De rechten van het kind

Kardinalen,
Eerbiedwaardige broeder bisschoppen en priesters,
Geachte broeders en zusters,

Aan het begin van de negentiende Plenaire Vergadering van de Pauselijke Raad voor het Gezin [d:93], ben ik blij u in vriendschap welkom te heten. Uw dicasterie wordt dit jaar in het bijzonder vernieuwd, niet alleen wat betreft de kardinaal-president en de bisschop-secretaris, maar ook een aantal aantallen kardinaals en bisschoppen van het uitvoerend comité, een aantal ambtenaren en leden, en vele adviseurs. Ik dank van harte allen die hun werk voor de Pauselijke Raad hebben afgerond en allen die nu nog steeds waardevolle werkzaamheden uitvoeren. Ik smeek de overvloedige gaven de Heer voor u af. Mijn dankbaarheid gaat in het bijzonder uit naar wijlen Kardinaal Alfonso López Trujillo, die 18 jaar lang uw dicasterie leidde met een vurige toewijding aan het gezin en het leven in de moderne wereld. Als laatste wil ik ook mijn diepste dankbaarheid uiten aan Kardinaal Ennio Antonelli voor zijn vriendelijke woorden aan mij namens u allen, en voor het beschrijven van de onderwerpen van deze belangrijke vergadering.

De huidige activiteiten van de dicasterie vinden plaats tussen de zesde Wereldgezinsdagen [d:28] in Mexico Stad in 2009, en de zevende, gepland voor Milaan in 2010. Terwijl ik mijn waardering hernieuw aan Kardinaal Norberto Rivera Carrera voor de vrijgevige toewijding van zijn aartsbisdom aan de voorbereiding en uitvoering van de dagen in 2009, druk ik nu mijn liefdevolle dankbaarheid uit aan de Ambrosiaanse kerk en haar hoofd, Kardinaal Dionigi Tettemanzi voor de bereidheid om gastheer te zijn van de zevende Wereldgezinsdagen. Naast de voorbereiding van deze bijzondere gebeurtenissen gaat de pauselijke raad verder met initiatieven om het bewustzijn van de fundamentele waarden van het gezin voor de het leven van de Kerk en de maatschappij te vergroten. Daaronder zijn het project ‘Het Gezin, Onderwerp van Evangelisatie’ dat tracht op internationaal niveau ervaringen te verzamelen van de pastorale zorg van gezinnen, zodat deze kunnen dienen als inspiratie en aanmoediging voor nieuwe initiatieven; en het project ‘Het Gezin, Bron voor de Maatschappij,’ dat aan de publieke opinie de voordelen dat het gezin aan de maatschappij, haar samenhang en haar ontwikkeling, toevoegt duidelijk wil maken.

Een andere belangrijke taak van de dicasterie is het uitwerken van een Vademecum voor huwelijksvoorbereiding [24]. In de apostolische exhortatie ‘ Familiaris Consortio [267]’ zegt mijn geliefde voorganger, de eerbiedwaardige Johannes Paulus II, dat deze voorbereiding “in onze tijd meer dan ooit nodig” is en “omvat (...) drie elementen: een verwijderde, een meer nabije en een onmiddellijke.” Familiaris Consortio [[267|66]] Verwijzend naar deze aanwijzingen, is de dicasterie van plan om de fysionomie van de drie stappen van de vorming van en antwoord op de huwelijksroeping passend af te bakenen. De verwijderde voorbereiding verwijst naar kinderen, jongvolwassenen en jongeren. Het heeft betrekking op het gezin, de parochie en de school, de plekken waar zij worden onderwezen om het leven te begrijpen als een roeping tot liefde, die laten in de waarden van het huwelijk en de maagdelijkheid voor het Hemels Koninkrijk worden uitgewerkt. Verder moet in deze stap langzaam maar zeker de betekenis van de seksualiteit naar voren komen, als vermogen tot relaties en als positieve kracht die ingevoegd kan worden in de ware liefde. De meer nabije voorbereiding heeft betrekking op zij die al verloofd zijn, en zou een reisplan moeten zijn van Christelijk geloof en leven naar een diepgaande kennis van het geheim van Christus en van de Kerk, van de betekenis van genade en van de verantwoordelijkheid van het huwelijk (vg. Idem). De duur en vorm hiervan zal noodzakelijkerwijs verschillen per situatie en noden. Maar het is te hopen dat er een programma van catechese en ervaringen van de Christelijke gemeenschap wordt aangeboden dat voorziet in het ingrijpen van een priester en andere experts, evenals de aanwezigheid van leiders, de steun van een voorbeeldig paar Christelijke echtelieden, van dialoog per paar en in groepen en een klimaat van vriendschap en gebed. Verder is het passend dat er bij deze gelegenheid speciale aandacht wordt gegeven aan verloofde stellen om hun eigen persoonlijke relatie met de Heer Jezus te herleven, vooral door te luisteren naar het Woord van God, het toenaderen tot de sacramenten en vooral door te participeren in de Eucharistie. Allen door Christus in het midden van het persoonlijk bestaan en het leven van stellen te plaatsen is het mogelijk de authentieke liefde te leven en aan anderen te kunnen geven: “Alleen wie met Mij verbonden blijft – zoals Ik met hem – draagt rijkelijk vrucht, want los van Mij kunnen jullie niets,” herinnert Jezus ons (Joh. 15, 5) [b:Joh. 15, 5].

