Tot leven gewekt met Christus, door de dood gegaan, het leven geborgen met Christus in God (vgl. Kol 3, 1-2)

Beminde broeders en zusters:

Vandaag op Aswoensdag[d:455], liturgische deur die de Vastentijd binnenleidt, schetsen de teksten die voor de viering zijn vastgelegd, een samenvatting van de gehele fysionomie van de Veertigdagentijd. De Kerk legt zich toe op het tonen wat de richting van onze geest zou moeten zijn, en biedt ons de goddelijke hulpmiddelen om met vastberadenheid en moed de buitengewone geestelijke weg in te slaan, reeds verlicht door de pracht van het Paasmysterie.

"Bekeert u tot Mij van ganser harte". De oproep tot bekering komt naar voren als een voornaamste kwestie in alle delen van de liturgie van vandaag. Al in de intrede-antifoon wordt gezegd dat de Heer geen acht slaat op de zonden en ze vergeeft van degenen die zich bekeren. En in het collecta-gebed wordt het christenvolk uitgenodigd om te bidden opdat elk "een weg van ware bekering" inslaat.

In de eerste lezing spoort de profeet Joël aan om terug te keren naar de Vader "van ganser harte, met vasten, met geween en met rouwklacht (...), want genadig is Hij en barmhartig, lankmoedig en vol liefde, en Hij heeft spijt over het onheil (Jl 2, 12-13)[b:Jl 2, 12-13]. Gods belofte is duidelijk: als de mensen luisteren naar de uitnodiging tot bekering, zal God zijn barmhartigheid tonen en zijn vrienden overladen met ontelbare gunsten. Met de responsoriepsalm onderschrijft de liturgische bijeenkomst de aanroepingen van Psalm 51 (50) en vraagt ​​de Heer om in ons "een zuiver hart" te scheppen, ons van binnen te vernieuwen "met een vastberaden geest."

Vervolgens, in de passage van het Evangelie, zet Jezus, die ons laten waken tegen de houtworm van de ijdelheid die leidt tot uiterlijk vertoon en hypocrisie, de oppervlakkigheid en zelfvoldaanheid, en bevestigt de noodzaak om de oprechtheid van het hart te voeden. Tegelijkertijd toont hij de middelen om te groeien in deze zuiverheid van intentie: het bevorderen van de intimiteit met de hemelse Vader.

In dit jubileumjaar, ter herdenking van het tweede millennium van de geboorte van heilige Paulus, zijn de woorden van de tweede brief aan de Korinthiërs bijzonder belangrijk: "Wij smeken u in Christus’ naam: laat u met God verzoenen!" (2 Kor 5, 20)[b:2 Kor 5, 20]. Deze uitnodiging van de apostel weerklinkt als een aanmoediging meer om de aansporing tot bekering van de Vastentijd serieus te nemen. Heilige Paulus ervoer op een buitengewone manier de kracht van Gods genade, de genade van het Paasmysterie, waaruit de Vastentijd leeft. Hij houdt zich voor als "ambassadeur" van de Heer. Dus, wie beter dan hij kan ons helpen om deze weg van bekering vruchtbaar af te leggen?

In de eerste brief aan Timotheüs schrijft hij: "Christus Jezus is in de wereld gekomen om zondaars te redden. En de eerste van hen ben ik". En hij voegt eraan toe: "Jezus Christus wilde aan mij als eerste heel zijn lankmoedigheid demonstreren, als een model voor allen die in de toekomst op Hem zouden vertrouwen en eeuwig leven winnen." (1 Tim 1, 15-16). Daarom is de apostel zich ervan bewust te zijn gekozen als een voorbeeld, en deze voorbeeldfunctie verwijst juist naar de bekering, naar de omvorming van zijn leven die plaatsvond dankzij Gods barmhartige liefde. "ik was eertijds een godslasteraar, een vervolger en geweldenaar. Maar mij is barmhartigheid bewezen (...) Ik werd in rijke overvloed de genade van onze Heer deelachtig" (1 Tim 1, 13-14)[b:1 Tim 1, 13-14].

