Ter nagedachtenis aan de heilige Hedwig van Trzebnica nodig ik tot de verzoening uit tussen alle naties

Vanaf Jasna Góra wil ik een bijzonder eerbewijs richten aan het heiligdom van de heilige Hedwig in Trzebnica bij Wroclaw. Dat doe ik om een bijzondere reden. De goddelijke voorzienigheid heeft in haar ondoorgrondelijk raadsbesluit de l 6e oktober van het jaar 1978 uitgekozen als dag van ommekeer in mijn leven. Op 16 oktober viert de kerk in Polen de heilige Hedwig en daarom voel ik het als een bijzondere plicht vandaag aan de kerk in Polen dit eerbewijs te richten aan de heilige die, naast patroonheilige van de verzoening tussen aangrenzende naties, ook de patroonheilige is van de dag van de verkiezing van de eerste pool op de zetel van Petrus. Ik leg dit eerbewijs rechtstreeks in de handen van alle pelgrims die vandaag in zo grote getale naar Jasna Góra zijn gekomen uit geheel Neder-Slaska. Ik vraag u dit eerbewijs van de paus na uw terugkeer in uw streek naar het heiligdom in Trzebnica over te brengen, naar de plaats welke haar nieuw gekozen vaderland is geworden. Dat mijn eerbewijs de lange geschiedenis af moge ronden van menselijke wederwaardigheden en werken van de goddelijke voorzienigheid, verbonden met die plaats en met geheel uw streek.

De heilige Hedwig, vrouw van Henryk, met de baard genaamd, van de dynastie van de Piasts, was afkomstig uit de Beierse familie Andechs. Ze is de geschiedenis van ons vaderland en onrechtstreeks die van heel Europa van de 13e eeuw binnengetreden als de 'sterke vrouw' waarover de Heilige Schrift spreekt. In onze herinnering heeft zich op bijzondere wijze die gebeurtenis gegrift, waarbij haar zoon, vorst Henryk de Vrome, de hoofdrol speelde. Hij was het, die moedig verzet bood aan de invasie van de Tartaren, een invasie die in 1241 vanuit het Oosten, uit Azië optrekkend, Polen doortrok en pas in Slaska, in de omgeving van Legnica, tot stilstand kwam. Hoewel Henryk de Vrome op i)et slagveld het leven liet, waren de Tartaren gedwongen zich terug te trekken en nooit meer zijn ze met hun invalstroepen zo diep in het Westen doorgedrongen. Achter deze heldhaftige zoon stond zijn moeder die hem moed insprak en de slag om Legnica aanbeval bij de gekruisigde Christus. Haar hart heeft met de dood van haar eigen zoon betaald voor de vrede en de veiligheid van de aan haar onderworpen gebieden, en voor die van de daaraan grenzende gebieden en van heel West-Europa.

Tijdens deze gebeurtenissen was Hedwig reeds weduwe en als weduwe wijdde zij de rest van haar leven uitsluitend aan God door in te treden in de door haar gestichte abdij van Trzebnica. Hier ook eindigt haar heilige leven, in 1243. Haar heiligeverklaring vond plaats in 1267. Deze datum ligt dicht bij die van de heiligverklaring van de heilige Stanislaus, (1253), de heilige die de kerk in Polen sinds eeuwen vereert als haar voornaamste patroonheilige.

Voor het negende eeuwfeest van zijn martelaarschap op de Skalka in Kraków wil ik dit jaar als eerste paus, zoon van de Poolse natie, vroegere opvolger van de heilige Stanislaus op de zetel van Kraków en nu op de dag van de heilige Hedwig uitgekozen voor de zetel van de heilige Petrus aan haar heiligdom in Trzebnica dit eerbewijs te zenden welke een verdere etappe in de vele eeuwenoude geschiedenis betekent waaraan wij allen deelhebben.

