Kom, Heilige Geest, en vervul de harten van uw gelovigen...

Dierbare broeders en zusters!

Op de dag van Pinksteren daalde de Heilige Geest met kracht neer op de Apostelen. Zo begon de zending van de Kerk in de wereld. Jezus had de Elf op deze zending voorbereid door hun na zijn verrijzenis meerdere keren te verschijnen (Hand. 1, 3)[[b:Hand. 1, 3]]. Voor zijn Hemelvaart beval Hij hun “Jeruzalem niet te verlaten maar de belofte van de Vader af te wachten” (Hand. 1, 4-5)[[b:Hand. 1, 4-5]]. Hij vroeg hen dus samen te blijven om zich voor te bereiden op het ontvangen van de gave van de Heilige Geest. En zij kwamen in het Cenakel in gebed bijeen, samen met Maria, in afwachting van de beloofde gebeurtenis (Hand. 1, 14)[[b:Hand. 1, 14]].

Samen blijven: dat was de voorwaarde, door Jezus gesteld, om de gave van de Geest te ontvangen; en vooronderstelling van deze onderlinge harmonie was een langdurig gebed. We komen hierin een geweldige les tegen voor iedere christelijke gemeenschap. Soms denkt men dat de missionaire efficiëntie voornamelijk afhangt van een zorgvuldige programmering en van de daarop volgende intelligente uitvoering ervan door middel van concrete inzet. Zeker, de Heer vraagt onze medewerking, maar nog vóór welk antwoord van ons dan ook, is Zijn initiatief noodzakelijk: is zijn Geest de ware ‘protagonist’, de eersthandelende in de Kerk. De wortels van ons zijn en ons handelen reiken tot in het wijze en vooruitziende stilzwijgen van God.

De beelden die de heilige Lucas gebruikt om het binnenbreken van de Heilige Geest aan te duiden - de wind en het vuur - herinneren aan de Sinaï, waar God zich geopenbaard heeft aan het volk van Israël en met hen een verbond is aangegaan (Ex. 19, 3 vv)[[b:Ex. 19, 3 vv]]. Het feest van de Sinaï dat Israël vijftig dagen na Pasen vierde, was het feest van het Verbond. Door te spreken van tongen van vuur wil de heilige Lucas Pinksteren voorstellen als een nieuw Sinaï, als het feest van het nieuwe Verbond, waarin het Verbond met Israël wordt uitgebreid tot alle volkeren der op aarde. De Kerk is katholiek en missionair vanaf het moment van haar geboorte. De universaliteit van het heil wordt betekenisvol duidelijk gemaakt door de opsomming van de talrijke volkstammen waar degenen toe behoren die naar de eerste verkondiging van de Apostelen luisterden (Hand. 2, 9-11)[[b:Hand. 2, 9-11]].

Het volk van God, dat bij de Sinaï zijn eerste vorm had gevonden, wordt vandaag uitgebreid tot het zelfs geen grens meer kent, noch door ras, noch door cultuur, noch door de ruimte, noch door de tijd. In tegenstelling tot wat bij de toren van Babel was gebeurd (Gen. 11, 1-9)[[b:Gen. 11, 1-9]], toen de mensen beoogden met hun eigen handen een toren te bouwen tot aan de hemel toe, maar uiteindelijk hun eigen vermogen om elkaar te verstaan vernietigden, laat met Pinksteren de Geest in de gaven van de talen zien, dat zijn aanwezigheid één maakt, en de confusio omzet in communio, de verwarring in gemeenschap. De trots en het egoïsme van de mens veroorzaken steeds verdeeldheden, richten muren van onverschilligheid op, van haat en geweld. De Heilige Geest daarentegen stelt de harten in staat ieders taal te verstaan, omdat Hij de brug herstelt van de authentieke communicatie tussen de Aarde en de Hemel. De Heilige Geest is de Liefde.

Maar hoe binnen te gaan in het mysterie van de Heilige Geest, hoe het geheim van de Liefde te begrijpen? Het evangelie van vandaag brengt ons naar het Cenakel waar, na het Laatste Avondmaal, een gevoel van verwarring de Apostelen bedroefd maakt. De reden daarvoor is dat de woorden van Jezus verontrustende vragen oproepen: Hij spreekt van de haat van de wereld jegens Hem en jegens de zijnen, Hij heeft het over een mysterieus heengaan van zijn kant en dat er nog veel te zeggen valt maar dat de Apostelen dat nu nog niet kunnen verdragen (Joh. 16, 12)[[b:Joh. 16, 12]]. Om hen te sterken legt Hij de betekenis uit van zijn heengaan: Hij gaat weg, maar zal terugkeren; intussen zal Hij hen niet in de steek laten, zal Hij hen niet als wezen achterlaten. Hij zal de Vertrooster zenden, de Geest van de Vader, en het zal de Geest zijn die zal doen inzien dat het werk van Christus het werk van de liefde is: liefde van Hem die zich ten offer heeft gebracht, liefde van de Vader die Hem gegeven heeft.

Dit is het mysterie van Pinksteren: de Heilige Geest verlicht de menselijke geest, en door de gekruisigde en verrezen Christus te openbaren wijst Hij de weg om aan Hem gelijk te worden, dat wil zeggen: om “de uitdrukking en het instrument te zijn van de liefde” die uit Hem voortvloeit Deus Caritas Est, 33[[715|33]]. Verzameld rond Maria, zoals bij haar geboorte, bidt de Kerk ook vandaag:

“Veni Sancte Spiritus! -
Kom, Heilige Geest,
vervul de harten van uw gelovigen en
ontsteek in hen het vuur van uw liefde!”

Amen.