Tot de deelnemers aan het internationale congres van catechisten

Geliefde catechisten, goede avond!

In vind het fijn dat in het Jaar van het Geloof voor jullie deze bijeenkomst plaats heeft. Catechese is een steunpilaar voor de geloofsopvoeding. Er zijn goede catechisten nodig! Dank voor deze dienst aan de Kerk en in de Kerk. Hoewel het soms moeilijk is, je hard moet werken en je bezighoudt en je hoeft ook het gewenste resulaat te zien: opvoeden tot het geloof is mooi! Het is wellicht het mooiste erfgoed dat we kunnen nalaten: het geloof! Opvoeden in het geloof, want je groeit. Het helpen van kinderen, het kind, de jeugd, volwassenen, om de Heer meer en meer te kennen en te liefhebben is een van de moeiste educatieve avonturen, is de Kerk opbouwen. Catechisten “zijn”! Niet werken als catechisten. Dat helpt niet! (…). Je zou niet vruchtbaar zijn! “Catechist zijn”, dat is de roeping, niet als catechist werken. Let wel, ik heb niet gezegd “de rol van catechist spelen”, maar “het zijn” want heel je leven is erbij betrokken. U leidt naar de ontmoeting met Christus door de woorden en het leven, het getuigen. Herinner jullie wat Benedictus XVI ons gezegd heeft: “De Kerk groeit niet door bekeringsijver. Ze groeit door aantrekking”. Wat aantrekt is het getuigenis. Catechist zijn betekent getuigenis afleggen van het geloof, coherent zijn in je eigen leven. En dit is niet eenvoudig. Het is niet gemakkelijk! Wij helpen, wij leiden naar de ontmoeting met Christus door de woorden en het leven, het getuigen. Ik herinner me graag wat Franciscus van Assisi tot zijn medebroeders zei: “Verkondig het Evangelie en, zo nodig, doe het ook met woorden”. De woorden volgen... maar eerst is er het getuigenis: dat mensen in ons leven het Evangelie zien, het Evangelie kunnen lezen. Catechisten “zijn” vraagt liefde. Steeds sterkere liefde voor Christus, liefde voor zijn heilig volk. En deze liefde kan niet worden gekocht in de winkel, is zelfs niet te koop hier in Rome. Die liefde komt van Christus. Het is een geschenk van Christus. Als ze van Christus komt dan gaat ze van Christus uit en moeten wij opnieuw vanuit Christus vertrekken. Vanuit die liefde die Hij ons schenkt. Wat betekent dit voor een catechist, voor jullie, voor mij die ook catechist ben, opnieuw vertrekken vanuit Christus? Wat betekent dit?

Ik zal drie punten bespreken: een, twee, drie, zoals de oude jezuïeten deden… een, twee, drie!

Vóór alles, opnieuw vanuit Christus vertrekken betekent met Hem vertrouwd zijn. Vertrouwelijk met Jezus omgaan. Hij vraagt dit met nadruk van zijn leerlingen tijdens het laatste Avondmaal, wanneer Hij op het punt staat de hoogste gave van de liefde te beleven, het offer op het Kruis. Jezus gebruikt het beeld van de wijnstok en de ranken (...). Het eerste wat een leerling moet doen is dichtbij de Meester verblijven, naar Hem luisteren, van Hem leren. Dit geldt altijd. Het is een weg die heel het leven lang duurt. (...) Bij Hem verblijven is (...) een houding; en die duurt een leven lang. Het is in aanwezigheid van de Heer zijn, zich door Hem laten bekijken. Ik vraag het jullie: Hoe zijn jullie bij de Heer? Wanneer je naar de Heer gaat, kijk je naar het tabernakel, wat doe je dan? Zonder woorden... Wel ik spreek, ik denk, ik mediteer, ik ervaar… Zeer goed! Maar laat je je ook door de Heer bekijken? Je door de Heer laten bekijken. Hij kijkt naar ons, dat is een wijze van bidden. (...) je laat je bekijken ... dat is eenvoudig! Het is een beetje saai, ik val in slaap ... Slaap maar, slaap maar! Hij zal toch naar je kijken, Hij zal toch naar je kijken. Dit is veel belangrijker dan de titel van catechist dragen, het maakt deel uit van catechist zijn. (...) Ik begrijp dat het, voor jullie die gehuwd zijn en kinderen hebben, niet zo eenvoudig is een langere tijd van rust te vinden. Maar, God zij dank, is het niet noodzakelijk om het allemaal op dezelfde wijze te doen. In de Kerk is er verscheidenheid van roepingen en verscheidenheid van spiritualiteit. Het belangrijkste is de aangepaste manier te vinden om bij de Heer te zijn. Dit is mogelijk. In elke levenstaat is dat mogelijk. Elkeen kan zich op dit ogenblik de vraag stellen: hoe beleef ik dat bij de Heer “verblijven”? Het is een vraag die ik jullie toevertrouw: “Hoe beleef ik het bij Jezus verblijven, het in Jezus verwijlen?” (...)

