"Draagt elkanders lasten"

Het motto van de zondag van het Gezin is dit jaar "Draagt elkanders lasten" (Gal. 6, 2)[b:Gal. 6, 2].

Dat is een uitdaging. Want op de vraag: 'Waarin ziet u vooral de zin van uw leven?' antwoordden in 1985 45 % van de Duitsers boven de 16 jaar: 'Van mijn leven genieten' en slechts 18%: 'Er helemaal zijn voor anderen, anderen helpen'. Het egoïsme is de vijand van het huwelijk en het gezin. Geen wonder dat er in de Bondsrepubliek Duitsland jaar na jaar 130.000 huwelijken in scheiding eindigen.

"Dient elkander door de Liefde" (Gal. 5, 13)[b:Gal. 5, 13]

Alleen de liefde heeft de kracht om vorm te geven aan het huwelijk. Nu bestaat er bijna geen enkel woord dat zoiets verhevens en heiligs en tevens zoiets laags en gemeens kan betekenen als het eenvoudige woordje 'liefde'. Er bestaat een zogenaamde liefde die misbruik maakt van een andere mens en tot seksuele horigheid dwingt. Volgens Thomas van Aquino houdt op deze manier de leeuw ook van het hert, namelijk 'omdat dat een prooi voor hem is'. Summa Theologiae Secunda Secundae q. 141 a. 4[[t:iia-iiae q. 141 a. 4]] ' Echte liefde vindt haar diepste grond in God. Omdat "God de liefde is" (1 Joh. 4, 8)[b:1 Joh. 4, 8] is ook het evenbeeld van God, de mens, een liefhebbend wezen, en de meeste mensen ervaren dit geheim bijzonder diep en bevredigend in de echtelijke liefde, die 'in de volste zin van het woord menselijke liefde is, dat wil zeggen tegelijk zinnelijke en geestelijke liefde. Humanae Vitae, 9[[34|9]]

Ze is veel meer dan enkel 'een erotische aantrekking' of een van het humeur afhankelijke toegenegenheid, die komt en brandt en dooft. Tegenwoordig is voor veel jongeren de 'liefde' niet veel meer dan een ongelouterd soort betovering (gefascineerd zijn). Hun ogen zijn door een egoïstische toegenegenheid 'vastgehouden', zodat ze niet beseffen door welke krachten ze gedreven worden. Zich laten meeslepen is niet hetzelfde als echtelijke liefde. Bij de huwelijkssluiting vraagt de priester niet: 'Wordt u meegesleept?', maar: 'Bent u hiernaartoe gekomen om na rijp beraad uit vrije wil de verbintenis van het huwelijk aan te gaan?'

In Duitsland wonen drie miljoen meestal jonge mensen - enige statistieken spreken van zes miljoen - ongehuwd samen, hetgeen door de publieke opinie steeds meer als normaal wordt gezien. In twaalf universiteitssteden is recentelijk een onderzoek ingesteld naar het seksuele leven van de mannelijke en vrouwelijke studenten. Het bleek dat 86% van de mannelijke en 91% van de vrouwelijke min of meer regelmatig geslachtsgemeenschap hebben, en wel de helft van de studenten met verscheidene, sommige met tien of twintig wisselende partners.Ulrich Clement, Sexualitat im...Ulrich Clement, Sexualitat im sozialen Wandel. Stuttgart 1986. Vgl. ook Werner Ross, Der Tod der Erotiek. Versuch einer Bilanz der sexuellen Revolution. Graz - Wenen - Keuien 1986, en Christa Meves, Plädoyer for das Schamgefühl und weitere aktuelle Beiträge. Vellmar - Kassel 1985

"Overtreft elkaar in eerbetoon" (Rom. 12, 10)[b:Rom. 12, 10]

De echtelijke liefde leeft niet van het eisen stellen, maar van het zich geven. Tegenwoordig zijn veel mensen zich nergens zo goed van bewust als van de eisen die ze stellen. Op de vraag: 'Waarom wilt u trouwen?' plegen velen te antwoorden: 'Ik heb behoefte aan geborgenheid'; 'Ik verlang naar tederheid'; 'Ik wil niet alleen zijn'; 'Ik wil een goed verzorgd thuis hebben'; 'Ik heb het huwelijk nodig voor mijn eigen ontplooiing'. Steeds maar weer: 'Ik'. Dat kan er makkelijk toe leiden dat de ander zichzelf ervaart als middel tot een doel. De heilige Paulus geeft de echtgenoten een ander motto mee op weg: "Overtreft elkaar in eerbetoon" (Rom. 12, 10)[b:Rom. 12, 10]. Dat wil zeggen: de ander hoeft er niet bang voor te zijn dat ik hem domineer, onderdruk, teveel van hem vraag of hem aan de leiband leid. Ik voorkom hem en geef hem uit liefde bij voorbaat geborgenheid. In de grond van zijn hart zoekt ieder mens naar betrouwbare relaties. Huwelijk en gezin zijn een vlechtwerk van toegenegenheid en vertrouwen. Als de een tot de ander zegt: 'Ik hou van je', en die ander hem zijn hele leven op grond van dat woord toevertrouwt, maar die ene liegt, dan is dat een hemeltergende zonde.

