Eucharistie: levend Brood voor de vrede in de wereld

Dierbare medebroeders bisschoppen,
dierbare priesters en diakens,
dierbare broeders en zusters,
"Vrede zij u!" In de naam van de Heer, die op de avond van Pasen plotseling binnentrad in de avondmaalszaal van Jeruzalem, herhalen wij: "Vrede zij u!" (Joh. 20, 21) [b:Joh. 20, 21]. Het mysterie van zijn dood en verrijzenis moge u vertroosten, door aan heel uw leven zin te geven, en moge het u bewaren in de vreugde van de hoop! Christus leeft in zijn Kerk, Hij blijft met ons, alle dagen, tot aan het einde van de wereld, zoals Hij beloofd heeft. (Mt. 28, 20) [[b:Mt. 28, 20]] In het allerheiligst Sacrament van de Eucharistie geeft Hij zichzelf aan ons, en biedt Hij ons de vreugde lief te hebben zoals Hij, in het gebod zijn overwinningsrijke liefde te delen met onze broeders en zusters die over heel de wereld verspreid zijn. Dat is de vreugdeboodschap die wij u verkondigen, broeders en zusters, aan het slot van de bisschoppensynode over de Eucharistie.

Gezegend zij God, de Vader van onze Heer Jezus Christus, die ons opnieuw in de avondmaalszaal bijeengebracht heeft met Maria, eer Jezus Christus, Hheeft met Maria, de Moeder van Godmet Moeder van God en ook onze Moeder, om de onovertroffen gave te gedenken van de allerheiligste Eucharistie.

Te Rome bijeengeroepen door zijne Heiligheid Johannes Paulus II, eerbiedwaardiger gedachtenis, en bevestigd door de heilige Vader Benedictus XVI, zijn wij uit de vijf werelddelen samengekomen om gezamenlijk te bidden en na te denken over de Eucharistie als bron en hoogtepunt van het leven en de zending van de Kerk. Doel van de Synode was het om de heilige Vader voorstellen te doen die zouden kunnen dienen om de eucharistische pastoraal van de Kerk te vernieuwen. Wij hebben mogen ervaren wat de Eucharistie al vanaf haar oorsprong betekent: één geloof en één Kerk, gevoed door één en hetzelfde Levensbrood, en in zichtbare communio met de opvolger van Petrus.

De broederlijke uitwisseling tussen de bisschoppen, de toehoorders en toehoorsters, evenals met de oecumenische vertegenwoordigers, heeft onze overtuiging vernieuwd dat de heilige Eucharistie zowel het leven van de particuliere kerken van het Oosten en het Westen, alsook de veelvoudige menselijke activiteiten in de meest uiteenlopende situaties waarin wij leven, bezielt en omvormt. Wij ondervinden een diepe vreugde bij het zien van de eenheid van ons eucharistisch geloof temidden van een grote verscheidenheid van riten, culturen en pastorale situaties. Doordat er zoveel broeders bisschoppen aanwezig waren, was het ons mogelijk op een nog directere manier de rijkdom te ervaren van onze verschillende liturgische tradities die de diepte van een en hetzelfde eucharistische mysterie doet stralen.

Wij nodigen u uit - broeders en zusters, christenen van elke confessie - om nog intenser te bidden dat de dag mag komen van de verzoening en van de volle zichtbare eenheid van de Kerk in de viering van de heilige Eucharistie, overeenkomstig het gebed van de Heer op de avond voor zijn dood: "Opdat zij allen één mogen zijn. Zoals Gij, Vader, in Mij zijt en Ik in U; dat zo ook zij in Ons één mogen zijn, opdat de wereld gelooft dat Gij Mij gezonden hebt" (Joh. 17, 21) [b:Joh. 17, 21].

