5. Paas spiritualiteit en integrale ecologie

Dierbare broeders en zusters, goedemorgen en welkom!

In dit jubileumjaar[d:550] dat in het teken staat van de hoop, staan we stil bij de relatie tussen de verrijzenis van Christus en de uitdagingen van de hedendaagse wereld, dat wil zeggen onze uitdagingen. Soms wil Jezus, de Levende, ook ons vragen: "Waarom huil je? Wie zoek je?". Uitdagingen kunnen immers niet alleen worden aangegaan en tranen zijn een geschenk van het leven wanneer ze onze ogen zuiveren en onze blik bevrijden.

De evangelist Johannes vestigt onze aandacht op een detail dat we niet in de andere evangeliën vinden: toen Maria Magdalena bij het lege graf stond te huilen, herkende ze de verrezen Jezus niet meteen, maar dacht ze dat Hij de tuinman was. Al bij de beschrijving van de begrafenis van Jezus, bij zonsondergang op Goede Vrijdag, was de tekst heel precies: "Op de plaats waar Hij gekruisigd was, was een tuin, en in die tuin een nieuw graf, waar nog nooit iemand was bijgezet. Omdat het de Joodse voorbereidingsdag was en het graf dichtbij was, legden ze Jezus daar neer" (Joh 19, 40-41)[b:Joh 19, 40-41].

Zo komt in de rust van de sabbat en de schoonheid van een tuin een einde aan de dramatische strijd tussen duisternis en licht, die begon met het verraad, de arrestatie, de verlating, de veroordeling, de vernedering en de dood van de Zoon, die "zijn eigen mensen die in de wereld waren, liefhad ... en hen tot het einde toe liefhad" (Joh 13:1). Het cultiveren en onderhouden van de tuin is de oorspronkelijke taak (cf. Gen 2,15) die Jezus tot voltooiing heeft gebracht. Zijn laatste woorden aan het kruis – "Het is volbracht" (Joh. 19, 30)[b:Joh. 19, 30] – nodigen ieder van ons uit om dezelfde taak, onze taak, te herontdekken. Om deze reden "boog Hij zijn hoofd en gaf Hij zijn geest"(v. 30)[b:Joh. 19, 30].

Dierbare broeders en zusters, Maria Magdalena had het dus niet helemaal mis toen ze dacht dat ze de tuinman had ontmoet! Ze moest inderdaad haar eigen naam opnieuw horen en haar taak begrijpen van de nieuwe Mens, degene die in een andere tekst van Johannes zegt: "Zie, Ik maak alle dingen nieuw" (Openb. 21, 5)[b:Openb. 21, 5]. Paus Franciscus heeft ons met de encycliek Laudato Si'[5000] laten zien hoe zeer we een contemplatieve blik nodig hebben: als de mens niet de bewaker van de tuin is, wordt hij de vernietiger ervan. De christelijke hoop biedt daarom een antwoord op de uitdagingen waar de hele mensheid vandaag de dag mee te maken heeft, door te verblijven in de tuin waar de Gekruisigde als zaadje werd neergelegd, om weer op te staan en veel vrucht te dragen.

Het paradijs is niet verloren, maar opnieuw gevonden. Op deze manier vormen de dood en verrijzenis van Jezus het fundament van een spiritualiteit van integrale ecologie, buiten welke de woorden van het geloof geen greep hebben op de werkelijkheid en de woorden van de wetenschap buiten het hart blijven. "Ecologische cultuur kan niet worden gereduceerd tot een reeks dringende en gedeeltelijke antwoorden op de onmiddellijke problemen van vervuiling, milieuverval en uitputting van natuurlijke hulpbronnen. Er moet een onderscheidende manier zijn om naar dingen te kijken, een manier van denken, beleid, een onderwijsprogramma, een levensstijl en een spiritualiteit die samen weerstand genereren." Laudato Si', 111[[5000|111]]

Om deze reden spreken we van een ecologische bekering, die christenen niet kunnen scheiden van de koerswijziging die Jezus van hen vraagt. Een teken hiervan is de ommekeer van Maria op die paasochtend: alleen door bekering na bekering komen we door dat dal van tranen naar het nieuwe Jeruzalem. Deze overgang, die begint in het hart en spiritueel is, verandert de geschiedenis, betrekt ons publiekelijk en activeert solidariteit die nu mensen en schepselen beschermt tegen de begeerten van wolven, in de naam en kracht van het Lam-Herder.

Op deze manier kunnen de zonen en dochters van de Kerk nu miljoenen jonge mensen en andere mannen en vrouwen van goede wil ontmoeten die de roep van de armen en de aarde hebben gehoord en zich daardoor in hun hart hebben laten raken. Er zijn ook veel mensen die, door een directere relatie met de schepping, een nieuwe harmonie verlangen die hen voorbij zoveel verdeeldheid zal leiden. Aan de andere kant "vertellen de hemelen de heerlijkheid van God, en het uitspansel verkondigt het werk van zijn handen. De ene dag spreekt tot de andere dag, en de ene nacht verkondigt kennis aan de andere nacht. Er is geen spraak, er zijn geen woorden, hun stem wordt niet gehoord, maar toch gaat hun stem uit over de hele aarde, en hun woorden tot aan het einde van de wereld" (Ps. 18, 1-4)[b:Ps. 18, 1-4].

Moge de Geest ons het vermogen geven om te luisteren naar de stem van hen die geen stem hebben. Dan zullen we zien wat de ogen nog niet zien: die tuin, of dat paradijs, dat we alleen kunnen bereiken door onze eigen taak te omarmen en te vervullen.