21e Zitting - Leer over de Communie onder beide gedaante en door kinderen

Voorwoord
De hoogheilige oecumenische en algemene Synode van Trente heeft gemeend...

met betrekking tot het eerbiedwaardig en allerheiligste Sacrament van de Eucharistie, waarover in verschillende gebieden, door verschillende veelsoortige gedrochten van dwalingen, door listen van de allerslechtste demonen rondgaan, waardoor, naar het schijnt in enige provinciën velen van het geloof der Katholieke Kerk en van de gehoorzaamheid zijn afgeweken, over dit alles, wat behoort tot de Communie onder beide gedaanten en met de Communie van kleine kinderen, op deze plaats, te moeten uitleggen.

Daarom verbiedt het alle christengelovigen, noch in de toekomst over dit alles anders te durven geloven, of te leren of te preken, dan als het in deze decreten is uitgelegd en gedefinieerd.

Derhalve verklaart en leert de heilige Synode zelf, door de Heilige Geest, die de Geest van wijsheid, verstand, de Geest van raad en godsvrucht is (Jes. 11, 2)[[b:Jes. 11, 2]] onderwezen en volgend het oordeel (iudicium) en de gewoonte (consuetudinem) van de Kerk zelf, dat leken en clerici door geen enkel goddelijk voorschrift er toe verplicht zijn om het sacrament van de Eucharistie onder beide gedaanten te moeten ontvangen, noch dat men geenszins (nullo pacto) – het geloof onverlet latend (salva fide) - eraan twijfelen kan, dat hun de Communie onder één of de andere gedaante tot heil toereikend is.

Ook wanneer Christus de Heer bij het laatste Avondmaal dit erenswaardige sacrament onder de gedaante van brood en wijn heeft ingesteld, en aan de apostelen overgeleverd (Mt. 26, 26-29; Mc. 14,22-25; Lc. 22, 19-20; 1 Kor. 11, 24-26)[[b:Mt. 26, 26-29; Mc. 14,22-25; Lc. 22, 19-20; 1 Kor. 11, 24-26]] zo strekken deze instelling en overlevering zich niet uit tot dit, dat alle christengelovigen door het gebod van de Heer, worden verplicht om beide gedaanten te moeten ontvangen. Echter noch uit het evangelie van Johannes, het zesde hoofdstuk, kan terecht geconcludeerd worden, dat de communie onder beide gedaanten door de Heer voorgeschreven wordt, hoe het ook volgens de verschillende interpretaties van de heilige Vaderen en Leraren begrepen wordt.Want hij die zegt:

"Tenzij gij niet gegeten hebt het Vlees van de Mensenzoon, en zijn Bloed gedronken hebt, hebt gij het leven niet in u" (Joh. 6, 54)[b:Joh. 6, 54],

zegt ook:

"Als iemand zal eten van dit brood, zal leven in eeuwigheid" (Joh. 6, 52)[b:Joh. 6, 52]

En hij die zegt:

"Wie mijn Vlees eet en mijn Bloed drinkt heeft eeuwig leven" (Joh. 6, 55)[b:Joh. 6, 55]

zegt ook:

"Het brood dat Ik zal geven is mijn Vlees voor het leven der wereld" (Joh. 6, 52)[b:Joh. 6, 52]

en tenslotte hij die zegt:

"Wie mijn Vlees eet en mijn Bloed drinkt blijft in Mij en Ik in hem" (Joh. 6, 57)[b:Joh. 6, 57]

zegt desalniettemin:

"Wie dit brood eet zal leven in eeuwigheid." (Joh. 6, 58)[b:Joh. 6, 58]

