Es Hat

1 Aanleiding
Met bijzondere belangstelling vernamen wij uit uw schrijven van 30 april ll., dat de Fédération Internationale des Mouvements Ouvriers Chrétiens, in Düsseldorf een internationaal congres zal gaan beleggen, het eerste na de tweede wereldoorlog.

2 De paus prijst internationale samenwerking van arbeiders
Evenals onze voorganger Pius XI eerbiedwaardiger gedachtenis juichen wij het werken van de katholieke arbeidersverenigingen op internationaal vlak toe; wij kunnen slechts wensen, dat men door het congres in Düsseldorf zich nog levendiger en algemener van de noodzakelijkheid en het nut van deze samenwerking bewust zal worden.

De internationale samenwerking op de meest verscheidene terreinen neemt zowel door het voorbeeld van de regeringen als door het particuliere initiatief steeds groter afmetingen aan. Ook degene, die niet zonder grond op dit gebied een gevaar voor overwoekeren van de organisaties meent te bespeuren, dient toch altijd voor ogen te houden, dat de invloed van het christelijke denken en handelen zo sterk mogelijk moet zijn. Hier ligt dus een taak, die noodzakelijk om oplossing vraagt en die gij tot heil van de Kerk en van het christelijke arbeidersvolk, direct of indirect, in het kader van ambtelijke of niet-ambtelijke internationale samenwerking moet trachten te volbrengen.

b. Om een juist beeld. te hebben van de toestand en de noden van de arbeider
Daarbij komt nog, dat het alleen door internationale samenwerking van de katholieke arbeidersverenigingen mogelijk is, een betrouwbaar beeld te krijgen van de toestand en de noden van de christen, respectievelijk van de katholiek, die in afhankelijkheid werkt. Want er is geen twijfel aan, dat dit beeld, vergeleken bij de tijd van de encycliek Rerum Novarum [651], veel meer verschil en verscheidenheid biedt. De oorzaak daarvan ligt, gelijk gij weet, vóór alles in het verschil van economische ontwikkeling in de afzonderlijke landen, bijzonder op industrieel maar ook op agrarisch gebied. Uw „internationale vereniging" kan dus zowel door uitwisseling van gedachten als door eigen studie bijdragen tot de verduidelijking van dat beeld en daardoor ook de Kerk dienen, wier sociale leer niet alleen de praktijk voortdurend leidt, maar ook door de praktijk geleid wordt. Hetzelfde geldt voor de eigentijdse zielzorg.

e. Om tijdig invloed uit te oefenen in de onontwikkelde gebieden
De noodzakelijkheid, waarover gij zelf in uw schrijven spreekt, om te denken aan de arbeiders in de zogenaamde onontwikkelde landen, is ongetwijfeld reeds thans en voor de naaste toekomst urgent. Uw internationale arbeid zal u in staat stellen, metterdaad te bevorderen, dat de zaak van de katholieke arbeidersstand daar evenzeer behartigd wordt en zeker niet ten prooi valt aan onchristelijke bewegingen. Wij denken hier niet alleen aan stoffelijke hulp, maar ook aan het beschikbaar stellen van bekwame leiders, aan het overleg met de bisschoppen en aan de vorming van geschikte priesters en leken in die landen. Wij wensen u vooral bij deze bemoeiingen de liefdevolle leiding van Gods voorzienigheid, die uw arbeid met alles, wat er mee samen hangt, moge vergemakkelijken en tot een goed resultaat moge voeren.

4 Zij is nuttig
Waar niet direct de noodzaak van internationale samenwerking aanwezig is, zal die toch altijd minstens van groot nut zijn.

a. Om vooral de jonge arbeider in te schakelen
Het beeld van een op internationaal vlak verenigde katholieke arbeidersstand kan vooral uw jeugd aantrekken en geestdriftig maken. Uit vele landen komen klachten, dat de jonge mens, juist als zijn zuiver-persoonlijke en vooral zijn stoffelijke belangen enigermate verzekerd zijn, nauwelijks open staat voor de problemen en noden van de gemeenschap. Hij houdt zich daarbuiten. Intussen is het toch zeker, dat hij daarvoor niet ongevoelig kan zijn. Hij mag niet afzijdig blijven vooral tegenwoordig, nu vaak lang gekoesterde verlangens van de arbeidersstand in het maatschappelijk leven verwerkelijkt worden. Uw internationale samenwerking moge de ijver opwekken van de jonge arbeider voor de katholieke zaak en voor haar uitstraling over heel het leven; zij moge wegen en middelen vinden om zijn geestelijke horizont te verbreden.

b. Om de persoonlijke verantwoordelijkheid te vergroten
Wij zien in uw internationale samenwerking een waarborg, dat er in de wijde kringen van het katholieke arbeidersvolk een zelfde streven werkzaam wordt om de staat en de gemeenschap te vormen. Rechtvaardigheid en liefde in de persoonlijke verhoudingen van de mensen worden bijna overal geschonden, omdat men, en juist nog wel in naam van rechtvaardigheid en liefde, te veel heeft georganiseerd of op de verkeerde plaats. Dat is niet in overeenstemming met de sociale leer van de Kerk. Men moet het geweten, de persoonlijke verantwoordelijkheid niet wegorganiseren; men moet ook de kleinere levensmilieus bewaren of weer herstellen; men moet vanonder af het verantwoordelijkheidsgevoel van de mensen voor hun gemeenschappelijke doeleinden weer verruimen. Dan zal ook de staat kunnen rekenen op burgers, die hun stemrecht goed weten te benutten, en op volksvertegenwoordigers, die niet als een riet bloot staan aan de wind van toevallige en onzakelijke belangen.

e. Om te ontkomen aan humanisme of socialisme
Als gij met uw internationale vereniging eensgezind in deze richting voortwerkt, dan heeft de Kerk en met haar de menselijke samenleving veel gewonnen. Dan werkt gij volgens een praktisch program, dat aan Gods orde beantwoordt en niet in de lijn ligt van een aardsgericht humanisme of socialisme, hoe deze zich ook mogen noemen of voordoen.

5 Zegen
Wij smeken over uw congres met zijn beraadslagingen en besluiten Gods erbarmen en genade af en als onderpand daarvan geven wij u allen uit de volheid van ons hart de gevraagde apostolische zegen.

Uit het Vaticaan, 8 Mei 1955.

PAUS PIUS XII