In de periode van 1979 tot en met 1984 hield Paus Johannes Paulus II tijdens de wekelijkse Algemene Audiënties catechese over wat is gaan heten de Theologie van het Lichaam. Op basis van de (nieuwe) vertaling van deze serie catecheses die de H. Paus Johannes Paulus II gehouden heeft is onderstaande inhoudsopgave ontstaan. Deze is conform de kritische uitgave van het oorspronkelijke manuscript en volgt niet de indeling, zoals de Paus deze gebruikt heeft tijdens de wekelijkse audiëntie op de woensdag.

Op deze site wordt de volgorde van de catecheses gevolgd. Dit betekent dat de hoofdstukindeling van het manuscript niet gevolgd kan worden, want het is niet in één document dat alle teksten ondergebracht worden. Zoveel mogelijk zullen de titels uit de inhoudsopgave meegenomen worden in de titels bij alinea's. Dit dossier geeft, door de betreffende links, de mogelijkheid vanuit de inhoudsopgave naar de betreffende passages te springen. Vanuit de catechese kan men echter alleen maar naar het geheel van deze inhoudsopgave springen.

De (delen van) catecheses, die de H.Paus Johannes Paulus II o.a. wegens tijdgebrek niet uitgesproken heeft, worden in deze serie toch als woensdag-audiënties opgenomen, zij het onder de datum van de laatste, wel gehouden catechese.

De inleiding bij deze (nieuwe) vertaling van alle catecheses geeft meer uitleg over het tot stand komen van de vertaling, alsmede achtergrond over de serie catecheses.

Het boek Theologie van het Lichaam kan besteld worden bij Betsaida.org

Paus Johannes Paulus II - De Theologie van het Lichaam (05.09.1979 - 28.11.1984)

1. 1e deel: de woorden van Christus
   1. Hoofdstuk 1: Christus verwijst naar ‘het begin’
      1. Wat wordt bedoeld met ‘begin’? ( TvL 1:1-5 [556])
         1. Genesis benaderend ( TvL 2:1 [582|1])
         2. Eerste scheppingsverhaal van de Mens ( TvL 2:2 tot 2:6 [582|2-6])
         3. Tweede scheppingsverhaal van de Mens ( TvL 3:1 tot 3:3 [583|1-3])
         4. Het perspectief van de ‘Verlossing van het lichaam’ (Romeinen 8:23) ( TvL 3:4 [583|4]; TvL 4:1 tot 4:5 [584])
      2. De betekenis van de oorspronkelijke eenzaamheid (TvL 5:1)
         1. De dubbele context ( TvL 5:1 tot 5:3 [585|1-3])
         2. De mens op zoek naar zijn essentie ( TvL 5:4 tot 5:6 [585|4-5])
         3. Eenzaamheid en subjectiviteit ( TvL 6:1 en 6:2 [587|1-2])
         4. Eenzaamheid en betekenis van het lichaam ( TvL 6:3 en 6:4 [587|3-4]; TvL 7:1 en 7:2 [588|1-2])
         5. Het alternatief tussen dood en onsterfelijkheid ( TvL 7:3 en 7:4 [588|3-4])
      3. De betekenis van de oorspronkelijke eenheid
         1. De eenheid van de twee (TvL 8:1 tot 8:3)
         2. Dimensies van homogeniteit (TvL 8:4; TvL 9:1)
         3. “Gemeenschap van personen” (TvL 9:2 en 9:3)
         4. “Vlees van mijn vlees’” (Genesis 2:23) (TvL 9:4 en 9:5; TvL 10:1)
         5. De eenheid wordt “één vlees” (TvL 10:2 tot 10:5)
      4. De betekenis van de oorspronkelijke naaktheid
         1. Inleidende bemerkingen naar aanleiding van Genesis 2:25 (TvL 11:1 en 11:2)
         2. De schaamte, een ‘grens’-ervaring (TvL 11:3 tot 11:6)
         3. Een poging tot reconstructie (TvL 12:1 en 12:2)
         4. Deelname aan de zichtbaarheid van de wereld (TvL 12:3)
         5. De innerlijke dimensie van het zien (TvL 12:4 en 12:5)
         6. Intimiteit: de verborgen betekenis van het zien (TvL 13:1)
