Barmhartigheid en Medelijden

Dierbare broeders en zusters, goedendag!

(...)

Deernis voelen, medelijden krijgen met wie nood hebben aan liefde, is een van vele aspecten van de barmhartigheid. Pietas - medelijden – is een begrip dat uit de Grieks-Romeinse wereld stamt, waar het verwees naar een houding van onderworpenheid tegenover oversten: op de eerste plaats eerbied verschuldigd aan de goden en dan ook eerbied van kinderen voor hun ouders, vooral voor de ouderen. Vandaag moeten we er ons voor hoeden medelijden niet te verwarren met een eerder verspreid gevoel van piëtisme dat alleen een oppervlakkig gevoel is en de waardigheid van de ander miskent. Zo ook mag men medelijden niet verwarren met compassie voor huisdieren; het gebeurt soms dat men zo’n gevoel voor dieren heeft terwijl men onverschillig blijft voor het lijden van de broeders. Hoe vaak gebeurt het niet dat mensen gehecht zijn aan katten en honden terwijl ze de hulpbehoevende medemens geen hulp bieden… Dat kan niet.

Het medelijden waarover we het willen hebben is een gestalte van de barmhartigheid van God. Het is een van de zeven gaven van de heilige Geest die de Heer aan zijn leerlingen schenkt als “permanente gesteltenissen die de mens gehoorzaam maken om de ingevingen van de Heilige Geest te volgen” Catechismus van de Katholieke Kerk, 1830[[1|1830]] Vaak wordt in de Evangelies de spontane hulpkreet verwoord van zieke, bezeten, arme of bedroefde mensen tot Jezus: “Heb medelijden.” (Mc. 10, 47-48; Mt. 15, 22; Mt. 17, 15)[[b:Mc. 10, 47-48; Mt. 15, 22; Mt. 17, 15]] Aan allen antwoordde Jezus met de blik van de barmhartigheid en met de troost van zijn aanwezigheid. In dergelijke roep om hulp of vraag om medelijden gaf ieder van hen ook uitdrukking aan zijn vertrouwen in Jezus, door Hem “Meester” te noemen, “Zoon van David” en “Heer”. Ze voelden aan dat in Hem iets buitengewoons aanwezig was dat hen kon bevrijden uit de troosteloze situatie waarin ze zich bevonden. Ze ervaarden in Hem de liefde van God zelf. Zelfs toen de menigte opdrong, was Jezus gevoelig voor die roep om deernis en Hij kreeg medelijden, vooral wanneer Hij mensen zag lijden die gekwetst waren in hun waardigheid, zoals bij de vrouw die aan bloedvloeiing leed. (Mc. 5, 32)[[b:Mc. 5, 32]] Hij riep haar op vertrouwen te hebben in Hem en zijn Woord. (Joh. 6, 48-55)[[b:Joh. 6, 48-55]] Voor Jezus betekent medelijden voelen: de droefheid delen van wie Hij ontmoet en tegelijk zelf optreden om ze in vreugde te veranderen.

Ook wij zijn geroepen om in ons houdingen van medelijden te cultiveren ten aanzien van veel situaties in het leven door de onverschilligheid van ons af te schudden die verhindert dat we de nood zien van de broeders die ons omringen en door ons te bevrijden van de slavernij van de materiële welvaart. (1 Tim. 6, 3-8)[[b:1 Tim. 6, 3-8]]

Kijken we naar het voorbeeld van de Maagd Maria die voor elk van haar kinderen zorg draagt en voor ons gelovigen het beeld is van het medelijden. Dante Alighieri[d:567] verwoordt dat in het gebed tot Onze-Lieve-Vrouw op het hoogtepunt van het Paradijs: “In u is barmhartigheid, in u is medelijden, (...) in u komt samen wat in welk schepsel ook aan goedheid bestaat.” Par. XXXIII, 19-21[[1076]] Dankjewel.