Gids voor grote vieringen

Prot. N. 371/14

De reflectie over de noodzakelijke aandacht die moet worden geschonken aan bijzondere liturgische vieringen waarbij behalve een groot aantal gelovigen ook veel concelebrerende priesters zijn, was in gang gezet door de Congregatie voor de Goddelijke Eredienst en de Regeling van de Sacramenten [d:108] ten gevolge van het overwegen van dit thema tijdens de bisschoppensynode van 2005 [d:82] en werd vervolgens hernomen in nr. 6l van de apostolische exhortatie Sacramentum Caritatis [1784|61] van Benedictus XVI.

Na consultatie van consultoren en periti, evenals van de organen van de Apostolische Stoel die bij deze materie zijn betrokken, is een eerste bijdrage betreffende het onderwerp, "De grote vieringen: een reflectie in uitvoering" getiteld, geleverd in Notitiae 43 (2007), pp. 535-542.

De aandacht voor het thema is voortgezet en heeft geleid tot de uitwerking ervan in onderhavige "Gids voor grote vieringen", die nu wordt gepubliceerd in Notitiae. De tekst, die op verschillende tijdstippen is onderworpen aan het onderzoek door de eminente leden van het Dicasterie [d:108], verkreeg een positieve beoordeling van de eminente Vaders in de Gewone Vergadering van 22 november 2013 en de goedkeuring van de Heilige Vader Franciscus tijdens de audiëntie die aan de kardinaal prefect op 7 juni 2014 werd verleend.

Het is de wens van deze Congregatie dat de Gids, waarin wordt herinnerd aan criteria, aanwijzingen en suggesties, die terug te vinden zijn in de van kracht zijnde normen, daadwerkelijk bijdraagt aan een zorgvuldige voorbereiding, evenals aan een vruchtbare viering van de heilige mysteries in bijzondere omstandigheden, die worden gekenmerkt door een groot aantal deelnemende priesters en lekengelovigen.

Uit de vestiging van de Congregatie voor de Goddelijke Eredienst en de Regeling van de Sacramenten [d:108], 13 juni 2014, gedachtenis van de heilige Antonius, priester en kerkleraar.

Antonio Card. Cañizares Llovera
Prefect

+ Arthur Roche
Arcivescovo Segretario

Waarde, problematiek, verantwoordelijkheid
Wanneer wij kijken naar de werkelijkheid die ons omringt met haar licht- en schaduwkanten, bemerken wij "de noodzaak de weg van het geloof opnieuw te ontdekken om steeds duidelijker de vreugde en het hernieuwd enthousiasme van de ontmoeting met Christus te belichten". Porta Fidei [[4328|2]] De liturgie is de bevoorrechte plaats van de. ontmoeting met Christus, die leeft in de Kerk. In dit aanvoelen hebben ook de grote vieringen een specifieke rol gekregen.

De bisschoppensynode die in oktober 2005 [d:82] plaatsvond, heeft de kwestie naar voren doen komen van de grote vieringen die worden gekenmerkt door een toestroom van veel priesters en talrijke gelovigen. vgl: "De synodevaders erkennen de hoge waarde van concelebraties, vooral die welke worden voorgezeten door een bisschop met heel zijn priestercollege, diakens en gelovigen. Men vraagt echter van de bevoegde organen dat zij beter de praktijk van de concelebratie bestuderen, wanneer het aantal celebranten zeer groot is". [[[1446|36]]] De postsynodale apostolische exhortatie Sacramentum Caritatis [1784] van Benedictus XVI van 22 februari 2007 is op het thema teruggekomen en heeft de waarden en beperkingen ervan laten zien. vgl: Sacramentum Caritatis [[[1784|61]]]

Onderhavige "Gids" biedt aanwijzingen en suggesties om de bisschoppen te helpen in hun bisdom grote vieringen voor te bereiden en te regelen, opdat zij momenten van evangelisatie, missionair getuigenis en ervaring van Kerk-zijn worden.

Het Tweede Vaticaans Concilie heeft een bijzondere nadruk gelegd op de actieve, volledige en vruchtbare deelname van heel het volk van God aan de liturgie. vgl: Sacrosanctum Concilium [[[570|14.30-32.48]]] Zoals vanzelfsprekend is, dient ook bij grote vieringen de kwaliteit van de deelname in overweging te worden genomen, te beginnen bij een groter bewustzijn van het mysterie dat wordt gevierd, en van zijn relatie met het dagelijks bestaan. vgl: Lumen Gentium [[[617|10]]] vgl: Catechismus van de Katholieke Kerk [[[1|1142]]]

