Dopo Gli Ultimi

Na de laatste successen der Italiaansche wapenen hebben de vijanden van dezen Apostolischen Stoel, volhardend in hun opzet om zoowel droevige als blijde gebeurtenissen ten nadeele van dien zetel uit te buiten, beproefd en beproeven zij nog, de openbare meening in Italië, die vol jubel is over de behaalde overwinning, tegen hem op te zetten, onder voorwendsel, dat de paus van zijn kant in zijn hart daarover misnoegd zou zijn.

Gij, heer kardinaal, kent door uw dagelijkschen omgang met ons onze gevoelens zeer goed, en ten andere weet gij, welke de praktijk en de leer der Kerk in dergelijke omstandigheden is. In onzen brief van 1 Augustus 1917 aan de regeeringshoofden der verschillende oorlogvoerende mogendheden [1930] drukten wij den wensch uit, dien, wij vervolgens ook bij andere gelegenheden herhaalden, dat de territoriale vraagstukken tusschen Oostenrijk en Italië een oplossing zouden krijgen in overeenstemming met de rechtvaardige aspiraties der volken. Nog onlangs hebben wij onzen nuntius te Weenen de instructie gegeven, zich in vriendschappelijke betrekkingen te stellen met de verschillende nationaliteiten van het Oosten-rijk-Hongaarsche keizerrijk, die zich thans tot onafhankelijke staten hebben geconstitueerd. Dat komt, omdat de Kerk, als volmaakte maatschappij, die tot eenig doel heeft de heiliging der menschen van iederen tijd van ieder land, zich aanpast bij en alsook de verschillenderegeeringsvormen ook zonder eenig bezwaar de wettige territoriale en politieke veranderingen der volken aanvaardt. Wij gelooven, dat als onze gedachten en appreciaties ten deze meer algemeen bekend waren, geen enkel verstandig mensch zou willen voortgaan met ons een gevoel van spijt toe te schrijven dat geen grond heeft.

Van den anderen kant kunnen wij niet ontkennen, dat de helderheid onzer ziel nog door een wolk verstoord wordt, want de vijandelijkheden hebben nog niet overal een einde genomen, en het wapengedruisch, dat nog op vele plaatsen heerscht, is voor ons een aanleiding tot bezorgdheid en vrees. Maar in de hoop, dat de blijde dageraad van vrede, die ook over ons dierbaar vaderland is opgegaan, ook weldra, de overige oorlogvoerende volken zal verheugen, hebben wij reeds een voorsmaak der zoetheid van den dag, die niet ver meer is, waarop de liefde opnieuw zal heerschen onder de menschen en waarop de algemeens eendracht de volken verbinden zal in een bond, die vruchtbaar is aan goed.

Intusschen stellen wij er prijs op, u, heer kardinaal, opnieuw de verzekering te geven van onze bijzondere welwillendheid, en het is ons verlangen, dat een nieuw onderpand daarvan zij de apostolische zegen, dien wij u met de betuiging onzer bijzondere genegenheid verleenen. Van het Vaticaan, den 8sten November 1918. PAUS BENEDICTUS XV