      5. De mens in de dimensie van de gave
         1. De sponsale betekenis van het lichaam
            1. De schepping als gave (TvL 13:2 en 13:3)
            2. Gave en mens (TvL 13:4; TvL 14:1)
            3. De gave, mysterie van een zaligmakende oorsprong (TvL 14:2 tot 144)
            4. Ontdekking van de ‘sponsale’ betekenis van het lichaam (TvL 14:5 en 14:6)
            5. De ‘vrijheid van de gave’, fundament van de sponsale betekenis van het lichaam ( TvL 15:1 en 15:2 [625|1-2])
            6. Het ‘sponsale karakter’ van het lichaam en de openbaring van de persoon ( TvL 15:3 en 15:4 [625|3-4])
            7. De sponsale betekenis van het lichaam als vrucht van het geworteld zijn in de liefde ( TvL 15:5 [625|5]; TvL 16:1 en 16:2)
         2. Het mysterie van de oorspronkelijke onschuld
            1. Gave van het menselijk hart (TvL 16:3)
            2. Oorspronkelijke onschuld en bewustzijn van de sponsale betekenis van het lichaam (TvL 16:4 en 16:5)
            3. De onschuld, aan de basis van de uitwisseling van de gave (TvL 17:1 tot 17:3)
            4. Uitwisseling van de gave – Interpretatie van Genesis 2:25 (TvL 17:4 tot 17:6)
            5. Theologie van de oorspronkelijke onschuld (TvL 18:1 tot 18:3)
            6. De wortel van de ethos van het menselijk lichaam (TvL 18:4 en 18:5; TvL 19:1 en 19:2)
            7. Het fundament van het primordiale sacrament – Het lichaam als teken (TvL 19:3 tot 19:6)
      6. ‘Kennis’ en voortplanting (Genesis 4:1)
         1. Tussen armoede van de uitdrukking en diepte van de betekenis (TvL 20:1 tot 20:3)
         2. De ‘kennis’ als persoonlijk archetype (TvL 20:4 en 20:5; TvL 21:1)
         3. Vaderschap en moederschap als menselijke betekenis van de ‘kennis’ (TvL 21:2 tot 21:6)
         4. Kennis en bezit (TvL 21:7; Tvl 22:1 tot 22:4)
         5. De kennis sterker dan de dood (TvL 22:5 tot 22:7)
      7. Besluit: een integrale visie [6187] ( TvL 23:1 tot 23:6 [6187])
   2. Hoofdstuk 2: Christus doet een beroep op het menselijk hart
      1. In het licht van de Bergrede
         1. Matteüs 5:27,28 – “Alwie kijkt om te begeren” ( TvL 24:1 [6188|(1)])
         2. Matteüs 5:27,28 – Ethische betekenis ( TvL 24:2 tot 24:4 § 1 [6188|(2-4)])
         3. Matteüs 5:27,28 – Antropologische betekenis ( TvL 24:4 § 2 [6188|(4)]; TvL 25:1 en 25:2)
         4. Matteüs 5:27,28 duidt op een ruimere dimensie (TvL 25:3 tot 25:5)
      2. De mens van de begeerte (TvL 26:1 tot 26:3)
         1. De betekenis van de oorspronkelijke schaamte
            1. De twijfel over de gave (TvL 26:4 en 26:5)
            2. De mens, vervreemd van de oorspronkelijke liefde (TvL 27:1 en 27:2)
            3. De radicale verandering van de betekenis van de oorspronkelijke naaktheid (TvL 27:3 en 27:4)
            4. De ‘immanente’ schaamte (TvL 28:1 tot 28:3)
            5. De seksuele schaamte (TvL 28:4 tot 28:6)
         2. De onverzadigbaarheid van de eenwording
            1. De ontaarding van het geweten en de betekenis van de eenwording van het lichaam (TvL 29:1 tot 29:3)
            2. Een diepere dimensie van de schaamte (TvL 29:4 en 29:5; TvL 30:1 tot 30:4 [6303|1-4])
            3. De betekenis van de ‘onverzadigbare éénwording’ ( TvL 30:5 en 30:6 [6303|5-6])
            4. Vanwaar komt de onverzadigbaarheid van de éénwording? (TvL 31:1 tot 31:4)
         3. De ontaarding van de sponsale betekenis van het lichaam