Uit het vereiste van een actieve deelname "volgt niet dat om een of andere noodzakelijke reden door allen behalve door gebaren en lichamelijke houdingen ook in materiële zin iets gedaan moet worden, ook als door individuele personen noodzakelijkerwijze een specifiek liturgische taak verricht zou moeten worden". Redemptionis Sacramentum [[569|40]] Het doel dat moet worden bereikt, is dat alle deelnemers "één lichaam vormen, zowel bij het luisteren naar het Woord van God, als door het deelnemen aan de gebeden en de gezangen, en vooral door het gemeenschappelijk opdragen van het offer en het gemeenschappelijk deelnemen aan de tafel des Heren". Institutio Generalis Missalis Romani [[1798|96]] Dit doel is moeilijker te bereiken in het geval van een heterogene samenkomst, die niet gewend is samen te bidden, die verzameld is in een ruimte welke niet direct is geconcipieerd voor een liturgische viering en die bestaat uit een zo groot aantal personen dat een directe relatie met het altaar, de ambo en met degene die voorzit, niet wordt bevorderd en dat evenmin de gebruikelijke rituele houdingen (gaan zitten, knielen, bewegingen in processie) worden vergemakkelijkt.

Gepaste aansporingen die gericht zijn op de bevordering van de innerlijke en uiterlijke deelname van allen en op een juist verloop van de riten, kunnen een bijdrage leveren. vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|31]]] In deze Gids wordt in het bijzonder gesproken over een kort woord (monitio) voorafgaand aan de Communie van de gelovigen.

Grote vieringen dragen meer geestelijke en apostolische vrucht, als zij de bekroning vormen van een gestructureerd programma, bestaande uit voorbereidende ontmoetingen met een spiritueel en catechetisch karakter. Hiertoe zijn zowel een voorbereiding lang van te voren, bijvoorbeeld op parochieel niveau, als die in de laatste dagen zeer doeltreffend. Verder blijkt de onmiddellijke voorbereiding op de viering doorslaggevend te zijn: zij kan zangrepetities, het luisteren naar passende teksten en ogenblikken van stilte en gebed bevatten, waaronder aanroepingen in de vorm van litanieën, de rozenkrans of andere vroomheidsoefeningen.

Een eerste vereiste voor een goede viering bestaat erin dat de gewijde bedienaren, evenals de gelovigen bij de aanvang van de viering de verleiding overwinnen van anonimiteit en versnippering, waartoe grote bijeenkomsten gemakkelijk aanleiding geven.

De aanwezigheid van talrijke gelovigen is een gave van God die terecht op haar waarde moet worden geschat. Zij mag echter niet worden gereduceerd tot een massamanifestatie die op louter uiterlijke tekenen is gebaseerd: de liturgie neemt de betrokkenheid van heel het volk van God samen met de geestelijke inkeer ter harte en vraagt om houdingen van geest en lichaam die overeenkomen met de waardigheid van de gevierde mysteries. Immers, "een sacramentele viering is een ontmoeting van de kinderen van God met hun Vader, in Christus en de Heilige Geest. De uitdrukkingsvorm van deze ontmoeting is de dialoog, bestaande uit handelingen en woorden". Catechismus van de Katholieke Kerk [[1|1153]]

Een van de persoonlijke voorwaarden die een vruchtbare deelname aan de heilige mysteries begunstigen, is een geest van voortdurende bekering die allen, priesters en leken, betreft: "een met God verzoend hart maakt ware deelname mogelijk". Sacramentum Caritatis [[1784|55]]

Daarom dienen met het oog op grote vieringen de plaatselijke ordinaris en, overeenkomstig hun opdracht, de organisatoren van de gebeurtenis de meest ruime mogelijkheid en faciliteit te waarborgen voor het naderen tot de sacramentele biecht. Aanbeveling verdient de concrete zichtbaarheid van priesters die biechthoren, en hun beschikbaarheid voor dit dienstwerk op de voorafgaande dagen, evenals bij de onmiddellijke voorbereiding; al naar gelang de beschikbare plaats dient men ook de mogelijkheid te faciliteren om te biechten tijdens de Mis, op voor het sacrament bestemde en geschikte plaatsen. vgl: Misericordia Dei [[[661|2]]] vgl: Responsa ad dubia proposita [[[6079]]]

Als de viering plaatsvindt in een groot gebied, helpt het gebruik van maxischermen om ook voor degenen die het verst verwijderd zijn, het zicht op hetgeen er gebeurt te bevorderen. Degenen die belast zijn met video-opnamen, dienen goed te worden geïnformeerd over het verloop van de viering, zodat op de verschillende ogenblikken de aandacht wordt gericht op de liturgische handelingen en de personen die deze verrichten, evenals op de betreffende plaatsen, namelijk de ambo voor de liturgie van het Woord en het altaar voor de eucharistische liturgie. Men dient te vermijden dat de blik van de gelovigen wordt afgeleid van de viering die aan de gang is, door niet passende beelden van aanwezige personen of zaken die vreemd zijn aan de viering.

