H. Laurentius van Brindisi

Dierbare broeders en zusters,

Met genoegen denk ik terug aan het vreugdevol onthaal dat mij te beurt viel in 2008, te Brindisi[n:377], de stad waar in 1559 een eminent Kerkleraar geboren werd, de heilige Laurentius van Brindisi, naam die Giulio Cesare Rossi aannam toen hij intrad bij de Orde van de kapucijnen. Sinds zijn kindertijd was hij aangetrokken door de religieuze familie van de heilige Franciscus van Assisi. Op de leeftijd van 7 werd hij wees toen zijn vader stierf en werd hij door zijn moeder toevertrouwd aan de zorg van de broeders conventuelen van die stad. Enkele jaren later ging hij echter met zijn moeder in Venetië wonen en precies daar heeft hij de kapucijnen leren kennen, die zich in die tijd grootmoedig ten dienste stelden voor de grote spirituele hervorming van de Kerk in haar geheel, onder de stimulans van het Concilie van Trente[d:21]. In 1575, legde Laurentius de religieuze gelofte af als kapucijnerbroeder en in 1582 werd hij priester gewijd. Sinds de tijd van zijn kerkelijke studies, gaf hij blijk van voortreffelijke intellectuele capaciteiten. Hij leerde gemakkelijk oude talen zoals Grieks, Hebreeuws en Syrisch, en moderne talen zoals Frans en Duits, naast de kennis van Italiaans en Latijn, dat in die tijd door alle geestelijken en ontwikkelde mensen vlot gesproken werd.

Dank zij de kennis van zoveel talen, kon Laurentius een intens apostolaat uitoefenen bij diverse categorieën van personen. Als efficiënt prediker, kende hij niet alleen de Bijbel ten gronde, maar ook de rabbijnse literatuur zodanig dat de rabbijnen zelf er met bewondering en verbazing van op keken en hem achtten en waardeerden. Als professioneel theoloog in de Heilige Schrift en de Kerkvaders, was hij bekwaam om op voorbeeldige manier de katholieke leer ook uit te leggen aan christenen die de Hervorming goed gezind waren, vooral in Duitsland. Aan de hand van een klare en zachtzinnige presentatie, toonde hij het Bijbelse en patristieke fundament van de geloofsartikelen die Martin Luther betwistte, zoals het primaat van de heilige Petrus en zijn opvolgers, de Goddelijke oorsprong van het bisschopsambt, de rechtvaardiging als innerlijke omvorming van de mens, de noodzaak van goede werken voor het heil. Het succes waarvan Laurentius genoot, laat ons begrijpen dat ook vandaag, de confrontatie met de Heilige Schrift, gelezen in overeenstemming met de Traditie van de Kerk, een onvermijdelijk element is en van fundamenteel belang om de oecumenische dialoog hoopvol voor te zetten – wat ik in de apostolische Exhortatie “Verbum Domini” Verbum Domini, 46[[3488|46]] in herinnering wou brengen.

Zelfs de meest eenvoudige gelovigen zonder veel ontwikkeling, haalden voordeel uit Laurentius’ overtuigende woord; hij wou iedereen herinneren aan de samenhang van hun leven met het geloof dat zij beleden. Het was een grote verdienste van de kapucijnen en andere religieuze Ordes in de XVIe en XVIIe eeuw, dat zij bijgedragen hebben tot de vernieuwing van het christelijk leven door de samenleving te doordesemen met het getuigenis van hun leven en onderricht. Ook vandaag heeft de nieuwe evangelisatie goed opgeleide, geëngageerde en moedige apostelen nodig, opdat het licht en de schoonheid van het Evangelie de bovenhand zouden krijgen op het ethisch relativisme en de godsdienstige onverschilligheid en om de verschillende manieren van denken en handelen om te vormen tot een authentiek christelijk humanisme. Het is verwonderlijk dat de heilige Laurentius van Brindisi als gewaardeerd en onvermoeibaar prediker kon actief blijven in vele steden van Italië en andere landen, terwijl hij andere zware opdrachten en grote verantwoordelijkheden uitoefende. In de schoot van de kapucijnerorde was hij namelijk professor in theologie, novicemeester, meermaals provinciaal en uiteindelijk generale overste van 1602 tot 1605.

