Hoogfeest van de Heilige Drie-eenheid

Beminde broeders en zusters:

Aan het einde van een intense dag in uw stad, verzamelen we ons weer rond het altaar om de Eucharistie te vieren, op de plechtigheid van de Heilige Drie-eenheid. Vanaf dit centrale Piazza della Vittoria, waar we samenkomen voor onze gezamenlijk gebed van lof en dank aan God, waarmee mijn pastoraal bezoek eindigt, zend ik mijn hartelijke groeten aan de gehele burgerlijke en kerkelijke gemeenschap van Genua.

Allereerst groet ik met genegenheid de aartsbisschop kardinaal Angelo Bagnasco, die ik dank voor de hoffelijkheid waarmee hij me verwelkomde en voor de hartelijke woorden die hij aan het begin van de heilige Mis tot mij richtte. Zo groet ik ook kardinaal Tarcisio Bertone, mijn staatssecretaris, die pastoor was van deze oude en edele Kerk, en ik dank hem oprecht voor zijn geestelijke nabijheid en zijn waardevolle medewerking. Ik groet ook de hulpbisschop, Mgr. Luigi Ernesto Palletti, de bisschoppen van Ligurië en de overige prelaten.

Ik richt een respectvolle groet tot de burgerlijke autoriteiten, aan wie ik mijn dank betuig voor hun welkom en voor de effectieve steun die ze hebben gegeven aan de voorbereiding en voltrekking van deze apostolische pelgrimstocht. In het bijzonder groet ik minister Claudio Scajola, namens de nieuwe regering, die juist in deze dagen haar volledige taak ten dienste van de geliefde Italiaanse natie heeft aanvaard.

Ik groet en spreek mijn dank uit aan de priesters, religieuzen mannen en vrouwen, diakens, toegewijde leken, seminaristen en de jongeren. U allen, dierbare broeders en zusters, groet ik hartelijk. Ik groet ook degenen die hier niet kunnen zijn, en op een bijzondere manier de zieken, de eenzamen en degenen die moeilijkheden hebben te doorstaan. Ik vertrouw de Heer de stad Genua en al haar inwoners toe in deze plechtige eucharistische concelebratie die ons, zoals elke zondag, uitnodigt om op als gemeenschap deel te nemen aan de dubbele tafel: die van het Woord der waarheid en dat van het Brood des eeuwigen levens.

In de eerste lezing (Ex. 34, 4-9) [[b:Ex. 34, 4-9]] luisteren we naar een Bijbeltekst die ons de openbaring van Gods naam presenteert. Het is God zelf, de Eeuwige, de Onzichtbare, die het verkondigt, terwijl Hij voor Mozes in de wolk voorbijgaat op de berg Sinaï. En zijn naam is: "De Heer, God is een barmhartige en medelijdende God, lankmoedig, groot in liefde en trouw" (Ex. 34, 6) [b:Ex. 34, 6]. De heilige Johannes vat deze uitdrukking in het Nieuwe Testament in één woord samen: "Liefde" (1 Joh. 4, 8.16) [b:1 Joh. 4, 8.16]. Dit wordt ook bevestigd door de Evangelietekst van vandaag: "Zozeer immers heeft God de wereld liefgehad, dat Hij zijn eniggeboren Zoon heeft gegeven" (Joh. 3, 16) [b:Joh. 3, 16]. Deze naam drukt dus duidelijk uit dat de God van de Bijbel niet een soort monade is die in zichzelf is gesloten en voldaan met zijn eigen zelfgenoegzaamheid, maar dat Hij leven is dat Hij wil meedelen, Hij is openheid, betrekking. Woorden als "barmhartig", "medelijdend", "rijk aan erbarmen", spreken ons over een betrekking, in het bijzonder van een levend Zijn dat zichzelf aanbiedt, dat elke leemte, elk gebrek wil vullen, dat wil geven en vergeven, dat een sterke en blijvende band wil aangaan. De Heilige Schrift kent geen andere God dan de God van het Verbond, die de wereld heeft geschapen om zijn liefde over alle schepselen uit te storten vgl: Eucharistisch Gebed IV [[[4105]]], en Hij koos zich een volk om een huwelijksverbond met hen te sluiten, zodat het een zegen zou worden voor alle naties, waardoor de hele mensheid tot een grote familie zou worden. (Gen. 12, 1-3; Ex. 19, 3-6) [[b:Gen. 12, 1-3; Ex. 19, 3-6]] Deze openbaring van God werd volledig afgebakend in het Nieuwe Testament, dankzij het woord van Christus. Jezus toonde ons het gelaat van God, één in wezen en drie in personen: God is Liefde, Liefde-Vader, Liefde-Zoon en Liefde-Heilige Geest. En precies in de naam van deze God begroet de apostel Paulus de gemeenschap van Korinthe en begroet hij ons allen: "De genade van de Heer Jezus Christus, de liefde van God (Vader) en de gemeenschap van de heilige Geest zij met u allen" (2 Kor. 13, 13) [b:2 Kor. 13, 13].

