De Zaligsprekingen

Dierbare broeders en zusters,

Op deze vierde zondag door het jaar, stelt het Evangelie de eerste grote toespraak voor die de Heer tot de menigte richt op de heuvels rond het meer van Galilea. “Toen Jezus de menigte zag – schrijft de heilige Matteüs – ging Hij de berg op en, nadat Hij zich had neergezet, kwamen zijn leerlingen bij hem. Hij nam het woord en onderrichtte hen” (Mt. 5, 1-2)[b:Mt. 5, 1-2]. Jezus, de nieuwe Mozes, “neemt plaats op de ‘katheder’ van de berg” Lannoo 2007, p. 87 e.v.[[3675]] en verklaart de armen van geest, treurenden, zachtmoedigen, zij die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid, de barmhartigen, zuiveren van hart, die vrede brengen, die vervolgd worden, “zalig” (Mt. 5, 3-10)[[b:Mt. 5, 3-10]].

Het gaat niet om een nieuwe ideologie maar om een leer die van boven komt en over de menselijke conditie gaat, juist die de Heer heeft willen aannemen door mens te worden om ze te redden. Het is daarom dat “de Redevoering op de berg tot iedereen gericht is, in het heden en de toekomst ... en die alleen kan begrepen en beleefd worden in de navolging van Jezus, door met Hem mee te gaan” Lannoo 2007, p. 87 e.v.[[3675]]. De zaligsprekingen zijn een nieuw levensprogramma om zich van de valse waarden van de wereld te bevrijden en zich open te stellen voor ware goederen, huidige en toekomstige. Wanneer God namelijk troost, de honger naar gerechtigheid verzadigt, de tranen van de bedroefden afwist, betekent dit dat Hij niet alleen ieder op een voelbare manier vergoedt, doch ook het Koninkrijk der Hemelen opent. “De zaligsprekingen brengen het kruis en de verrijzenis over in het leven van de leerlingen” Lannoo 2007, p. 87 e.v.[[3675]]. Zij weerspiegelen het leven van de Zoon van God die zich laat vervolgen, minachten tot in de ter dood veroordeling, opdat de mensen het heil zou gegeven worden.

Een kluizenaar uit de oudheid zegt: “De zaligsprekingen zijn gaven van God en wij moeten er dankbaar om zijn evenals voor de beloningen die eruit volgen, namelijk het Koninkrijk der Hemelen in de komende tijd, de vertroosting hier beneden, de volheid van alle goeds en barmhartigheid vanwege God ... eens we beeld van Christus geworden zijn op aarde” Petrus van Damascus, in...Petrus van Damascus, in “Philocalie”, vol. 3, Turijn 1985, p. 79. Het ‘Evangelie’ van de zaligsprekingen verklaart zichzelf door de geschiedenis van de Kerk, de geschiedenis van de christelijke heiligheid want – zoals de heilige Paulus schrijft – “wat voor de wereld zwak is, heeft God uitverkoren, om het sterke te beschamen; wat voor de wereld van geringe afkomst is en onbeduidend, heeft God uitverkoren; wat niets is, om teniet te doen wat iets is” (1 Kor. 1, 27-28)[b:1 Kor. 1, 27-28]. Daarom vreest de Kerk geen armoede, minachting, vervolging in een samenleving die dikwijls aangetrokken is door materiëel welzijn en wereldse macht. De heilige Augustinus herinnert ons eraan dat het “geen nut heeft onder die kwalen te lijden” maar dat men “ze moet verdragen om Jezus’ naam, niet alleen met een serene ziel maar ook met vreugde” “De sermone Domini in monte”, I, 5,13[[880]].

Dierbare broeders en zusters, aanroepen wij de Maagd Maria, de Zalige bij uitstek, en vragen wij Haar de kracht om de Heer te zoeken (Sef. 2, 3)[[b:Sef. 2, 3]] en Hem altijd te volgen, met vreugde, op de weg van de zaligsprekingen.