Communes litteras

Uw gemeenschappelijk schrijven, gedateerd van Washington, waar gij tezamen waart gekomen ter viering van het vijftigjarig bisschopsjubilé van onzen beminden zoon Jacobus Gibbons, kardinaal der heilige Roomsche Kerk, is ons ter hand gesteld door onzen eerbiedwaardigen broeder Bonaventura, titulair aartsbisschop van Corinthe, die onlangs van Washington is teruggekeerd, waar hij bij die zeldzame gebeurtenis de tolk en de bode onzer vreugde was geweest.

Dat schrijven was• een nieuw bewijs van uw kinderlijke liefde en genegenheid voor ons, en bevestigde opnieuw hoe innig de band tusschen u en ons is. Hoe nauw de band tusschen u onderling is, dat heeft het feest, dat door uw bemoeiingen en uw talrijke aanwezigheid zoo wel voorbereid was en zoo succesvol verloopen is, nog helderder in het licht gezet.

Met beide wenschen wij u van harte geluk, eerbiedwaardige broeders, maar nog hartelijker met het feit, dat gij van die gunstige gelegenheid gebruik hebt gemaakt om gezamenlijk van gedachten te wisselen over punten van het grootste gewicht, die evenzeer voor de Kerk als voor den staat van belang zijn.

Wij hebben immers vernomen, dat gij met algemeene stemmen besloten hebt, ieder jaar een algemeene vergadering te houden, om besluiten te nemen, die het best geschikt zijn voor de. bevordering der katholieke zaak, en dat gij uit het gezamenlijk episcopaat twee commissies hebt gevormd, waarvan de eene vooral het sociale vraagstuk zal 'bestudeeren en de andere de vraagstukken betreffende het geschikte onderwijs voor de kinderen en voor de aankomende jeugd, en dat zij -daarover bij de overige ambtgenooten verslag zullen uitbrengen.

Dat plan verdient ongetwijfeld onze goedkeuring en tegelijk de betuiging onzer innige vreugde. Immers, de veelvuldige bijeenkomsten der bisschoppen, die door onze voorgangers meer dan eens zijn goedgekeurd, dragen buitengewoon veel bij tot den vooruitgang van het katholicisme. Inderdaad, als ieder op de vergadering mededeelt wat hij door onderzoek of door persoonlijke ondervinding is te weten gekomen, dan zal het een kleine moeite zijn, te achterhalen, welke dwalingen zich in het geheim verbreiden, welke gevaren de tucht onder geestelijkheid of volk bedreigen., welke middelen ter beschikking staan om de dwalingen uit te roeien en de tucht in stand te houden. Men zal dan gemakkelijk kunnen nagaan, of in een of andere streek of in geheel het land soms een beweging in de geesten te constateeren valt, waarbij de wijze voorzichtigheid der bisschoppen van groot nut zal zijn om ze te leiden of binnen de juiste grenzen te houden.

Met de bestrijding van het kwaad houdt het nastreven van het goed gelijken tred, en het voorbeeld van den een zal den ander daartoe opwekken. Immers, als het blijkt, dat een bepaalde methode en handelwijze ergens een oogst van verblijdende vruchten heeft doen opgroeien, dan zullen toch, zooals duidelijk is, de bisschoppen na hun vergadering zich om strijd beijveren om ieder in zijn bisdom, rekening houdend met omstandigheden van tijd en van anderen aard, te doen wat zij elders met zulk een heerlijk voordeel voor de zielen tot stand zien gebracht.

Het is niet noodig, want de omstandigheden dringen daar al zoo sterk op aan u met vele woorden aan te sporen om met ijver en volharding werk te maken van de zg, economisch-sociale actie. Alleen, weest voorzichtig, dat uw landgenooten zich niet laten meesleepen door schijnschoone theorieën en de heerschende verwarring van ideeën, en zoo tot hun nadeel afwijken van de christelijke beginselen, die onze voorganger Leo XIII z.g. in zijn encycliek Rerum Novarum[651] heeft uiteengezet. Zoo ooit, dan zeker in de tegenwoordige omstandigheden is dit uiterst gevaarlijk, nu het maatschappelijk lichaam in een crisistoestand schijnt te verkeeren, en de liefde onder de burgers van eenzelfde land door den storm van den nijd uitgedoofd en bijna verstikt schijnt te worden.