            1. Betekenis: ‘Maat van het hart’ (TvL 31:5 en 31:6)
            2. Bedreiging tegen de uitdrukking van de geest in het lichaam (TvL 32:1 tot 32:3)
            3. Verlies van de vrijheid van de gave (TvL 32:4 tot 32:6; TvL (6304|(1-2)|33:1 en 33:2))
            4. De innerlijke dimensie van het toebehoren (TvL (6304|(3-5)|33:3 tot 33:5))
      3. 3. Gebod en ethos (TvL 34:1 tot 34:5)
         1. Er is gezegd: “U zult geen echtbreuk plegen” (Matteüs 5:27)
            1. De geschiedenis van een volk (TvL 35:1 tot 35:5)
            2. De wetgeving (TvL 36:1 tot 36:4)
            3. De profeten (TvL 36:5 tot 36:6; TvL 17:1 en 37:2)
            4. Het Verbond (TvL 37:3 tot 37:6)
         2. “Ieder die begerig naar een vrouw kijkt”
            1. Verplaatsing van het zwaartepunt (TvL 38:1 tot 38:3)
            2. De wijsheidstraditie (TvL 38:4 tot 38:6)
            3. De innerlijke ingesteldheid van de mens van de begeerte (Sir 23:16:24) (TvL 39:1 en 39:2)
            4. De oproep van Christus om op de drempel van de blik te stoppen (TvL 39:3 tot 39:5)
            5. De begeerte: beknotting van een eeuwige oproep (TvL 40:1 tot 40:5; TvL 41:1 [6293|1])
            6. De begeerte: ‘gemeenschap’ van personen versus ‘drift’ van de natuur ( TvL 41:2 tot 41:6 [6293|2-6])
         3. “Heeft in zijn hart al echtbreuk met haar gepleegd”
            1. De ‘sleutel’zin (TvL 42:1 tot 42:4)
            2. Een eerste lezing (TvL 42:5 tot 42:7; TvL 43:1)
            3. Een tweede lezing (TvL 43:2 tot 43:4)
            4. De zuiverheid van het hart als vervulling van het gebod (TvL 43:5 tot 43:7)
      4. Het ‘hart’: beschuldigd of geroepen? (TvL 44:1 tot 44:4)
         1. Veroordeling van het lichaam?
            1. Manicheïsme (TvL 44:5 en 44:6)
            2. Het adequate begrip ( TvL 45:1 tot 45:3 [6294|1-3])
            3. Antiwaarde of onvoldoende gewaardeerde waarde? ( TvL 45:4 en 45:5 [6294|4-5])
         2. Het ‘hart’ achterdochtig gemaakt?
            1. ‘De meesters van de achterdocht’ (TvL 46:1 tot 46:3)
            2. Essentiële divergentie (TvL 46:4 tot 46:6)
         3. Eros en ethos
            1. De eros als bron van de ‘erotiek’ (TvL 47:1 tot 47:3)
            2. De ethos als innerlijke kracht van de eros (TvL 47:4 tot 47:6)
            3. Het probleem van de erotische spontaneïteit ( TvL 48:1 tot 48:5 [6295])
      5. De ethos van de verlossing van het lichaam (TvL 49:1 tot 49:7)
      6. De zuiverheid als ‘leven naar de geest’
         1. ‘Zuiverheid’ en ‘hart’ (TvL 50:1 tot 50:4)
         2. ‘Lichaam’ en ‘geest’ volgens de Heilige Paulus (TvL 50:5; TvL 51:1 tot 51:4)
         3. ‘Werken van het vlees’ en ‘vrucht van de geest’ (TvL 51:5 en 51:6; Tvl 52:1 tot 52:3)
         4. Het ‘lichaam’ en de ‘vrijheid waarvoor Christus ons bevrijdt’ (TvL 52:4 en 52:5; TvL 53:1 tot 53:3)
         5. Zuiverheid: “zich hoeden voor de passies” of “het lichaam bewaren met heiligheid en respect”? (TvL 53:4 tot 53:6; TvL 54:1 tot 54:4)
         6. Analyse van de ‘Paulinische beschrijving van het lichaam’ (TvL 54:5 en 54:6; TvL 55:1 tot 55:7; TvL 56:1 § 1)
         7. De zuiverheid als deugd en als gave (TvL 56:1 § 2 tot 56:5; TvL 57:1 tot 57:3)
         8. Zuiverheid en wijsheid (TvL 57:4 tot 57:6)
      7. Het Evangelie van de zuiverheid van hart gisteren en vandaag
