Apostolische brief 'Amoris Laetitia' wordt mijlpaal in pastorale bekering
Inhoudsopgave
- Apostolische brief 'Amoris Laetitia' wordt mijlpaal in pastorale bekering
(catholic voices nederland) - Amoris Laetitia [6271], met als ondertitel ‘Over liefde in het gezin’, kenmerkt de conclusie van het meest significante kerkelijke onderscheidingsproces sinds Vaticaan II. Het is bovendien de start van een gedurfde nieuwe pastorale strategie in antwoord op de teloorgang van de betekenis van het huwelijk in de cultuur en de wetgeving van een groot deel van de wereld.
De 200 pagina’s dikke exhortatie is het resultaat van een wereldomvattend consult onder gelovigen, twee bisschoppensynodes [d:294] en een reeks catecheses over een periode van ongeveer een jaar over het gezin [d:413], als ook van veranderingen in het canoniek recht met betrekking tot nietigverklaring van het huwelijk [6048]. Ten gevolge van dit intensieve proces zijn de verwachtingen bij Kerk en media hoog gespannen.
Die zullen niet worden ingelost. De Paus heeft eerder aangegeven dat het resultaat van het proces, inclusief de synodes, een bewijs is van het werk van de Heilige Geest. En, zoals hij gehoopt had, was de uitkomst ten diepste pastoraal en gaf een nieuwe richting aan voor het antwoord van de Kerk op de crisis in het gezin; deze exhortatie zal dat onderschrijven en omschrijven.
Amoris Laetitia [6271] verandert niets aan de leer van Jezus over het huwelijk, maar wil haar in deze moeilijke tijden ondersteunen. Het document verdedigt het huwelijk en het gezin niet (die waarheid staat buiten kijf), maar wil de Kerk in staat stellen mensen beter te helpen deze waarheid trouw te blijven wanneer de omstandigheden zich tegen hen keren. Het wil het gezin nieuw leven inblazen door de mensen bij te staan in hun strijd en armoede. Armoede kan ontstaan door een gebrek aan economische of sociale middelen, of door relativisme of een scheiding. Kort gezegd vertrekt Amoris Laetitia [6271] vanuit de sociale werkelijkheid, en leest de tekenen van deze tijd: een wereld van eenzaamheid en liefdeloosheid, van huwelijken en gezinnen onder grote spanning. De Paus waarschuwt als het ware voor de noodtoestand, een SOS voor de mensheid, en zal de Kerk dringend aansporen de missie op zich te nemen om het gezin her op te bouwen.
Amoris Laetitia [6271] wil gehoor geven aan de hulpkreten van degenen die het meest getroffen worden door scheidingen – in de eerst plaats de kinderen. Het document nodigt de wereld onomwonden uit de balans op te maken van de aangerichte schade.
De sleutel om het document goed te kunnen interpreteren, is de barmhartigheid, waar de Paus zoveel over spreekt. Een barmhartigheid die bekeert en bekering mogelijk maakt; een barmhartigheid die niet veroordeelt maar bereid is het duister en de chaos van de huidige samenleving in te gaan om een weg terug te banen. De woorden die de Paus hier vaak voor gebruikt zijn: ‘pastorale bekering’.
Kardinaal Schönborn, die mede de exhortatie presenteert, zei hierover onlangs: “De ervaring van de synode over het gezin is er een van de Kerk, van één, heilige, katholieke, apostolische Kerk, samengesteld uit zondaars, met behoefte aan haar genade. Het is de Kerk die niet bang is te eten en drinken met prostituees en tollenaars.” Een Kerk dus die begrijpt onder welke druk zij staan, de fouten die zij begaan, de omgeving waarin zij leven. De tijd is voorbij dat de Kerk een muur kan bouwen tegen samenwonen en scheiding; dat is intussen een realiteit in elke katholieke familie, in elke kerkbank. De Kerk kan niet doorgaan met het nietig verklaren van steeds meer huwelijken die in de eerste plaats nooit hadden moeten worden voltrokken.
De Kerk moet gaan onderwijzen wat het huwelijk inhoudt. Het gaat níet om de vraag of wat God heeft verbonden kan worden ontbonden door de mens. De vraag is wel of God werkelijk een huwelijk heeft gesloten tussen die stellen die het ontbrak aan kennis, bekwaamheid en wilskracht om de katholieke betekenis van het huwelijk te vervullen? Een groot deel van het document concentreert zich daarom op de voorbereiding van het huwelijk als roeping die met behulp van gebed, spirituele begeleiding en catechese herkend wordt. Het slotverslag van de synode roept op tot een verbreding van de thema’s in de huwelijksvoorbereidingscursussen, zodat zij een weg worden van vorming in geloof en liefde, geïntegreerd in de cursussen van christelijke inwijding. Paus Franciscus heeft vaker gesproken over de ontoereikendheid van enkele uurtjes gesprek – de gebruikelijke huwelijksvoorbereiding.