Een niet minder ernstig vraagstuk is klaarblijkelijk de katholieke opvoeding der kinderen en der aankomende jeugd. Als die opvoeding onder alle opzichten in orde is, dan blijft onder een volk geloof en zedelijkheid ongeschonden bewaard. Gij weet het dan ook, eerbiedwaardige broeders, Gods Kerk heeft nooit opgehouden die opvoeding ten zeerste te bevorderen en met al haar krachten tegen lederen aanval te verdedigen en te beschermen.

Zelfs als wij daarvoor geen andere beslissende redenen hadden, dan zou alleen reeds de handelwijze der vijanden van het christendom bij d'e volken der oude wereld daar een doorslaande reden voor zijn. Inderdaad, om de Kerk te beletten het geloof der jeugdige zielen ongeschokt te bewaren; om te beletten, dat de bijzondere scholen, die door haar moederlijke zorg zijn opgericht, met succes tegen de openbare godsdienstlooze scholen kunnen concur-reeren, willen de tegenstanders het recht om onderwijs te geven uitsluitend voor zich opeischen, schenden en vertrappen zij op alle manieren het natuurlijke recht der ouders; terwijl op alle gebied een vrijheid heerscht, die dezen naam niet verdient, beperken of ontnemen, of belemmeren zij althans, op alle mogelijke wijze voor de religieuzen en de katholieken de vrijheid om de jeugd op te voeden. Wij weten heel goed: bij u heeft men daar geen last van; gij hebt met bewonderenswaardige edelmoedigheid en ijver uw best gedaan om katholieke scholen op te richten.

Evenveel lof brengen wij aan de pastoors en aan de mannelijke en vrouwelijke religieuzen. Want op uw voorgaan hebben zij over heel het gebied der Vereenigde Staten voor den blijvenden bloei en de praktische resultaten hunner scholen kosten noch moeiten gespaard. En toch — gij zijt daar trouwens van overtuigd — uw vertrouwen op die gelukkige situatie mag niet zóó groot zijn, dat gij de toekomst zoudt gaan verwaarloozen. Want het lot van Kerk en staat hangt totaal af van de toestanden en het onderwijs op de scholen. Immers, gij zult geen andere geloovigen hebben dan die, welke gij door onderwijs en opvoeding hebt gevormd.

Hier gaat onze gedachte van zelf uit naar de universiteit van Washington. Wij hebben tot den dag van heden toe met vreugde de bewonderenswaardige ontwikkeling van die instelling gevolgd, waarmee zulke heerlijke vooruitzichten voor uw kerken onafscheidelijk verbonden zijn. Onder dit opzicht zijn er vooral twee personen, die onze dankbaarheid en de blijvende herinnering der menschen verdienen: onze beminde zoon de kardinaal-aartsbisschop van Baltimore en onze eerbiedwaardige broeder, de titulair bisschop van Germanicopolis, de rector der universiteit. Maar als wij die twee onzen lof brengen, dan bedoelen wij daarmee niet uw ijverige medewerking te vergeten. Want wij weten heel goed, dat de ijver van u allen zich voor den bloei van dezen tempel der gewijde wetenschappen en der letteren zeer veel moeite gegeven heeft, en wij twijfelen er niet aan, of gij zult in de toekomst, en zelfs met nog grooter vurigheid, uw medewerking aan die hoogst nuttige instelling blijven verleenen.