Bovendien verklaart het: Dat deze volmacht steeds bij de Kerk is geweest, bij het beheer van de Sacramenten – onverlet latend hun wezen (substantia), dát vast te leggen of te veranderen, wat naar haar oordeel van voordeel zou zijn voor de ontvangers, of uit de verering van de Sacramenten zelf, volgens verschillende omstandigheden van tijden en plaatsen meer betamelijk is. Dit echter is de apostel niet vreemd en is al aangeduid, wanneer hij zegt: "men moet ons beschouwen als helpers van Christus, belast met het beheer van Gods geheimen" (1 Kor. 4, 1)[b:1 Kor. 4, 1] En het staat voldoende vast, dat deze volmacht door hem zelf gebruikt is in vele andere zaken, als ook in dit Sacrament zelf, wanneer hij zegt, over enige aanwijzingen met betrekking tot het gebruik van haar: "de rest zal ik regelen wanneer ik kom" (1 Kor. 11, 34)[b:1 Kor. 11, 34]

Omdat de heilige Moederkerk haar autoriteit erkent voor het beheer van de Sacramenten, - daar mogelijk vanaf het begin van de christelijk godsdienst het gebruik van onder beide gedaanten, niet zelden is geweest, evenwel door zwaarwegende en gerechte gronden geleid, is die gewoonte reeds in de loop der tijden vergaand veranderd - heeft zij deze gewoonte om onder één van beide gedaanten te communiceren goedgekeurd en besloten haar voor wet te moeten houden. Haar te verwerpen of zonder de autoriteit van de Kerk zelf naar believen te veranderen is niet geoorloofd. Canon 2[[al:8]]

Bovendien verklaart het: hoewel onze Verlosser, zoals al eerder gezegd is, dit Sacrament onder beide gedaanten heeft ingesteld en aan de apostelen heeft overgeleverd: moet toch uitgesproken worden, dat onder één van beide gedaante, Christus geheel en al is en het werkelijke Sacrament ontvangen wordt, en dat daarom, wat de vrucht betreft, zij die het Sacrament alleen onder één gedaante ontvangen, om generlei heilsnoodzakelijke genade bedrogen worden. Canon 3[[al:9]]

Tenslotte leert dezelfde heilige Synode, dat kinderen, die nog niet tot de jaren van het verstand zijn gekomen, door geen enkele noodzakelijkheid tot de sacramentele Communie gedwongen worden Canon 4[[al:10]], aangezien zij door het bad van de Doop herboren zijn (Tit. 3, 5)[[b:Tit. 3, 5]] en in Christus zijn ingelijfd, kunnen zij de reeds ontvangen genade van de Kinderen Gods, op die leeftijd niet verliezen.

Noch moet derhalve de oude tijd veroordeeld worden, als eertijds in bepaalde gebieden dit gebruik is bewaard. Dat immers die allerheiligste vaders voor die (toenmalige) tijd een lofwaardige (probabilem) reden hebben gehad, zo moet zeker – zonder twist - worden geloofd, dat zij dit uit generlei noodzakelijkheid hebben gedaan.

Canon 1 over de Communie onder twee gedaanten
Als iemand zegt:

volgens het voorschrift van de Heer, of uit heilsnoodzakelijkheid moeten alle en ieder christengelovige afzonderlijk het Sacrament van de allerheiligste Eucharistie onder beide gedaanten ontvangen,

hij zij verdoemd.

Canon 2 over de Communie onder twee gedaanten
Als iemand zegt:

de heilige Katholieke Kerk heeft geen geldige redenen en zwaarwegende gronden om leken en zelfs clerici die geen heilig Misoffer vieren, alleen onder de gedaante van brood te laten communiceren, of zij heeft zich daarin vergist,

hij zij verdoemd.

Canon 3 over de Communie onder twee gedaanten
Als iemand ontkent:

dat de geheel en al tegenwoordige Christus, bron en oorzaak van alle genade, onder de gedaante van brood wordt ontvangen omdat Hij - zoals sommigen vals beweren - niet volgens de instelling van Christus zelf, onder beide gedaanten wordt ontvangen,

hij zij verdoemd.

Canon 4 over de Communie voor kleine kinderen
Als iemand zegt:

voor kinderen die nog niet tot de jaren van het verstand zijn gekomen, is de Communie van de Eucharistie (heils)noodzakelijk,

hij zij verdoemd.