Brief aan Diognetus

(Diognetus stelt vragen)
1. Ik zie N.v.d.v.: Om al te lange.. N.v.d.v.: Om al te lange zinnen te vermijden en de vragen van Diognetus duidelijker te laten uitkomen is vertaald: "Ik zie, Diognetus, ... ", i.p.v. "Daar ik zie, ·..". Zo zijn ook de vragen als directe en niet als indirecte vragen vertaald. , hoogedele Diognetus, dat ge u veel moeite geeft de godsdienst N.v.d.v.: 'Theosebeia.. N.v.d.v.: 'Theosebeia': godsdienst als geloof én godsdienstige praktijken. van de christenen te leren kennen en dat ge zeer duidelijke, zorgvuldig geformuleerde vragen aan hen stelt als: Op welke God stellen zij hun vertrouwen? Hoe vereren zij Hem? Waarom zien ze uit de hoogte neer op de wereld? Waarom verachten zij de dood? Waarom houden zij geen rekening met de door de Grieken erkende goden? Waarom hangen zij niet hetzelfde valse geloof N.v.d.v.: Het woord.. N.v.d.v.: Het woord 'deisidaimonia', hier door de schrijver gebruikt, kan 'bijgeloof' en 'vals geloof' betekenen. Het wordt meestal gebruikt in combinatie met 'atheotès' = ongeloof (LAMPE, O.c., p.335). als de joden aan? En waarom hebben ze elkaar zo van harte lief? En waarom is dit nieuwe soort mensen of deze nieuwe levenswijze nu pas in het bestaan gekomen en niet vroeger?

(Geestelijke voorbereiding)
2. Ik prijs u om dit enthousiasme en ik vraag God - die ons de gave verleent van het spreken en het luisteren - dat het mij gegeven mag worden zo te spreken dat gij - als luisteraar - er beter door gemaakt wordt; en dat het aan u gegeven wordt om zo te luisteren dat ik - die spreek - er niet door bedroefd word.

1. Kom, reinig u van alle vooroordelen die uw gedachten in beslag nemen en schud de bedrieglijke levenswijze van u af en word een nieuwe mens als van den beginne N.v.d.v.: Twee vertalingen.. N.v.d.v.: Twee vertalingen zijn mogelijk: a) zie boven, dan is de betekenis: te worden als Adam; b) een nieuwe mens (Ef 4,24): zoals iemand die juist geboren is (vgl. Joh 3,4)., daar ge nu gaat luisteren naar een nieuwe leer - zoals ge ook zelf toegeeft. Schouw niet alleen met de ogen maar ook met het verstand uit welke substantie en in welke vorm zij zijn die gij goden noemt en denkt dat goden zijn.

(Tegen de afgodendienst)
2. Is de een niet als een steen waarop wij met de voeten trappen en een ander uit kopen niet beter dan gebruiksvoorwerpen die voon ons worden gesmeed? Of veen een anden uit hout dat al vermolmt of veen een ander uit zilver, een god die een mens nodig heeft ter bewaking, opdat hij niet gestolen wordt? Of weer een ander uit ijzer dat al aangetast is door roest of een van aardewerk, even gewoon als wat dienst doet voor het nederigste gebruik?

3. Is dat alles niet vervaardigd uit vergankelijke materie? Is het niet gesmeed door ijzer en vuur? Zijn zij niet gevormd door een beeldhouwer, een koperslager, een zilversmid of een pottenbakker? Kon niet elk beeld voordat het in die vorm werd vervaardigd - en ook nu nog - in een andere vorm worden gemaakt? Zouden de gebruiksvoorwerpen die uit dezelfde materie zijn vervaardigd niet, als ze in de handen kwamen van dezelfde kunstenaars, aan hen (de afgodsbeelden) gelijk kunnen worden?

4. En zouden ook niet de afgodsbeelden, waar ge u nu voor buigt, door mensen tot gebruiksvoorwerpen omgevormd kunnen worden, gelijk aan de overige? Zijn ze niet alle doof, blind, onbezield, gevoelloos, onbeweeglijk? Zijn ze niet alle onderhevig aan bederf en verrotting?

5. Dat noemt ge goden, die dient ge, daarvoor buigt ge u neer. En ge zult eindigen met aan hen gelijk te zijn. N.v.d.v.: De schrijver.. N.v.d.v.: De schrijver bedoelt dat Diognetus, wanneer hij aan afgoden blijft geloven, bestemd is voor het eeuwig verderf.

