De Heer is waarlijk verrezen

Eerbiedwaardige Broeders, beminde kinderen!

Op deze heilige vóóravond van het Paasfeest vieren wij wederom tot zegen en vreugde van alle Christenzielen de liturgische plechtigheden volgens de oudste tradities van het Oosten en het Westen.

Ontroerende herinneringen van de Heilige Vader
In de eerste tien jaren van Ons ambt als pauselijk vertegenwoordiger in de Balkanlanden (een periode die nu reeds lang in het verleden ligt) en wel met name in Bulgarije, een land dat de herinnering bewaart aan een zeer oude religieuze traditie en waaraan Wij nog steeds met vreugde terugdenken wegens de talrijke beminnelijke personen die Wij daar hebben leren kennen, hebben Wij de orthodoxe Paasviering van zeer dichtbij kunnen volgen. Onze ambtswoning lag vlak bij de voornaamste kerk van Sofia, zodat Wij van korte afstand konden volgen hoe de eerste vlam van de verkondiging der Verrijzenis haar weg begon vanaf deze tempel en vandaar haar nachtelijke tocht vervolgde en overal licht en vreugde deed ontwaken op de voornaamste punten van haar snelle reis; te Pleven, Sumens, Varna, overal weerklonk de groet Kristos vos - Kreche - Na Istina vos - Krese - Christus resurrexit, die jubelend opsteeg langs de hellingen van het grote Balkangebergte.

Ook denken Wij gaarne terug aan de christelijke traditie die in vroeger tijden, tot aan de veertiende eeuw, in Rome bestond. In die tijd werd de boodschap van de verrijzenis door de Paus zelf verkondigd, alvorens zich naar de Santa Maria Maggiore te begeven om aldaar de nachtmis te celebreren. Nadat hij het Lateraanse Paleis verlaten had op weg naar de Santa Maria Maggiore, verbleef hij eerst enige ogenblikken in de kapel van de Heilige Laurentius, sancta sanctorum genaamd, om er de afbeelding van de goddelijke Verlosser te vereren en dáár verkondigde hij vervolgens tot driemaal toe de blijde boodschap: Surrexit Dominus de sepulcro, alleluja - de Heer is verrezen uit het graf, alleluja; hierop antwoordden allen: Qui pro nobis pependit in ligno, alleluja. - Die voor ons aan het Kuis gehangen heeft, alleluja

De prelaten in het gevolg van de Paus vereerden daarna eveneens de heilige afbeelding en ontvingen vervolgens van hem de vredeskus, waarbij de Paus tot een ieder van hen zeide: Surrexit Dominus vere - de Heer is waarlijk verrezen, en een ieder antwoordde daarop met de woorden die ongetwijfeld het hart van de opvolgers van Sint Petrus diep ontroerden: Et apparuit Simoni! - en verschenen aan Simon

De getuigenis van dit grote mysterie en van de bijzondere opmerking die hieraan wordt toegevoegd is afkomstig van de Evangelist Lucas, aan het eind van dat prachtige verhaal waarin de twee leerlingen van Emmaüs de hoofdrol spelen. (Lc. 24, 34)[[b:Lc. 24, 34]]

Ook Sint Marcus, filius et interpres Petri, spreekt hierover en brengt ons van zijn kant de woorden over die de engel sprak tot de vrome vrouwen. ,,Gij zoekt Jezus van Nazareth, de gekruisigde, Hij is verrezen&& zegt aan de leerlingen en aan Petrus dat Hij u voorgaat naar Galilea " (Mc. 16, 7)[b:Mc. 16, 7].

En beschrijft ook niet de vierde Evangelist op levendige en ontroerende wijze hoe de twee leerlingen, Petrus en hijzelf, Johannes, zich haastten naar het graf om zich te overtuigen van het feit der Verrijzenis?

Weinige dagen later - zo vertelt Sint Johannes verder - herhaalt zich op het meer het wonder van de miraculeuze visvangst. En Petrus werpt zich in het water om zijn Heer tegemoet te gaan. En Jezus stelt hem aan, ná hem met een drievoudige belijdenis van liefde, de belofte te hebben afgenomen verder in Zijn plaats de leiding van de kerstening der wereld op zich te nemen, tot herder van de universele kudde: "pater, ut aedificet et plantet" - "om te bouwen en te planten ". (Jer. 1, 10)[[b:Jer. 1, 10]]

Eeuwig getuigenis van de Verrijzenis

Geliefde kinderen!