Het tweede element is dit: vanuit Christus opnieuw vertrekken betekent Hem navolgen in het uit jezelf treden en naar de andere toe gaan. Dit is een mooie en enigszins paradoxale ervaring. Waarom? Omdat wie Jezus in het centrum van zijn leven plaatst, zich decentraliseert! Hoe meer je één wordt met Jezus en Hij het centrum van je leven wordt, des te meer doet Hij je uit jezelf treden, Hij decentraliseert je en maakt je open voor de anderen. Dit is het ware dynamisme van de liefde, dit is de beweging van God zelf! God is het centrum, maar is ook altijd zelfgave, relatie, leven dat zich meedeelt…Ook wij worden zo wanneer we één blijven met Jezus. Hij doet ons deel hebben aan dit dynamisme van de liefde. (...) het is de Heer zelf die ons aanspoort naar buiten te treden.

Het hart van de catechist maakt altijd deze beweging “samentrekking – ontspanning (systole – diastole)”: eenheid met Jezus – ontmoeting met de ander. (…) wanneer een van deze twee bewegingen ontbreekt klopt het niet meer, het kan niet meer leven. Je ontvangt de heilsboodschap als geschenk en op jouw beurt geef je het als geschenk. (...) Dat is de natuur van de heilsboodschap zelf: het is een geschenk dat zending voortbrengt. Het stuwt altijd over zichzelf heen. De heilige Paulus zei: “De liefde van Christus dringt ons”. Dit “dringt ons” kun je ook vertalen als “bezit ons”. Zo is het: de liefde trekt je aan en zendt je weg, neemt je in bezit en geeft je aan de ander. Deze spanning beweegt het hart van de christen, in het bijzonder het hart van de catechist. Laten we ons allen deze vraag stellen: klopt mijn hart van catechist op dit ritme: eenheid met Jezus en ontmoeting met de ander? (...)