6. Ge haat de christenen omdat zij hen niet als goden beschouwen.

7. Maar veracht gij, die wél in hen gelooft en hen als goden beschouwt, ze nog niet veel meer? Bespot en hoont gij hen nog niet erger? De stenen goden en de goden van aardewerk vereert ge zonder ze te laten bewaken, de zilveren en gouden sluit ge 's nachts weg en overdag zet ge er bewakers bij, uit angst dat ze gestolen worden.

8. Maar als ze gevoel hebben, straft ge ze eerder door uw verering, en als ze geen gevoel hebben, dan maakt ge hen te schande door ze te vereren met bloed en rokende vetoffers.

9. Laat iemand onder u dat eens verdragen, laat iemand van u zich eens welgevallen wat hen overkomt. Neen, geen enkel mens zal vrijwillig zo'n tuchtiging verdragen, want hij heeft gevoel en verstand; maar een steen verdraagt dit, omdat hij geen gevoel heeft.

10. Over de weigering den christenen zulke goden te dienen, zou ik nog veel meer kunnen zeggen, maar zelfs als iemand hetgeen naar voren gebracht is onvoldoende vindt, acht ik het toch nutteloos er nog meer over te zeggen.

(Tegen de joden)
1. Ik geloof dat je vervolgens vooral verlangt te vernemen, waarom de christenen niet op dezelfde wijze God vereren als de joden.

2. Als de joden zich tenminste onthouden van de hierboven beschreven afgodendienst, handelen zij met inzicht, als zij in één God geloven en Hem vereren als Heer van het heelal. N.v.d.v.: H.I. MARROU, o.c.,.. N.v.d.v.: H.I. MARROU, o.c., p.56, noot 4, schrijft dat er in 1956 reeds 14 pogingen gedaan waren om de tekst van III,2 te verbeteren. MARROU's verbetering is gevolgd. Maar als zij Hem op dezelfde wijze vereren als hierboven geschreven werd, zijn zij geheel en al op een dwaalspoor.

3. Door aan dove, gevoelloze afgodsbeelden te offeren, bewijzen de Grieken dat het hun aan gezond verstand ontbreekt, maar de joden, in zover zij menen aan een God die offers nodig heeft, deze aan te bieden, zouden toch beter moeten begrijpen, dat dit dwaasheid is en geen godsverering.

4. Want Hij die de hemel en de aarde en alles wat daarop is, heeft geschapen (Ps. 146, 6) [[b:Ps. 146, 6]], en ons alles geeft wat wij nodig hebben, kan aan niets behoefte hebben van wat Hij schenkt aan hen die Hem denken iets te geven.

5. Want zij die menen Hem offers te brengen door bloed en vetwalm en brandoffers, en denken Hem daardoor te eren, verschillen naar mijn opvatting in het geheel niet van hen die dezelfde vrijgevigheid ten toon spreiden ten aanzien van afgodsbeelden die geen deel kunnen hebben aan zo'n eerbetoon. Hoe kan iemand denken iets te kunnen geven aan Hem die niets van ons nodig heeft! N.v.d.v.: Deze tekst is niet.. N.v.d.v.: Deze tekst is niet zeker. D.FRANSES in: De apostolische Vaders, Hilversum, 1941, p.277, vertaalt: "daar de enen denken iets te geven aan hen die geen eerbewijs ontvangen kunnen, de anderen aan Hem die niets nodig heeft'.

1. Maar over hun scrupuleuze angst N.v.d.v.: Letterlijk:.. N.v.d.v.: Letterlijk: schichtigheid of schuwheid. ten aanzien van voedsel en hun bijgeloof inzake de sabbatten, hun pralen op de besnijdenis, hun veinzerij bij het vasten en de nieuwe maanfeesten, belachelijke dingen en niet de moeite waard om te vermelden, geloof ik niet dat ge iets van mij hoeft te leren.

2. Hoe kan dat een wet zijn om van hetgeen God geschapen heeft voor de mens om te gebruiken, het ene te aanvaarden als goed geschapen en het andere als nutteloos en overbodig te verwerpen?

3. Is dat niet goddeloos God er van te beschuldigen iemand te verbieden op de sabbat een goede daad te verrichten?

4. Is dat niet bespottelijk zich te beroemen op een verminking van het vlees N.v.d.v.: "Verminking.. N.v.d.v.: "Verminking van het vlees": is de besnijdenis. als een bewijs van de uitverkiezing, alsof zij daardoor in het bijzonder door God bemind worden?

5. Wie zou dat niet als een toonbeeld van goddeloosheid en onverstand beschouwen dat ze vol ijver naar sterren en maan staren om de observantie van bepaalde maanden en dagen te regelen, en de heilseconomie van God en de wisseling van de jaargetijden te bestemmen naar eigen wensen, de ene tot feesten, de andere tot rouwdagen?

