Johannes Chrysostomos (of: Chrysostomus) werd geboren te Antiochië, Syrië, in het jaar 347. Hij verloor als klein kind al zijn vader. Zijn moeder, Anthusa geheten, was christin; ze bracht hem de eerste beginselen van het geloof bij, maar liet hem niet dopen. Daar zou hij als volwassene zelf voor moeten kiezen.

Johannes kreeg een opleiding tot retor. Welsprekendheid was in zijn tijd misschien wel het belangrijkste vak om verder te komen in de wereld: je moest het woord kunnen voeren. Omdat hij een hoogbegaafd spreker was, vlug van begrip en glad van de tongriem gesneden, leek er voor hem een prachtige politieke carrière weggelegd. Maar tijdens zijn studies was hij gaan ontdekken dat de christelijke geloofsleer eigenlijk de enige levensbeschouwing was die iets te vertellen had over alle facetten van het leven, inclusief de kennis van het goddelijke, de zichtbare en onzichtbare wereld, de wetenschap, de vragen rond goed en kwaad en je eigen persoon.

Hij trok zich als monnik terug in de eenzaamheid om God te zoeken en beter te leren kennen. Van daaruit werd hij in 398 tegen zijn zin door patriarch Theofilus van Alexandrië († 412; feest 15 oktober) geroepen om Sint Nectarius († 397; feest 27 september) op te volgen als patriarch van Constantinopel, destijds de hoofdstad van het Oost-Romeinse Rijk. In die hoedanigheid herzag hij de Griekse liturgie en besteedde hij veel aandacht aan bijbeluitleg. Hij had een grote bewondering voor Sint Paulus. Volgens zeggen zou deze hem dan ook meermalen verschenen zijn om hem te helpen bij de interpretatie van moeilijke passages in de Heilige Schrift. Over zijn uitleg van het evangelie van Matteüs moet de grote kerkgeleerde Sint Thomas van Aquino eens gezegd hebben: 'Het bezit daarvan zou mij liever zijn dan de hele stad Parijs'.

In zijn preken en geschriften, waarvan er vele bewaard zijn gebleven, wist hij te zeggen waar het op stond. De zuiverheid van geloof en zeden ging hem boven alles. Hij joeg daarmee keizerin Eudoxia tegen zich in het harnas. Tot tweemaal toe wist zij gedaan te krijgen dat hij in ballingschap moest. Ongebroken ijverde Johannes voor de verbreiding van de christelijke geest: hij preekte, schreef, stuurde zendelingen naar delen van de wereld waar het christendom nog niet was doorgedrongen; hij deed wèl aan de armen; kortom hij was even geliefd bij zijn eigen mensen als gehaat bij zijn tegenstanders. Hij schreef o.a. drie boeken over seksuele onthouding: 'Over de maagdelijkheid', 'Aan een jonge weduwe' en 'Over het éne huwelijk'; daarnaast pastorale werken als 'Over het priesterschap' (uit 386) en 'Over ijdele roem en de opvoeding van kinderen'.
Hij stierf in 407 in ballingschap in het Armeense stadje Comana (het huidige Tokat, Noordoost-Turkije), zestig jaar oud.
Daar vond hij ook voorlopig zijn laatste rustplaats. (Bron: heiligen.net)

Zijn feestdag is op 13 september (Missaal 1970) of 27 janauri (Missaal 1962)

Teksten van de H. Johannes Chrysostomos

• Homiliën

  • In Matthaeum Homilia

    • In Matthaeum Homilia[867]
    • In Matthaeum Homilia, 82 - Mt. 26, 26[9179]
    • Op de grote en heilige Goede Vrijdag[9170]

  • In Ioannem Homilia

    • In Joannum Homilia, 46[9331]

  • Naar aanleiding van liturgische feesten

    • Op de Heilige en Grote Donderdag[9156]
    • Op de grote en heilige Goede Vrijdag[9170]

  • Overige Homilieën

    • 404 - Daags voor de ballingschap[9328]

• Brieven

  • Brieven uit de ballingschap (rubricering op Briefnummer - volgens uitgave mgr. van Susante)

    • 404 - Ep. I: S. Chrysostomus beroept zich op Paus Innocentius[9329]
      • Paus Innocentius I antwoord: Aan de clerus van Constantinopel[9330]
    • 405 - Ep. II: Joannes aan Innocentius[9359]
      • Paus Innocentius I antwoord: Aan onze beminde broeder Joannes[9358]
    • 405 - Ep. XXIII: Aan Castus, Valerius, Diophantes en Cyriacus, priesters van Antiochië.[9356]
    • 404 - Ep. CXIV: Aan Elpidius. Bisschop van Laodicea[9339]
    • 404 - Ep. CXVIII: Aan de bisschoppen en priesters, die zich in gevangenschap bevinden[9338]
    • 404 - Ep. CXXI: Aan Arabius vóór zijn aankomst in Cucusa[9340]
    • 405 - Ep. CXXII: Aan Marcianus[9343]
    • 405 - Ep. CXXIII: Aan de priesters en monniken in Phoenicië, die het Evangelie verkondigen[9341]
    • 405 - Ep. LIV: Aan priester Gerontius[9342]
    • 405 - Aan de priester Nicolaus[9344]
    • 407 - Brief aan Olympias[2038]

Over de H. Johannes Chrysostomos

• Paus Benedictus XVI

  • H. Johannes Chrysostomos (1) - zijn jaren in Antiochië[2037]
  • H. Johannes Chrysostomos (2) - zijn jaren in Constantinopel[2050]

  Overige

  • Het Allerheiligste en de heiligen - Johannes Chrysostomus[n:5440]