Het derde element staat in dezelfde lijn: opnieuw vanuit Christus vertrekken betekent niet vrezen met Hem naar de buitenwijken te gaan. Dit doet me denken aan de geschiedenis van Jona, echt een interessante figuur, vooral in onze tijden van veranderingen en onzekerheden (…) Herleest het boek Jona! Het is kort maar een zeer leerrijke parabel vooral voor ons die van de Kerk zijn.Wat leert het ons? Het leert ons, bij het volgen van God, niet bevreesd te zijn buiten onze schema’s te treden,want God gaat steeds verder. En weten jullie dit: God kent geen vrees. Wisten jullie dit? God kent geen vrees. Hij gaat steeds verder dan onze schema’s. God is niet bevreesd voor de buitenwijken. Als jullie naar de buitenwijken gaan zul je Hem daar aantreffen. God is altijd trouw en creatief. Een niet creatieve catechist is ondenkbaar. De creativiteit is als de wervelkolom van de catechist. God is creatief, niet gesloten, daarom is Hij ook nooit onbuigzaam. God is niet onbuigzaam. Hij aanvaardt ons, Hij komt ons tegemoet, Hij verstaat ons. Om gelovig en creatief te zijn moet je kunnen veranderen. Kunnen veranderen. En waarom moet ik veranderen? Om mij aan te passen aan de omstandigheden waarin ik het Evangelie moet verkondigen. Om bij God te blijven moet je naar buiten treden, niet bevreesd zijn om naar buiten te treden. Als een catechist zich laat overweldigen door vrees, wordt hij een lafaard; als een catechist onberoerd blijft, wordt hij een museumbeeld: daarvan hebben we er vele! Daarvan hebben we er vele! Alsjeblieft, geen museumbeeld! (…) Wat ik nu ga zeggen heb ik al herhaaldelijk gezegd. Het komt me uit het hart. Wanneer wij christenen in onze groep, in onze beweging, in onze parochie , in ons milieu opgesloten blijven, gebeurt met ons wat gebeurt met al wat gesloten is. In een gesloten kamer komt een geur van mufheid. Wie in zo’n muffe kamer verblijft wordt ziek. Wanneer een christen opgesloten blijft in zijn groep, in zijn parochie, in zijn beweging, wordt hij ziek. Als een christen de straat opgaat, in de buitenwijken, kan hem overkomen wat elkeen die op straat loopt kan overkomen: een ongeluk. (…) Ik zeg jullie: ik verkies duizendmaal een beschadigde Kerk boven een zieke Kerk! Ik verkies een Kerk, een catechist die de moed heeft, door de straat op te gaan, het gevaar van een ongeluk te lopen boven een catechist die studeert, alles weet , maar altijd gesloten blijft. Die is ziek. En soms is hij in zijn hoofd ziek... Maar opgepast! Jezus zegt niet: ga maar, zie maar dat je het redt. Dat zegt Hij niet! Jezus zegt: gaat, Ik ben met jullie! Dat is onze schoonheid en onze kracht: als wij op weg gaan, als we naar buiten komen om zijn Evangelie met liefde, met echte apostolische geest, met vrijmoedigheid uit te dragen, gaat Hij met ons, Hij gaat ons vooraf (...). Hij is er eerst! Dit is voor ons fundamenteel: God gaat ons vooraf! Wanneer wij denken ver weg te gaan, in een extreme buitenwijk, en misschien zelfs een beetje bang zijn, dan is Hij in werkelijkheid al daar. Jezus verwacht ons in het hart van die broer, in zijn gewond lichaam, in zijn onderdrukt leven, in zijn ziel zonder geloof. Weten jullie dat ik een van de buitenwijken die mij pijn doet, heb gezien in het bisdom waar ik eerst was? Het is die van de kinderen die geen kruisteken kunnen maken. In Buenos Aires zijn er talloze kinderen die geen kruisteken kunnen maken. Dat is een buitenwijk! Daar moeten we gaan! En Jezus is daar, Hij verwacht je om die kinderen te helpen het kruisteken te maken. Hij gaat ons altijd vooraf.

Geliefde catechisten, de drie punten zijn behandeld. Altijd opnieuw vanuit Christus vertrekken! Ik dank jullie voor wat jullie doen. Bovenal dank ik jullie omdat jullie in de Kerk zijn, in het Volk van God onderweg, omdat jullie met het Volk van God op weg gaan. Laat ons bij Christus blijven – in Christus blijven – laat ons er naar streven steeds meer één te zijn met Hem, laten we Hem volgen, Hem navolgen in zijn beweging van liefde, in zijn op weg gaan naar de mens en laat ons naar buiten komen, de deuren openen, laat ons de durf hebben nieuwe wegen te ontwerpen voor de verkondiging van het Evangelie . De Heer zegene jullie en Onze Lieve Vrouw gaat met jullie. Dankjewel.