De viering van de Mis veronderstelt en vereist dat zij die bijeenkomen in de naam van de Heer, zich deel kunnen voelen van een concrete, biddende samenkomst, en dat de concelebrerende priesters de noodzakelijke band met het altaar tot uitdrukking kunnen brengen.

Daarom is het bij enkele gelegenheden passend te overwegen of het vieren van een Mis opportuun is of dat het niet beter is, gezien de omstandigheden, de voorkeur te geven aan een andere liturgische viering of gebed. Bijeenkomsten met een nationale of internationale weerklank kunnen ook een geschikte uitdrukking van gebed vinden in het Getijdengebed, een viering van het Woord van God, een plechtige processie, een uitstelling van en zegening met het Allerheiligste Sacrament, en een gebedswake, zoals gebeurt in bekende heiligdommen, vooral als het geen verplichte zon- of feestdag is.

Een beslissing in dezen komt toe aan de diocesane bisschop, nadat deze de mening heeft gehoord van de bisschoppenconferentie aangaande nationale bijeenkomsten en van het bevoegde orgaan in het geval van internationale bijeenkomsten.

Als men voor een Mis kiest, dient men objectief het toelaten van de priesters tot de concelebratie te beoordelen. Vanwege de hoge waarde ervan, vooral wanneer de bisschop, omringd door zijn priestercollege en de diakens, deze voorzit, vgl: Sacrosanctum Concilium [[[570|57]]] vgl: Presbyterorum Ordinis [[[704|7]]] vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|199.203]]] dient men er rekening mee te houden dat "problemen kunnen optreden wat betreft de waarneembare uitdrukking van de eenheid van het presbyterium, in het bijzonder bij het eucharistisch gebed". Sacramentum Caritatis [[1784|61]] Dikwijls maakt het grote aantal concelebranten het niet mogelijk hun een plaats toe te kennen in de nabijheid van het altaar en daardoor komen zij zover hiervandaan te staan dat de band met het altaar problematisch wordt. vgl: "Numerus concelebrantium, singulis in casibus definitur ratione habita tam ecclesiae quam altaris in quo fit concelebratio, ita ut concelebrantes circum altare stare possint, etsi omnes mensam altaris immediate non tangunt" [[[1798|4]]]

Rechtens is het de taak van de bisschop de discipline van de concelebratie in zijn bisdom te regelen. vgl: §2, 1 [[[570|57]]] vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|202]]] Om geen afbreuk te doen aan het teken dat er van de eucharistische concelebratie moet uitgaan, is het daarom na een zorgvuldige overweging noodzakelijk dat het aantal concelebranten is afgestemd op de capaciteit van het priesterkoor of de daarmee overeenkomende ruimte. Een criterium lijkt hierbij te zijn een representatief aantal concelebranten toe te laten. vgl: "Quo melius autem significetur unitas presbyterii, curet Episcopus ut adsint e diversis regionibus dioecesis presbyteri concelebrantes". [[[3877|(274)]]] Voor de andere priesters wordt er gesuggereerd te voorzien in concelebraties in andere kerken en op andere plaatsen op geschikte tijden van de dag.

Opdat de tekens schitteren door nobele eenvoud, vgl: Sacrosanctum Concilium [[[570|34]]] moet er zorg worden gedragen voor de inrichting van de ruimte en de versiering van de plaatsen. De eenvoud mag niet vervallen tot een verarming van de tekens. vgl: Vicesimus Quintus Annus [[[1125|10]]]

Om niet de blik van de gelovigen af te leiden, maar deze te richten op de geloofsmysteries, die, gevierd in de tijd, ons een voorsmaak geven van de eeuwige liturgie, blijken de heilige beeltenissen, waaronder in het bijzonder de voorstelling van de Pantocrator of van de Heer in heerlijkheid, zeer nuttig. Men dient ook de op die plaats vereerde, aan de volksvroomheid dierbare gewijde beeltenissen tot hun recht te laten komen." vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|318]]]

Men zorge voor de schoonheid van de paramenten en de inrichting, opdat zij de verwondering ten opzichte van het mysterie van God voeden. vgl: Sacramentum Caritatis [[[1784|41]]] In het geval dat de gewaden en het heilig vaatwerk speciaal voor de gelegenheid worden vervaardigd, dient men wat materiaal en vorm betreft, de algemene richtlijnen voor ogen te houden. vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|325-347]]] vgl: Redemptionis Sacramentum [[[569|117]]]

Ook in een grote viering moet de zin voor de liturgische eredienst doorklinken. Daarom dient men zorg te dragen voor de uitingen van verering en van een bewuste erkenning van de aanwezigheid en het handelen van God.