Door de liefde zijn twee mensen bereid niet alleen slechts een naam te dragen, maar ook een leven te leiden, in een gemeenschap die lichaam en ziel omvat alles met elkaar te delen en "twee in een vlees te worden" (Mt. 19, 5)[b:Mt. 19, 5]. In het huwelijk mag niet ieder van de twee slechts voor zichzelf het middelpunt willen zijn. Het christelijk huwelijk heeft veeleer een gemeenschappelijk middeipunt: Jezus Christus. Dan zal die onbaatzuchtige liefde groeien die, zoals de heilige Paulus schrijft, "niet zoekt wat haar niet aangaat", "zich niet kwaad laat maken en het kwade niet aanrekent", maar "alles verdraagt, alles gelooft, alles duldt en nimmer vergaat" (1 Kor. 13, 5-8)[b:1 Kor. 13, 5-8]. De onbaatzuchtige liefde wordt werkelijkheid in het dagelijks leven. De man zal zijn vrouw, die misschien ook nog een baan heeft, niet alleen de last van de huishouding laten dragen. Hij zal meehelpen. Er werd eens aan een jonge vrouw gevraagd: 'Wat is de mooiste zin die u van uw man te horen kunt krijgen?'. Zij antwoordde: 'Als onze baby 's nachts om drie uur begint te huilen en mijn man zegt: blijf maar liggen, ik ga wel'. Als de echtgenoten zich moeite geven om elkaar in eerbetoon te overtreffen, zal de liefde van dag tot dag groeien. Een Franse dichter heeft eens tegen zijn vrouw gezegd: 'Ik hou iedere dag meer van jou, vandaag meer dan gisteren, maar minder dan morgen'. Een ander zei: 'Wij zijn niet gescheiden, maar hebben meerdere huwelijken geleefd'. In ieder huwelijk zijn er ontwikkelingen en rijpingsprocessen.

Zich wegschenken
Tegenwoordig wordt niet zelden beweerd dat de Kerk in het huwelijk uitsluitend een instelling ter verwekking van nieuw leven heeft gezien; en dat pas het Tweede Vaticaans Concilie[d:4] aan de liefde tussen man en vrouw een op zichzelf staande waarde heeft toegekend. Dat is niet waar. Reeds op de eerste bladzijden van de Heilige Schrift lezen we dat de man uit liefde voor zijn vrouw vader en moeder verlaat (Gen. 2, 24)[b:Gen. 2, 24]. Over de liefde van de aartsvader Jacob voor Rachel staat er: "Omwille van Rachel diende Jacob zeven jaren, en die kwamen hem voor als weinig dagen; zo lief had hij haar" (Gen. 29, 20)[b:Gen. 29, 20] Toen de moeder van de profeet Samuel aanvankelijk kinderloos bleef en daar verdrietig over was, troostte haar man Elkana haar. "Hanna, waarom huil je? Waarom is je hart bedroefd? Ben ik je niet veel meer waard dan tien zonen?" (1 Sam. 1, 8)[b:1 Sam. 1, 8]. Sint Paulus spoort de mannen aan hun vrouwen lief te hebben "zoals ook Christus de Kerk heeft liefgehad en zich voor haar heeft overgeleverd" (Ef. 5, 25)[b:Ef. 5, 25].

De Kerk heeft deze leer van de Heilige Schrift niet verdonkeremaand. De Romeinse Catechismus, een kerkelijk document dat in het jaar 1566 in opdracht van het Concilie van Trente[d:21] gepubliceerd werd, verklaart: De voornaamste reden waarom man en vrouw elkaar vinden, is 'de gemeenschap tussen de beide geslachten'. Geen andere vriendschap is zo diep als de echtelijke liefde, die als beeld van de verbintenis van Christus met de Kerk 'man en vrouw in de innigst denkbare liefde en toegenegenheid' met elkaar verenigt. Daarin bestaat immers 'boven al het zich in het huwelijk wegschenken', dat de vrouw 'na God onder alle mensen het innigst van haar man houdt'. deel 2, nrs. 14, 15, 27[[830]] Paus Pius XI beriep zich in zijn encycliek Casti Connubii[526] van 31 december 1930 op de Romeinse Catechismus en zette uiteen dat men 'de wederzijdse innerlijke vorming van de echtgenoten, het moeite blijven doen om elkaar naar voleinding te brengen .... zeer waar en terecht de voornaamste reden en eigenlijke zin van het huwelijk' - begrepen als 'volle levensgemeenschap' - zou kunnen noemen. Casti Connubii, 24[[526|24]]

Schuld en zonde
"Als iemand op een misstap wordt betrapt ..." (Gal. 6, 1)[b:Gal. 6, 1]

