Het blijvende antwoord van de katholieke kerk op het praktische atheïsme van onze tijd

Ik ben dankbaar u te ontmoeten, geachte gasten van het Napa Instituut. Meneer Busch: dank u voor de uitnodiging en het Catholic Information Center voor uw co-sponsoring. Mijn toespraak – “Het blijvende antwoord van de Katholieke Kerk op het praktische atheïsme van onze tijd” – weerspiegelt goed uw missie: leiders voorbereiden om waarheid, geloof en waarden in de moderne wereld te brengen door middel van liturgie, vorming en gemeenschap.

Maar eerst wil ik iets zeggen over de katholieke Kerk hier in de Verenigde Staten. Ik heb het voorrecht gehad om vele malen naar uw land te reizen en ik heb gemerkt dat het een plek is die van groot belang is voor de universele Kerk. De Verenigde Staten maken deel uit van wat algemeen “het Westen” wordt genoemd. Hoewel het Westen niet de bakermat van het christendom is, is het wel de bakermat van veel van wat ooit de christenheid werd genoemd en veel van wat de moderne samenleving is geworden, waarvan de wortels stevig Europees zijn.

De culturele, economische, politieke en, in mindere mate, religieuze identiteit van Amerika komt in grote lijnen overeen met die van Europa. Hoewel Amerika de vrucht is van het Europese geloof en de Europese verlichting, is het toch op veel belangrijke manieren uniek.

Wat het katholicisme van de Verenigde Staten betreft, is het bekend dat katholieken lange tijd een herkenbare minderheid vormden. Katholieken gingen naar andere kerken en scholen; ze vastten op vrijdag; ze vierden de heilige dagen anders; ze woonden vaak in etnische buurten. Kortom, katholieken waren anders. Toch waren ze ook trots Amerikaans. Hun geloof inspireerde tot patriottisme. In de Tweede Wereldoorlog vochten en stierven katholieken voor de vrijheid aan de zijde van hun protestantse en joodse broeders en zusters. Het was het geloof van de katholieken dat tot deze opoffering inspireerde. Ze waren een religieuze minderheid, standvastig in het geloof, ook al werden ze soms als tweederangsburgers behandeld, of erger.

Sinds de jaren 1960 hebben katholieken steeds meer hun unieke identiteit verloren. Ze zijn niet langer een herkenbare minderheid omdat ze volledig geassimileerd zijn in de Amerikaanse cultuur. Katholieken hier zijn vaak eerst Amerikaans, dan katholiek.

De gevolgen zijn duidelijk. Veel katholieken hebben dezelfde overtuigingen als de algemene bevolking. Jullie hebben een zich katholiek noemende president die een voorbeeld is van wat kardinaal Gregory onlangs omschreef als een “cafetaria-katholiek”. Veel van jullie katholieke officials behoren tot dezelfde categorie. Veel van jullie katholieke ziekenhuizen en universiteiten zijn alleen in naam katholiek. De minderheidsstatus van zoveel dingen die katholiek zijn hier in de Verenigde Staten, die een belangrijke getuige was van de volheid van ons katholieke geloof, is ingeruild voor culturele assimilatie.

Ik heb de Verenigde Staten genoeg bezocht om te weten dat, hoewel het unieke karakter van de katholieke gemeenschap op macroniveau verloren is gegaan, er veel te vieren valt over specifieke aspecten van de katholieke gemeenschap hier. De Katholieke Kerk van de Verenigde Staten is heel anders dan de Kerk in Europa. Het geloof in Europa is stervende, op sommige plaatsen is het dood. De interactie tussen streng seculiere regeringen en de Kerk heeft het geloof daar geen goed gedaan.