6. Terecht onthouden de christenen zich dus van de gemeenschappelijke dwaasheden en dwalingen N.v.d.v.: D.w.z. van heidenen.. N.v.d.v.: D.w.z. van heidenen en joden. en van het overdreven ritualisme en de grootspraak van de joden, waarover ik, naar mijn mening, u voldoende heb ingelicht. Maar verwacht niet ooit van mensen te vernemen, wat het geheim van hun godsdienst is.

(Het geheim van het christendom)
1. Want de christenen onderscheiden zich niet van de andere mensen door taal, vaderland of kleding. N.v.d.v.: FRANSES, o.e. en.. N.v.d.v.: FRANSES, o.e. en FREMANTLE, A traesuy of earl christianity, New York, 1960, lezen hier 'ethesi i.p.v. 'esthesi' e'n vertalen daarom 'gewoonten' i.p.v. 'kleding'. Dit past inderdaad beter bij nr. 2, maar het is niet volgens het handschrift.

2. Zij wonen immens nergens in eigen steden, gebruiken geen afwijkend dialect en leven geen uitzonderlijk leven.

3. Hun leer is niet uitgevonden door de vindingrijkheid of het overleg van mensen die zich met nutteloze problemen bezighouden en zij zijn niet, zoals sommigen, de verdedigers van een menselijke leer. (Gal. 1, 12) [[b:Gal. 1, 12]]

4. Zij wonen in steden van Grieken en barbaren, zoals aan ieder het lot beschoren was en zij leven volgens de zeden van het land, wat betreft kleding, voeding en andere levensomstandigheden, en geven zo blijk van een verwonderlijk en naar aller mening paradoxaal buregerschap. Vgl. Fil 3,20. Griekse tekst: 'politeuma' = burgerschap. [[b:Fil. 3, 20]]

5. Zij wonen in hun eigen vaderland, maar als bijwoners N.v.d.v.: D.w.z. zonder.. N.v.d.v.: D.w.z. zonder burgerrecht. Vgl. Griekse tekst van Ef. 2, 19 en 1 Pt. 2, 11; zij kwijten zich van hun burgerplichten en verdragen als vreemdeling alles. Ieder vreemd land is hun vaderland en ieder vaderland is voor hen een vreemd land.

6. Zij trouwen als iedereen en brengen kinderen voort, maar zij ontdoen zich niet van hun pasgeboren kinderen.

7. Zij delen hun tafel, maar niet hun huwelijksbed.

8. Zij zijn in het vlees, maar leven niet naar het vlees. (Rom. 8, 5-13) [[b:Rom. 8, 5-13]]

9. Zij brengen hun leven door op aarde, maar zijn burgers van de hemel. (Fil. 3, 20; Heb. 13, 14) [[b:Fil. 3, 20; Heb. 13, 14]]

10. Zij gehoorzamen aan de vastgestelde wetten en zij overtreffen N.v.d.v.: Letterlijk:.. N.v.d.v.: Letterlijk: 'overwinnen'. door hun levenswijze de wetten.

11. Zij hebben allen lief en worden door allen vervolgd.

12. Zij worden miskend en veroordeeld; zij worden gedood en ten leven verwekt.

13. Zij zijn arm als bedelaars en maken velen rijk. Zij hebben aan alles gebrek en van alles overvloed. (2 Kor. 6, 10) [[b:2 Kor. 6, 10]]

14. Zij worden veracht en zij worden verheerlijkt door de verachting. Zij worden belasterd en zij worden gerechtvaardigd.

15. Zij worden bespot en zij zegenen (1 Kor. 4, 12) [b:1 Kor. 4, 12]. Zij worden beledigd en zij bewijzen eer. N.v.d.v: Twee mogelijkheden:.. N.v.d.v: Twee mogelijkheden: "zij zegenen God en bewijzen Hem eer" of "zij zegenen die bespotten en bewijzen degenen die hen beledigen, eer'. Voor de tweede opvatting, zie 1 Kor 4,12-13. Vgl. 2 Kor 6,9-10.

16. Hoewel zij goeddoen, worden zij gestraft als misdadigers. Gestraft, verheugen zij zich alsof zij ten leven gewekt werden.

17. De joden bestrijden hen als vreemdelingen N.v.d.v.: 'Allophuloi.. N.v.d.v.: 'Allophuloi': de Septuagint vertaalt dit door Filistijnen, hier past beter 'vreemdelingen', omdat vooral in de ghettomentaliteit der joden in de 2e en 3e eeuw (en later), ieder die niet volgens de Thorah leefde, als vreemdeling beschouwd werd., door de Grieken worden zij vervolgd. Zij die hen haten, kunnen geen reden opgeven voor hun haat.