         1. Theologie van het lichaam (TvL 58:1 tot 58:7)
         2. Theologie en pedagogie (TvL 59:1 tot 59:7 [6305|1-7])
      8. Appendix De ethos van het lichaam in de kunst en de media
         1. (TvL 60:1 tot 60:5; TvL 61:1 tot 61:4; TvL 62:1 tot 62:5; TvL 63:1 tot 63:7)
   3. Hoofdstuk 3 Christus verwijst naar de verrijzenis
      1. De verrijzenis van het lichaam als werkelijkheid van de ‘toekomstige wereld’
         1. De synoptici: “Hij is geen God van doden, maar van levenden’
            1. Het derde deel van de triptiek (TvL 64:1 tot 64:4; TvL 65:1)
            2. Getuigenis van de macht van de levende God (TvL 65:2 tot 65:7)
            3. De nieuwe betekenis van het menselijk lichaam (TvL 66:1 tot 66:4)
            4. Vergeestelijking (TvL 66:5; TvL 67:1 en 67:2)
            5. Vergoddelijking (TvL 67:3 tot 67:5; TvL 68:1 tot 68:6; TvL 69:1 tot 69:8)
         2. Paulinische interpretatie van de verrijzenis in 1 Korintiërs 15,42-49
            1. De Eindoverwinning op de dood (TvL 70:1 tot 70:4)
            2. De eerste en de laatste Adam (TvL 70:5 tot 70:8; TvL 71:1 tot 71:6; TvL 72:1 tot 72:7)
      2. Onthouding omwille van het Rijk der Hemelen
         1. De woorden van Christus in Matteüs 19:11-12
            1. De woorden van Christus en de regel om ze te begrijpen (TvL 73:1 tot 73:5)
            2. Drie soorten ‘eunuchen’: waarvoor? (TvL 74:1 tot 74:5)
            3. De onthouding omwille van het Rijk der Hemelen en ‘de vruchtbaarheid van de Geest’ (TvL 74:6; TvL 75:1 tot 75:4)
            4. De uitdrukking ‘omwille van het Koninkrijk der Hemelen’ wijst op de motivatie (TvL 76:1 tot 76:6)
            5. Onthouding en huwelijk – Roeping van de ‘historische’ Mens (TvL 77:1 tot 77:4 [1854|(1-4)])
            6. Juist begrip van de ‘superioriteit’ van de onthouding omwille van het Rijk der Hemelen (TvL 77:5 en 77:6 [1854|(5-6)]; TvL 78:1 tot 78:5 [2581|1-5])
            7. Onthouding omwille van het Koninkrijk – Tussen onthechting en liefde (TvL 79:1 tot 79:9)
            8. De sponsale betekenis van het lichaam als fundament van de oproep van Christus tot onthouding (TvL 80:1 tot 80:7; TvL 81:1 en 81:2)
            9. Een onthechting die een bevestiging is (TvL 81:3 tot 81:7)
         2. Het inzicht van Paulus over het verband tussen maagdelijkheid en huwelijk
            1. De verklaring van Christus en de leer van de apostelen (TvL 82:1 tot 82:6)
            2. De argumentatie van Paulus (TvL 83:1 tot 83:10; TvL (6537|1-9|84:1 tot 84:7))
            3. ‘Zondige begeerte’ en ‘gave van God’ (TvL (6537|8-9|84:8 en 84:9); TvL 85:1 tot 85:10)
      3. De verlossing van het lichaam (TvL 86:1 tot 86:8)
2. 2e Deel: Het Sacrament
   1. Hoofdstuk 1 De dimensie van het verbond en de genade
      1. Efeziërs 5:21-33
         1. Inleiding en verbinding
            1. De tekst van Efeziërs 5:21-33 (TvL 87:1)
            2. Efeziërs 5:21-33 en de woorden van Christus (TvL 87:2)
            3. Efeziërs 5:21-33: twee betekenissen van het woord ‘lichaam’ (TvL 87:3)
            4. Spreekt Efeziërs 5:21-33 over de sacramentaliteit van het huwelijk? (TvL 87:4)
            5. Sacrament en lichaam (TvL 87:5)
            6. Oriëntatie van de volgende analyses (TvL 87:6)
         2. Gedetailleerde analyse
            1. Efeziërs 5:21-33 in de globale context van de brief aan de Efeziërs (TvL 88:1)
