God wilde het universum "verzoenen" door middel van het kruis van Christus

Beminde broeders en zusters:

Dit jaar wordt de plechtigheid van Christus, Koning van het universum[d:168], de bekroning van het liturgische jaar, verrijkt met de verwelkoming in het College van kardinalen van drieëntwintig nieuwe leden, die ik, volgens de traditie, vandaag heb uitgenodigd om de Eucharistie samen met mij te vieren. Tot elk van hen richt ik mijn hartelijke begroeting, en breid deze uit met broederlijke genegenheid tot alle aanwezige kardinalen. Bovendien begroet ik met vreugde de afgevaardigden die uit diverse landen zijn gekomen en het Corps diplomatique dat geaccrediteerd is bij de heilige Stoel; de talloze bisschoppen en priesters, de mannen en vrouwen religieuzen, en alle gelovigen, in het bijzonder hen die komen uit de bisdommen die aan de pastorale zorg van de nieuwe kardinalen zijn toevertrouwd.

De liturgische plechtigheid van Christus Koning geeft onze viering een zeer belangrijk perspectief, geschetst en verlicht door de Bijbelse lezingen. We staan voor een imposant fresco met drie grote scènes: in het midden de kruisiging, volgens het relaas van de evangelist Lucas; aan de ene zijde de zalving van David tot koning door de oudsten van Israël; anderzijds, de christologische hymne waarmee heilige Paulus de brief aan de Kolossenzen inleidt. In het geheel valt de figuur van Christus op, de enige Heer, voor wie wij allen broeders zijn. De gehele hiërarchie van de Kerk, elk charisma en elk dienstwerk, ieder en allen staan wij ten dienste van zijn heerschappij.

We moeten vertrekken van de centrale gebeurtenis: het kruis. Daarin openbaart Christus zijn unieke koningschap. Op Calvarië ontmoeten zich twee tegengestelde houdingen. Enkele personen die staan aan de voet van het kruis, en ook een van de twee rovers, richten zich met misprijzen tot de Gekruisigde: “Als gij de Christus zijt, de Koning Messias - zeggen zij -, red dan uzelf en kom van het kruis af”. Jezus echter openbaart zijn glorie door aan het kruis te blijven, als het Lam dat geslacht is.

Onverwacht kiest de andere rover zijn zijde, en belijdt impliciet het koningschap van de onschuldige rechtvaardige en smeekt: “Denk aan mij als u in uw koninkrijk bent aangekomen” (Lc. 23, 42)[b:Lc. 23, 42]. Heilige Cyrillus van Alexandrië becommentarieert: “Je ziet hem gekruisigd en je noemt hem koning. Je gelooft dat hij die de bespotting en het lijden verdraagt tot de goddelijke glorie zal komen”. 153[[1410]] Volgens de evangelist Johannes is die goddelijke glorie al aanwezig, hoewel verborgen door de vervorming van het kruis. Maar ook in de taal van heilige Lucas wordt op de toekomst al vooruitgelopen in het heden wanneer Jezus de goede rover belooft: “Vandaag zult gij met Mij zijn in het Paradijs” (Lc. 23, 43)[b:Lc. 23, 43].

Heilige Ambrosius bemerkt: "Hij smeekte de Heer hem te gedenken bij zijn komst in zijn koninkrijk, maar de Heer antwoordde: 'Voorwaar, ik zeg u, vandaag zult gij bij mij zijn in het paradijs'. Leven is met Christus zijn, want waar Christus is daar is het Koninkrijk”. 10, 121[[852]] Aldus wordt de beschuldiging: “Dit is de koning der Joden”, die geschreven staat op een bord gespijkerd boven het hoofd van Jezus, tot een verkondiging van de waarheid. Heilige Ambrosius merkt ook op: “De inscriptie bevindt zich juist boven het kruis opdat, hoewel de heer Jezus daaraan hangt, vanaf de hoogte van het kruis Hij met een koninklijke majesteit zou stralen”. 10, 113[[852]]

De kruisigingsscène in de vier Evangeliën vormt een moment van waarheid, waarin de “voorhang van de tempel” scheurt en het Heilige der heiligen verschijnt. In de gekruisigde Jezus realiseert zich de grootst mogelijke openbaring van God in deze wereld, want God is liefde, en de dood van Jezus aan het kruis is de grootste daad van liefde in de gehele geschiedenis.