Ondanks het vele werk ontplooide Laurentius een spiritueel leven van buitengewone vurigheid, waarbij hij veel tijd besteedde aan het gebed, vooral aan de Misviering, die dikwijls uren duurde omdat hij zo in beslag genomen was en ontroerd door de gedachtenis aan het lijden, de dood en verrijzenis van de Heer. In de leerschool van de heiligen kan iedere priester het gevaar vermijden van het activisme – wat in het recente Jaar van de Priester dikwijls beklemtoond werd – dat wil zeggen, niet zo actief zijn dat men de diepste beweegredenen van zijn ambt vergeet, maar zorg dragen voor zijn innerlijk leven. Toen ik mij in de kathedraal van Brindisi, de geboortestad van de heilige Laurentius, tot de priesters en seminaristen richtte, heb ik eraan herinnerd dat “het ogenblik van het gebed het belangrijkste is in het leven van een priester, het ogenblik waarop de Goddelijke genade het meest efficiënt werkzaam is door vruchtbaarheid te geven aan het ambt. Bidden is de eerste dienst die aan de gemeenschap moet geboden worden. Gebedstijden moeten dus echt prioriteit krijgen in ons leven … indien wij innerlijk niet in gemeenschap zijn met God, kunnen wij niets wezenlijks geven, ook niet aan de anderen. We moeten altijd de nodige tijd voorbehouden om met onze Heer contact te hebben door het gebed”. Voor het overige riep Laurentius iedereen – en niet alleen de priesters - op, met de onvergelijkbare vurigheid die hem eigen was, het gebedsleven te ontplooien omdat wij daardoor met God spreken en God met ons: “Oh, indien wij deze werkelijkheid zouden zien!” riep hij uit. “Dat wil zeggen dat God werkelijk bij ons aanwezig is wanneer wij tot Hem spreken onder het gebed; dat Hij ons gebed werkelijk hoort, zelfs indien wij uitsluitend met het hart en in de geest bidden. En Hij is niet alleen aanwezig en luistert naar ons, maar Hij kan en verlangt zelfs met het grootste genoegen op onze vragen te antwoorden.”

Een andere trek die het werk van deze zoon van de heilige Franciscus kenmerkt is zijn inzet voor de vrede. Pausen en katholieke prinsen vertrouwden hem meermaals belangrijke diplomatieke missies toe om controverses op te lossen en de eensgezindheid tussen de Europese staten te bevorderen die in die tijd door het Ottomaanse keizerrijk bedreigd werd. De morele autoriteit die hij genoot, maakte hem tot een gezocht en gehoord adviseur. Vandaag, evenals in de tijd van de heilige Laurentius, heeft de wereld grote nood aan vrede, aan vredelievende en vredebrengende mannen en vrouwen. Iedereen die in God gelooft, moet steeds een bron en instrument van vrede zijn. Het was precies ter gelegenheid van één van deze diplomatieke missies dat Laurentius zijn aardse leven beëindigde. In 1619 was hij in Lissabon bij de koning van Spanje, Filip III, om de kwestie te verdedigen van diens Napolitaanse onderdanen die door de plaatselijke autoriteiten onderdrukt werden.

Ik zou deze korte voorstelling van het leven en de leer van de heilige Laurentius van Brindisi willen vervolledigen door te benadrukken dat heel zijn activiteit geïnspireerd werd door een grote liefde voor de Heilige Schrift, die hij bijna van buiten kende, en door de overtuiging dat het beluisteren en opnemen van het Woord Gods een innerlijke omvorming teweeg brengt die ons leidt naar de heiligheid. “Het woord van de Heer – beweert hij – is een licht voor het verstand en vuur voor de wil, opdat de mens God zou kennen en beminnen. Voor de innerlijke mens, die leeft met de genade van Gods Geest, is het brood en water, doch een brood dat zoeter is dan honing en water dat beter is dan wijn en melk … Het is een hamer tegen het hart dat hardnekkig is in de ondeugd. Het is een zwaard tegen het vlees, de wereld en de duivel, om elke zonde te vernietigen”. De heilige Laurentius van Brindisi leert ons van de Heilige Schrift te houden, er meer vertrouwd mee te worden, dagelijks de vriendschapsband met de Heer in het gebed te ontplooien, opdat elke daad en activiteit in Hem begin en voltooiing zou vinden. Dat is de bron om aan te putten opdat ons christelijk getuigenis lichtend zou zijn en in staat de mensen van onze tijd tot God te leiden.