(De ziel van de wereld)
1. In één woord, wat de ziel is in het lichaam, dat zijn de christenen in de wereld.

2. De ziel is verspreid N.v.d.v.: 'verspreid'.. N.v.d.v.: 'verspreid', in de betekenis van 'uitgezaaid'. over alle delen van het lichaam en de christenen over de steden van de wereld.

3. De ziel verblijft in het lichaam, maar is niet van het lichaam, de christenen verblijven in de wereld, maar zijn niet van de wereld. (Joh. 15, 19; Joh. 17, 14-16) [b:Joh. 15, 19; Joh. 17, 14-16]

4. De onzichtbare ziel wordt gevangengehouden in een zichtbaar lichaam N.v.d.v.: Duidelijke.. N.v.d.v.: Duidelijke herinnering aan de platonische wijsbegeerte. Daarom is 'phroureitrai' niet vertaald als 'wordt bewaakt'. Zie LAMPE, 0.c., p.1492.; en de christenen worden wel opgemerkt in de wereld, maar hun innerlijke bewogenheid N.v.d.v.: Grieks:.. N.v.d.v.: Grieks: 'theosebeia'. is niet te zien.

5. Het vlees haat de ziel en bestrijdt haar (Gal. 5, 17) [[b:Gal. 5, 17]] - ofschoon het in geen enkel opzicht onrecht te verduren heeft - omdat het verhinderd wordt aan genot toe te geven; zo haat ook de wereld (Joh. 15, 18-19; 1 Joh. 3, 13) [b:Joh. 15, 18-19; 1 Joh. 3, 13] - hoewel haar geen enkel onrecht wordt aangedaan - de christenen, omdat zij zich verzetten tegen haar genotzucht.

6. De ziel heeft het lichaam en zijn ledematen, door wie zij gehaat wordt (Gal. 5, 17) [[b:Gal. 5, 17]], lief; en de christenen hebben degenen die hen haten, lief. (Mt. 5, 44; Lc. 6, 27) [[b:Mt. 5, 44; Lc. 6, 27]]

7. De ziel is in het lichaam opgesloten, maar toch houdt zij het in stand; en de christenen worden in de wereld vastgehouden als in een kerker, maar zij houden de wereld in stand.

8. De onsterflijke ziel woont in een vergankelijke tent (2 Pt. 1, 13; 2 Kor. 5, 1) [[b:2 Pt. 1, 13; 2 Kor. 5, 1]]; zo wonen de christenen in een vergankelijke wereld Vgl. 1 Kor 15,50v. [[b:1 Kor. 15, 50]], maar zij verwachten de onvergankelijkheid in de hemel. (1 Kor. 15, 51-54) [[b:1 Kor. 15, 51-54]]

9. De ziel wordt er beter van wanneer het lichaam zich onthoudt van eten en drinken; zo worden de christenen met de dag talrijker, wanneer zij gemarteld worden.

10. God heeft hen op zo'n voorname plaats gesteld, dat het hun niet geoorloofd is deze te verlaten.

(Gods gave door Christus)
1. Want zoals ik zei: aan hen is geen aardse uitvinding overgeleverd, en zij bewaken niet een idee van stervelingen zo nauwkeurig, en aan hen is niet de zorg voor menselijke geheimen toevertrouwd.

2. Maar het is waarachtig de Albeheerser 'Pantokrator': hetzelfde woord komt voor in 2 Kor 6,18 en Apk 1,8. [[b:2 Kor. 6, 18; Openb. 1, 8]], de Schepper van het heelal, de onzichtbare God Die vanuit de hemelen de Waarheid en het heilige en niet te vatten Woord bij de mensen heeft gevestigd en vast gegrondvest in hun hart. Niet zoals iemand zou kunnen vermoeden door een of andere ondergeschikte of engel of heerser te zenden, of door iemand aan te stellen, een der bestuurders van de aardse dingen of iemand van hen aan wie het bestuursambt in de hemel is toevertrouwd, maar wel (door het zenden) van de kunstenaar en bouwmeester van het heelal N.v.d.v.: Dezelfde benamingen.. N.v.d.v.: Dezelfde benamingen komen voor in Heb 11,49, door Wie, Hij, God, de hemelen schiep en door Wie Hij de zee binnen haar grenzen sloot (Spr. 8, 29) [b:Spr. 8, 29] (Job 26, 10; Job 38, 8-11) [[b:Job 26, 10; Job 38, 8-11]], Wiens geheimen alle elementen (de wereldelementen) trouw bewaren, van Wie de zon de lengte ontving van de dagelijkse loop die zij moet afleggen, aan Wiens bevel om des nachts te schijnen de maan gehoorzaamt, aan Wie de sterren gehoorzamen (Bar. 3, 33-35) [[b:Bar. 3, 33-35]] om de loop van de maan te volgen, door Wie alles beschikt is, geordend en bepaald, aan Wie alles onderworpen is: de hemelen en wat in de hemelen is, de aarde en wat op de aarde is, de zee en wat in de zee is, het vuur, de lucht, de afgrond, wat in den hoge en wat in de diepte is, en alles daar tussen in. Hem heeft God naar de mensen gezonden.