            2. Het mysterie van Christus en de roeping van de christen (TvL 88:2)
            3. De sfeer van het leven van de christelijke gemeenschap (TvL 88:3)
            4. Richtlijnen voor de gemeenschap van het gezin (TvL 88:4 en 88:5)
            5. De echtgenoten: “Wederzijds onderdanig uit ontzag voor Christus” (TvL 89:1 tot 89:4 [6306|1-4])
            6. Analogie en mysterie (in het fundament van de sacramentaliteit van het huwelijk) (TvL 89:5 tot 89:8 [6306|5-8]; TvL 90:1 tot 90:4)
            7. Een bijkomend aspect van de analogie: hoofd en lichaam (TvL 90:5 en 90:6; TvL 91:1 tot 91:4)
            8. Twee subjecten of één enkel? (TvL 91:5 tot 91:8; TvL 92:1)
            9. “…zoals ze hun eigen lichaam liefhebben” (Efeziërs 5:28) (TvL 92:4 tot 92:8)
            10. “Dit geheim is groot” (TvL 93:1 tot 93:7)
      2. Sacrament en geheim
         1. Het voor eeuwig verborgen geheim geopenbaard en werkzaam in Christus (TvL 94:1 tot 94:5)
         2. De analogie met de sponsale liefde (TvL 94:6 tot 94:8; TvL 95:1 tot 95:3)
         3. Jesaja en de brief aan de Efeziërs (TvL 95:4 tot 95:7)
         4. De werkelijkheid van de gave, de betekenis van de genade (TvL 95b:1 tot 95b:7)
         5. Het huwelijk als primordiaal sacrament (TvL 96:1 tot 96:7; TvL 97:1)
         6. ‘Het sacrament van de verlossing’ (TvL 97:2 tot 97:5)
         7. Het huwelijk als beeld en als sacrament van het Nieuwe Verbond (TvL 98:1 tot 98:5)
         8. De sacramenten van de Kerk (TvL 98:6 tot 98:8; TvL 99:1 tot 99:3)
      3. Sacrament en ‘Verlossing van het lichaam’
         1. Het Evangelie
            1. De woorden van Christus en het geheim van de verlossing (TvL 99:4 en 99:5)
            2. Het sacrament van de verlossing en de onontbindbaarheid van het huwelijk (TvL 99:6 en 99:7; TvL 100:1 tot 100:4)
            3. Het sacrament: gegeven als genade en toegekend als ethos (TvL 110:5 tot 100:7; TvL 101:1 tot 101:3
            4. Het sacrament: oproep tot het ‘leven volgens de Geest’ (TvL 101:4 tot 101:6
            5. Sacrament en eschatologische hoop van de ‘verlossing van het lichaam’ (TvL 101:7 tot 101:11)
         2. De brief aan de Efeziërs
            1. De sponsale en verlossende betekenis van de liefde (TvL 102:1 tot 102:4)
            2. De verlossing van het lichaam en het ‘sacrament van de Mens’ (TvL 102:5 tot 102:8)
   2. Hoofdstuk 2 De dimensie van het teken
      1. ‘Taal van het lichaam’ en de werkelijkheid van het teken
         1. De echtelijke belofte (TvL 103:1 tot 103:7)
         2. ‘Het profetisme van het lichaam’ (TvL 104:1 tot 104:9)
         3. ‘De taal van het lichaam’ in de waarheid herlezen ( TvL 105:1 tot 105:6 [8253])
         4. ‘De taal van het lichaam’ en de begeerte van het vlees (TvL 106:1 tot 106:5; TvL 107:1 en 107:2)
         5. ‘De taal van het lichaam’ en ‘de hermeneutiek van het sacrament’ (TvL 107:3 tot 107:6)
      2. Het Hooglied
         1. Genesis samenvattend: prachtig (TvL 108:1 tot 108:8; Tvl 109:1 en 109:2)
         2. ‘Mijn zuster, mijn bruid’ (TvL 109:3 tot 109:6. TvL 110:1 tot 110:4)
         3. ‘Een gesloten hof, een verzegelde bron’ (TvL 110:5 tot 110:9. TvL 111:1 tot 111:6)
         4. Eros of agapè? (TvL 112:1 tot 112:5; TvL 113:1 tot 113:6)
      3. Wanneer de ‘taal van het lichaam’ de taal van de liturgie wordt (overwegingen op het boek Tobit)
         1. Het huwelijk van Tobias en Sara (TvL 114:1 tot 114:7 [6320])
