Eerbied voor de schepping van mens en natuur

Geliefde broeders en zusters,

Wij naderen het einde van augustus, wat voor veel mensen het einde van de zomervakantie betekent. Hoe zouden we, nu we naar onze dagelijkse bezigheden terugkeren, God kunnen vergeten te danken voor de kostbare gave van de schepping waarvan wij kunnen genieten, en niet alleen in de vakantieperiode! De verschillende fenomenen van aftakeling van het milieu en de natuurrampen waarvan de pers helaas dikwijls melding maakt, herinneren ons aan de dringende noodzaak om de natuur te respecteren, door in het leven van alledag een correcte manier van omgang met het milieu te vinden en in praktijk te brengen. Een nieuwe gevoeligheid voor deze onderwerpen die terecht de bezorgdheid wekken van gezagsdragers en de publieke opinie, komt vandaag tot ontwikkeling en manifesteert zich in de toename van ontmoetingen, ook op internationaal vlak.

De aarde is een kostbare gave van de Schepper die er de intrinsieke organisatie van bepaald heeft en ons zo richtlijnen gegeven heeft waarnaar wij ons als beheerders van Zijn schepping moeten schikken. Het is juist vanuit dit bewustzijn dat de Kerk de kwesties onder ogen neemt die verbonden zijn met het thema van het milieu en het behoud ervan, in nauwe samenhang met het thema van de integrale ontwikkeling van de mens. Ik heb bij meerdere gelegenheden naar die kwesties verwezen in mijn laatste encycliek “Caritas in veritate[2254]” en heb herinnerd aan de morele dringende noodzaak van een nieuwe solidariteit” Caritas in Veritate, 49[[2254|49]], niet alleen in de banden tussen de landen doch ook tussen mensen, want het natuurlijk milieu is door God aan iedereen gegeven en het gebruik ervan omvat deze persoonlijke verantwoordelijkheid tegenover de hele mensheid, in het bijzonder tegenover de armen en de toekomstige generaties vgl: Caritas in Veritate, 48[[[2254|48]]]. Bewust van de gemeenschappelijke verantwoordelijkheid tegenover de schepping vgl: Caritas in Veritate, 51[[[2254|51]]] is de Kerk niet alleen geëngageerd in het bevorderen van de bescherming van de aarde, het water en de lucht die de Schepper aan iedereen gegeven heeft, maar zet zij zich vooral in om de mens te beschermen tegen de vernietiging van zichzelf. Inderdaad, “wanneer de ecologie van de mens in de samenleving gerespecteerd wordt, heeft de ecologie in de eigenlijke zin van het woord er ook baat bij” vgl: Caritas in Veritate, 51[[[2254|51]]]. Is het niet zo, dat ondoordacht gebruik van de schepping begint wanneer God gemarginaliseerd wordt of wanneer men Zijn bestaan zelfs loochent? Indien de relatie van de mens met de Schepper verdwijnt, wordt de materie herleid tot egoïstisch bezit, wordt de mens er de laatste instantie van en wordt het doel van het leven herleid tot de tomeloze wedren om zoveel mogelijk te bezitten.

De schepping, materie die God op intelligente manier gestructureerd heeft, wordt dus toevertrouwd aan de verantwoordelijkheid van de mens, die de bekwaamheid heeft om ze te interpreteren en actief opnieuw te boetseren, zonder zich te beschouwen als de absolute meester ervan. De mens is eerder geroepen om verantwoord beheer uit te oefenen in het behoud van de schepping, om haar te doen opbrengen en te bebouwen, zodat de nodige bestaansmiddelen gevonden worden voor een waardig leven voor iedereen. Met de hulp van de natuur zelf en met de inzet van zijn werk en creativiteit is de mensheid werkelijk in staat de zware taak te vervullen om de nieuwe generaties een aarde te geven die zij op hun beurt ook waardig kunnen bewonen en verder bebouwen vgl: Caritas in Veritate, 50[[[2254|50]]]. Opdat dit werkelijkheid zou worden, is de ontwikkeling onmisbaar van “het verbond tussen de mens en het milieu, dat de spiegel moet zijn van de scheppende liefde van God” De mensenfamilie, een vredesgemeenschap, 7[[2126|7]], en de erkenning dat wij allen van God komen en naar Hem op weg zijn. Hoe belangrijk is het dus dat de internationale gemeenschap en iedere regering de juiste signalen geven aan hun burgers om zich op een doeltreffende manier te kanten tegen de schadelijke manieren waarop het milieu gebruikt wordt! De economische en sociale prijs voor het gebruik van gemeenschappelijke natuurlijke bestaansmiddelen, die op een transparante manier besteed wordt, moet gedragen worden door degenen die er van genieten en niet door andere volken of door de toekomstige generaties. De bescherming van het milieu, de rijkdommen en het klimaat, vereist dat de internationale verantwoordelijkheidsdragers samen optreden met respect voor wet en solidariteit, vooral ten opzichte van de minder bevoordeelde streken van de aarde vgl: Caritas in Veritate, 50[[[2254|50]]]. Samen kunnen wij aan een integrale ontwikkeling van de mens bouwen ten gunste van de huidige en de toekomstige volken, een ontwikkeling die geïnspireerd wordt door de waarden van de liefde in de waarheid. Opdat dit zou gebeuren, is het onmisbaar dat het huidige ontwikkelingsmodel in de wereld omgevormd wordt tot een grotere en meer gedeelde verantwoordelijkheid ten opzichte van de schepping: niet alleen de dringende noodzaken van het milieu vragen het maar ook de ergernis van honger en armoede.

Geliefde broeders en zusters, danken wij de Heer en maken wij ons de woorden eigen van de heilige Franciscus in het Zonnelied[926]: “Allerhoogste, almachtige, goede Heer, aan U de lof, de heerlijkheid, de eer en alle zegen; U alleen komen zij toe, o Allerhoogste, en niemand is waardig Uw naam te noemen. Wees gezegend, mijn Heer, in al Uw schepselen”. Zo verwoordde de heilige Franciscus het. Ook wij willen bidden en leven in de geest van deze woorden.