Een deel daarvan bestaat in de Verenigde Staten, maar er is hier ook een geloofsdynamiek die op andere plaatsen in het Westen niet bestaat. Ik heb het met eigen ogen gezien. Als voorzitter van de Pauselijke Raad Cor Unum [d:95] heb ik persoonlijk gezien hoe Amerikanen tot de meest vrijgevige mensen ter wereld behoren. Dank u wel. Uw seminaries zijn grotendeels hervormd, lekenapostolaten blazen nieuw leven in het geloof, in parochies zijn er plekken van leven, en ik heb het gevoel dat uw bisschoppelijk leiderschap over het algemeen toegewijd is aan het Evangelie, het geloof in Jezus Christus, en het behoud van onze Heilige Traditie. Ongetwijfeld zijn er verdeeldheid en interne conflicten, maar er is geen algehele afwijzing van het katholieke geloof zoals we in veel delen van Europa en Zuid-Amerika zien. Mijn observatie is dat er hier in de Verenigde Staten geloofsmodellen zijn die misschien een les kunnen zijn voor andere westerse landen.

Dat gezegd hebbende, jullie cultuur is over het algemeen vijandig geworden tegenover het geloof. Er is een praktisch atheïsme dat jullie land heeft overgenomen en dat het algemeen welzijn bedreigt. Dit is waar ik vandaag met jullie over wil nadenken: het praktische atheïsme dat het Westen infecteert en merkbaar de Kerk zelf binnensluipt.

Zoals ik in een recente toespraak tot de bisschoppen van Kameroen opmerkte: “veel Westerse prelaten zijn verlamd door het idee zich tegen de wereld te moeten verzetten. Ze dromen ervan geliefd te zijn bij de wereld. Ze hebben de bekommernis verloren een teken van tegenspraak te zijn. Misschien leidt te veel materiële rijkdom tot compromissen met de wereld. Armoede is een garantie voor vrijheid voor God. Ik geloof dat de Kerk van onze tijd de verleiding van het atheïsme ervaart. Geen intellectueel atheïsme. Maar deze subtiele en gevaarlijke geestesgesteldheid: vloeibaar en praktisch atheïsme. Dit laatste is een gevaarlijke ziekte, zelfs als de eerste symptomen mild lijken.”

Met praktisch atheïsme bedoel ik een verlies van de zin voor het evangelie en de centrale plaats van Jezus Christus. De Schrift wordt een instrument voor een seculier doel in plaats van een oproep tot bekering. Ik denk niet dat dit wijdverbreid is onder jullie bisschoppen en priesters hier in de Verenigde Staten, God zij dank, maar het komt steeds vaker voor in andere regio’s van het Westen. Te veel mensen nemen het geloof niet serieus en behandelen het als een belemmering voor de dialoog.

Paulus waarschuwde ons hiervoor: “Want er komt een tijd dat de mensen geen gezonde leer zullen verdragen, maar zich volgens hun eigen verlangens en onverzadigbare nieuwsgierigheid leraren zullen verschaffen en niet meer naar de waarheid zullen luisteren, maar zich zullen laten verleiden tot mythen” (2 Tim. 4, 3-4) [b:2 Tim. 4, 3-4].

En toch weten we dat het geloof, en de Schrift en de sacramenten in het bijzonder, ons leven geven. Daarom heeft Paulus ons ook opgedragen om “het woord te verkondigen; volhardend te zijn, of het nu uitkomt of niet; te overtuigen, te berispen, aan te moedigen met alle geduld en te onderrichten” (2 Tim. 4, 2) [b:2 Tim. 4, 2].

Zuiver atheïsme bestaat natuurlijk niet. Je moet ergens op vertrouwen. De vraag is dus niet of je in God gelooft of niet, maar waarin geloof je; wat is je kleine letter “g” – god? Voor velen in de seculiere cultuur is dat seks en al zijn libertaire derivaten. Voor anderen is het een positivistisch begrip van de natuur, waar objectieve gegevens de enige factor zijn op basis waarvan beslissingen moeten worden genomen. Voor weer anderen is het rijkdom of macht of sociale status of sociaal activisme.