Diep dankbaar zijn wij de Heer voor het pontificaat van de heilige Vader Johannes Paulus II, en voor zijn laatste encycliek Ecclesia de Eucharistia [87], gevolgd door de apostolische Brief Mane nobiscum, Domine [351], waarmee hij het Jaar van de Eucharistie opende, en wij bidden de Heer dat Hij de vruchten van zijn getuigenis en zijn onderricht wil vermenigvuldigen. Onze dankbaarheid geldt ook het hele volk van God waarvan wij de nabijheid en de solidariteit hebben gevoeld tijdens deze drie weken van gebed en bezinning. De particuliere Kerken in China en hun bisschoppen, die niet konden deelnemen aan ons werk, hadden een bijzondere plaats in onze gedachten en gebeden. Aan u allen, bisschoppen, priesters en diakens, missionarissen in heel de wereld, mannen en vrouwen die God zijn toegewijd, gelovige leken en ook u, mannen en vrouwen van goede wil, zij vrede en vreugde in de Heilige Geest in de naam van Christus die verrezen is! [[351]]

De synodevergadering is een periode geworden van intense uitwisseling en van getuigenissen over het leven van de Kerk in de verschillende werelddelen. Wij zijn ons bewust geworden van dramatische situaties en van lijden, veroorzaakt door de oorlogen, de hongersnood, de verschillende vormen van terrorisme en van onrechtvaardigheid, die het dagelijkse leven treffen van honderden miljoenen mensen. De diverse haarden van geweld in het Midden Oosten en in Afrika hebben ons in het bijzonder geraakt, maar ons ook gevoeliger gemaakt voor het feit dat dit werelddeel zo in de vergetelheid is geraakt in de publieke opinie van de wereld. De natuurrampen die zich in een steeds hogere frequentie lijken te verveelvoudigen, verplichten om met meer respect naar de natuur te kijken en de banden van solidariteit aan te halen met de getroffen bevolkingen.

Wij hebben de ogen niet gesloten voor de gevolgen van de secularisatie in met name het Westen, waar het heeft geleid tot godsdienstige onverschilligheid en tot de diverse vormen van relativisme. Wij hebben bij de situaties stilgestaan van onrechtvaardigheid en extreme armoede en deze aangeklaagd: zij woekeren alom maar toch vooral in Latijns Amerika, in Afrika en in Azië. Al dit lijden roept tot God en doet een appèl op het geweten van de mensheid. Deze roep stelt ook vragen aan ons. Wat staat er te gebeuren met het "geglobaliseerde dorp" van onze wereld, dat riskeert zichzelf te vernietigen vanwege het bedreigde milieu? Wat te doen opdat in deze tijd van globalisering de solidariteit het kan winnen van het lijden en de ellende? Onze gedachten gaan uit naar degenen die de Naties besturen: dat zij zorgvuldig toezien op het welzijn van allen, en de menselijke waardigheid bevorderen van elke menselijke persoon, vanaf de ontvangenis tot aan zijn natuurlijk einde. Wij vragen hun wetgeving te bevorderen die het natuurlijk recht van huwelijk en gezin respecteert. Van onze kant zullen wij actief onze bijdrage blijven leveren aan de gezamenlijke inspanning om duurzame voorwaarden te scheppen voor een waarachtige vooruitgang van heel de mensenfamilie, opdat niemand er het dagelijks brood hoeft te ontberen.

Wij hebben deze vormen van lijden en deze problematieken ingebracht in de viering en de aanbidding van de Eucharistie. Bij onze besprekingen hebben wij aandachtig geluisterd naar elkaar en heeft ons het getuigenis van de martelaren ontroerd en geschokt, martelaren die er, zoals in heel de geschiedenis van de Kerk, ook in onze dagen in verschillende gebieden van de wereld nog zijn. De synodevaders zijn zich opnieuw bewust geworden dat de martelaren altijd weer - en dankzij de Eucharistie - de kracht gevonden hebben om haat te overwinnen door liefde en geweld door vergeving.

