Joden en Katholieken tijdens en na het Tweede Vaticaans Concilie

{dossier in opbouw}

Vaticanum II en haar invloed

• Basisdocument voor het spreken van de Rooms Katholieke Kerk over de relatie met het Jodendom in de recente geschiedenis is het Decreet van het Tweede Vaticaans Concilie Nostra Aetate [610] (1965) en dan met name alinea 4 [610|4].
• Daar is in 1974 aan toegevoegd het document Richtlijnen en suggesties voor de toepassingen van de Concilieverklaring Nostra aetate nr. 4 [1102].
• Om het juiste spreken verder te ondersteunen verscheen in 1985 de Verklaring over de juiste presentatie van de joden en het jodendom in prediking en catechese binnen de Rooms-Katholieke Kerk [1103].
• REflecties over theologische kwesties kwam in december 2015 een document uit: "Want God kent geen berouw over zijn genadegaven noch over zijn roeping" (Rom. 11, 29) [5662]

Het spreken van de Pausen

• Emeritus Paus Benedictus XVI
  • 26-11-2018: Geen missie onder de Joden, maar dialoog [7125] weerlegging kritiek Michael Bölthe
  • 26-10-2017: Geen berouw over genade en roeping - Opmerkingen bij het traktaat "De Iudaeis" [7041] Basisartikel in ‘Communio’
• Paus Benedictus XVI
  • 17-01-2010: Tijdens bezoek aan de Grote Synagoge van Rome [3364]
• Paus Johannes Paulus II
  • 12-03-1979: Toespraak Tot de vertegenwoordigers van de joodse organisaties en gemeenschappen [4717]
  • 17-11-1980: Toespraak Tot vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap in West-Duitsland [4697], Mainz
  • 06-03-1982: Toespraak Toespraak tot afgevaardigden van bisschoppenconferenties voor katholiek-joodse betrekkingen [1116]
  • 20-04-1984: Brief aan Bisschoppen, priesters en het gehele gelovige volk in de stad Jeruzalem en vrede voor alle mensen in het Midden-Oosten Redemptionis Anno [1621]
  • 13-04-1986 bezocht Paus Johannes Paulus II als eerste Paus een synagoge, namelijk die in Rome: Ontmoeting met de Joodse gemeenschap tijdens het bezoek aan de Synagoge van Rome [1171]. Tijdens zijn vele reizen waren er regelmatig speciale ontmoetingen met de plaatselijke Joodse gemeenschappen.
  • 06-12-1990: Toespraak Tot de deelnemers aan de viering van de 25e verjaardag van de Verklaring "Nostra Aetate" [4393]
  • Tijdens de reis naar het Heilig Land (2000) [d:10].
  • 16-01-2004 - Tot de leden van het Opperrabbinaat van Israël [3973]
  • 23-05-2004 - Aan de Opperrabbijn van Rome, Dr. Riccardo di Segni [3938]
• Paus Benedictus XVI:
  • Tijdens zijn bezoek aan Keulen in verband met de Wereld Jongeren Dag 2005 heeft Paus Benedictus XVI een toespraak gehouden in de Synagoge van Keulen: Tijdens bezoek aan de Synagoge van Keulen [602]
  • 21-12-2006: Boodschap Bij gelegenheid van het Kerstfeest aan de Katholieken die leven in de gebieden van het Midden Oosten [1620]
  • Tijdens zijn reis naar de Verenigde Staten van Amerika (2008) publiceerde Paus Benedictus XVI een Boodschap Bij gelegenheid van het Joodse Paasfeest [2315] en bracht hij een Privé bezoek aan de Park East Synagogue [2316].
  • 04-02-2008: Nota over de nieuwe aanwijziging door de Heilige Vader Benedictus XVI voor de liturgische viering van Goede Vrijdag [5994], over het gebed Oremus et pro Iudaeis in de liturgie voor Goede Vrijdag in het Missale Romanum 1962.
  • Tijdens de reis naar het Heilig Land (2009) [d:260].
  • Tijdens het bezoek aan de Grote Synagoge van Rome [3364] in januari 2010.
  • Tijdens zijn staatsbezoek aan Duitsland in 2011 sprak hij Tot een vertegenwoordiging van de Joodse gemeenschap [4308]
• Paus Pius XII
  • Toespraak tot Joodse vluchtelingen: La Vostra Presenza [6571]

Congregatie voor de Goddelijke Eredienst en de Discipline van de Sacramenten [d:108]

• 29-06-2008: Vertaling van de Godsnaam in de liturgie [3733]

Dag van de dialoog Joden-Christenen

Op 17 januari, de dag voorafgaand de Gebedsweek voor de Eenheid van de Christenen [d:210], wordt de dag voor de dialoog tussen Joden en Christenen gehouden.

Tweede Wereldoorlog en de Jodenvervolging

In 1998 is een document gepubliceerd over de Shoah: Wij herinneren ons: een beschouwing over de Shoah (document) [263] alsmede de begeleidende brief [262].

De toespraken van Pausen tijdens bezoeken aan of herinnering aan o.a. het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau zijn in een apart dossier te vinden: Auschwitz - Birkenau [d:145]. Paus Johannes Paulus II hield een belangrijke preek in het kamp Bzrezinka op 7 juni 1979 tijdens zijn eerste bezoek aan Polen na verkiezing tot Paus. Ook Paus Benedictus XVI heeft het kamp bezocht en een toespraak [1039] gehouden. Voorts kwam hij o.a. aan het einde van een audiëntie [2830] op de Shoah terug.

Diverse aspecten rond de discriminatie, vervolging en uitroeiing van de Joden, vooral rond de Tweede Wereldoorlog komen aan bod in een apart dossier: Tweede Wereldoorlog, nazisme en Jodenvervolging [d:60]

Commissie voor de religieuze betrekkingen tot het Jodendom [d:92]

• 10-12-2015: "Want God kent geen berouw over zijn genadegaven noch over zijn roeping" (Rom. 11, 29) [5662], Reflecties over theologische kwesties met betrekking tot de Katholiek-Joodse relaties ter gelegenheid van de 50ste verjaardag van Nostra Aetate (nr. 4)