Dit zijn allemaal corrupte en valse afgoden waarmee we iets anders verheffen dan de ene, ware God, in al zijn majesteit, liefde en barmhartigheid – net zoals de Israëlieten het Gouden Kalf aanbaden. Dit is niets nieuws. De schepping heeft in haar vele vormen altijd geconcurreerd met de Schepper om onze loyaliteit. Wat vooral interessant is, is hoe dit soort praktisch atheïsme de Kerk is binnen gesijpeld. Ik zou graag willen nagaan wat onze drie meest recente pausen hierover hebben gezegd om ons eraan te herinneren dat de Kerk de profetische stem voor onze tijd is en dat we waakzaam moeten blijven voor stemmen van binnenuit die haar stem willen veranderen in iets wat voor de seculiere cultuur aanvaardbaar is.

De grote paus Johannes Paulus II begreep de gevaren van het atheïsme net zo goed als ieder ander. Hij leefde door de verschrikkingen van een politiek systeem dat losgekoppeld was van God en al zijn gevolgen. Hoewel veel van de verschrikkingen van het atheïstische communisme en fascisme tijdens ons leven plaatsvonden, of in ieder geval tijdens mijn leven, lijken we de wrede lessen ervan te zijn vergeten. Miljoenen, misschien wel honderden miljoenen levens werden opgeofferd voor ideologische doeleinden, gedreven door een verlies van het heilige. We weten allemaal dat gezin, het menselijk leven, de waardigheid van de mens die geschapen is naar het beeld van God en naar zijn gelijkenis, het heiligste is van alle levende wezens. Desondanks werden moord, marteling, verkrachting, uiteengerukte gezinnen en zoveel andere afschuwelijke zonden tegen de waardigheid van de persoon begaan in naam van leugens die de mens van God scheiden.

Johannes Paulus begreep dit allemaal en zette de wapens van het geloof in tegen het atheïsme dat voortkwam uit het communisme en het Oosten. Op één niveau heeft hij die oorlog gewonnen, maar op een ander niveau gaat de oorlog door op mondiaal en nationaal niveau – en zelfs in ieder van ons. Zoals Solzjenitsyn het beschreef: “de scheidslijn tussen goed en kwaad loopt niet door staten, loopt niet tussen klassen en ook niet tussen politieke partijen, maar dwars door elk menselijk hart – door alle menselijke harten. Dit is de strijd waar ieder van ons voor staat en zelfs de Kerk ervaart deze op een eschatologische manier. De strijd is niet “daarbuiten” maar hier, beginnend in ieder van ons.

Deze lokalisatie van de verwijdering van God is iets wat ieder van ons regelmatig moet onderzoeken. In wat of wie vinden we vinden we betekenis? Zoals ik elders heb gezegd: het moet God zijn, anders blijft er niets over.

“God of niets,” is de titel van een van mijn boeken. Dit geldt voor ieder van ons, maar ook voor de Kerk zelf.

In een Algemene Audiëntie in 1999 [9297] sprak paus Johannes Paulus over een praktisch atheïsme dat kan worden toegepast op sommigen in de Kerk van vandaag: “Beginnend met de Heilige Schrift, merken we onmiddellijk op dat er geen sprake is van ‘theoretisch’ atheïsme, terwijl er een zorg is om ‘praktisch’ atheïsme te verwerpen….”. In plaats van over atheïsme spreekt de Bijbel over goddeloosheid en afgoderij. Wie een reeks menselijke producten, die valselijk als goddelijk, levend en actief worden beschouwd, verkiest boven de ware God, is goddeloos en afgodisch.”

We zien dit in de kerk wanneer sociologie of “doorleefde ervaring” de leidraad wordt voor morele oordelen. Het is geen regelrechte afwijzing van God, maar het schuift God opzij. Hoe vaak horen we niet van theologen, priesters, religieuzen en zelfs van sommige bisschoppen of bisschoppenconferenties dat we onze morele theologie moeten aanpassen aan overwegingen die uitsluitend menselijk zijn?

Men probeert de traditionele benadering van moraaltheologie, zoals die zo goed gedefinieerd is door Veritatis Splendor [83] en de Catechismus van de Katholieke Kerk [1], te negeren, zo niet te verwerpen. Als we dat doen, wordt alles voorwaardelijk en subjectief. Iedereen verwelkomen betekent de Schrift, de Traditie en het Leergezag negeren.