Op de avond voor zijn lijden "nam Jezus brood, sprak de zegen uit, brak het en gaf het aan zijn leerlingen terwijl Hij zei: 'Neemt en eet, dit is mijn Lichaam'. Daarna nam Hij de beker en, na het spreken van het dankgebed, reikte Hij hun die toe die met de woorden: 'Drinkt allen hieruit, want dit is mijn Bloed van het Verbond, dat voor velen vergoten wordt tot vergeving van zonden'" (Mt. 26, 26-28) [b:Mt. 26, 26-28]; "Doet dit tot een gedachtenis aan Mij" (Lc. 22,19; 1 Kor. 11, 24-25) [b:Lc. 22,19; 1 Kor. 11, 24-25]. Vanaf haar oorsprong houdt de Kerk gedachtenis van de dood en de verrijzenis van Jezus met zijn eigen woorden en gebaren zoals bij het Laatste Avondmaal, en vraagt aan de heilige Geest het brood en de wijn om te vormen in het Lichaam en Bloed van Christus. Wij geloven vast en leren binnen de constante overlevering van de Kerk dat de woorden van Jezus, tijdens de heilige Mis uitgesproken door de priester, door de kracht van de heilige Geest bewerken wat zij betekenen. Deze woorden realiseren de werkelijke tegenwoordigheid van de Verrezen Christus. Catechismus van de Katholieke Kerk [[1|1366]] De Kerk leeft van deze hoogste gave die haar verzamelt, zuivert en omvormt in het ene Lichaam van Christus, dat bezielt wordt door één enige Geest. (Ef. 5, 29) [[b:Ef. 5, 29]]

De Eucharistie is de gave van de liefde, van de liefde van de Vader die zijn enige Zoon heeft gezonden opdat de wereld zou worden gered (Joh. 3, 17) [[b:Joh. 3, 17]]; van de liefde van Christus, die ons tot het uiterste toe heeft liefgehad (Joh. 13, 1) [[b:Joh. 13, 1]]; van de liefde van God die in onze harten is uitgestort door de heilige Geest (Rom. 5, 5) [[b:Rom. 5, 5]], die in ons roept: "Abba, Vader" (Gal. 4, 6) [b:Gal. 4, 6]. Wanneer wij het heilig Offer vieren, kondigen wij dan ook met vreugde het heil van de wereld aan en verkondigen wij de overwinningsrijke dood des Heren totdat hij wederkomt. Door deel te hebben aan zijn Lichaam, tenslotte, ontvangen wij het "onderpand" van onze eigen verrijzenis.

Veertig jaar na het Tweede Vaticaans Concilie werden wij uitgedaagd tot een pastoraal gewetensonderzoek, om na te gaan in welke mate het geloof op coherente wijze tot uitdrukking komt en gevierd wordt in onze liturgische samenkomsten. De Synode bevestigt opnieuw dat het Tweede Vaticaans Concilie de noodzakelijke fundamenten gelegd heeft voor een authentieke liturgische vernieuwing. Daarom is het noodzakelijk de positieve vruchten ervan verder te ontwikkelen en de misbruiken te herstellen die in de praktijk ingeslopen zijn. Het is onze overtuiging dat het respect voor het sacrale karakter van de liturgie een authentieke trouw met zich brengt aan de liturgische richtlijnen van het bevoegde gezag. Laat niemand zich heer en meester achten over de liturgie van de Kerk. Het levende geloof heeft oog voor de tegenwoordigheid van de Heer, en vormt zo de grondvoorwaarde voor de schoonheid van de vieringen, evenals voor de voltooiing ervan in het "amen", dat wordt uitgesproken tot eer van God.

