk vijanden te creëren: stereotypes die alle kenmerken vertegenwoordigen die de samenleving als bedreigend ervaart of interpreteert. De mechanismen achter die beeldvorming zijn dezelfde die in hun tijd de verspreiding van racistische ideeën mogelijk maakten." Over strafrecht, het bestraffen van ernstige misdaden en de menselijke waardigheid, 3,5[[5738|3.5]]

"het ondenkbaar is dat staten vandaag de dag geen andere middelen hebben dan de doodstraf om het leven van andere mensen te verdedigen tegen een onrechtvaardige aanvaller."

"moorden die opzettelijk door bepaalde staten en hun vertegenwoordigers gepleegd worden, vaak onder het mom van confrontaties met criminelen of voorgesteld als de onbedoelde gevolgen van het redelijke, noodzakelijke en evenredige gebruik van geweld om de wet te handhaven." Over strafrecht, het bestraffen van ernstige misdaden en de menselijke waardigheid, 9,10[[5738|9.10]]

"Er zijn tal van bekende argumenten tegen de doodstraf. De Kerk heeft terecht de aandacht gevestigd op een aantal daarvan, zoals de mogelijkheid van een gerechtelijke dwaling; en het gebruik dat totalitaire en dictatoriale regimes ervan maken om de politieke oppositie te onderdrukken of religieuze en culturele minderheden te vervolgen, allemaal slachtoffers die door de wetgeving van die regimes als ‘misdadigers’ beschouwd worden. Alle christenen en mensen van goede wil worden daarom opgeroepen (...) om niet alleen te strijden voor de afschaffing van de doodstraf, of die nu legaal of illegaal is, en in welke vorm dan ook, maar ook voor de verbetering van de omstandigheden in de gevangenissen, uit respect voor de menselijke waardigheid van personen die van hun vrijheid beroofd zijn. (...) En ik zou dit willen koppelen aan levenslange gevangenisstraf. (...) Een levenslange gevangenisstraf is een verborgen doodstraf." Over strafrecht, het bestraffen van ernstige misdaden en de menselijke waardigheid, 11,12[[5738|11.12]]

"zijn persoonlijke waardigheid bewaart; God zelf stelt er zich borg voor." Evangelium Vitae, 9[[2|9]]

"Het doel van dialoog is om vriendschap, vrede en harmonie tot stand te brengen en om morele en spirituele ervaringen in een geest van waarheid en liefde te delen." Response of the Church in India to the present day challenges[[8161]]

"alleen vanuit het besef dat we geen wezen maar kinderen zijn, we in vrede met elkaar kunnen leven." Tijdens de Eucharistieviering[[8162]]

"de rede is op zichzelf in staat de gelijkheid onder de mensen te vatten en een burgermaatschappij te vestigen, maar de rede kan geen broederlijkheid tot stand brengen." Caritas in Veritate, 19[[2254|19]]

"Als er geen transcendente waarheid bestaat, waaraan in gehoorzaamheid de mens volledig zijn identiteit verwerft, dan bestaat er geen enkel zeker beginsel dat rechtvaardige betrekkingen tussen de mensen garandeert. Het belang van hun klasse, groep of natie stelt hen onvermijdelijk tegenover elkaar. Als men de transcendente waarheid niet erkent, dan overwint de kracht van de macht en probeert ieder de middelen waarover hij beschikt volledig te gebruiken om zijn eigen belang of zijn eigen mening op te leggen zonder rekening te houden met de rechten van de ander. (...) De wortel van het moderne totalitarisme moet dus gezocht worden in de ontkenning van de transcendente waardigheid van de mens, die zichtbaar beeld is van de onzichtbare God en juist hierom, vanwege zijn natuur zelf, subject van rechten is die niemand mag schenden, noch het individu noch de groep noch de klasse noch de natie of de staat. Ook de meerderheid van een sociaal lichaam mag dit niet doen en zij mag zich niet tegenover de minderheid stellen en deze marginaliseren, onderdrukken, uitbuiten of proberen te vernietigen." Centesimus Annus, 44[[3|44]]

"wanneer men in naam van een ideologie God uit de samenleving wil bannen, de samenleving uiteindelijk afgodsbeelden zal aanbidden, en heel snel verliezen mannen en vrouwen dan de weg, wordt hun waardigheid met voeten getreden en worden hun rechten geschonden. U weet heel goed hoeveel leed wordt veroorzaakt door het ontzeggen van gewetens- en godsdienstvrijheid, en hoe die wonde een mensheid achterlaat die verarmd is, omdat ze geen hoop en idealen meer heeft om haar te leiden." Doden in Naam van God: een groot heiligschennis[[5627]]