Geen van de voorstanders van deze paradigmaverschuiving binnen de Kerk wijst God ronduit af, maar zij behandelen de Openbaring als secundair, of op zijn minst op gelijke voet met ervaring en moderne wetenschap. Dit is hoe praktisch atheïsme werkt. Het ontkent God niet, maar functioneert alsof God niet centraal staat.

We zien deze benadering niet alleen in de moraaltheologie maar ook in de liturgie. Heilige tradities die de Kerk honderden jaren goed hebben gediend, worden nu als gevaarlijk afgeschilderd. Zoveel aandacht voor het horizontale verdringt het verticale, alsof God een ervaring is in plaats van een ontologische realiteit.

Er is een impliciete opvatting bij de voorstanders van praktisch atheïsme dat geloof de persoon op de een of andere manier beperkt. Zij vatten het axioma van St. Ireneüs – “de glorie van God is de mens die volledig leeft” – zo op dat het hoogste doel van de mens is om volledig zichzelf te zijn. Dit is waar als we de mens begrijpen als een schepsel dat voor God gemaakt is, maar de praktische atheïsten zien God en zijn morele orde als een beperkende factor. Ons geluk, volgens deze manier van denken, wordt gevonden in wie we willen zijn, in plaats van ons aan te passen aan God en zijn orde.

Het is allemaal erg “nu” georiënteerd. Wat betekenis heeft is dat wat spreekt tot het huidige moment, los van onze individuele en gezamenlijke geschiedenis. Daarom kunnen de tradities van ons geloof zo gemakkelijk worden verworpen. Volgens de praktische atheïsten is traditie bindend, niet bevrijdend.

En toch is het door onze tradities dat we onszelf beter leren kennen. We zijn geen geïsoleerde wezens die niet verbonden zijn met ons verleden. Ons verleden vormt wie we nu zijn.

De heilsgeschiedenis is hier het beste voorbeeld van. Ons geloof gaat altijd terug naar onze oorsprong, van Adam en Eva, via de koninkrijken van het Oude Testament, naar Christus als de vervulling van de oude wet, naar de komst van de Kerk en de ontwikkeling van alles wat ons door Christus is gegeven. Dit is wie wij zijn als christelijke mensen. Het is allemaal radicaal met elkaar verbonden. Wij zijn een volk dat leeft binnen de context waarbinnen God ons geschapen heeft, een context die door de eeuwen meer verdiept is, maar altijd verbonden blijft met de openbaring van Christus, die dezelfde is gisteren en vandaag. Als we vervulling nastreven door ons te verlagen tot onze ervaring, emoties of verlangens, verwerpen we wie we zijn als Gods schepselen, begiftigd met een sublieme waardigheid en uiteindelijk voor Hem geschapen.

Dit brengt ons bij paus Benedictus XVI. Ook hij begreep uit de eerste hand de gevaren van atheïsme, expliciet of impliciet. Zijn werk als theoloog, prefect en paus had een bijzondere nadruk op het geloofsleven in Europa, dat hij probeerde te vernieuwen. Hij begreep dat het Westen werd aangevallen door een atheïsme binnen de traditioneel christelijke culturen van Europa.

Hij was nog explicieter dan Johannes Paulus over zijn bezorgdheid over het verlies van geloof binnen de Kerk. Als paus zei hij: “Er is in onze tijd een bijzonder gevaarlijk fenomeen voor het geloof ontstaan: er bestaat namelijk een vorm van atheïsme dat we juist definiëren als ‘praktisch’, waarin de waarheden van het geloof of religieuze riten niet worden ontkend, maar slechts worden beschouwd als irrelevant voor het dagelijks leven, los van het leven, zinloos. Mensen geloven dus vaak oppervlakkig in God en leven ‘alsof God niet bestaat’ (etsi Deus non daretur). Uiteindelijk blijkt deze manier van leven echter nog destructiever te zijn, omdat het leidt tot onverschilligheid voor het geloof en voor de vraag naar God” Jaar van het Geloof - Wegen om God te leren kennen [[4770|3]]