De werkzaamheden van de Synode hebben zich voltrokken in een atmosfeer van vreugde en broederschap die werd gevoed door een open bespreking van de problemen en een spontane uitwisseling van de vruchten van het heilig jaar. Het luisterend oor en de eigen bijdragen van de heilige Vader Benedictus XVI zijn voor ons allen een voorbeeld en een kostbare hulp geweest. Er werden veel getuigenissen gegeven over positieve zaken die troostrijk zijn; bijvoorbeeld: het vernieuwde besef van het belang van de zondagse heilige Mis; de toename in verschillende delen van de wereld van de roepingen tot het priesterschap en het religieuze leven; de krachtige ervaring van de wereldjongerendagen die hun hoogtepunt vonden in Duitsland, in Keulen; de ontwikkeling van talrijke initiatieven in heel de wereld voor de aanbidding van het allerheiligst Sacrament; de vernieuwing van de catechese over het Doopsel en over de Eucharistie in het licht van de Catechismus van de Katholieke Kerk [1]; de groei van bewegingen en gemeenschappen die missionarissen vormen voor de nieuwe evangelisatie; de toename van het aantal misdienaargroepen, voorbode van nieuwe roepingen; en zoveel andere ervaringen die ons tot een oprechte dankzegging brengen.

Tenslotte brachten de synodevaders de wens tot uitdrukking dat het Jaar van de Eucharistie het begin zou mogen zijn van en oriëntatiekader zou mogen vormen voor een nieuwe evangelisatie van de mensheid vanuit de Eucharistie.

Het is ons verlangen dat de "eucharistische verwondering" Ecclesia de Eucharistia [[87|6]] de gelovigen mag stimuleren tot een steeds sterker geloofsleven. Het is met dat doel dat zowel de orthodoxe als de katholieke tradities de goddelijke Liturgie vieren, het Jezusgebed beoefenen en het eucharistisch vasten houden, terwijl de Latijnse traditie een "eucharistische spiritualiteit" voorstelt die haar hoogtepunt vindt in de eucharistische viering en in de aanbidding van het allerheiligst Sacrament buiten de Mis, het eucharistisch lof, de processies met het allerheiligst Sacrament en de gezonde uitingen van de volksvroomheid. Een dergelijke spiritualiteit zal zeker vruchtbaar zijn voor het ondersteunen van het dagelijks leven en het sterken van ons getuigenis.

Wij danken de Heer ervoor dat in veel landen waar geen priesters waren of waar zij tot clandestiniteit gedwongen waren, de Kerk vandaag de dag in vrijheid de Heilige Geheimen kan vieren. De vrijheid van de evangelisatie en de getuigenissen van hervonden vurigheid maken beetje bij beetje het geloof weer wakker in gebieden die ten diepste ontkerstend zijn. Van harte groeten en bemoedigen wij hen die nog vervolging ondergaan. Bovendien vragen wij dat daar waar de christenen in de minderheid zijn, zij in volle vrijheid de dag des Heren kunnen vieren.

Het leven van onze Kerken wordt ook getekend door enige schaduwzijden en problemen die wij niet uit de weg zijn gegaan. Wij denken op de eerste plaats aan het verlies van zondebesef en aan de aanhoudende crisis met betrekking tot de praktijk van het Sacrament van de Boete. Het is belangrijk er de diepe zin van te herontdekken: het is een bekering en tevens een kostbaar geneesmiddel dat de verrezen Christus gegeven heeft voor de vergeving van de zonden (Joh. 20, 23) [[b:Joh. 20, 23]] en voor de groei in de liefde tot Hem en de broeders en zusters.

Met belangstelling merken wij overigens dat steeds meer jongeren die op passende manier catechetisch onderricht zijn, de persoonlijke belijdenis van hun zonden beoefenen en gevoelig blijken te zijn voor de verzoening die vereist is om waardig de heilige Communie te ontvangen.