Bij het verloop van de riten dient men rekening te houden met de waarachtigheid van de tekens, gebaren, bewegingen en hun betekenis voor en uitwerking op een grote samenkomst. Hetzelfde handelen krijgt bijzondere communicatieve waarden al naar gelang dit plaatsvindt in een parochiekerk of in een kathedraal of in een ruimte waar een menigte personen bijeen komt.

Als de zang, die een teken is van de vreugde van het hart, de functie heeft de eenheid te bevorderen van de samengekomen gelovigen, dan geldt dit in het bijzonder voor de grote vieringen, waarbij het moeilijker is de gemeenschappelijkheid van het geloof, het gebed en de gevoelens tot uitdrukking te brengen. vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|39.47]]] vgl: Liturgiam Authenticam [[[1663|108]]]

Ook al houdt men rekening met de verschillende richtingen en zeer prijzenswaardige tradities, de Gregoriaanse zang, eigen aan de Romeinse liturgie, behoudt onveranderd zijn waarde. vgl: Sacrosanctum Concilium [[[570|116]]] vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|41]]] Andere soorten van gezang mogen niet worden uitgesloten, als zij maar beantwoorden aan de geest van de liturgische handeling en de deelname van allen bevorderen. vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|41]]]

Een belangrijke rol komt toe aan de voorbereiding van de samenkomst op de zang, aan de koren die deze ondersteunen, aan een cantor die de zang leidt en aan de gebruikmaking van refreinen, evenals aan de koordirigent, die de normen van de liturgische regelgeving moet kennen. Het kan nuttig zijn te verwijzen naar het repertorium Iubilate Deo, evenals naar nationale of diocesane, naar behoren goedgekeurde, repertoria. vgl: Liturgiam Authenticam [[[1663|108]]]

De ervaring leert dat het aanbeveling verdient dat allen een boekje ter beschikking hebben om ook de gezangen te volgen.

Om beter de eenheid en universaliteit van de Kerk tot uitdrukking te brengen kan men in een viering met internationaal karakter meer ruimte geven aan het Latijn. en kan men verschillende talen gebruiken voor de gezangen, de Bijbelse lezingen en de intenties van het universeel gebed; vgl: Sacramentum Caritatis [[[1784|62]]] in dit geval dienen de boekjes de passende vertalingen te bieden.

Op de vastgestelde momenten dient men een gewijde stilte in acht te nemen als onderdeel van de liturgie zelf. De betekenis ervan varieert naar gelang het ogenblik waarop zij plaatsvindt bij de afzonderlijke vieringen. vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|45.56.88]]] De liturgische traditie laat zien dat stilte een doeltreffende en diepe vorm van deelname is. Juist bij grote bijeenkomsten wordt de waarde van de stilte van bijzonder belang.

Vóór het begin van de viering kan men de waarde ervan in herinnering roepen en uitnodigen om niet te applaudisseren, geen foto's te maken, noch met vlaggen te zwaaien.

Er ontstaat gemakkelijk verwarring, wanneer de personen en de functies niet duidelijk te onderscheiden zijn door middel van de gewaden. Daarom is het noodzakelijk dat iedere gewijde bedienaar zijn eigen gewaad draagt. vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|337-338]]] vgl: Caeremoniale Episcoporum ex decreto sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II instauratum [[[3877|(56-62)]]]

Ook wanneer de concelebranten talrijk zijn, is het prijzenswaardig al het mogelijke te doen dat ieder een kazuifel kan dragen, waarbij men voor ogen houdt dat het kazuifel altijd wit kan zijn. vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|209]]] vgl: Redemptionis Sacramentum [[[569|124]]] De andere assistenten houden zich, wat de liturgische gewaden betreft, aan de wettige plaatselijke gewoonten

Het gewijde karakter van de liturgische handeling brengt met zich mee dat een bijzonder belangrijk aspect de inrichting van de plaats is waar deze plaatsvindt: dit dient te worden bestudeerd met betrekking tot de algemene normen. vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|295-310]]]

Als de viering in de openlucht plaatsvindt, is het passend dat de deelnemers, voor zover mogelijk, samenkomen binnen een goed afgebakende ruimte. Zo wordt de sacrale dimensie en de zichtbaarheid van de in gebed verenigde gemeenschap beklemtoond.

De plaats dient zorgvuldig te worden uitgekozen, waarbij men voor ogen houdt dat de open ruimte of die welke gewoonlijk bestemd is voor ander gebruik, niet van nature geschikt is voor gewijde handelingen en het niet gemakkelijk is een omgeving van gebed te creëren. Een plaats die gewoonlijk bestemd is voor andere specifieke ontmoetingen of bijeenkomsten, bijvoorbeeld voor sport, is niet zonder meer het meest geschikt, vanwege de verstrooiing die zo'n plaats ook onbewust teweeg kan brengen bij de gelovigen.