3. Toch zeker niet, zoals iemand zou kunnen denken, om als tiran te heersen en angst en schrik te bezorgen.

4. Zeker niet, maar in barmhartigheid, zoals een koning zijn zoon zendt N.v.d.v.: Mogelijke toespeling op de parabel van de wijngaard. [[b:Mt. 21, 33-41]], zond Hij Hem als God, als een mens naar de mensen, als Redder, als iemand die overreedt, maar geen geweld gebruikt, want God gebruikt geen geweld. N.v.d.v.: Misschien ook te.. N.v.d.v.: Misschien ook te vertalen met: "Geweld is geen eigenschap van God", letterlijk: "is niet verbonden met God".

5. Hij zond Hem om ons te roepen, niet om ons te vervolgen; Hij zond Hem als iemand die liefheeft, maar niet oordeelt.

6. Maar eens zaal Hij Hem zenden als Rechten en wie zal bestaan bij zijn komst? ... N.v.d.v.: Deze zin doet.. N.v.d.v.: Deze zin doet denken aan Mal 3,2 in de LXX: "Wie zal bestaan op de dag van zijn komst?' Ná dit nr. 6 is een lacune.

7. Ziet ge niet dat ze voor de wilde dieren geworpen worden om hen ertoe te brengen de Heer te verloochenen, maar dat ze toch niet worden overwonnen?

8. En ziet ge niet dat hoe meer christenen gemarteld worden, des te meer anderen hun aantal versterken?

9. Dat kan geen mensenwerk zijn, dat is Gods macht, dat zijn de tekenen van zijn tegenwoordigheid.

(Ontoereikendheid van de wijsbegeerte)
1. Welke mens wist eigenlijk wie God is, voordat Hij Zelf kwam?

2. Tenzij iemand de holle, nietszeggende woorden gelooft van mooipratende filosofen. Sommigen leerden dat het vuur God is N.v.d.v.: Heraclitus, een.. N.v.d.v.: Heraclitus, een wijsgeer uit de 6e eeuw v. Chr., leefde in Grieks Klein-Azië (in Efeze). Hij nam aan dat het vuur de oersubstantie is; niet het vuur in letterlijke zin, maar in kosmische zin: de energie. Het oervuur is voor Heraclitus het goddelijke. De menselijke ziel is een deel van deze oerenergie. Heraclitus is de filosoof van de tegenstellingen: "God is dag en nacht, winter en zomer, oorlog en vrede, verzadiging en honger". - het vuur waar ze zelf eens zullen terechtkomen, noemen ze God -; anderen noemen het water God N.v.d.v.: Thales, een Griekse.. N.v.d.v.: Thales, een Griekse wijsgeer uit Milete (Klein-Azië), eerste helft van de 6e eeuw v.Chr., leerde dat het water de oersubstantie is, waaruit alles is voortgekomen. Voor hem is God: "Dat wat noch aanvang, noch einde heeft". of een ander door God geschapen element.

3. Maar als een van deze beweringen aannemelijk is, zou alles wat geschapen is, ook voor God kunnen doorgaan.

4. Maar dat zijn allemaal fabels en leugens van die bedriegers.

(Hoe God zich openbaarde en zijn heilsplan met de wereld)
5. Geen mens heeft Hem ooit gezien of gekend, maar Hij heeft Zichzelf geopenbaard.

6. Hij openbaarde zich door het geloof, alleen in het geloof is het gegeven God te zien. (Rom. 3, 26) [[b:Rom. 3, 26]]

7. Want de Heer en Schepper van het heelal Die alles gemaakt en geordend heeft, kwam niet alleen met liefde, maar ook met lankmoedigheid. (Rom. 2, 4) [[b:Rom. 2, 4]]

8. En zoals Hij altijd was, is Hij en zal Hij eeuwig zijn: mild, goed, zonder toorn en waarachtig; Hij alleen is goed. Mt 19,17 en parallelle plaatsen. [b:Mt. 19, 17]

9. Maar toen Hij een groots, onuitsprekelijk plan opvatte deelde Hij dit alleen aan zijn Zoon mee.

10. Zolang Hij echter dit mysterie in Zichzelf besloot en dit wijze voornemen in Zich bewaarde, leek het alsof Hij ons verwaarloosde en Zich niet om ons bekommerde.