De zorg voor de zielen die spreekt uit Onze woorden en die tot uiting komt in iedere daad die Wij in Ons heilig ambt stellen, wil een getuigenis zijn van de Verrijzenis van Christus. En, de versterking van de zichtbare eenheid van de Heilige Kerk en het gedijen van haar apostolische arbeid, die haar zegenwerkende invloed uitstrekt tot de verste uithoeken der wereld, is afhankelijk van de mate waarin iedere gelovige beantwoordt aan de verplichtingen die een christelijk leven hem oplegt, en waarop Wij, als Paus, steeds weer blijven wijzen.

Dit is de betekenis van de driewerf herhaalde juichkreet van deze heilige nacht:

De Heer is waarlijk verrezen!;

hieraan ontlenen het missieapostolaat en de moedige verdediging van de beginselen waarop het gehele gebouw van de menselijke waardigheid en de christelijke beschaving steunt, hun inspiratie. Het is juist door de Verrijzenis van Christus dat het Evangelie zich over de hele wereld kon verbreiden, dat het stand kon houden tegen de aanvallen van de machten van het kwade en moeilijkheden van allerlei aard kon overwinnen.

Het kwade, dat vertegenwoordigd wordt door de "princeps huius mundi - de vorst van deze wereld" (Joh. 12, 31)[b:Joh. 12, 31] en de hindernissen die door de menselijke zwakheid veroorzaakt worden zouden er op de lange duur in slagen de fysieke weerstand te breken van talloze zwakke schepselen die tot het offer geroepen zijn. Maar, daar is het Evangelie, het is als een vruchtbaar zaad binnengedrongen in de harten der volken. "Dominus regnavit! - de Heer regeert" (Ps. 92, 1; Ps. 93, 1; Ps. 96, 1; Ps. 98, 1)[b:Ps. 92, 1; Ps. 93, 1; Ps. 96, 1; Ps. 98, 1].

Petrus, die voortleeft in zijn opvolgers, blijft aan de wereld de boodschap der Verrijzenis verkondigen. En de christenen die hun geloof vurig beleven en in praktijk brengen, trekken daaruit de noodzakelijke conclusies, ook op maatschappelijk gebied.
Door deze boodschap wordt hun gedachtegang en hun handelwijze bepaald; wanneer de mens de waarheid lief heeft en wanneer de waarheid zijn voetstappen verlicht, heeft hij niets te vrezen en behoeft hij nergens voor terug te deinzen.
Christus is de weg naar Calvarië gegaan; Hij is er gestorven, maar Hij is ook verrezen. Met deze ogen moet de christen de wisselvalligheden van dit mensenleven bezien, leed en dood, tegenspoed en ellende kunnen zwaar op zijn schouders drukken, maar zij kunnen zijn geest niet terneer slaan.

Het Concilie, in de luister van Pasen en Pinksteren

Beminde kinderen!

Het spreekt dus vanzelf dat gij de paaswens van de Paus wilt beantwoorden met de woorden van de Evangelist: "Ja, Hij is verrezen en verschenen aan Simon!"

Dit jaar ziet gij met bijzondere vreugde op naar de Paus; gij wilt hem immers begeleiden tot op de drempel van het Oecumenisch Concilie dat binnenkort begint, en dat, - evenals het Paasfeest een groot ontwaken wil zijn, een opnieuw beginnen en moediger voortgang. Zoals het was voor de apostelen ná de verrijzenis van hun Heer en ná het Pinksterfeest dat een bezegeling was van alles wat de Goddelijke Meester had gepredikt, zo zal ook nu het christelijk leven weer gaan opbloeien onder de vurige inspiratie van de Heilige Geest en de zielen zullen worden aangespoord tot nieuwe overwinningen en tot edelmoediger arbeid in dienst van de Heer. Het begin van het Concilie zal zijn als een nieuwe Paasmorgen, stralend in het licht van het Goddelijk Aanschijn en de woorden van de Verrezene: "Vrede zij U". Het zal ook zijn als een nieuw Pinksterfeest, waaruit de Kerk nieuwe krachten zal putten voor haar apostolaat en haar missiearbeid, in de volle omvang van haar zending en haar jeugdig elan.