De keuze is na een passende inschatting de verantwoordelijkheid van de plaatselijke bisschop.

Bij deze ruimte "moeten de plaatsen van de gelovigen met de nodige zorg worden ingericht, zodat zij naar behoren met oog en hart kunnen deelnemen aan de heilige vieringen". Institutio Generalis Missalis Romani [[1798|311]] De plaatsen moeten zo worden ingericht dat het gemakkelijk is te naderen om de Heilige Communie te ontvangen. Ook dient men er zorg voor te dragen dat de gelovigen niet alleen gemakkelijk kunnen zien, maar ook horen. Institutio Generalis Missalis Romani [[1798|311]] Daarom dient men in samenwerking met experts een passende geluidsinstallatie aan te brengen om de deelname te bevorderen.

Indien noodzakelijk, zal men moeten beschikken over passende plaatsen (kapellen) om het Allerheiligste Sacrament te bewaren met het oog op het uitdelen van de Communie en het bewaren van de overgebleven geconsacreerde Hosties. Het zal dienstig zijn een passende verhouding te vinden tussen het aantal aanwezige gelovigen en de plaatsen waar de geconsacreerde Hosties in voorraad gehouden worden, vanwaar ze worden uitgedeeld en bewaard als H. Reserve. (Als richtlijn zou kunnen gelden één eucharistische kapel per drieduizend gelovigen).

Vanwege zijn belang als de plaats van het offer en de tafel van de Heer dient het altaar met zijn kruis vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|296]]] zo geplaatst te zijn "dat het werkelijk het centrum is waarop zich de aandacht van heel de samenkomst van de gelovigen vanzelf richt". Institutio Generalis Missalis Romani [[1798|299]] Zo wordt de concentratie van de samenkomst gewaarborgd, die bij grote vieringen gemakkelijk verloren kan gaan.

Daarom zal er goed moeten worden nagedacht over de afmetingen van het altaar, de hoogte van het podium waarop het staat, en de kwaliteit van de belichting. Om het altaar ook van ver zichtbaar te accentueren is het nuttig dat er een overdekking of een ciborium is, dat eveneens geschikt is als bescherming tegen de regen of de zon; de afmetingen ervan mogen echter het zicht en de televisieopnamen niet belemmeren.

Er moet één altaar zijn. Daarom dient men absoluut een vermenigvuldiging van altaren of tafels te vermijden waaromheen concelebranten worden gegroepeerd, evenals een overdreven ruimtelijk verlenging van de altaartafel om de talrijke concelebranten eromheen te groeperen: daardoor wordt voor de gelovigen het zicht op het altaar verhinderd.

In het geval van grote vieringen is het vaak noodzakelijk een priesterkoor te 'creëren' dat moet worden gedacht en ingericht, zoals voorzien door de normen. vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|295-310]]] Het is belangrijk rekening te houden met de proporties tussen het priesterkoor en de andere ruimten die worden bezet door het zangkoor en de gelovigen. De ordening van het geheel moet immers weerspiegelen dat "het volk van God dat samenkomt voor de Mis, een samenhangende en hiërarchische ordening kent". Institutio Generalis Missalis Romani [[1798|294]]

Op het priesterkoor dienen de zetels voor de concelebrerende priesters te worden geplaatst. vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|310]]] Als de viering plaatsvindt in de open lucht, bijvoorbeeld op een kerkplein of een plein elders, dan dient men een ruimte af te bakenen waar de priesters gemakkelijk plaats kunnen nemen om hun eenheid zichtbaar te maken. Hier dient men, indien mogelijk, ook te voorzien in plaatsen voor de priesters die niet concelebreren, maar aanwezig zijn in koorkleding. vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|114.310]]] Het past niet dat zij qua uiterlijk als lekengelovigen aan de Mis deelnemen. vgl: Redemptionis Sacramentum [[[569|(309)]]]

Verbonden met het priesterkoor, alsook in zichtbaar en decoratief verband met het altaar en de zetel, is de ambo de plaats waar door de Heilige Schrift het Woord weerklinkt dat God richt tot de verzamelde samenkomst om haar te leiden tot de eucharistische Communie.