Geheel zijn prediking en, nog eerder, zijn gehele zending ​​werd gesteund door een innerlijke impuls die kon worden opgevat als de fundamentele ervaring van "genade". "Door de genade van God ben ik wat ik ben", schrijft hij aan de Korinthiërs, (...). Ik heb harder gewerkt dan alle anderen (de apostelen). Niet ik, maar de genade van God met mij." (1 Kor 15, 10)[b:1 Kor 15, 10]. Het is een bewustzijn dat in al zijn geschriften naar voren komt en was als een inwendige "hefboom" waarmee God kon handelen om hem aan te sporen, altijd naar nieuwe grenzen, niet alleen geografisch, maar ook geestelijk.

Heilige Paulus erkent dat alles in hem het werk van de goddelijke genade is, maar hij vergeet niet dat het noodzakelijk is om het geschenk van nieuw leven dat in de doop is ontvangen vrijelijk te aan te nemen. In de tekst van hoofdstuk 6 van de brief aan de Romeinen, die tijdens de Paaswake zal worden verkondigd, schrijft hij: "Laat dus de zonde niet heersen in uw sterfelijk lichaam, gehoorzaamt haar niet. Stelt uw ledematen niet in haar dienst als werktuigen van ongerechtigheid. Biedt uzelf God aan als mensen die uit de dood ten leven zijt opgestaan. Offert Hem uw ledematen als werktuigen in dienst der gerechtigheid" (Rom 6, 12-13)[b:Rom 6, 12-13]. In deze woorden is het hele programma voor de Vastentijd opgenomen volgens het intrinsieke perspectief van de doop.

Aan de ene kant wordt de overwinning van Christus op de zonde bevestigd, eens voor altijd verkregen met zijn dood en zijn verrijzenis. Anderzijds worden we aangespoord om onze ledematen niet ten dienste van de zonde te stellen, dat wil zeggen, geen ruimte te bieden aan de zonde. De volgeling van Christus moet de overwinning van Christus tot de zijne maken en dit wordt eerst en vooral gedaan middels de doop, waardoor verenigd met Jezus: "we terugkeren van de dood tot het leven." Nu, opdat Christus volledig in hem kan heersen, moet de gedoopte Zijn onderricht trouw volgen; nooit mag de aandacht verslappen, om de tegenstander niet toe te staan op de een of andere manier terrein te laten heroveren.

Maar hoe wordt de roeping van het doopsel gerealiseerd? Hoe overwinnen we in deze strijd tussen vlees en geest, het goede en het kwade, een strijd die ons bestaan kenmerkt? In de passage van het Evangelie van vandaag geeft de Heer drie nuttige middelen aan: het gebed, de aalmoes en het vasten. Dienaangaande vinden we in de ervaring en geschriften van heilige Paulus ook nuttige verwijzingen.

Met betrekking tot het gebed dringt hij aan op "volharden" en "waak in gebed, onder dankzegging" (Rom 12, 12)[b:Rom 12, 12] (Kol 4, 2)[b:Kol 4, 2], om "bid onophoudelijk" (1 Tes 5, 17)[b:1 Tes 5, 17]. Jezus is diep in ons hart. De relatie met God is aanwezig, blijft aanwezig zelfs als we spreken, zelfs als we onze beroepstaken vervullen. Daarom is in het gebed de relatie met God aanwezig in ons hart, die altijd tot expliciet gebed wordt.

Wat de aalmoes betreft, zijn de pagina's gewijd aan de grote collecte ten gunste van de behoeftige broeders (2 Kor 8-9)[[b:2 Kor 8-9]] zeker belangrijk, maar het moet worden benadrukt dat de naastenliefde voor hem het hoogtepunt is van het leven van de gelovige, de "band der volmaaktheid": "Voegt bij dit alles de liefde - schrijft hij aan de Kolossenzen- als de band der volmaaktheid" (Kol 3, 14)[b:Kol 3, 14].