11. Maar toen Hij door zijn geliefde Zoon ontsluierd en geopenbaard had wat van den beginne ons was bereid (Ef. 3, 9; Gal. 4, 4) [[b:Ef. 3, 9; Gal. 4, 4]], schonk Hij ons alles tegelijk. (Rom. 8, 32) [[b:Rom. 8, 32]]: én om deel te hebben aan zijn weldaden én om te zien én om te begrijpen. N.v.d.v.: Met 'begrijpen&.. N.v.d.v.: Met 'begrijpen' wordt niet een verstandelijk begrijpen bedoeld, maar "een geestelijk vatten", begrijpen met het hart. Wie onzer zou dat ooit hebben kunnen verwachten?

(Waarom God Zich nu pas openbaarde)
1. Hij had dus bij Zichzelf met zijn Zoon tot alle heilsbeschikkingen besloten, maar Hij liet toe dat wij tot deze tijd, ons naar eigen wil zouden laten voortdrijven door onze onbeheerste driften en ons laten meeslepen door onze lusten en begeerten, (Tit. 3, 3) [[b:Tit. 3, 3]] zeker niet uit leedvermaak om onze zonden - maar Hij verdroeg ze - en ook niet omdat Hij de toenmalige tijd van ongerechtigheid goedkeurde. Maar Hij bereidde het 'heden' van de gerechtigheid voor, opdat, toen het overtuigend bewezen was in de tijd dat onze eigen daden ons onwaardig maakten te leven, wij nu door Gods goedertierenheid waardig gemaakt zouden worden. Het was ook onmogelijk gebleken door eigen kracht het Koninkrijk Gods binnen te gaan (Joh. 3, 5) [[b:Joh. 3, 5]], nu zouden wij door Gods macht hiertoe in staat gesteld worden.

2. Toen onze ongerechtigheid haar toppunt had bereikt en het tenslotte volkomen duidelijk was geworden dat ons loon straf en de dood zou zijn, kwam de vastgestelde tijd (Gal. 4, 4) [b:Gal. 4, 4], die God van te voren had bepaald om voortaan zijn goedheid en zijn macht te openbaren. Hoe heeft God de mens overstelpt met zijn liefde en zijn goedheid!

(Het heilsmysterie)
Hij heeft ons niet gehaat en niet van Zich afgestoten en geen wrok gekoesterd, integendeel, Hij heeft lang geduld gehad en heeft ons verdragen, en in medelijden heeft Hij onze zonden op Zich genomen (Jes. 53, 4-11) [b:Jes. 53, 4-11]. Hij heeft zijn eigen Zoon als losgeld voor ons gegeven (Mt. 20, 28; Mc. 10, 45; Rom. 8,32; 1 Tim. 2, 6) [b:Mt. 20, 28; Mc. 10, 45; Rom. 8,32; 1 Tim. 2, 6], de Heilige voor de misdadigers, de Onschuldige voor de slechten, de Rechtvaardige voor de onrechtvaardigen (1 Pt. 3, 18) [b:1 Pt. 3, 18], de Onvergankelijke voor de vergankelijken, de Onsterflijke voor de sterflijken.

3. Wat zou anders onze zonden hebben kunnen dekken (Ps. 85, 3) [[b:Ps. 85, 3]] dan zijn rechtvaardigheid?

4. In wie anders konden wij, zondaars en goddelozen, gerechtvaardigd worden dan in Gods enige Zoon?

5. O zoete ruil, o onnaspeurlijke werken (Rom. 11, 33) [[b:Rom. 11, 33]], o nooit verwachte weldaden; de ongerechtigheid van velen is verborgen in één Gerechte en de gerechtigheid van Eén rechtvaardigt velen die buiten de wet "Buiten de wet leven", d.i. buiten de wet door Christus gesteld: te leven volgens de wil van de Vader in de hemel; Mt 12,50 en par. [[b:Mt. 12, 50]] leven!