Daarom dient de ambo vooral bij deze grote vieringen hoger te staan en goed zichtbaar te zijn, in de juiste verhouding tot de omvang van de ruimte, groot genoeg om er de verkondiging van het Evangelie op plechtige wijze te kunnen doen. Hij moet zodanig zijn opgesteld dat de samenkomst gedurende de liturgie van het Woord vanzelf de aandacht erop richt en dat de gewijde bedienaren en de lectoren voor allen goed zichtbaar en hoorbaar zijn. vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|309]]]

Het is beslist noodzakelijk dat monitiones, commentaren, mededelingen, en de leiding van de zang gebeuren vanaf een andere, van de ambo verschillende, zichtbare, maar bescheiden plaats buiten het priesterkoor. vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|309]]]

De zetel heeft - als plaats waar degene die voorzit, belangrijke functies verricht gedurende de viering - een vast bepaalde plaats op het priesterkoor. Goed zichtbaar voor de gelovigen, dient hij in enige relatie te staan tot de concelebranten en door vorm en versiering verbonden te zijn met het altaar en de ambo.

Dicht bij de zetel dienen ten dienste van wie voorzit, de zetels van de diakens te worden geplaatst. Op een meer discrete wijze dienen de zetels van de andere bedienaren te worden neergezet. vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|310]]]

Rekening houdend met de ruimte waar men viert, moet het zangkoor "zó opgesteld worden dat zijn aard duidelijk tot uiting komt, nl. dat het een deel is van de samengekomen gemeenschap van de gelovigen en een speciale taak te vervullen heeft". Institutio Generalis Missalis Romani [[1798|312]] Daarom past het dat het zich niet bevindt op het priesterkoor of een plaats die hiermee concurreert, en dat de leden van het zangkoor naar het altaar kijken en niet naar de andere gelovigen. Zo wordt "de uitvoering van zijn liturgische taak" bevorderd en voor allen de volle deelname aan de Mis vergemakkelijkt. vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|312]]]

Bij de onmiddellijke voorbereiding voor de viering worden gelovigen en priesters aanbevolen om zich in zichzelf te keren. vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|45]]] Om dit te waarborgen is het passend, ook wanneer de concelebranten talrijk zijn, te beschikken over geschikte ruimtes waar de hoofdcelebrant, de concelebrerende bisschoppen en de concelebrerende priesters, geholpen door de diakens en de assistenten, zich met de gewaden kunnen bekleden.

Daar bij grote vieringen de intrede van de concelebranten tijd vraagt, dient de meerderheid van hen ordelijk en discreet plaats te nemen vóór de aanvang van de viering.

De intredeprocessie dient altijd geopend te worden door de wieroker, de assistenten met het kruis en brandende kaarsen en de diaken met het Evangelieboek. vgl: Caeremoniale Episcoporum ex decreto sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II instauratum [[[3877|(128)]]]

De bewieroking van het altaar en het kruis aan het begin van de viering vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|276]]] vgl: Caeremoniale Episcoporum ex decreto sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II instauratum [[[3877|(131)]]] mag niet achterwege blijven, omdat zij samen met het gezang bij deze grote vieringen een hulp is voor het scheppen van een kader van gemeenschappelijk gebed. In open ruimten is het noodzakelijk in grotere mate te zorgen voor de waarachtigheid van de tekens.

Na de liturgische begroeting kan de plaatselijke bisschop of zijn gedelegeerde een kort woord van welkom uitspreken, waarna de boeteact volgt. De openingsriten zijn niet het moment voor toespraken van de burgerlijke autoriteiten: deze kunnen plaatsvinden vóór of na de viering.

Daar "de liturgie van het Woord zo gevierd dient te worden dat zij de overweging bevordert", Institutio Generalis Missalis Romani [[1798|56]] moeten de lezingen zonder haast worden verkondigd, opdat allen het Woord van de Heer kunnen aanhoren en begrijpen. Men dient voor ogen te houden dat bij grote samenkomsten het geluid vertraagd de verst verwijderde plaatsten bereikt. Zeer doeltreffend zijn korte ogenblikken van stilte, omdat deze het mogelijk maken hetgeen men hoort, te overwegen. vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|45]]] Daarom moeten de lectoren met veel zorg worden gekozen.

De processie met het Evangelieboek dient zeer plechtig te geschieden, vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|175]]] omdat men zo de bijzondere verering laat zien die voor het Evangelie is weggelegd, vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|134]]] en omdat het luisteren hiernaar het hoogtepunt vormt van de liturgie van het Woord. vgl: Ordo Lectionum Missae [[[1799|13]]] Het past de verkondiging van het Evangelie tot haar recht te laten komen door het te zingen. Verbum Domini [[3488|67]]

Grote vieringen zijn een geval waarbij de zetel de geschiktste plaats lijkt te zijn om de homilie te houden. vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|136]]] Aan het einde hiervan is het nuttig een ogenblik stilte in acht te nemen. vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|56.66.136]]]

Het gebaar van het aanbrengen van de gaven door de gelovigen Institutio Generalis Missalis Romani [[1798|73]] "hoeft voor de authentieke beleving ervan niet beklemtoond te worden door misplaatste toevoegingen". Sacramentum Caritatis [[1784|47]] Bij grote vieringen dienen slechts de gaven te worden aangeboden die de materie van het offer vormen, en die welke bestemd zijn voor de caritas. Men moet voor ogen houden dat het toevoegen van uitleg bij het aandragen van de gaven de liturgische zin van dit ogenblik niet bevordert.