Grote zorgen maken wij ons over het tekort aan priesters voor de viering van de zondagse Eucharistie. Dit is voor ons allereerst een uitnodiging om te bidden en actief de pastoraal voor priesterroepingen te bevorderen. Diverse priesters zien zich genoodzaakt meer vieringen te houden en zich daarbij van de ene plaats naar de andere te begeven om zo ten koste van grote inspanningen zo goed mogelijk te beantwoorden aan de noden van de gelovigen. Zij verdienen onze achting en onze solidariteit. Een gedachte van erkentelijkheid geldt ook de talrijke missionarissen die vanuit hun enthousiasme voor de verkondiging van het Evangelie tot op de dag van vandaag ingaan op het gebod van de Heer om uit te gaan over de hele wereld en te dopen in zijn Naam. (Mt. 28, 19) [[b:Mt. 28, 19]]

Maar wij zijn daar van de andere kant bezorgd om, omdat de afwezigheid van de priester een belemmering is voor de viering van de heilige Mis op zondag. In de verschillende werelddelen die leiden onder het tekort aan priesters bestaan al alternatieve vormen van viering. De praktijk van de "geestelijke communie" - zo dierbaar aan de katholieke traditie - zou echter veel meer bevorderd en uitgelegd kunnen en mogen worden, om op die manier zowel de gelovigen te helpen om beter het sacrament van de communie te ontvangen alsook om hen tot echte troost te zijn die de communie met het Lichaam en Bloed van de Heer om diverse redenen niet kunnen ontvangen. Wij geloven dat deze praktijk in het bijzonder de eenzame mensen zou kunnen helpen, zoals de gehandicapten, de bejaarden, de gevangenen en de vluchtelingen.

Wij zijn bekend met het verdriet van hen die niet tot de sacramentele communie kunnen naderen vanwege een bijzondere gezinssituatie die niet in overeenstemming is met het gebod van de Heer. (Mt. 19, 3-9) [[b:Mt. 19, 3-9]] Sommige gescheiden en hertrouwde mensen aanvaarden met pijn dat zij de sacramentele communie niet kunnen ontvangen en brengen God dit offer. Anderen begrijpen deze beperking niet en leven met een innerlijke frustratie. Ook al kunnen wij hun keuze niet delen Catechismus van de Katholieke Kerk [[1|2384]] willen wij nog eens uitdrukkelijk stellen dat zij niet van het leven van de Kerk buitengesloten zijn. Wij vragen hen deel te nemen aan de zondagse heilige Mis en zich helemaal toe te leggen op het luisteren naar het Woord van God zodat het hun leven van geloof, van naastenliefde en van bekering kan voeden. Wij zouden hen willen zeggen dat wij hun nabij zijn in het gebed en met pastorale zorg; laten wij samen de Heer vragen dat wij getrouw zijn wil gehoorzamen.

Ook hebben wij geconstateerd dat er in sommige gebieden sprake is van een geringe zin voor het heilige, wat niet alleen de actieve en edelmoedige deelname van de gelovigen aan de heilige Mis aantast, maar ook de wijze waarop zij gevierd wordt en de kwaliteit van het publieke levensgetuigenis dat de christenen geroepen zijn te geven. Laten we door de heilige Eucharistie proberen het vreugdevolle gevoel te verlevendigen voor het toebehoren tot de katholieke gemeenschap, want in sommige landen neemt het aantal kerkverlatingen sterk toe. Het feit van de ontkerstening vraagt om een betere vorming van het christelijk leven in de gezinnen, zodat de deelname aan de sacramenten zich vernieuwt en echt de inhoud van het geloof tot uitdrukking brengt. Daarom nodigen wij ouders, herders en catecheten uit in beweging te komen en aan het begin van dit nieuwe millennium een grote werkplaats van evangelisatie en geloofsopvoeding te openen

Voor het aanschijn van de Heer van de geschiedenis en van de toekomst van de wereld voelen wij het appèl van de armen, zowel die van altijd als ook de nieuwe armen, de steeds talrijker slachtoffers van de onrechtvaardigheid en al de vergetenen van deze aarde; zij herinneren ons aan de doodstrijd van Christus die duurt tot het einde van de wereld. Al dit lijden kan niet vreemd blijven aan de viering van het eucharistisch mysterie dat ons allen aanzet tot actieve en bewuste inzet voor de rechtvaardigheid en de omvorming van de wereld, gesterkt door de sociale leer van de Kerk waarin de menselijke persoon en zijn waardigheid centraal staan.