6. Hij heeft ons in de voorbije tijd overtuigd dat onze natuur niet bij machte is tot het leven te komen, maar nu heeft Hij ons de Redder getoond Die bij machte is zelfs te redden wat niet gered kan worden; door deze twee heeft Hij gewild dat wij zouden vertrouwen op zijn goedheid en geloven in Hem als Een die zorg voor ons draagt (Mt. 6, 32) [[b:Mt. 6, 32]] als Vader, Leraar, Raadgever, Geneesheer, ons geestelijk inzicht (= nous), Licht, Eer, Roem, Kracht, Leven en dat wij ons niet meer zouden bekommeren om kleding en voedsel. Mt 6,31 en par. [[b:Mt. 6, 31]]

1. Als gij ook verlangt naar dit geloof en het aanneemt, zult ge vooreerst de Vader leren kennen.

(De mens is het middelpunt van de schepping)
2. Want God heeft de mensen lief gehad (Joh. 3, 16) [b:Joh. 3, 16], om hen heeft Hij de wereld geschapen; aan hen heeft Hij alles op aarde onderworpen (Gen. 1, 26) [b:Gen. 1, 26], aan hen schonk Hij verstand en rede, alleen aan hen heeft Hij toegestaan op te zien naar de hemel. Hij vormde hen naar zijn gelijkenis, Hij zond hun zijn eniggeboren Zoon, Hij beloofde hun het Koninkrijk der hemelen dat Hij schenken zal aan hen, die Hem zullen hebben liefgehad.

(De mens wordt God gelijk in goedheid)
3. Stel je je blijdschap voor wanneer je Hem zult hebben leren kennen! En hoe lief zult ge Hem hebben Die u eerst zo lief heeft gehad!

4. En omdat ge Hem liefhebt, zult ge ook goed worden als Hij; verwonder u niet dat een mens God kan navolgen (Ef. 5, 1) [b:Ef. 5, 1]; Hij kan dit bewerkstelligen als Hij wil.

5. Want het geluk ligt niet in heersen over zijn naaste, of de baas zijn over de zwakkeren of in overvloed hebben of in geweldpleging tegenover de minderen; want iemand die zo handelt, kan God niet volgen, integendeel, dat is juist vreemd aan Gods grootheid.

6. Maar hij die de last van de naaste op zich neemt, die door, waar hij sterker in is, de zwakkere wil goeddoen, die wat hij heeft, beschouwt als Gods gave en het gul wegschenkt aan hen die er behoefte aan hebben, wordt een god voor degenen die het ontvangen. Zulk een mens volgt God na.

(Martelaarschap - hel)
7. Dan zult ge, nog tijdens uw zijn op aarde zien dat God heerst in de hemelen, dan gaat ge spreken over Gods mysteriën, dan zult ge hen die gemarteld worden, omdat ze God niet willen verloochenen, liefhebben en bewonderen; dan zult ge het bedrog en de dwaling van de wereld inzien, als ge leert begrijpen wat het ware leven in de hemel is; als ge, wat hierbeneden 'de dood' lijkt te zijn, gaat minachten, als ge de werkelijke dood gaat vrezen die hen wacht, die zullen worden veroordeeld tot het eeuwige vuur, de definitieve straf voor hen die daaraan overgeleverd vonden.

8. Dan zult ge hen bewonderen die het aardse vuur, verdragen om de gerechtigheid Martyrium Polycarpi, II,2-3 (Kerkvaderteksten met commentaar, nr.2), vertaald door de Benedictinessen van Bonheiden, 1981, p.186-187. [[1817 |+ 8-9 ]] en ge zult hen gelukkig prijzen, wanneer ge dat andere vuur zult hebben leren kennen. . . N.v.d.v.: Hier ontbreekt iets.. N.v.d.v.: Hier ontbreekt iets in het handschrift. De geleerden verschillen van mening over de grootte van het hiaat.

(De overlevering)
1. Ik zeg geen eigenaardige dingen en ik zoek niet naar wat onberekenbaar is, maar na een leerling van de apostelen geweest te zijn, word ik nu een leraar van de volken, ik lever nauwkeurig N.v.d.v.: Letterl.: 'op.. N.v.d.v.: Letterl.: 'op passende wijze' over aan hen die leerling van de Waarheid zullen worden, wat mij is overgeleverd.

2. Want wie, die in de Waarheid is onderwezen en het Woord heeft lief gekregen N.v.d.v.: Letterl.:.. N.v.d.v.: Letterl.: 'bevriend is geworden met het Woord'., doet niet zijn best om nauwkeurig te leren wat het Woord duidelijk aan zijn leerlingen heeft getoond? Immers, aan hen heeft het Woord Dat verscheen, Zich geopenbaard en duidelijk tot hen gesproken, en Het werd niet begrepen door de ongelovigen, maar Het liet Zich wel begrijpen door de leerlingen, die door Hem tot de gelovigen werden gerekend en Hij deed hen de geheimen van de Vader kennen.