Over het vasten spreekt hij niet uitdrukkelijk, maar dringt vaak aan op soberheid, als een kenmerk van degenen die geroepen zijn om in de verwachting van de Heer te leven (1 Tes 5, 6-8)[[b:1 Tes 5, 6-8]] (Tit 2, 12)[[b:Tit 2, 12]]. Ook interessant is zijn toespeling op de geestelijke "wedloop" die matigheid vereist: "De atleten ontzeggen zich bij de training allerlei dingen -schrijft hij aan de Korinthiërs-. Zij doen dat om een vergankelijke krans, wij om een onvergankelijke." (1 Kor 9, 25)[b:1 Kor 9, 25]. De christen moet gedisciplineerd zijn om de weg te vinden en de Heer echt te bereiken.

Dit is dus de roeping van christenen: tot leven gewekt met Christus, zijn zij door de dood gegaan en hun leven is al geborgen met Christus in God (Kol 3, 1-2)[[b:Kol 3, 1-2]]. Om dit "nieuwe" leven ​​in God te leven is het onontbeerlijk zich te voeden met het Woord van God. Om werkelijk verenigd te zijn met God, moeten we in Zijn aanwezigheid leven, in dialoog zijn met Hem. Jezus zegt dit duidelijk wanneer Hij op de eerste van de drie verleidingen in de woestijn reageert, onder verwijzing naar Deuteronomium: "Niet van brood alleen leeft de mens, maar van alles wat uit de mond van God voortkomt" (Mt 4, 4)[b:Mt 4, 4] (Dt 8, 3)[[b:Dt 8, 3]].

Heilige Paulus beveelt aan: "Het woord van Christus moge in volle rijkdom onder u wonen. Leert en vermaant elkander met alle wijsheid. Zingt voor God met een dankbaar hart psalmen, hymnen en liederen, ingegeven door de Geest" (Kol 3, 16)[b:Kol 3, 16]. Ook hierin is de apostel bovenal getuige: zijn brieven zijn het welsprekende bewijs dat hij in een aanhoudende dialoog leefde met Gods Woord: gedachte, daad, gebed, theologie, verkondiging, aansporing, alles in hem was vrucht van het Woord, ontvangen vanaf zijn jeugd in het Joodse geloof, volledig geopenbaard door de ontmoeting met de gestorven en verrezen Christus, verkondigd voor de rest van zijn leven gedurende zijn missionaire "wedloop".

Hem werd geopenbaard dat God in Jezus Christus zijn laatste Woord had gesproken, Hijzelf, Woord van heil dat samenvalt met het Paasmysterie, het geschenk van Zichzelf aan het kruis dat later wordt omgevormd in verrijzenis, omdat de liefde sterker is dan de dood. Zo kon heilige Paulus besluiten: "Mij moge God ervoor bewaren op iets anders te roemen dan op het kruis van onze Heer Jezus Christus, waardoor de wereld voor mij gekruisigd is en ik voor de wereld" (Gal 6, 14)[b:Gal 6, 14]. In heilige Paulus werd het Woord leven en zijn enige reden tot roem was de Christus gekruisigd en ten leven gewekt.

Beminde broeders en zusters, terwijl we op het punt staan ​​de as op ons hoofd te ontvangen ten teken van bekering en boete, openen we ons hart voor de levenwekkende werking van Gods Woord. De Vastentijd, die wordt gekenmerkt door een frequenter luisteren naar dit Woord, door een intenser gebed, door een sober en boetvaardig levensstijl, moet de stimulans zijn voor de bekering en oprechte liefde voor de broeders, vooral de armsten en behoeftigen. Moge de apostel heilige Paulus ons vergezellen en Maria ons leiden, de oplettende Maagd van het luisteren en nederige dienstmaagd van de Heer. Aldus vernieuwd in de geest, zullen we met vreugde Pasen kunnen gaan vieren. Amen.