Mijn Heer en mijn God (Joh. 20, 27-28)

Dierbare broeders en zusters van over de hele wereld, alle mensen van goede wil!

Christus is verrezen! Vrede zij u! Vandaag vieren we het grote geheim, het fundament van het christelijke geloof en de hoop. Jezus van Nazareth, de Gekruisigde, is volgens de Schriften op de derde dag verrezen uit de doden. Met een nieuw gemoed luisteren we vandaag naar de boodschap van de engelen aan Maria Magdalena en de andere vrouwen op die vroege morgen op de eerste dag van de week bij het graf. "Wat zoekt ge de Levende bij de doden? Hij is niet hier, Hij is verrezen" (Lc. 24, 5-6)[b:Lc. 24, 5-6].
Het is niet moeilijk voor te stellen hoe die vrouwen zich gevoeld moeten hebben; verdrietig en ontsteld over de dood van hun Heer. Vol ongeloof en verbazing over iets wat niet waar kon zijn. Maar het graf was open en leeg: het lichaam was er niet meer. Petrus en Johannes, die door de vrouwen waren geïnformeerd, renden naar het graf en ontdekten dat de vrouwen gelijk hadden. Het geloof van de apostelen in Jezus, dat Hij de Messias zou zijn, was op de proef gesteld door het schandaal van het kruis. Ze waren in verwarring en verdeeld geraakt door Zijn arrestatie, Zijn veroordeling en Zijn dood. En nu zijn ze weer samen, onthutst en verbijsterd, maar de Verrezene komt tegemoet aan hun honger naar meer zekerheid. Deze ontmoeting was geen droom of een illusie of een subjectieve waarneming; het was een echte ervaring, onverwacht en daarom zo indrukwekkend. Jezus kwam binnen, ging in hun midden staan en zei: "Vrede zij u!" (Joh. 20, 19)[b:Joh. 20, 19]

Bij deze woorden kwam hun geloof weer tot leven. De apostelen vertelden Thomas, die niet bij de eerste buitengewone ontmoeting was, dat de Heer alles wat Hij had voorspeld, daadwerkelijk heeft vervuld. Hij is echt verrezen, we hebben Hem gezien, en hebben Hem aangeraakt! Thomas was onthutst en bleef twijfelen. Acht dagen later kwam Jezus voor de tweede maal in de bovenzaal en zei toen tot Thomas: “Kom hier met uw vinger en bezie mijn handen. Steekt uw hand uit en leg die in mijn zijde, en wees niet langer ongelovig, maar gelovig.” (Joh. 20, 27)[b:Joh. 20, 27] Het antwoord van de apostel is een ontroerende geloofsbelijdenis: “mijn Heer en mijn God!” (Joh. 20, 28)[b:Joh. 20, 28]

“Mijn Heer en mijn God!” Ook wij vernieuwen die geloofsbelijdenis van Thomas; ik heb dit jaar deze woorden gekozen voor mijn paasgroet, omdat men vandaag de dag van Christenen verwacht dat zij met nieuwe elan getuigen van die verrijzenis van Christus. Men wil Christus ontmoeten en kennen als de ware God en de ware mens. Als we in Thomas de twijfel kunnen ontdekken die zoveel Christenen hebben, dan kunnen we ook - net als hij - met nieuw geloof zien dat Christus niet dood is, maar voor ons is opgestaan. Dit geloof, door de eeuwen heen doorgegeven door de opvolgers van de apostelen , leeft voort, omdat de verrezen Heer voortleeft. Hij leeft in de Kerk en leidt haar naar de voleinding van Zijn heilsplan.

We kennen allemaal de verleiding van het ongeloof van Thomas, het lijden, het kwaad, ongerechtigheid, dood – vooral die van jonge en onschuldige kinderen, die slachtoffer zijn van oorlog en terrorisme, van ziekte en honger. Stelt dit alles ons geloof niet op de proef? Paradoxaal genoeg kan het ongeloof van Thomas ons helpen, omdat het ons zuivert van alle valse godsbeelden en leert ons zijn ware gezicht te ontdekken; het gezicht van een God die in Christus de wonden van de gebroken mensheid op zich neemt. Thomas heeft van Christus het geloof gekregen dat de schok van lijden en dood heeft doorstaan en bevestigd is in zijn ontmoeting met de Verrezene. Thomas’ geloof was op sterven na dood, maar is nieuw leven ingeblazen dankzij het aanraken van Christus’ wonden die Hij niet verhulde maar openlijk toonde en ons nog dagelijks laat zien in het lijden van iedere mens.
“Door Zijn striemen zijt gij genezen” (1 Pt. 2, 24)[b:1 Pt. 2, 24]. Dit is de boodschap van Petrus in zijn brief aan de eerste gelovigen. De wonden die eerst Thomas’ geloof in de weg stonden, omdat hij ze zag als een teken van Jezus’ falen, juist deze wonden zijn dankzij zijn ontmoeting met de Verrezene geworden tot tekenen van een alles overwinnende liefde. Deze wonden, die Christus uit liefde voor ons heeft ontvangen, helpen ons te begrijpen wie God is en zo Thomas na te zeggen “mijn Heer en mijn God”. Alleen een God die zoveel van ons houdt, dat hij ons lijden en onze pijn op zich neemt, alleen zo’n God is het waard om in te geloven.