(Het woord - de Kerk)
3. Hij zond het Woord opdat Het aan de wereld zou verschijnen. Het werd veracht door het volk, verkondigd door de apostelen, geloofd door de heidenen.

4. Hetgeen was van den beginne (Joh. 1, 1; 1 Joh. 1, 1) [b:Joh. 1, 1; 1 Joh. 1, 1], verscheen als nieuw en werd toch herkend als was Het van vroeger, en Het wordt altijd weer opnieuw geboren in de harten van de heiligen.

5. Het is van eeuwigheid, maar wordt beschouwd als Zoon. Door het Woord wordt de Kerk verrijkt, de genade verspreidt zich en vermenigvuldigt zich in de heiligen, het Woord geeft inzicht, het ontsluiert de geheimen en kondigt de 'tijden' N.v.d.v.: Het is onzeker wat.. N.v.d.v.: Het is onzeker wat hiermee wordt bedoeld: het einde der tijden of de tijd der genade. aan. Het is vol vreugde om de gelovigen, Het schenkt Zich weg aan hen die Het zoeken, aan hen die de beloften niet verbreken en de grenzen van het geloof der Vaders niet overschrijden. (Spr. 22, 28) [[b:Spr. 22, 28]]

6. Dan wordt de vrees voor de Wet N.v.d.v.: Vrees in Bijbelse.. N.v.d.v.: Vrees in Bijbelse betekenis: ontzag voor de Wet. bezongen, en de genade van de profeten erkend, het geloof in de evangeliën bevestigd, de apostolische overlevering bewaard, en de Kerk springt op in vreugde.

7. Indien ge de genade niet bedroeft, zult ge verstaan wat het Woord meedeelt door wie en wanneer Het wil.

8. Want wij werden bewogen, alles wat door het Woord ons is opgedragen, aan u met veel zorg uit te leggen. We delen Het met u uit liefde voor wat aan ons is geopenbaard.

(De ware kennis)
1. Wanneer gij om deze dingen smeekt en met inspanning luistert, zult ge alles weten wat God schenkt aan hen die Hem waarlijk liefhebben, zij worden een paradijs; een boom rijk beladen met vruchten, welig groeiend, ontspruit in hen, en zij worden getooid met talrijke vruchten.

2. Want op die akker N.v.d.v.: De ziel of de Kerk?.. N.v.d.v.: De ziel of de Kerk? Een open vraag. zijn de bomen van de kennis en het leven geplant, en het is niet de boom van de kennis die doodt, maar de ongehoorzaamheid.

3. Er staat niet zonder reden geschreven dat God in het begin de boom van de kennis en de boom van het leven in het midden van het paradijs plantte (Gen. 2, 8-9) [b:Gen. 2, 8-9], en ons zo door de kennis wees naar het leven. Maar zij die in den beginne waren, maakten geen eerlijk gebruik ervan en bemerkten door de verdorvenheid van de slang dat zij naakt waren (Gen. 3, 7) [b:Gen. 3, 7].

4. Want er is geen leven zonder kennis en geen betrouwbare kennis zonder het ware leven: daarom zijn de beide bomen in elkaars nabijheid geplant.

5. Deze betekenis heeft de Apostel N.v.d.v.: De 'Apostel.. N.v.d.v.: De 'Apostel' is altijd Paulus. ingezien, toen hij de kennis afkeurde die zich inspant om het leven te bereiken, niet volgens de opdracht van de Waarheid, toen hij sprak: "Kennis alleen leidt tot eigenwaan, het is de liefde die opbouwt" (1 Kor. 8, 1) [b:1 Kor. 8, 1].

6. Want hij die denkt te weten zonder de ware kennis, die betuigd wordt door het leven zelf, is onwetend. Maar hij die met vrees leert kennen en het leven begeert, plant in hoop en verwacht vruchten.

7. Moge uw hart de kennis ontvangen en het waarachtige Woord dat ge in u opneemt, het leven worden.

8. Als deze boom vrucht draagt en ge naar de vrucht verlangt, zult ge altijd oogsten wat ge van God vraagt. De slang kan dit niet aantasten en het bedrog kan het niet bevlekken. En ook Eva wordt niet bekoord, maar gelooft als maagd.

9. En het heil openbaart zich, en aan de apostelen wordt het heil geschonken, het Pasen van de Heer nadert, de tijden worden voltooid, de kosmische orde herstelt zich, het Woord verheugt er Zich in de heiligen te onderrichten. Door het Woord wordt de Vader verheerlijkt. Aan Hem zij de eer tot in de eeuwen der eeuwen. Amen.