In een lezing uit 1958, jaren voor Vaticanum II, die suggereert dat onze huidige situatie veel diepere wortels heeft dan de culturele revolutie van de jaren 1960 en 1970, zei hij: “Dit zogenaamde christelijke Europa is al bijna vierhonderd jaar de geboorteplaats van een nieuw heidendom, dat gestaag groeit in het hart van de Kerk en haar van binnenuit dreigt te ondermijnen.” De Kerk, vervolgde hij, “is niet langer, zoals ze ooit was, een Kerk die bestaat uit heidenen die christenen zijn geworden, maar een Kerk van heidenen die zichzelf nog steeds christenen noemen, maar eigenlijk heidenen zijn geworden. Heidendom huist vandaag de dag in de Kerk zelf” Joseph Ratzinger: De nieuwe.. Joseph Ratzinger: De nieuwe heidenen in de Kerk, 1958

Dit is een harde kritiek op de Kerk, en toch werd dit al in 1958 gezegd, dus de kritiek dat er een praktisch atheïsme in de Kerk bestaat is niet nieuw op dit moment. Toch is het nu duidelijker dan toen Joseph Ratzinger deze opmerkingen maakte en het komt in de vorm van het verlies van vroom christelijk leven, of een duidelijke christelijke cultuur, en in de vorm van openlijk verzet, soms zelfs van hooggeplaatste functionarissen of prominente instellingen.

Hoeveel katholieken wonen wekelijks de mis bij? Hoeveel zijn er betrokken bij de lokale kerk? Hoeveel leven alsof Christus bestaat, of alsof Christus gevonden wordt in zijn of haar naaste, of met het vaste geloof dat de Kerk het Mystieke Lichaam van Christus is? Hoeveel priesters vieren de Heilige Eucharistie alsof ze werkelijk een alter Christus zijn, en meer nog, alsof ze ipse Christus zijn – Christus zelf? Hoeveel geloven in de Werkelijke Aanwezigheid van Jezus Christus in de Heilige Eucharistie? Het antwoord is te weinig. We leven alsof we geen verlossing nodig hebben door het bloed van Christus. Dat is de praktische realiteit voor te veel mensen in de Kerk. De crisis is niet zozeer de seculiere wereld en haar kwaad, maar het gebrek aan geloof binnen de Kerk.

Het synodale proces, vooral in een paar Europese landen, is een voorbeeld waar dissidente standpunten worden gepromoot binnen de context van de institutionele Kerk. Kardinaal Zen heeft dit al doeltreffend uiteengezet in zijn brief aan de deelnemers van de synode vorig jaar [9015], maar ik wil er graag nog enkele gedachten aan toevoegen.

Er wordt ons verteld dat de Synode over Synodaliteit de hele Kerk in dialoog moet brengen. Misschien kan dit een weg zijn waarlangs de Heilige Geest tot de Kerk spreekt. Dat zou een zegen zijn. Er is echter bezorgdheid dat dit geen weg is waarlangs de sensus fidelium wordt uitgeoefend.

Er zijn stemmen op de synode die niet vanuit de sensus fidei spreken. Het feit dat iemand zich als katholiek identificeert betekent niet dat hij deel uitmaakt van de sensus fidelium. Katholiek zijn is meer dan een culturele identificatie; het is een geloofsbelijdenis. Het heeft een bepaalde geloofsinhoud. Buiten die inhoud treden, zowel in geloof als in praktijk, is buiten het geloof treden. En het is een groot gevaar om alle stemmen als legitiem te beschouwen. Dit zou leiden tot een kakofonie van stemmen die neerkomen op lawaai, dat tegenwoordig steeds luider lijkt te worden. Zoals kardinaal Ratzinger zei: “Een geloof waarover we zelf kunnen beslissen is helemaal geen geloof. En geen enkele minderheid heeft enige reden om zich door een meerderheid te laten voorschrijven wat zij moet geloven. Of het geloof en de praktijk ervan komen tot ons van de Heer via de Kerk en haar sacramentele diensten, of het bestaat niet” Joseph Kard. Ratzinger: Truth.. Joseph Kard. Ratzinger: Truth and Tolerance (San Francisco: Ignatius Press, 2004), Deel 2, Sectie 1.