Hoeveel wonden, hoeveel pijn is er in de wereld! Natuurrampen en menselijke tragedies die ontelbare slachtoffers eisen en ook veel materiële schade aanrichten. Mijn gedachten gaan naar de recente gebeurtenissen in Madagaskar, op de Solomon-eilanden, in Latijns Amerika en in andere delen van de wereld. Ik denk aan de hongersnood, aan ongeneeslijke ziekten, aan terrorisme en het gijzelen van mensen, maar ook aan de vele vormen van geweld die mensen in naam van hun godsdienst elkaar aandoen. Ik denk aan de minachting voor het leven, aan de schending van de mensenrechten en de uitbuiting van mensen. Bezorgd kijk ik naar verschillende delen van Afrika. In Darfur en omringende landen is een catastrofe aan de hand die nog steeds wordt onderschat. Het geweld en de plunderingen in Kinsjasa in de republiek Kongo zijn beangstigend voor de toekomst van het democratische proces en de opbouw van dit land. In Somalië is door het opgelaaide geweld het uitzicht op vrede verder dan ooit en verscherpt de regionale crisis, in het bijzonder ten aanzien van de grote hoeveelheden mensen die op de vlucht slaan en de wapenwedloop. Zimbabwe is in de greep van een ernstige crisis en de bisschoppen van dat land hebben daarom in een recent document aangegeven dat gebed en gemeenschappelijke inzet voor het welzijn de enige weg.

Evenzo hebben de mensen in Oost-Timor dringend behoefte aan verzoening en vrede, zeker nu de verkiezingen daar voor de deur staan. Ook op andere plekken is vrede broodnodig: in Sri Lanka kunnen alleen onderhandelingen voor een oplossing zorgen en een einde maken aan het conflict waarbij veel bloed wordt vergoten; in Afghanistan groeit de onrust en de instabiliteit; naast af en toe een teken van hoop in de dialoog tussen Israël en de Palestijnse overheid blijft ook het Midden-Oosten onrustig. Irak wordt verscheurd terwijl de bevolking op de vlucht slaat. De belangrijke rol die Libanon in dit gebied altijd heeft gespeeld, die wordt nu bedreigd door de verlamming van de eigen politieke instituties. En laten we ook de moeilijkheden niet vergeten waarmee veel christelijke gemeenschappen hebben te maken en de uittocht van veel christenen uit het Heilig Land. Met nadruk wil ik hen laten weten dat ik me spiritueel met hen verbonden weet.

Dierbare broeders en zusters, door de wonden van de verrezen Heer kunnen we het kwaad dat de mensheid bedreigt zien met hoopvolle ogen. In feite heeft de Heer door Zijn verrijzenis lijden en dood niet van de wereld weggenomen, maar haar bij de wortel aangepakt door Zijn overvloedige genade. Hij heeft de arrogantie van het kwaad bestreden met de suprematie van de liefde. Hij heeft ons de liefde nagelaten die niet bang is voor de dood, liefde als weg naar vrede, als weg naar vreugde. "Zoals Ik u heb liefgehad" zei Hij voor zijn dood tegen de apostelen, "zo moet ook gij elkaar liefhebben." (Joh. 13, 34)[[b:Joh. 13, 34]]

Broeders en zusters in geloof, die uit elk deel van de wereld naar mij luisteren!Christus is verrezen en Hij leeft onder ons. Hij is de hoop op een betere toekomst. Als we met Thomas zeggen “mijn Heer en mijn God!” mogen wij opnieuw in ons hart, de mooie maar ook veeleisende woorden van de Heer horen: “wil iemand Mij dienen, dan moet hij Mij volgen: waar Ik ben, daar zal ook mijn dienaar zijn. Als iemand Mij dient, zal de Vader hem eren.” (Joh. 12, 26)[b:Joh. 12, 26]. Laten we dan verenigd met Hem en bereid ons leven voor onze broeders en zusters te geven (1 Joh. 3, 16)[[b:1 Joh. 3, 16]] apostelen van vrede worden, boodschappers van vreugde die geen pijn kent - de vreugde van de verrijzenis. Moge Maria, de moeder van de verrezen Christus, dit paasgeschenk voor ons verkrijgen! Een Zalig Pasen voor u allen!

Na de Paaswens in vele talen gaf de Paus de zegen "Urbi et Orbi"[d:22]