         2. De liefde als beproeving (TvL 115:1 tot 115:6)
         3. Het gebed van de nieuwe echtgenoten ( TvL 116:1 tot 116:5 [6321|(1-5)])
         4. Wanneer de taal van de liturgie ‘taal van het lichaam’ wordt (TvL 117:1 tot 117:6)
         5. Het sacramenteel teken: ‘Mysterie’ en ‘Ethos’ ( TvL 117b:1 tot 117b:6 [6322])
   3. Hoofdstuk 3 Hij heeft de wet gegeven van het leven als hun erfenis
      1. Het ethisch probleem
         1. De morele norm en de waarheid van de ‘taal van het lichaam’ ( TvL 118:1 tot 118:6 [6632]; TvL 119:1 en 119:2 [6813|1-2])
         2. De juistheid van de norm en haar ‘uitvoerbaarheid’ ( TvL 119:3 tot 119:5 [6813|3-5]; TvL 120:1 tot 120:6§2 [6994|1-6])
         3. Verantwoord ouderschap ( TvL 120:6§3 en 4 [6994|7]; TvL 121:1 tot 121:6 [6155]; TvL 122:1 tot 122:3 [6995|(1-3)])
         4. De waarheid van de ‘taal van het lichaam’ en het kwaad van de anticonceptie ( TvL 122:4 en 122:5 [6995|(4-5)]; TvL 123:1 tot 123:8 [6998])
         5. Ethische vruchtbaarheidsregeling (de primauteit van de deugd) ( TvL 124:1 tot 124:6 [6999])
         6. Ethische vruchtbaarheidsregeling: persoon, natuur en methode (TvL 125:1 tot 125:7)
      2. Schets van echtelijke spiritualiteit
         1. De krachten die voortvloeien uit de sacramentele ‘consecratie’ (TvL 126:1 tot 126:5; TvL 127:1 tot 127:3)
         2. Analyse van de deugd van onthouding (TvL 127:4 en 127:5; TvL 128:1 tot 128:6; TvL 129:1 [6307|1])
         3. Onthouding tussen ‘opwinding’ en ‘emotie’ (TvL 129:2 tot 129:6 [6307|2-6]; TvL 130:1 tot 130:5)
         4. De gave van de eerbied (TvL 131:1 tot 131:6; TvL 132:1 tot 132:6)
3. Besluit (TvL 133:1 tot 133:4)

• Appendix: 02-02-1968 - Karol Wojtila: Memorandum van Krakau [6986], De fundamenten van de kerkelijke leer aangaande de principes van het huwelijksleven.

Uitgaven:

• Johannes Paulus II: De theologie van het lichaam - De menselijke liefde in het goddelijke plan. Inleiding door Yves Semen. Voorwoord door: kardinaal Marc Ouellet, kardinaal Wim Eijk en aartsbisschop Jozef De Kesel. Betsaida, 2016. ISBN:9789491991271
• John Paul II, Translation: Michael Waldstein, Man and Woman He Created Them: A Theology Of The Body (Paperback) Publisher: Pauline Books & Media; 2006 edition (October 1, 2006) ISBN 978-0819874214
• Johannes Paul II., Norbert und Renate Martin (Hrsg.): Die menschliche Liebe im göttlichen Heilsplan. Eine Theologie des Leibes. Mittwochskatechesen von 1979 – 1984. 2. Auflage. Fe-Medienverlag, 2008, ISBN 978-3-939684-44-2.;
• "La théologie du corps" de Jean Paul II : édition de référence par Yves Semen cerf, 2014, ISBN 978-2204102131

• In liefde verenigd : menselijke relaties en de 'Theologie van het lichaam' van Paus Johannes Paulus II / Dankers, Simon - Oegstgeest : Colomba, 2009. - 119 p. - ISBN 978-90-73810-84-6
• "Inleiding op de "Theologie van het lichaam" / Van Aken, Stefan ; Van Aken-de Graaf, Lisette In : Communio (Nederlandse editie), jrg. 31(2006), p. 299-306
• Menselijke liefde in het plan van God : een kennismaking met de "Theologie van het lichaam" / Van Aken, Stefan ; Van Aken-de Graaf, Lisette - Vogelenzang : Tiltenberg, 2011. - 79 p. - (Tiltenberg Studies ; 6). - ISBN 978.1.4476.7443.6
• Lichaam en Geest van Christus: de theologie van de kerk en de Heilige Geest / Van de Beek, A. - Zoetermeer : Meinema, 2012. - 556 p. - ISBN 978.90.2114910.1