"dat een van de belangrijkste oorzaken van de crisis van de moderne wereld gelegen is in een verdoofd menselijk geweten en een afstand nemen van religieuze waarden, maar ook in het allesoverheersende individualisme en in materialistische filosofieën die de menselijke persoon vergoddelijken en wereldse en materiële waarden vooropstellen in plaats van de hoogste transcendente principes." Document over broederlijkheid onder de mensen voor wereldvrede en voor het samenleven, 7[[7262|7]]

"Want de klassieke religieuze teksten kunnen betekenis hebben in ieder tijdperk; ze bezitten een blijvende motiverende kracht om telkens nieuwe horizonten te openen, het denken te stimuleren en geest en hart te verruimen. Toch worden ze vaak met minachting bekeken als gevolg van de bekrompenheid van een bepaald soort rationalisme." Evangelii Gaudium, 256[[4984|256]]

"ze kan en mag (...)niet afzijdig blijven bij de opbouw van een betere wereld noch ophouden de geestelijke krachten op te wekken" Deus Caritas Est, 28[[715|28]],

"heeft een publieke rol, die zich niet beperkt tot haar inzet voor zorg en onderwijs, omdat ze de vooruitgang van de mens en de wereldwijde broederlijkheid bevordert." Caritas in Veritate, 11[[2254|11]]

"een familie onder families - dit is de Kerk – die openstaat om in de wereld te getuigen van geloof, hoop en liefde voor de Heer en voor hen die zijn voorkeursliefde genieten. Een huis met open deuren. De Kerk is een huis met open deuren, want zij is een moeder." Tot de katholieke gemeenschap[[8163]]

"willen wij een Kerk zijn die dient, die naar buiten komt, die haar kerken en sacristieën verlaat om het leven te ondersteunen, om de hoop in stand te houden, om een teken van eenheid te zijn (...) om bruggen te bouwen, muren af te breken en verzoening te zaaien." Tijdens de Eucharistieviering[[8164]]

"verwerpt niets van datgene wat in deze godsdiensten waar en heilig is. Ze heeft veel respect voor hun manier van leven en werken, hun voorschriften en doctrines die (...) vaak een straal weerspiegelen van de waarheid die alle mannen en vrouwen verlicht." Nostra Aetate, 2[[610|2]]

"als de muziek van het Evangelie niet meer weerklinkt in ons diepste wezen, wij de vreugde die uit mededogen voortkomt, de tederheid die uit vertrouwen geboren wordt en de vergevingsgezindheid die zijn oorsprong vindt in het bewustzijn dat ook wij vergeven en gezonden zijn, zullen verliezen. Als de muziek van het Evangelie niet langer weerklinkt in onze huizen, op onze pleinen, in onze werkplekken, in ons politieke en financiële leven, dan hebben we de melodie die ons oproept te vechten voor de waardigheid van elke mens uitgezet." Tijdens de oecumenische ontmoeting,[[8170]]

"voor het christelijke denken en voor het handelen van de Kerk de voorrang die gegeven wordt aan de relatie, aan de ontmoeting met het heilige mysterie van de ander en aan de universele verbondenheid met de hele menselijke familie, als de roeping van iedereen." Lectio divina aan de Pauselijke Lateraanse Universiteit[[8171]]

"alles wat menselijk is, is onze zorg. (...) Overal waar mensen samenkomen om rechten en plichten van de mens op te stellen, zijn we vereerd als ze ons in hun midden toelaten." Ecclesiam Suam, 101[[91|101]]

"een goede verstandhouding tussen verschillende culturen en godsdiensten kunnen bereiken. Ze getuigt van het feit dat we zoveel belangrijke dingen delen dat het mogelijk is een manier van sereen, ordelijk en vreedzaam samenleven te vinden, in het verwelkomen van verschillen en in de vreugde om broeders en zusters te zijn omdat we kinderen van de ene God zijn." Tot de autoriteiten[[8172]]

"Het oor ziet door het oog, en het oog hoort door het oor." 130, nr. 6: PL 37, col. 1707[[838]]

"Maar zelfs als we nog onderweg zijn naar volledige gemeenschap, hebben we al de plicht om samen te getuigen van Gods liefde voor alle mensen door samen te werken in dienst van de menselijke familie." Gemeenschappelijke verklaring van Paus Franciscus en Patriarch Bartholomeus I[[5482]]