Men heeft ons bovendien verslag uitgebracht van het bestaande plan, om naast de universiteit een kerk ter eere der Onbevlekte Maagd op te richten. Dat heeft ons buitengewoon veel genoegen gedaan. Onze voorganger Pius X z.g. heeft dit vrome plan goedgekeurd en hoogelijk geprezen. Zoo ook wij. Niets is ons liever, dan dat zoo spoedig mogelijk in de hoofdstad van uw groote republiek een kerk gebouwd wordt, die de hemelsche patrones van geheel Amerika waardig is; te meer, omdat het een feit is, dat uw universiteit door de bescherming der Onbevlekte Moeder Gods zulk een hoogen graad van ontwikkeling bereikt heeft. Zooals de universiteit de plaats zal zijn, waar de katholieke studenten gezamenlijk naar zullen opzien en opgaan, gelijk de stralen naar het middelpunt: zoo zullen, vertrouwen wij, niet alleen degenen die op het oogenblik als student staan ingeschreven of later ingeschreven worden, maar alle katholieken uit uw staten onder de bescherming der Onbevlekte Maagd, die alle genaden in handen heeft, naar dien tempel als naar hun eigen bijzonder heiligdom opzien en in overgroot getal er samenstroomen, om hun godsvrucht en hun kinderlijke liefde te betoonen.

O moge spoedig de dag aanbreken, eerbiedwaardige broeders, waarop gij de kroon op dat heerlijke werk moogt zetten! Moge dit plan toch niet te lang op zijn verwezenlijking wachten. Moge daarvoor door nog ruimer aalmoes dan naar gewoonte worden meegewerkt door allen, die groot gaan op den naam van katholiek, niet alleen door particulieren, maar ook door alle genootschappen, vooral door die welke krachtens hun regels de vereering der Moeder Gods bijzonder ter harte nemen. Bij dezen heerlijken wedstrijd mogen de katholieke vrouwen niet op de tweede plaats komen. Deze moeten de vereering der Onbevlekte Maagd te meer bevorderen, omdat haar glorie meer onmiddellijk voor het vrouwelijk geslacht een eer en een luister is.

Maar wij willen aan degenen, die wij met woorden hebben aangespoord, ook door ons voorbeeld een opwekking tot vrome milddadigheid geven. Wij hebben daarom besloten een persoonlijke gift te schenken voor de versiering van het hoofdaltaar in die kerk. Wij zullen dus te zijner tijd een beeltenis der Onbevlekt Ontvangen Maagd in mozaiek uitgevoerd naar Washington zenden. Wij zullen die in het Vaticaansche atelier laten vervaardigen. Is eenmaal die beeltenis op het hoofdaltaar geplaatst, dan zal zij een herinnering zijn zoowel aan onze godsvrucht tot de Onbevlekte Maagd Maria, als aan onze bijzondere sympathie voor de universiteit van Washington.

Waarlijk, de menschheid verkeert op het oogenblik in een crisis, die al dringender en dringender schijnt te roepen zoowel om de spoedige hulp der H. Maagd als om ~de gezamenlijke inspanning van allen. De menschheid staat op den smallere scheidingsrand tusschen redding en ondergang, als zij niet opnieuw en steviger dan te voren gegrondvest wordt op het fundament der wetten van liefde en rechtvaardigheid. Gij moet het meest van allen daarvoor werken. Want uw invloed bij uw volk is groot. Uw volk houdt krachtig vast aan de beginselen eener gezonde vrijheid en der christelijke beschaving. Het zal een groote rol spelen zoowel voor het herstel en de rust der orde als voor den heropbouw en vernieuwing der maatschappij volgens diezelfde beginselen na den geweldigen ommekeer aller dingen welke is vooraf-gegaan.

Intusschen verleenen wij als onderpand der hemelsche gaven en als bewijs onzer vaderlijke welwillendheid aan u, beminde zonen., eerbiedwaardige broeders, aan uw geestelijkheid en het aan ieder uwer toevertrouwde volk, vooral aan hen, die hebben bijgedragen of nog zullen bijdragen tot den bouw van de kerk te Washington, met groote liefde in den Heer den apostolischen zegen.

Gegeven te Rome bij St. Pieter, den 10en April 1919,
in het vijfde jaar van ons pausschap.

PAUS BENEDICTUS XV