Welnu, in de ring die ik straks aan de nieuwe kardinalen leden van het heilig College zal geven, staat de kruisiging weergegeven. Beste broeders nieuwe kardinalen, voor u zal zij altijd een uitnodiging zijn te herinneren van welke Koning u dienaren bent, tot welke troon hij werd verheven en hoe hij trouw was tot het einde om de zonde en de dood te overwinnen met de kracht van goddelijke barmhartigheid. De Moederkerk, bruid van Christus, geeft u dit teken als herinnering aan haar Bruidegom, die haar heeft liefgehad en zichzelf voor haar heeft uitgeleverd. (Ef. 5, 25)[[b:Ef. 5, 25]] Door deze kardinaalsring te dragen zult u zich herinneren dat u uw leven moet geven voor de Kerk.

Als we nu onze blik richten op de scène van de zalving van David, die in de eerste lezing wordt beschreven, kan een belangrijk aspect van het koningschap indruk op ons maken, dat wil zeggen zijn "corporatieve" dimensie. De oudsten van Israël gaan naar Hebron en sluiten een verbond met David, waarin staat dat zij zichzelf verenigd met hem beschouwen en één met hem willen zijn. Als we deze figuur op Christus betrekken, lijkt het mij dat u, beste kardinalen broeders, heel goed deze belijdenis van dit verbond tot de uwe kunt maken. Ook u, die de “senaat” van de Kerk vormt, kunt tot Jezus zeggen: “Hier zijn wij, uw eigen vlees en bloed” (2 Sam. 5, 1)[b:2 Sam. 5, 1]. Wij behoren u toe, en wij willen een zijn met u. U bent de herder van het Volk van God; u bent het hoofd van de Kerk. (2 Sam. 5, 2)[[b:2 Sam. 5, 2]] In deze plechtige eucharistieviering willen we ons verbond met u vernieuwen, onze vriendschap, want alleen in deze innige en diepe relatie met u, Jezus onze Koning en Heer, krijgen de waardigheid die ons is verleend en de verantwoordelijkheid die dat met zich meebrengt, betekenis en waarde.

Nu moeten we het derde deel van de "triptiek" bewonderen dat het woord van God ons voorhoudt: de christologische hymne van de brief aan de Kolossenzen. Laten we vooral het gevoel van vreugde en dankbaarheid die er uit voortkomt tot het onze maken, omdat het koninkrijk van Christus, de 'erfenis van de heiligen in het licht', niet iets is dat alleen in de verte daagt, maar een realiteit is van datgene waartoe wij geroepen zijn deel uit te maken, waarnaar we zijn 'overgebracht', dankzij het verlossende werk van de Zoon van God. (Kol. 1, 12-14)[[b:Kol. 1, 12-14]]

Deze dankzegging zet de ziel van heilige Paulus ertoe aan om Christus en zijn mysterie in haar twee hoofddimensies te beschouwen: de schepping van alle dingen en hun verzoening. In het eerste aspect, bestaat de heerschappij van Christus hierin dat “alles werd geschapen door Hem en voor Hem (...) en alles bestaat in Hem” (Kol. 1, 16)[b:Kol. 1, 16]. De tweede dimensie richt zich op het Paasmysterie: door de dood van de Zoon aan het kruis heeft God alle schepselen met zich verzoend en hemel en aarde tot elkaar gebracht; door Hem uit de dood op te wekken, heeft hij Hem tot de eersteling gemaakt van de nieuwe schepping, "volheid" van alle werkelijkheid en het mystieke "hoofd van het Lichaam" dat is de Kerk. (Kol. 1, 18-20)[[b:Kol. 1, 18-20]] We staan opnieuw voor het kruis, de centrale gebeurtenis van het mysterie van Christus. In de Paulijnse visie is het kruis ingebed in het geheel van de heilseconomie, waar het koningschap van Jezus zich manifesteert in de volle kosmische breedte.