"Laten we ons geen illusies maken: aan de onderlinge liefde en in het bijzonder aan de zorg voor de noodlijdende zullen wij als echte leerlingen van Christus worden herkend. (Joh. 13, 35; Mt. 25, 1-46) [[b:Joh. 13, 35; Mt. 25, 1-46]] Aan de hand van dit criterium ook zal de echtheid van onze eucharistievieringen worden getoetst." Mane nobiscum, Domine [[351|28]]

"Jezus die de zijnen in de wereld bemind had, gaf hun een bewijs van zijn liefde tot het uiterste toe". De heilige Johannes maakt de betekenis van de instelling van de heilige Eucharistie duidelijk met het verhaal van de voetwassing. (Joh. 13, 1-20) [[b:Joh. 13, 1-20]] Jezus bukt zich om de voeten van zijn leerlingen te wassen als teken van zijn liefde die tot het uiterste gaat. Met dit profetisch gebaar anticipeert Hij op de ontlediging van zichzelf tot aan de dood aan een kruis, waardoor Hij de zonde van de wereld wegneemt en onze zielen reinigt van elke schuld. De heilige Eucharistie is de gave van de liefde, een ontmoeting met God die ons liefheeft en een opborrelende bron van eeuwig leven. Als bisschoppen, priesters en diakens zijn wij de eerste getuigen en dienaren van deze liefde.

Dierbare priesters,
wij hebben in deze dagen veel aan u gedacht en kennen uw edelmoedigheid en toewijding. Draagt in communio met ons de last van de dagelijkse pastorale zorg bij het volk van God. Verkondigt het woord van de Heer met kracht, en tracht de gelovigen goed in te leiden in het mysterie van de Eucharistie. Wat een genade is uw dienstwerk! Met U en voor u bidden wij dat wij samen trouw mogen zijn aan de liefde van Christus. Wij vragen u samen met ons en naar het voorbeeld van de heilige Vader Benedictus XVI, de "nederige werkers in de wijngaard van de Heer" te willen zijn in een coherent priesterlijk leven. De vrede van Christus, die u schenkt aan de rouwmoedige zondaars en aan de eucharistische samenkomsten, mogen over u stralen en over de gemeenschappen die van uw getuigenis leven.

Dankbaar gedenken wij de inzet van de permanente diakens, van de catecheten, van de pastorale werkers en van de talrijke lekengelovigen ten behoeve van de gemeenschap. Moge uw dienst altijd vruchtbaar en edelmoedig zijn, ondersteund door een volledige communio in bedoelingen en handelingen met de herders van de gemeenschap.

Dierbare broeders en zusters,
in wat voor levensstaat wij ook worden geroepen om de roeping van ons Doopsel te beleven, laten wij ons met de gezindheid van Christus Jezus bekleden (Fil. 2, 2) [[b:Fil. 2, 2]] en naar zijn voorbeeld met elkaar wedijveren in nederigheid. Onze onderlinge liefde is niet alleen een navolging van de Heer, maar een levend bewijs van zijn werkzame aanwezigheid in ons midden. Wij groeten en danken alle aan God gewijde personen: dat uitverkoren deel van de wijngaard van de Heer dat geheel om niet getuigt van de blijde boodschap van de Bruidegom die komt. (Openb. 22, 17-20) [[b:Openb. 22, 17-20]] Uw eucharistisch getuigenis in de navolging van Christus is een liefdesroep in de nacht van de wereld, een echo van het Stabat Mater en van het Magnificat. De eucharistische Vrouw bij uitstek, gekroond met sterren en immens vruchtbaar, de ten hemel opgenomen Maagd en Onbevlekte Ontvangenis moge U bewaren in de vrede en vreugde van Pasen voor de hoop van de wereld, in de dienst die u bewijst aan God en aan de armen.