De liefde die zich onbaatzuchtig wegschenkt, waardeert de ander in zijn individualiteit. Misschien is de man rustig en zwijgzaam en de vrouw vrolijk en spraakzaam. Nu en dan kan de een op de ander een vreemde of saaie indruk maken of hem irriteren. Ook beleven man en vrouw onbevredigdheid van weerszijden. Stijfkoppigheid, gelijkhebberij en gevoelloosheid kunnen tot crises leiden. Erger is het als iemand een ernstige misstap begaat, de ander bedriegt, hem ontrouw wordt. Schuld en zonde zijn de zwaarste last die iemand te dragen kan hebben. Juist in dit geval geldt de leuze van de Zondag van het Gezin: "Draagt elkanders lasten" (Gal. 6, 2)[b:Gal. 6, 2]. En een Duits spreekwoord luidt: 'Verzoening is de beste munt in huis'. Als Jezus Christus het gemeenschappelijke middelpunt van het huwelijk is, zullen de echtgenoten in Zijn liefde ook zware crises te boven komen. Het is de liefde die zich aan het kruis laat slaan en tegelijkertijd winnelijk blijft. Dan zullen de echtgenoten tegen elkaar zeggen: 'Je kunt in iedere nood op mij rekenen. Ik zal je nooit verlaten. Als je wankelt, zal ik je ondersteunen'. Ik weet dat er echtgenoten zijn die de ander van ganser harte vergeven, en ondanks ernstige misstappen het huwelijk verder met hem in stand willen houden. Maar de ander wil niet. Daardoor maakt hij het kruis dat hij door zijn misstap op de schouders van zijn partner heeft gelegd, nog zwaarder. Een Duits spreekwoord zegt: 'Het rijkste kleed is vaak gevoerd met hartenleed'. Bewaar ook bij deze teleurstelling geduld en vertrouwen. Ga te rade bij goede mensen met een wijs oordeel. Familieleden, vrienden en bekenden verzoek ik: giet geen olie op het vuur, maar in de wonden. Iemand zei eens tegen de wijze Socrates: 'Heb je al gehoord wat onze buurman uitgehaald heeft? Dat moet ik je meteen vertellen'. Socrates antwoordde: 'Wat je me wilt vertellen, heb je dat door drie zeven gezeefd?' De ander vroeg: 'Welke drie zeven?' Socrates gaf ten antwoord: 'De eerste: Is het waar wat je me wilt vertellen? De tweede: Is het iets goeds? En de derde zeef: Is het noodzakelijk dat je het me vertelt? Als het niet waar, niet goed en ook niet noodzakelijk is, laat het dan rusten en belast jezelf en mij er niet mee'.

Beste echtgenoten!

Boven uw levenslange verbintenis staat beschermend Jezus Christus, de "getrouwe getuige" (Openb. 3, 15)[b:Openb. 3, 15]. Hoe gelukkig zult u niet zijn als uw trouwring bij uw zilveren of gouden bruiloft of in de avond van uw leven onontwijd uw hand siert. Het motto "Draagt elkanders lasten" richt zich niet alleen tot de echtgenoten. Ze geldt ook voor de verhouding van de ouders tot hun kinderen, in het bijzonder als een kind zijn ouders grote zorgen baart. Een jongen die zijn ouders veel verdriet had bezorgd, zei: 'Thuis ben ik daar waar ik er niet uitgegooid word, ook niet als het beroerd met me gaat'. Ook de broers en zussen verzoek ik elkaar trouw te blijven steunen, vooral als een van hen zijn plaats in het leven niet kan vinden. 'Gedeelde last is halve last'. Zouden de kinderen ook niet de verhouding tot hun bejaarde ouders opnieuw moeten overdenken? Zouden de ouders niet in vele gevallen in het huishouden van hun kinderen kunnen worden opgenomen, in het bijzonder als het jonge huwelijk, dat in de eerste jaren ongetwijfeld een eigen plek nodig heeft, al jarenlang bestaat en zich bestendigd heeft? Draagt elkanders lasten geldt ook voor de maatschappij in haar verantwoordelijkheid voor het gezin. De gezinnen met drie kinderen vormen nu al meer dan twee derde van de volgende generatie. De maatschappelijke levensstandaard, zoals die onder vergelijkbare lagen van de bevolking gebruikelijk is, wordt tegenwoordig bepaald door de huishoudens en gezinnen die ofwel geen ofwel hooguit een of twee kinderen hebben. Dat leidt tot de maatschappelijke degradatie van het kroostrijke gezin. De maatschappij is in haar eigen belang verplicht de gezinnen meer te helpen dan tot nu toe het geval is. Het christelijk huwelijk leeft vanuit de verwachting van het eeuwig bruilofsmaal, waarvan het de voorafbeelding is.

De almachtige God, in wie wij dan onze zalige vervulling zullen vinden, zegene u en uw gezinnen, de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Amen.