Men dient er zorg voor te dragen dat de te consacreren hoeveelheid brood en wijn beantwoordt aan het aantal deelnemers en concelebranten.

De eucharistische gaven dienen op het altaar te worden geplaatst. Indien dit, gezien de hoeveelheid, niet mogelijk is, moeten enkele niet concelebrerende priesters, diakens of aangestelde acolieten met een pyxis in de hand vóór het aanbieden van de gaven bij het altaar gaan staan, zonder echter de concelebranten te hinderen en zonder de gelovigen het zicht op het altaar te ontnemen.

Om de persoonlijke deelname van alle concelebranten te vergemakkelijken is het passend dat ieder van hen beschikt over een hulpuitgave voor het eucharistisch gebed. De gedeelten die door de concelebranten samen worden gezegd, "en vooral de consecratiewoorden, die allen verplicht zijn uit te spreken, moeten door de concelebranten zacht uitgesproken worden, zodat de stem van de hoofdcelebrant duidelijk gehoord wordt. Institutio Generalis Missalis Romani [[1798|218]] Bij grote vieringen is het goed dat deze gedeelten worden gezongen vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|218]]]; daardoor wordt niet alleen het gewijde karakter van het gebed onderstreept, maar ook de synchronie van de woorden bevorderd.

Gezien het grote aantal concelebranten is het aan te bevelen om bewegingen die zowel priesters als gelovigen afleiden, te beperken.

Op het ogenblik van de consecratie moeten de pyxissen geopend zijn. De aanbidding van de kant van de gelovigen wordt bevorderd door specifieke blijken van eerbied voor de Eucharistie, zoals het knielen, indien mogelijk, alsook de bewieroking van de Heilige Gedaanten vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|150]]] en een teken met de bel. vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|150]]] Op sommige plaatsen wordt het belang van het ogenblik onderstreept door het gebruik van kaarsen, gedragen door assistenten die hun plaats innemen voor het altaar.

Vooral bij grote vieringen is het passend, dat het uitwisselen van het teken van vrede een bescheiden gebaar is, zodat "eenieder het teken van vrede op sobere wijze alleen geeft aan degenen die zich het dichtst bij hem bevinden". Institutio Generalis Missalis Romani [[1798|82]] De soberheid van het gebaar doet niets af aan de hoge waarde ervan en helpt het klimaat van gebed vóór de Communie te handhaven.

Het is belangrijk de communie van de concelebranten, die een nauwkeurige voorbereiding en aandacht vereist, goed te regelen. "De communie van de concelebrerende priesters dient te verlopen overeenkomstig de in de liturgische boeken voorgeschreven normen, waarbij altijd de Hosties worden gebruikt die in dezelfde Mis zijn geconsacreerd en waarbij door alle concelebranten de Communie altijd onder beide Gedaanten wordt ontvangen". Redemptionis Sacramentum [[569|98]] Voordat de concelebranten de Communie gaan uitdelen aan de gelovigen, dienen zij te communiceren.

Als het groot aantal concelebranten het hun onmogelijk maakt aan het altaar te communiceren, dienen zij zich naar een daarvoor ingerichte plaats te begeven om rustig en eerbiedig te Communie te gaan. In een ruime kerk kan deze ruimte een zijkapel zijn, terwijl bij ruimten in de open lucht er voor de concelebranten een zichtbare en gemakkelijk herkenbare plaats moeten worden ingericht. Op deze plaats dienen op een ruime tafel de kelk of de kelken samen met de hostieschalen op een of meer corporales te worden geplaatst. Als dat te ingewikkeld zou zijn, dan moeten de concelebranten op hun plaats blijven en het Lichaam en Bloed van de Heer nuttigen die hun door diakens of enkelen van de concelebranten worden aangereikt. Men dient hieraan de grootste aandacht te besteden om te vermijden dat Hosties of druppels van het Bloed van de Heer op de grond vallen.