Dierbare jongeren,
de heilige Vader Benedictus XVI heeft bij herhaling gezegd dat als jullie je geven aan Christus, jullie niets verliezen. Wij hernemen hier graag zijn sterke maar serene woorden, uitgesproken tijdens de heilige Mis bij het begin van zijn dienst, woorden die jullie op het ware geluk richten, in het grootste respect voor jullie vrijheid: "Heb geen angst voor Christus! Hij neemt niets van je af, en geeft alles. Wie zich aan Hem geeft, ontvangt het honderdvoud. Ja, opent de deuren en zet ze wijd open voor Christus - en je zult het ware leven vinden". Zoals Jezus wil ik een herder zijn, zoals Petrus een visser van mensen [[498|7]] Wij vertrouwen op jullie capaciteit en jullie verlangen om de positieve waarden van de wereld te ontwikkelen en om te veranderen wat er aan onrechtvaardigheid en geweld is. Jullie kunnen rekenen op onze steun en op ons gebed om samen de uitdaging aan te gaan om een toekomst op te bouwen met Christus. Jullie zijn "de wachters van de morgen" en de "verkenners van de toekomst". Vergeet niet te komen putten uit die bron van goddelijke energie die de Eucharistie is, om de noodzakelijke veranderingen te kunnen bewerkstelligen.

Onze gedachte gaan in het bijzonder uit naar de jonge seminaristen die zich voorbereiden op het priesterlijk dienstwerk en die met hun leeftijdgenoten dezelfde hoop koesteren ten aanzien van de toekomst: moge hun leven gedurende de vormingstijd doortrokken zijn van een authentieke eucharistische spiritualiteit

Dierbare gehuwde Christenen en uw gezinnen:
uw roeping tot de heiligheid als huiskerk, wordt gevoed aan de tafel van de Eucharistie. Uw geloof in het Sacrament van het huwelijk vormt uw huwelijkse gemeenschap om tot een tempel van de Heilige Geest, tot een vruchtbare bron van nieuw leven in het voortbrengen van de kinderen als vrucht van uw liefde. Wij hebben dikwijl over u gesproken tijdens de Synode, want wij zijn ons bewust van de kwetsbaarheden en onzekerheden van de moderne wereld. Weest moedig bij uw inspanning de kinderen in het geloof op te voeden. Weest de kiemplaats van roepingen tot het priesterschap en het godgewijde leven. Vergeet niet dat Christus aanwezig is in uw gemeenschap en deze zegent met elke genade die u nodig hebt om uw roeping heilig te kunnen leven. Wij moedigen u aan om de gewoonte te bewaren om met het hele gezin deel te nemen aan de zondagse Eucharistie. Zo verblijdt u het hart van Jezus die gezegd heeft: "Laat de kinderen tot Mij komen" (Mc. 10, 14) [b:Mc. 10, 14].

Graag richten wij een woord tot allen die lijden, in het bijzonder tot de zieken en de gehandicapten, die door hun lijden verenigd zijn met het offer van Christus. (Rom. 12, 2) [[b:Rom. 12, 2]] Door de pijn die u draagt in uw lichaam en in uw hart, hebt u op een speciale manier deel aan het eucharistisch offer en bent u bevoorrechte getuigen van de liefde die daarin tot uitdrukking komt. Wij zijn er van overtuigd dat de kracht van de Eucharistie een grote hulp kan zijn op het moment waarin wij onze zwakte en beperkingen ervaren. Verenigd met het paasmysterie van Christus vinden wij het antwoord op de beangstigende vragen van het lijden en de dood, vooral dan wanneer de ziekte onschuldige kinderen treft. Wij zijn u allen nabij, bovenal de stervenden die het Lichaam van Christus ontvangen als teerspijze voor hun laatste tocht naar het Rijk van God.