Deze benadering van het geloof leidt tot verwarring en instabiliteit. Nogmaals, van Ratzinger: “Alles wat mensen maken, kan ook weer ongedaan worden gemaakt door anderen ... Alles waartoe een meerderheid besluit, kan door een andere meerderheid worden herroepen. Een kerk die gebaseerd is op menselijke besluiten wordt slechts een menselijke kerk ... Opinie vervangt geloof” Joseph Kard. Ratzinger:.. Joseph Kard. Ratzinger: Called to Communion (San Francisco: Ignatius Press, 1991), p139.

Deze houding van valse vrijheid en conformisme lijkt te groeien binnen de Kerk. Bijvoorbeeld, sommige prominente priesters hebben zich opengesteld voor het vooruitzicht van de wijding van vrouwen, suggererend dat de doctrine kan veranderen. Dit is het soort dingen waarvan katholieken zouden moeten geloven dat ze onmogelijk zijn en toch hebben we een hooggeplaatste functionaris die een ecclesiologie omhelst die de stabiliteit van de leer verwerpt. De implicatie is natuurlijk dat we vrij zijn om het geloof naar eigen inzicht te definiëren. Dit is niet katholiek en het is een bron van grote verwarring die de kerk en de gelovigen schaadt. Gelukkig is paus Franciscus duidelijk geweest dat dit niet mogelijk is, maar de verwarring groeit rond deze vragen wanneer het wereldwijde synodale proces dergelijke overwegingen aanmoedigt. Het voorbeeld van Duitsland is bekend, maar belangrijk om te onthouden.

Kardinaal Ratzinger identificeerde deze geloofscrisis, dit praktisch atheïsme, als de vrucht van een slechte ecclesiologie. Hij zei dit: “de Kerk van Christus is geen partij, geen vereniging, geen club. Haar diepe en blijvende structuur is niet democratisch maar sacramenteel, bijgevolg hiërarchisch. Want de hiërarchie gebaseerd op de apostolische successie is de onmisbare voorwaarde om tot de kracht, de werkelijkheid van het sacrament te komen. Haar gezag is niet gebaseerd op de meerderheid van stemmen; het is gebaseerd op het gezag van Christus zelf, dat hij wilde doorgeven aan mensen die zijn vertegenwoordigers zijn tot aan zijn definitieve wederkomst” Het Rapport Ratzinger, p49 Het Rapport Ratzinger, p49.

Dit is de kern van de zaak. Het geloof, de Kerk, is gebaseerd op Christus. Zonder Christus hebben we niets. Te velen in de Kerk vinden het hart van het geloof in haar leden. Ja, in zekere zin vormen wij het mystieke lichaam van Christus, maar alleen in de mate waarin wij in Christus leven en ons geloof in Christus is gecentreerd.

Paus Franciscus heeft de oproep tegen het atheïsme voortgezet. Hij doet het anders dan Johannes Paulus II en Benedictus XVI, maar hij is er duidelijk over dat een leven zonder God de weg naar de ondergang is. In 2015 zei hij: “In een samenleving die steeds meer gekenmerkt wordt door secularisme en bedreigd wordt door atheïsme, lopen we het risico te leven alsof God niet bestaat. Mensen zijn vaak geneigd om de plaats van God in te nemen, om zichzelf te beschouwen als de maatstaf van alle dingen, om ze te beheersen, om alles naar hun hand te zetten. Het is echter zo belangrijk om te onthouden dat ons leven een geschenk van God is en dat we van Hem afhankelijk moeten zijn, Hem moeten vertrouwen en ons altijd tot Hem moeten wenden”. Ontmoeting met vertegenwoordigers van de "Conferentie van Europese Rabijnen" [[9298]]

De Heilige Vader begrijpt dat er binnen de Kerk groepen zijn die niet leven vanuit het hart van Jezus. Hij spoort bisschoppen en priesters aan om een leven te leiden dat in overeenstemming is met het evangelie. Hij heeft herhaaldelijk gezegd dat de verduistering van God leidt tot de vernietiging van de mens. Laten we zijn oproep om God te gedenken serieus nemen, vooral voor ons in de Kerk.

