Essentiële kenmerken van het menselijk leven

Geachte leden van de Pauselijke Academie van Wetenschappen.

Het is mij een bijzonder genoegen u vandaag welkom te heten op de viering van de 400e verjaardag van de stichting van de Pauselijke Academie van Wetenschappen [d:167]. Ik dank de voorzitter van de Academie, professor Nicola Cabibbo, voor de vriendelijke woorden die hij namens u allen tot mij heeft gericht, en spreek mijn dankbaarheid uit voor het attente gebaar waarmee u mijn 25-jarig pontificaal jubileum hebt herdacht.

De "Accademia dei Lincei" werd in 1603 in Rome opgericht door Federico Cesi met de steun van paus Clemens VIII. In 1847 beleefden haar activiteiten een nieuwe opleving onder Pius IX, en in 1936 werd zij opnieuw opgericht door Pius XI. Haar geschiedenis is verbonden met die van talrijke andere wetenschappelijke academies in de wereld. Het is mij een genoegen de Voorzitters en de leden van deze instellingen welkom te heten, in het bijzonder de Voorzitter van de "Accademia dei Lincei", die zo vriendelijk is geweest zich vandaag bij ons te voegen.

Ik denk met dankbaarheid terug aan de talrijke ontmoetingen die de afgelopen 25 jaar hebben plaatsgevonden. Zij hebben mij de gelegenheid gegeven mijn diepe respect uit te spreken voor allen die op de verschillende gebieden van de wetenschap werkzaam zijn. Ik heb aandachtig naar u geluisterd, uw zorgen gedeeld en over uw suggesties nagedacht. Door u aan te moedigen in uw werk, heb ik altijd de nadruk gelegd op de geestelijke dimensie die altijd in aanmerking moet worden genomen bij het zoeken naar de waarheid. Ik heb ook benadrukt dat al het wetenschappelijk onderzoek gericht moet zijn op het algemeen welzijn van de samenleving en de holistische ontwikkeling van haar individuele leden.

Onze ontmoetingen hebben mij ook de gelegenheid geboden om enkele essentiële aspecten van de leer en het leven van de Kerk met betrekking tot het wetenschappelijk onderzoek te verduidelijken. Wij zijn verenigd door een gemeenschappelijk verlangen om misverstanden uit de weg te ruimen en, bovenal, verlicht te worden door de ene waarheid die de wereld regeert en het leven van alle mensen stuurt. Ik ben er steeds meer van overtuigd dat de wetenschappelijke waarheid, die zelf deel uitmaakt van de goddelijke waarheid, de filosofie en de theologie kan helpen om tot een steeds dieper begrip te komen van de menselijke persoon en van de goddelijke openbaring over de mens, een openbaring die haar voltooiing en volmaaktheid heeft gevonden in Jezus Christus. Samen met de gehele Kerk ben ik diep dankbaar voor deze belangrijke wederzijdse verrijking in het zoeken naar de waarheid en in het streven om de mensheid te bevorderen.

De twee thema's die u voor uw bijeenkomst hebt gekozen, betreffen de wetenschappen van het leven, met name de essentiële kenmerken van het menselijk leven. Het eerste thema, "Geest, hersenen en opvoeding", vestigt onze aandacht op de complexiteit van het menselijk leven en het primaat daarvan boven andere levensvormen. De neurowetenschappen en de neurofysiologie leveren een niet onbelangrijke bijdrage tot het begrip van de functies van de hersenen door de bestudering van chemische en biologische processen in de hersenen. Maar de studie van de menselijke geest vereist meer dan de louter empirisch vaststelbare gegevens van de neurologische wetenschappen.

De kennis van de menselijke persoon hangt niet alleen af van de stand van de waarneming en de wetenschappelijke analyse, maar ook van de wisselwerking tussen empirische studie en door reflectie verkregen kennis.

Wanneer de wetenschap de menselijke geest bestudeert, stuit zij op het mysterie van een geestelijke dimensie die verder gaat dan de hersenfysiologie en die bepalend lijkt te zijn voor al onze handelingen als vrije en autonome menselijke wezens die in staat zijn tot verantwoordelijkheid en liefde en die zich onderscheiden door hun waardigheid. Dit blijkt ook uit het feit dat u besloten hebt uw onderzoek uit te breiden tot aspecten van leren en opvoeding die specifiek menselijke eigenschappen zijn. Uw overwegingen richten zich dus niet alleen op het biologische leven dat alle levende wezens gemeen hebben, maar omvatten ook de interpreterende en evaluerende activiteit van de menselijke geest.

Vaak erkennen wetenschappers vandaag de noodzaak om een onderscheid te maken tussen de geest en de hersenen, of tussen de vrij beslissende persoon en de biologische factoren die het intellect en het leervermogen bevorderen. In dit onderscheid, dat niet noodzakelijkerwijs een scheiding hoeft te zijn, kunnen wij de grondslag zien van die geestelijke dimensie die eigen is aan de menselijke persoon, en die door de Bijbelse openbaring wordt uiteengezet als een speciale relatie met God de Schepper (Gen. 2, 7) [[b:Gen. 2, 7]], naar wiens beeld en gelijkenis ieder mens is geschapen. (Gen. 1, 26-27) [[b:Gen. 1, 26-27]]

Het tweede thema van uw bijeenkomst is "Stamcellen - Technologie en andere innoverende therapieën". Het is begrijpelijk dat het onderzoek op dit gebied de laatste jaren aan belang heeft gewonnen, aangezien er hoop is dat het kan helpen om veel ziekten te genezen. Bij andere gelegenheden heb ik verklaard dat noch stamcellen die voor experimentele doeleinden worden gebruikt, noch stamcellen die voor behandeling worden gebruikt, uit menselijk embryonaal weefsel mogen worden gewonnen. In plaats daarvan heb ik gepleit voor onderzoek naar volwassen menselijk weefsel of weefsel dat overbodig is voor de normale ontwikkeling van de foetus. Elke behandeling die beweert menselijk leven te redden maar de vernietiging van menselijk leven in het embryonale stadium veronderstelt, is logisch en moreel tegenstrijdig, evenals elke creatie van menselijke embryo's die direct of indirect experimenteel of uiteindelijk vernietigd worden.

Beste vrienden, ik dank u nogmaals voor uw waardevolle steun en roep Gods rijke zegen over u en uw gezinnen af. Moge uw wetenschappelijk werk rijke vruchten afwerpen en moge het werk van de Pauselijke Academie van Wetenschappen [d:167] de kennis van de waarheid blijven bevorderen en blijven bijdragen tot de ontwikkeling van alle volkeren.