"Want God kijkt niet met zijn ogen, God kijkt met zijn hart. En Gods liefde is dezelfde voor ieder mens, ongeacht zijn godsdienst. Zelfs als hij een atheïst is, is het dezelfde liefde. Op de laatste dag, als er genoeg licht op aarde is om de dingen te zien zoals ze werkelijk zijn, zullen er veel verrassingen zijn!" Uit de film Papa Francesco...Uit de film Papa Francesco – Een man van zijn woord. Hoop is een universele boodschap, van Wim Wenders (2018)

"gelovigen hebben nood aan gelegenheden om met elkaar te discussiëren en samen te werken in dienst van het algemeen welzijn en de bevordering van de armsten. Dat heeft niets te maken met het afzwakken of verbergen van de overtuigingen waar we achter staan, als we mensen ontmoeten die anders denken dan wijzelf. (...) Want hoe dieper, degelijker en rijker een identiteit is, hoe meer die identiteit anderen met haar specifieke bijdrage zal verrijken." Querida Amazonia, 106[[7584|106]] Als gelovigen worden we uitgedaagd om terug te keren naar onze bronnen, om ons te concentreren op wat essentieel is: God aanbidden en de naaste liefhebben, opdat sommige aspecten van onze leer, uit hun verband gerukt, uiteindelijk niet leiden tot het voeden van vormen van minachting, haat, xenofobie en tot het negeren van de ander. De waarheid is dat geweld geen basis vindt in onze fundamentele religieuze overtuigingen, maar alleen in hun verdraaiing.

"leidt niet tot discriminatie, haat en geweld, maar tot respect voor de heiligheid van het leven, tot respect voor de waardigheid en vrijheid van anderen en tot de liefdevolle inzet voor het welzijn van allen." Tijdens de Eucharistie[[8173]]

"terrorisme zo afschuwelijk, het bedreigt de veiligheid van mensen, of ze nu in het Oosten of Westen, het Noorden of Zuiden wonen en het zaait paniek, terreur en pessimisme. Maar dat is niet te wijten aan de godsdienst, zelfs als terroristen godsdienst op die manier proberen te misbruiken. Het is eerder een gevolg van een opeenstapeling van verkeerde interpretaties van religieuze teksten en van politiek beleid dat gelinkt is aan honger, armoede, onrecht, onderdrukking en arrogantie. Daarom is het noodzakelijk om terroristische bewegingen niet langer te financieren, ze niet langer wapens en strategieën aan te reiken, en ook af te zien van pogingen om hun bestaan te rechtvaardigen of media-aandacht te geven. Want ze kunnen beschouwd worden als internationale misdaden die de veiligheid en de wereldvrede bedreigen. Dit terrorisme moet in al zijn vormen en uitingen veroordeeld worden." Document over broederlijkheid onder de mensen voor wereldvrede en voor het samenleven, 20[[7262|20]]

"de fundamentele waarden van onze gemeenschappelijke menselijke natuur te erkennen. Waarden in de naam waarvan we kunnen en moeten samenwerken, bouwen en dialogeren, vergeven en groeien; zo kunnen verschillende stemmen zich verenigen in een subliem majestueus en harmonieus lied in plaats van tot een fanatiek hatelijk gejammer." Tot de vertegenwoordigers van de regering en het openbare leven[[8174]]

"is het vredesgebod diepgeworteld in de religieuze tradities die wij vertegenwoordigen (...) Religieuze leiders worden geroepen om echte ‘gesprekspartners’ te zijn, om samen de vrede te bewerken, niet als tussenpersonen, maar als authentieke bemiddelaars. Tussenpersonen hebben de neiging om alle betrokken partijen gunstig te stemmen om uiteindelijk zelf erbij te winnen. De bemiddelaar daarentegen is iemand die niets voor zichzelf houdt, maar zich onbaatzuchtig en met vurige hartstocht geeft tot het einde, in het besef dat zijn enige winst vrede is. Ieder van ons is geroepen om een vredestichter te zijn, die verenigt in plaats van verdeelt, die de haat uitroeit in plaats van die in stand te houden, die de weg van de dialoog gaat in plaats nieuwe muren te bouwen." Tijdens de Internationale vredesontmoeting georganiseerd door de Sint-Egidiusgemeenschap[[8175]]

"dat godsdiensten nooit mogen aansporen tot oorlog, haatgevoelens, vijandigheid of extremisme en ook niet mogen oproepen tot geweld of bloedvergieten. Deze tragedies zijn het gevolg van het afwijken van religieuze leerstellingen, politiek misbruik van godsdiensten of interpretaties door bepaalde religieuze groeperingen, die in de loop van de geschiedenis hun invloed op de religieuze gevoelens van mensen hebben misbruikt. (...) God, de Almachtige, hoeft door niemand verdedigd te worden en wil niet dat zijn naam gebruikt wordt om mensen te terroriseren." Document over broederlijkheid onder de mensen voor wereldvrede en voor het samenleven, 12[[7262|12]]

"In naam van God die alle mensen met gelijke rechten, plichten en waardigheid geschapen heeft en die hen opgeroepen heeft om als broeders samen te leven, de aarde te bevolken en daarin de waarden van goedheid, naastenliefde en vrede uit te dragen.