Deze tekst van de apostel drukt een zo sterke synthese van waarheid en geloof uit dat we onszelf er slechts diep over kunnen verwonderen. De kerk is de bewaarster van het mysterie van Christus: dat is zij met alle nederigheid en zonder een schaduw van trots of arrogantie, omdat het het hoogste geschenk is dat zij zonder enige verdienste heeft ontvangen en waartoe zij is geroepen om het de mensheid van alle tijden vrijelijk aan te bieden, als een horizon van betekenis en verlossing. Het is geen filosofie, het is geen gnosis, hoewel het ook wijsheid en kennis omvat. Het is het mysterie van Christus; het is Christus zelf, vleesgeworden Logos, gestorven en verrezen, aangesteld tot Koning van het universum.

Hoe zouden we geen intens enthousiasme ervaren, vol dankbaarheid, omdat we zijn toegelaten de pracht van deze openbaring te overwegen? Hoe kunnen we niet tegelijkertijd de vreugde en verantwoordelijkheid gevoelen deze Koning te dienen, te getuigen met ons leven en ons woord van zijn heerschappij?

Vereerde broeders kardinalen, dit is met name onze missie: aan de wereld de waarheid van Christus te verkondigen, hoop voor ieder mens en voor de hele mensenfamilie. In dezelfde lijn als het Tweede Vaticaans Oecumenische Concilie, waren mijn eerbiedwaardige voorgangers, de Dienaren Gods Paulus VI, Johannes Paulus I en Johannes Paulus II echte verkondigers van het koningschap van Christus in de wereld van vandaag. En voor mij is het een bron van troost om altijd op u te kunnen rekenen, zij het collegiaal, zij het individueel, om zelf ook deze fundamentele missie van het dienstwerk van Petrus te vervullen.

Er is een aspect, nauw verbonden met deze missie, dat ik aan het einde wil bespreken en aan uw gebed wil toevertrouwen: de vrede onder alle leerlingen van Christus, als teken van de vrede die Jezus in de wereld kwam vestigen. We hebben het grote nieuws in de christologische hymne gehoord: God wilde het universum "verzoenen" door het kruis van Christus. (Kol. 1, 20)[[b:Kol. 1, 20]] Welnu, de Kerk is het deel van de mensheid waarin het koningschap van Christus al is geopenbaard, waarvan de vrede de bevoorrechte uitdrukking is. Het is het nieuwe Jeruzalem, nog onvolmaakt omdat het pelgrimeert in de geschiedenis, maar in staat om op een bepaalde manier vooruit te lopen op het hemelse Jeruzalem.

Ten slotte kunnen we hier verwijzen naar de tekst van de antwoordpsalm 122 (Ps. 122)[b:Ps. 122]: deze behoort tot de zogenaamde "liederen van de opgang", en is de lofzang van de pelgrims die naar de heilige stad opgaan en, bij het bereiken van haar poorten, richten zij de vredesgroet tot haar: shalom. Volgens een populaire etymologie betekende Jeruzalem juist "stad van vrede", de vrede die de Messias, de zoon van David, in de volheid van de tijd zou vestigen. In Jeruzalem herkennen we de figuur van de Kerk, sacrament van Christus en zijn koninkrijk.

Beste broeders kardinalen, deze psalm drukt goed het vurige liefdeslied uit tot de Kerk dat u zeker in uw hart draagt. U hebt uw leven gewijd aan de dienst van de Kerk en nu bent u geroepen om daarin een grotere verantwoordelijkheid op u te nemen. Maak u de woorden van de psalm volledig eigen: “Vraagt vrede over Jeruzalem” (Ps. 122, 6)[b:Ps. 122, 6]. Moge het gebed voor de vrede en de eenheid uw eerste en belangrijkste missie zijn, zodat de Kerk "veilig en compact" zij (Ps. 122, 3)[b:Ps. 122, 3], teken en instrument van eenheid voor de hele mensengeslacht. vgl: Lumen Gentium, 1[[[617|1]]]

Ik plaats, of beter laten we allen samen deze missie brengen bij de zorgzame bescherming van de Moeder van de Kerk, allerheiligste Maria. Aan haar, verenigd met de Zoon op Calvarië en verheven tot Koningin aan zijn rechterzijde in glorie, vertrouwen wij de nieuwe kardinalen, het kardinalen-college en de gehele katholieke gemeenschap toe, toegewijd aan het zaaien van het koninkrijk van Christus in de voren van de geschiedenis, Heer van het leven en Vredevorst.