Hoe gaan we nu verder? Laat ik als bisschop over deze vraag spreken. Bisschoppen moeten hun stem verheffen en duidelijke leraren van het geloof worden, die getuigen door zowel woord als heiligheid van leven. De eenheid van het geloof komt door het ambt van bisschop, dat vandaag opnieuw bevestigd moet worden. Er is te veel verwarring in de Kerk en het is aan ons bisschoppen om duidelijkheid te verschaffen zodat de lekengelovigen zelf getuigen van de waarheid kunnen zijn.

Zoals paus Johannes Paulus II zei: “De bisschop is op een bijzondere manier geroepen om een profeet, getuige en dienaar van de hoop te zijn ... vertrouwend op het Woord van God en stevig vasthoudend aan de hoop, die als een zeker en standvastig anker tot in de hemelen reikt (Hebr. 6, 18-20) [[b:Hebr. 6, 18-20]], staat de bisschop midden in de Kerk als een waakzame schildwacht, een moedige profeet, een geloofwaardige getuige en een trouwe dienaar van Christus”. Pastores Gregis [[711|(3)]] Dit vereist de bereidheid om een teken van tegenspraak (Lc. 2, 34) [[b:Lc. 2, 34]] te zijn voor de hedendaagse wereld en, ja, voor delen van de hedendaagse kerk.

Deze verantwoordelijkheid wordt vervuld door juist onderwijs en heiligheid – heiligheid die geworteld is in een persoonlijke en intieme relatie met Christus. Paus Franciscus heeft gezegd: “Er is geen getuigenis zonder een samenhangende levensstijl! Vandaag is er geen grote behoefte aan meesters, maar aan moedige getuigen, die overtuigd en overtuigend zijn; getuigen die zich niet schamen voor de naam van Christus en zijn kruis”. Herinneringen [[9299]]

Laat ik eindigen door terug te keren naar waar ik begon. De Verenigde Staten zijn anders dan Europa. Het geloof is hier nog jong en volwassen. Deze jonge vitaliteit is een geschenk voor de Kerk. Net zoals we zagen hoe de Afrikaanse Kerk, die ook jong is, een heldhaftig getuigenis aflegde van het geloof in de nasleep van dat misplaatste document, Fiducia Supplicans [9111], en de Kerk redde van een ernstige dwaling, kan de Kerk hier in de Verenigde Staten ook een getuigenis zijn voor de rest van de wereld.

Het culturele atheïsme dat het Westen heeft overgenomen, hoeft de Kerk hier niet over te nemen. Jullie hebben goed bisschoppelijk leiderschap, goede jonge priesters, gemeenschappen met jonge, levendige katholieke gezinnen. Jullie moeten de groei van dit alles stimuleren in het belang van jullie gezinnen, maar ook in het belang van de wereldwijde Kerk. Het Napa Instituut en het Katholiek Informatie Centrum zijn integraal en vitaal voor deze missie. Jullie verdienen lof voor wat jullie doen.

Amerika is groot en machtig op politiek, economisch en cultureel gebied. Dit brengt een grote verantwoordelijkheid met zich mee. Stel je voor wat er zou kunnen gebeuren als Amerika het thuis zou worden van nog meer levendige katholieke gemeenschappen! Het geloof in Europa is stervende of dood. De Kerk moet leven halen uit plaatsen als Afrika en Amerika waar het geloof niet dood is.

Misschien is het voor sommigen verrassend dat de Verenigde Staten een plaats van spirituele vernieuwing kunnen zijn, maar ik geloof dat het zo is. Als katholieken in dit land een teken van tegenspraak kunnen zijn met jullie cultuur, dan zal de Heilige Geest grote dingen door jullie heen doen.

Nogmaals, dank u, meneer Busch en het Napa Institute, en het Catholic Information Center voor deze gelegenheid om vandaag met u te spreken in het Capitool van uw land en op de campus van de Katholieke Universiteit van Amerika. Moge het geloof van uw volk groeien zodat het licht van Christus helderder mag schijnen. Dank u wel.