In naam van het onschuldige menselijke leven dat God verboden heeft te doden, en bevestigend dat al wie één mens doodt daarmee de hele mensheid doodt en dat al wie één mens redt daarmee de hele mensheid redt.

In naam van de armen, noodlijdenden, behoeftigen en uitgestotenen die God ons opdraagt te helpen omdat dit een plicht is voor alle mensen en vooral voor alle rijke en welstellende mensen.

In naam van wezen, weduwen, vluchtelingen en van alle mensen die uit hun huizen en van hun land verdreven zijn; in naam van alle slachtoffers van oorlogen, vervolgingen en onrecht; in naam van alle zwakken, van al wie in angst leeft, van krijgsgevangenen en van hen die overal ter wereld gefolterd worden, zonder enig onderscheid.

In naam van volkeren die hun veiligheid, vrede en mogelijkheid tot samenleven verloren hebben en slachtoffers van verwoesting, rampspoed en oorlog zijn geworden.

In naam van de ‘menselijke broederlijkheid’ die alle mensen omarmt, verenigt en een gelijke waardigheid geef.

In naam van deze broederlijkheid die verscheurd wordt door politieke systemen, gekenmerkt door extremisme en verdeeldheid, door systemen van ongebreideld winstbejag en door afschuwelijke ideologische tendensen die het handelen en de toekomst van mensen manipuleren.

In naam van de vrijheid die God aan alle mensen gegeven heeft door hen als vrije mensen te scheppen en hen daarmee te onderscheiden.

In naam van de gerechtigheid en de barmhartigheid die fundamenten van de voorspoed en hoekstenen van het geloof zijn.

In naam van alle mensen van goede wil, die overal ter wereld aanwezig zijn.

In naam van God en van alles wat tot nu toe gezegd is, (...) verklaren wij hierbij te kiezen voor de cultuur van dialoog als weg, voor gemeenschappelijke samenwerking als gedragsregel en voor wederzijds begrip als methode en norm". Document over broederlijkheid onder de mensen voor wereldvrede en voor het samenleven, 4[[7262|4]]

"Bid tot God dat ik werkelijk de broeder van alle zielen mag zijn." Lettre à Henry de Castries[[8177]]

"de universele broeder zijn." Lettre à Madame de Bondy[[8178]] vgl: De heilige Paulus VI gebruikte deze woorden ook om zijn inzet te prijzen[[[266|12]]]

Heer en Vader van heel de mensheid,
U die alle mensen met gelijke waardigheid geschapen heeft,
stort in onze harten een geest van broederlijkheid.
Beziel ons met een droom van ontmoeting, dialoog, gerechtigheid en vrede.
Help ons om een betere samenleving op te bouwen
en een menswaardiger wereld te creëren,
zonder honger, armoede, geweld en oorlog.

Open onze harten
voor alle volkeren en landen op aarde,
zodat we het goede en het mooie kunnen zien
dat U in elk van ons gezaaid heeft,
zodat echte verbondenheid kan groeien,
en gemeenschappelijke projecten en gedeelde dromen
ons dichter bij elkaar kunnen brengen. Amen!

Onze God, Drie-ene liefde,
laat vanuit uw goddelijke intimiteit
de kracht van verbondenheid in ons stromen,
een overvloed van broederlijke liefde ons doordringen.
Geef ons die liefde die zichtbaar wordt in het leven van Jezus,
in zijn familie in Nazareth en in de eerste christelijke gemeenschap.

Geef dat wij christenen leven naar het Evangelie
en dat we Christus mogen ontmoeten in ieder mens.
Christus de gekruisigde,
aanwezig in de angst van alle mensen in de wereld
die verlaten en vergeten worden.
Christus de Verrezene,
aanwezig in iedere broeder en zuster die zich weer opricht.

Kom Heilige Geest, toon ons uw schoonheid,
weerspiegeld in alle volkeren op aarde.
Laat ons zien hoe belangrijk en nodig iedereen is,
hoe wij allemaal verschillende gezichten zijn
van die ene menselijke familie
waar U zoveel van houdt. Amen!

Gegeven in Assisi, bij het graf van de heilige Franciscus, op 3 oktober van het jaar 2020, de vooravond van het Feest van de 'Poverello', de achtste van mijn Pontificaat.

Franciscus