Aan dit eerbewijs voeg ik bijzonder hartelijke wensen toe voor alle deelnemers aan deze heilige eucharistie die ik vandaag in Jasna Góra vier. De heiligen die wij vandaag voor Onze Lieve Vrouw van Jasna Góra herdenken, bieden ons, door. de eeuwen heen, een getuigenis aan van de eenheid onder onze landgenoten en van verzoening tussen de naties. Ik wil juist die eenheid en die verzoening toewensen. En daarvoor bid ik het vurigst. De eenheid is diepgeworteld in het leven van de natie, evenals ze dat door de heilige Stanislaus was in de voor Polen moeilijke historische periode, juist wanneer het menselijke leven op verschillende niveaus beantwoordt aan de eisen van de gerechtigheid en de liefde. Het gezin vormt het eerste van die niveaus. En ik, zeergeliefde landgenoten, wil vandaag met u bidden voor de eenheid van alle Poolse gezinnen. Deze eenheid vindt haar oorsprong in het huwelijkssacrament, in die plechtige beloften waarmee man en vrouw zich voor het hele leven verbinden, terwijl ze het sacramentele 'ik zal je niet verlaten, tot aan de dood', herhalen. Die eenheid spruit voort uit de liefde en het wederzijdse vertrouwen en de vrucht en beloning ervan is ook de liefde en het vertrouwen van de kinderen ten opzichte van hun ouders. Deze geestelijke band is het krachtigste fundament van de eenheid. Wee ons, indien deze zou afzwakken of ineenstorten tussen de echtgenoten of tussen ouders en kinderen! Ons bewust van het kwaad dat het uiteenvallen van het gezin met zich meebrengt, bidden wij vandaag dat het gezin niet toegeeft aan datgene wat de eenheid vernietigt, opdat het de waarachtige 'zetel van gerechtigheid en liefde' blijft.

De natie heeft die gerechtigheid en die liefde nodig, indien ze innerlijk verenigd wil zijn, indien ze een samenhangende eenheid wil vormen. En hoewel men de natie de samenleving die uit vele miljoenen personen is samengesteld niet kan vergelijken met het gezin - zoals men weet de kleinste gemeenschap van de menselijke samenleving hangt toch ook daarin de eenheid af van het rechtvaardig waarborgen van de behoeften, de rechten en de plichten van ieder lid van de natie. En wel zo, dat er geen onenigheden en contrasten ontstaan op grond van de verschillen die de duidelijke bevoorrechting van de een en de discriminatie van de ander met zich meebrengen. Uit de geschiedenis van ons vaderland weten we, hoe moeilijk deze taak is; maar toch kunnen we ons niet onttrekken aan de grote inspanningen die pogen de juiste eenheid op te bouwen tussen de zonen van een enkel vaderland. Dit moet vergezeld gaan van liefde voor dat vaderland, liefde voor haar cultuur en voor haar geschiedenis, liefde voor haar specifieke waarden die beslissend zijn voor haar plaats binnen de grote familie van de naties; en tenslotte liefde voor onze landgenoten, mensen die dezelfde taal spreken en verantwoordelijk zijn voor dezelfde gemeenschappelijke zaak die 'vaderland' heet.
Vandaag samen met u biddend voor de innerlijke eenheid van de natie, waarvan vooral in de 13e en 14e eeuw de heilige Stanislaus de patroon is geworden, wens ik bij de moeder van God op Jasna Góra die verzoening tussen de naties aan te bevelen, waarvan wij een middelares zien in de heilige Hedwig. Zoals de voorwaarde voor de innerlijke eenheid binnen het kader van iedere samenleving of gemeenschap, op nationaal niveau of gezinsvlak, de eerbiediging is van de rechten van ieder lid ervan, zo is ook de voorwaarde voor de verzoening tussen de naties de erkenning en eerbiediging van de rechten van iedere natie. Het gaat hier vooral om het recht op bestaan en op zelfbeschikking, en vervolgens om het recht op een eigen cultuur en haar veelvormige ontwikkeling. Uit de geschiedenis van ons vaderland weten wij heel goed hoeveel ons de overtreding, schending en vertrapping van deze onvervreemdbare rechten heeft gekost. Laten we daarom met nog grotere bereidwilligheid bidden voor een duurzame verzoening tussen de naties van Europa en van de hele wereld. Dat deze de vrucht moge zijn van de erkenning en werkelijke eerbiediging van de rechten van iedere natie.

De kerk wenst de eenheid tussen de mensen te dienen, wenst de verzoening tussen de naties te dienen. Dat maakt deel uit van haar heilszending. Wij stellen voortdurend ons denken en ons hart open voor die vrede waarover de Heer Jezus zo dikwijls tot de apostelen heeft gesproken, zowel vóór zijn lijden als na zijn verrijzenis: 'Vrede laat Ik u na; mijn vrede geef Ik u'.

Dat deze paus, die hier vandaag van de top van Jasna Góra tot u spreekt, de zaak van de vrede en van de verzoening in de wereld van vandaag doeltreffend moge dienen. En blijft hem daarbij steunen met uw gebeden in het hele Poolse land.

-