Allereerst zal er een belangrijke inzet van middelen nodig zijn, die ernstige vragen oproept over geschiktheid. Ten tweede, als deze voorbereiding een voorwaarde wordt voor de geldigheid van het huwelijk, kunnen priesters dan katholieken weigeren die zonder voorbereiding willen trouwen?
Franciscus wil waarschijnlijk nog verder gaan en de voorbereiding van paren tot een belangrijke opdracht maken van de hedendaagse katholieke Kerk in de samenleving. Dat zal een grote verandering in de parochiecultuur vereisen, een die veel meer gericht is op het creëren en ondersteunen van zinvolle verbanden tussen mensen. Parochies zullen worden aangesproken, bijvoorbeeld, om zorg te dragen voor de pastorale begeleiding van jonge koppels in de eerste jaren van hun huwelijk, hen uit te nodigen deel te nemen aan gebedsgroepen en parochiebijeenkomsten om de neiging tot isolement, die vaak volgt op de bruiloft, te overwinnen.
Het is duidelijk dat Franciscus de Kerk probeert te bewegen van klagen naar faciliteren. Huwelijksvoorbereiding kon wel eens hét deel van dit document zijn dat de meest verstrekkende veranderingen ontketent.
Bewust van het feit dat mislukte huwelijken schuld en schaamte veroorzaken, en mensen (en dus hun kinderen) ertoe beweegt de Kerk te mijden, heeft de Paus voortdurend moeite gedaan te benadrukken dat niemand zich ooit buitengesloten zou moeten voelen en dat de Kerk er niet is om iemand te veroordelen, maar om hem in contact te brengen met de genade van God.
Het beleid van mensen opnemen in het kerkelijk leven (in tegenstelling tot buitensluiten) erodeert of ondermijnt de leer van de Kerk over de onontbindbaarheid van het huwelijk niet, maar behandelt alle betrokkenen met warmte en respect.
Op dezelfde manier zweert zij de leer van onontbindbaarheid niet af wanneer de Kerk gescheiden en hertrouwde mensen tracht op te nemen en te integreren. Maar het maakt het makkelijker voor degenen die in hun hart weten dat ze gefaald hebben en zich voor God en de Kerk willen verantwoorden door hun geweten te onderzoeken en onder ogen te zien wat er moet worden vergeven en genezen, en de stappen die moeten worden genomen om volledig geïntegreerd te worden.
Het integreren van mensen die buitengesloten zijn, betekent bekering mogelijk maken. Het betekent echter niet dat de regels van het sacrament van de H. Communie veranderen. Gescheiden en hertrouwde stellen kunnen op een andere manier in de gemeenschap opgenomen worden, door middel van daden van barmhartigheid en door zich actief voor het leven van de Kerk in te zetten. “Alle deuren zijn open, behalve om ter communie te gaan,” zei de Paus tegen journalisten. De Paus heeft het proces van nietigverklaring eenvoudiger en gemakkelijker gemaakt.
Het document kan nog op twee anderen manieren gelezen worden, nl.: onderscheidingsvermogen en dialoog. Het eerste impliceert dat de waarheid niet alleen in de objectieve waarheid moet worden onderscheiden, maar ook in het leven van mensen. Het tweede vereist dat het gesprek moet worden aangegaan met de hedendaagse maatschappij.
Hoewel het implicaties zal hebben voor de wet is Amoris Laetitia [6271] geen juridisch document. Evenmin is het een doctrinair document. Het is een pastoraal document dat een pastorale bekering in de Kerk tracht te bewerkstelligen waardoor mensen in staat worden gesteld zich te bekeren tot een christelijk leven.
Het doel is niets minder dan het herstel van de ecologie van het gezin, gebaseerd op een verbond dat Gods onwankelbare trouw aan de mens weerspiegelt.
Om RK Documenten te kunnen verbeteren is uw reactie zeer waardevol. Heeft u aanmerkingen of suggesties voor verbeteringen of bent u een fout tegen gekomen? Laat het ons weten.
Naar de oude site