De onmiddelijke voorbereiding vindt vlak voor het huwelijk plaats. Naast het onderzoek van het verloofde stel, waar in het canoniek recht voorziet, kan het ook een catechese over de huwelijksritus en de betekenis daarvan inhouden, een spirituele retraite en voorbereiden zodat het vieren van het huwelijk voor de gelovigen, en vooral degenen die zich erop voorbereiden, zichtbaar is als een gave aan de hele Kerk, een gave die bijdraagt aan haar spirituele groei. Het is bovenal goed dat de bisschoppen de uitwisseling van de belangrijkste ervaringen bemoedigen, dat zij een stimulans bieden voor een serieuze pastorale toewijding aan dit belangrijke beleidsveld, en een bijzondere aandacht hebben voor de roeping van de echtgenoten als rijkdom voor de hele Christelijke gemeenschap en, vooral in de huidige omstandigheden, als en missionaire en profetische getuigenis.

Uw Plenaire Vergadering heeft als thema ‘De Rechten van de Kindertijd,’ gekozen als verwijzing naar de twintigste verjaardag van het verdrag dat de Verenigde Naties [2012] in 1989 goedkeurden. In de loop der eeuwen heeft de Kerk, in navolging van Christus, de bescherming van de waardigheid en rechten van minderjarigen bevorderd en deze op velerlei wijze beschermd. Helaas hebben sommige van haar leden in sommige gevallen deze rechten aangevallen, in contrast met deze toewijding: een manier van handelen die de Kerk altijd zal blijven beklagen en veroordelen. De zachtaardigheid en het onderwijs van Jezus, die kinderen als na te volgen model voor het binnengaan van het Koninkrijk Gods zag (Mt. 18, 1-6; Mt. 19, 13-14) [[b:Mt. 18, 1-6; Mt. 19, 13-14]], is altijd een sterk beroep geweest om diepgaand respect en zorg voor hen te bevorderen. De scherpe woorden van Jezus tegen zij die één van deze kleinen onteerd (Mc. 9, 42) [[b:Mc. 9, 42]] legt iedereen erop vast om dit respect en deze liefde nooit te doen verminderen. Daarom is het Verdrag van de Rechten van het Kind zo positief ontvangen door de Heilige Stoel, voor zover het positieve principes over adoptie, gezondheidszorg, onderwijs, het beschermen van invaliden en kleinen tegen geweld, verlating en seksuele en arbeidsexploitatie bevat.

In de inleiding beschrijft het verdrag het gezin als “de natuurlijke omgeving voor de ontwikkeling en het welzijn van al haar leden, in het bijzonder kinderen.” Juist het gezin, gegrond in het huwelijk tussen een man en een vrouw, is de grootste steun voor kinderen. Zij willen geliefd zijn door een moeder en een vader die van elkaar houden, omdat het moeder- en vaderfiguur elkaar aanvullen in het onderwijs van kinderen en het opbouwen van hun persoonlijkheid en identiteit. Daarom is van belang dat al het mogelijke wordt gedaan om hen te laten groeien in een verenigd en stabiel gezin. Daarom is het nodig om de echtelieden te manen om nooit de diepgaande redenen en heiligheid van het huwelijk uit het oog te verliezen en het te versterken door te luisteren naar het Woord van God, door gebed, voortdurende dialoog, wederzijds begrip en wederzijdse vergevingsgezindheid. Een gezinsomgeving die niet sereen is, het scheiden van het stel, en dan vooral door een officiële scheiding, hebben altijd gevolgen voor de kinderen, terwijl het steunen van het gezin en bevorderen van de goedheid, de rechten, de eenheid en stabiliteit de beste manier is om de rechten en ware noden van minderjarigen te beschermen.

Waarde en beste broeders, dank u voor uw bezoek! Ik ben in de geest dicht bij u en het werk dat u voor de gezinnen doet, en ik geef u, vanuit mijn hart naar ieder van u en allen die deze dierbare kerkelijke taak met u delen, de Apostolische Zegen.