Wanneer het uitdelen van de Communie aan de concelebranten is beëindigd, zal men er zorg voor moeten dragen dat de overgebleven geconsacreerde Wijn onmiddellijk en geheel wordt genuttigd en de overgebleven geconsacreerde Hosties worden gebracht naar de plaatsen die zijn bestemd voor het bewaren en bewaken van de Eucharistie. vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|163]]]

Vóór het begin van het gezang bij de Communie is het passend, rekening houdend met de heterogene omstandigheden van de aanwezigen, hetzij op grond van het al dan niet behoren tot de katholieke Kerk, hetzij op grond van hun persoonlijke gesteldheid, vgl: Sacramentum Caritatis [[[1784|50]]] vgl: Catechismus van de Katholieke Kerk [[[1|1385]]] dat men met een gepaste monitio herinnert aan de houdingen van eerbied en respect jegens het Sacrament en aan de voorwaarden om de Communie te ontvangen "Toch gebeurt het soms dat Christengelovigen massaal en zonder onderscheid naderen tot de heilige Tafel. Het is de taak van de herders een dergelijk misbruik op verstandige en krachtige wijze te corrigeren. Bovendien moet, waar de heilige Mis voor een grote menigte wordt gevierd of bij voorbeeld in grote steden, ervoor gewaakt worden dat ook niet-katholieken of zelfs niet-Christenen uit onwetendheid tot de heilige Communie naderen zonder rekening te houden met het leergezag van de Kerk met betrekking tot de leer en de discipline. Het is de taak van de herders de aanwezigen op het juiste ogenblik eraan te herinneren de waarheid en de discipline strikt na te leven" [[569|83-84]]; bovendien kan men plaatsen en wijzen aangeven voor het uitdelen van de Communie.

Ook al is het aan te bevelen dat de Communie wordt uitgereikt met hosties die in dezelfde Mis zijn geconsacreerd, vgl: Institutio Generalis Missalis Romani [[[1798|85]]] toch kan om begrijpelijke redenen bij grote vieringen de Communie met het uitdelen van reeds geconsacreerde Hosties opportuun zijn. In dat geval worden de hosties in pyxissen bewaard, die passend opgeborgen staan in veilige tabernakels met een voldoende omvang en die geplaatst zijn in kapellen of op andere, hiervoor geschikte plaatsen.

De gelovigen die de communie wensen te ontvangen, zullen zich begeven naar deze plaatsen, of andere die daarvoor zijn aangeduid langs de gangen die de sectoren afbakenen.

De bedienaren die de communie uitdelen, moeten herkenbaar zijn. Een manier in de lijn van de traditie bestaat erin, dat zij begeleid worden door iemand - een misdienaar of assistent - die een passende paraplu of een ander teken draagt, zoals bijvoorbeeld een brandende kaars.

Als het gebruik van een communiepateen te allen tijde prijzenswaardig is, dan geldt dat in het bijzonder in deze omstandigheden waarbij het uitdelen ingewikkelder is. Redemptionis Sacramentum [[569|93]] Men kan daarvoor eventueel gebruik maken van daarvoor geschikte deksels van de pyxissen. Men dient te voorzien in specifieke plaatsen - en deze aan te geven - waar mensen kunnen communiceren met bijzondere vereisten (bijvoorbeeld personen met coeliakie).

Rekening houdend met de eventuele risico's bij deze grote samenkomsten, kan de plaatselijke bisschop beslissen of het opportuun is om toe te passen wat is voorzien in de instructie Redemptionis Sacramentum onder nr. 92 [569|92], zodat de Communie alleen maar wordt uitgedeeld op de tong.

De Hosties die aan het einde van de communie overblijven, zal men op waardige wijze naar de plaats brengen waar de eucharistische Reserve wordt bewaard en de pyxissen worden ingeleverd. Wat nodig is voor de purificatie van het heilig vaatwerk en van de handen, dient hier aanwezig te zijn.

Het Tweede Vaticaans Concilie [d:4] is zijn werk begonnen met de bespreking van de heilige liturgie. Zo is op niet mis te verstane wijze het primaat van God, de ware protagonist van de liturgische viering van de Kerk, in het licht komen te staan. Wanneer de blik op God niet het fundament is, verliest al het andere zijn richting. De onderhavige "Gids voor grote vieringen" met aanwijzingen en praktische suggesties heeft immers geen ander doel dan een hulp te bieden voor de voorbereiding en vruchtbare beleving van grote liturgische vieringen.

Laat de Heilige Maagd Maria, beeld van de Kerk in gebed, ons tot voorbeeld zijn. "De schoonheid van de hemelse liturgie, die ook in onze bijeenkomsten moet oplichten, wordt in haar getrouw weerspiegeld. Van haar moeten wij leren zelf eucharistische en kerkelijke mensen te worden, opdat ook wij, naar het woord van de heilige apostel Paulus 'heilig en vlekkeloos' voor de Heer kunnen verschijnen, zoals Hij ons vanaf het begin heeft gewild. (Kol. 1, 21; Ef. 1, 4) [[b:Kol. 1, 21; Ef. 1, 4]]". vgl: Sacramentum Caritatis [[[1784|96]]]