En het is wederom Petrus, in de persoon van zijn tegenwoordige, nederige opvolger, die, omringd door een grote schare van bisschoppen, zich gereed maakt om bevend, maar vol vertrouwen, de menigte toe te spreken. Wat hij zegt stijgt op uit de diepte van twintig eeuwen, het is niet zijn woord, het is het woord van Jezus Christus, het Woord van de Vader, de Verlosser van alle mensen. Hij is het die de mensheid de weg wijst die voert naar een samenleving in waarheid en gerechtigheid.

Uw wensen en Uw gebeden, mijn beminde kinderen, roepen dit visioen voor Ons geestesoog op, in afwachting van de grote gebeurtenis. En Petrus bidt voor U: "et tu aliquando conversus confirma fratres tuos" (Lc. 22, 23)[b:Lc. 22, 23]. Het verschaft Ons zoveel vreugde dat Wij deze getuigenis voor U mogen herhalen, vanavond, tijdens de paaswake. Aan het "Jezus is opgestaan" zullen wij zo dadelijk ons "alleluja" toevoegen.

O, moge Hij, Jezus, staan naast eenieder van U, binnengaan in Uw harten met Zijn genade, binnentreden in Uw huizen om er Zijn vredeswens te brengen: Pax vobis, - vrede zij U.
Moge Hij zielen aantreffen die open staan voor Zijn komst, die bereid zijn om zich aan Hem te onderwerpen; harten die een nieuw leven beginnen nadat de schuld is uitgewist door de vergiffenis.
En moge Jezus met Zijn gaven vreugde brengen in Uw gezinnen, vooral bij de kinderen en in de harten van hen die lijden naar ziel of naar lichaam, vreugde voor hen die behoeftig zijn en bedroefd.
Moge Hij de priesters en hen die streven naar een hogere volmaaktheid aansporen tot nog groter ijver;
moge Hij het lekenapostolaat aanmoedigen en in vele nobele zielen de geest van een waarlijk christelijk leven opnieuw doen ontbranden.

De wens van de Plaatsbekleder van Jezus: ,,Pax Vobis"

Geliefde kinderen!

Terwijl Wij Ons opmaken om de zegen af te smeken over U allen die naar Ons luisteren, gaan Onze gedachten terug naar de vredeskus die de Paus gaf aan de prelaten die hem vergezelden van het Lateraans Paleis naar de Santa Maria Maggiore, volgens het aloude Romeinse gebruik waarover Wij zoëven spraken.

O, welk een vreugde zou het voor Ons zijn wanneer Wij - als nederige opvolger van de eerste apostel, Petrus, - deze kus ook konden wisselen! Aan hem, Petrus, verleende de Heer Jezus de universele opdracht om de lammeren en de schapen van de mystieke schaapstal te weiden. En Wij, die deze verantwoordelijkheid hebben geërfd, hoe gaarne zouden Wij persoonlijk, in osculo sancto, tot U komen (Rom. 16, 16)[b:Rom. 16, 16]; tot U, herders en gelovigen van de ene, heilige, katholieke en apostolische Kerk, tot U, die verspreid zijt over de gehele wereld en getuigenis aflegt tegenover de Heer. En hoezeer wensen Wij dat de hemelse zegeningen die Wij afsmeken ook mogen nederdalen op diegenen die, ofschoon zij nog in andere zin zijn vereend, zich ook beroemen op het glorieuze teken van Christus' Kruis. Moge deze zegeningen nederdalen op álle mensen, want allen dragen zij op het voorhoofd het zegel der gelijkenis aan God, de Schepper, en allen zijn zij het object van het verlossingswerk van Jezus. Tot hen allen moge de blijde boodschap komen:

surrexit Dominus vere! et apparuit Simoni!

Diep ontroerd door dit plechtig ogenblik dat medegeleefd wordt tot in de vier uithoeken der aarde, spreken Wij nogmaals Onze gelukwensen uit, welke Wij thans vergezeld doen gaan van de Apostolische Zegen, als teken van Onze vaderlijke welwillendheid en als onderpand van de zoete vertroosting der hemelse genaden.