De heilige Vader, Benedictus XVI, heeft het plechtige engagement van de Kerk voor de zaak van de oecumene opnieuw bevestigd. Wij allen dragen verantwoordelijkheid voor deze eenheid (Joh. 17, 21) [[b:Joh. 17, 21]] want door het Doopsel zijn wij allen leden van het gezin van God, ontvingen wij dezelfde fundamentele waardigheid en delen wij met elkaar de onschatbare sacramentele gave van het goddelijk leven. Allen voelen wij de pijn van de scheiding die de gemeenschappelijke viering van de Eucharistie in de weg staat. Wij willen in onze gemeenschappen het gebed om de eenheid intensifiëren evenals de uitwisseling van gaven tussen de Kerken en de kerkelijke Gemeenschappen, en de respectvolle en broederlijke betrekkingen tussen ons met de bedoeling elkaar beter te leren kennen en te beminnen, met respect en waardering voor onze verschillen en voor de gemeenschappelijke waarden. Wat betreft de voorwaarden waaronder men tot de eucharistische communie kan naderen met broeders en zusters die nog niet in volle communio zijn met ons, zijn er duidelijke richtlijnen van de kerk. Een gezonde regelgeving in deze voorkomt verwarring en geïmproviseerd handelen, waardoor de ware communio veeleer geschaad zou worden.

Als christenen staan wij dicht bij de andere nakomelingen van Abraham: de Hebreeën, erfgenamen van het eerste Verbond, en de Moslims. Laten wij, wanneer wij de Eucharistie vieren, bedenken dat wij, zoals de heilige Augustinus zegt, "sacrament van de mensheid" zijn vgl: 10, 6 [[[857]]], de stem van alle gebeden en smekingen die van de aarde naar God opstijgen

Dierbare broeders en zusters,
Laten wij God dankzeggen voor deze XI-de synodale vergadering die het ons, veertig jaar na het Tweede Vaticaans Concilie, mogelijk maakte naar de bron terug te keren van het mysterie van de Kerk. Laten we het Jaar van de Eucharistie [d:5] mooi afsluiten door elkaar in de eenheid te bevestigen en ons te vernieuwen in apostolisch en missionair enthousiasme.

Aan het begin van de vierde eeuw van het christendom, was de christelijke eredienst nog verboden door de keizerlijke gezagsdragers. Enkele christenen in Noord Afrika waren zo sterk gehecht aan de viering van de dag des Heren dat zij het verbod trotseerden. Terwijl ze gemarteld werden verklaarden dat ze niet zouden kunnen leven zonder de zondagse Eucharistie. Mogen de negenenveertig martelaren van Abitene, samen met zovele andere heiligen en zaligen die van de Eucharistie het middelpunt van hun leven hebben gemaakt, onze voorsprekers zijn bij het begin van het nieuwe millennium. Zij leren ons trouw te zijn aan de ontmoeting met de verrezen Christus binnen het nieuwe Verbond.

Aan het eind van deze Synode ervaren wij de hoopvolle vrede die de leerlingen van Emmaüs met brandend hart ontvingen van de verrezen Heer. Zij stonden op en keerden haastig naar Jeruzalem terug om hun vreugde te delen met hun broeders en zusters in het geloof. Wij wensen u toe dat u met vreugde kunt gaan naar de ontmoeting met Hem in de heilige Eucharistie, en dat u met de hand kunt aanraken de waarheid van zijn Woord: "Ik ben met U alle dagen tot aan het einde van de wereld" (Mt. 28, 20) [b:Mt. 28, 20].


Dierbare broeders en zusters, vrede zij U!