Daarom verwijst de belangrijkste inhoud van deze lezingen naar God. Inderdaad, het feest van vandaag nodigt ons uit om over hem, de Heer, na te denken; Hij nodigt ons uit om in zekere zin de "berg" te beklimmen zoals Mozes deed. Op het eerste gezicht lijkt dit ons te verwijderen van de wereld en haar problemen, maar in werkelijkheid ontdekken we dat juist door God beter te leren kennen, we ook de fundamentele aanwijzingen voor ons leven krijgen: zoals gebeurde met Mozes die, toen hij opsteeg naar de Sinaï en verbleef in de aanwezigheid van God, de wet op de stenen tafelen ontving, waar het volk een gids vond om voort te gaan, om de vrijheid te vinden en om als volk gevormd te worden in vrijheid en gerechtigheid. Onze geschiedenis hangt af van de naam van God; ons pad hangt af van het licht van zijn gelaat.

Uit deze werkelijkheid van God, die Hij onszelf heeft meegedeeld door zijn "naam", dat wil zeggen zijn gelaat, te onthullen, ontleent hij een specifiek beeld van de mens, namelijk het concept van de persoon. Als God een eenheid in dialoog is, een zijn in relatie, dan weerspiegelt het menselijke schepsel, gemaakt naar zijn beeld en gelijkenis, die constitutie. Daarom is hij geroepen om zich te realiseren in dialoog, in samenspraak, in ontmoeting. Hij is een wezen in relatie. In het bijzonder onthulde Jezus ons dat de mens in wezen "kind" is, een schepsel dat in betrekking tot God de Vader leeft, en aldus in relatie met al zijn broeders en zusters. De mens realiseert zich niet in een absolute autonomie, ten onrechte gelovend God te zijn, maar integendeel, zichzelf erkennende als een kind, een open schepsel, gericht op God en zijn broeders, in wiens gezicht hij het beeld vindt van de gemeenschappelijke vader. Het is duidelijk te zien dat deze opvatting omtrent God en de mens aan de basis staat van een overeenkomstig model van menselijke gemeenschap en dus van de samenleving. Het is een model voorafgaand aan welke normatieve, wettelijke, institutionele regulering ook en zelfs voorafgaand aan culturele specificaties. Een model van de mensheid als gezin, transversaal door alle beschavingen, dat wij christenen uitdrukken door te bevestigen dat alle mensen kinderen van God zijn en daarom allemaal broeders en zusters. Het gaat om een waarheid die vanaf het begin achter ons ligt en tegelijkertijd permanent voor ons ligt, als een project waarnaar we altijd moeten streven bij elke maatschappelijke constructie.

Het leergezag van de Kerk, dat zich juist vanuit deze visie van God en de mens heeft ontwikkeld, is zeer rijk. Het is voldoende om de belangrijkste hoofdstukken van de sociale leer van de Kerk door te nemen, waaraan mijn eerbiedwaardige voorgangers substantiële bijdragen hebben geleverd, vooral in de afgelopen 120 jaar, om te worden tot geautoriseerde vertolkers en gidsen van de christelijk geïnspireerde sociale beweging. Hier wil ik alleen de recente Pastorale Notitie van de Italiaanse bisschoppen noemen, " Geroepen tot een levende hoop: getuigen van het grote "ja" van God aan de mens [8140]", van 29 juni 2007 noemen. Deze Notitie stelt twee prioriteiten voor: allereerst de keuze voor de "eerste keuze voor God": al het leven en werk van de Kerk hangt af van het plaatsen van God op de eerste plaats, maar niet van een algemene God maar voor de Heer, met zijn naam en zijn gezicht, de God van het verbond, die het volk uit de slavernij in Egypte heeft gehaald, Christus uit de dood heeft opgewekt en de mensheid wil leiden naar vrijheid in vrede en gerechtigheid. De andere keuze is om de persoon en de eenheid van zijn bestaan centraal te stellen, in de verschillende bereiken waarin ze worden gerealiseerd: affectief leven, werk en feest, eigen kwetsbaarheid, traditie, burgerschap. De Drie-ene God en de persoon in relatie: dit zijn de twee referenties die de Kerk als missie heeft te bieden aan alle menselijke geslachten, als een dienst voor de opbouw van een vrije en saamhorige samenleving. Zeker, de Kerk doet dat met haar leer, maar vooral door middel van het getuigenis, wat de derde fundamentele keuze is van het Italiaanse Episcopaat: getuigenis als persoon en als gemeenschap, waarin geestelijk leven, pastorale zending en culturele dimensie samenkomen.

In een samenleving die neigt naar globalisering en individualisme, is de Kerk geroepen om te getuigen van de koinonia, van de gemeenschap. Deze realiteit komt niet "van beneden", maar van een mysterie dat, om zo te zeggen, zijn "wortels in de hemel" heeft, juist in de ene en Drie-ene God. Hij is in zichzelf de eeuwige dialoog van liefde die aan ons is meegedeeld in Jezus Christus, die is binnengetreden in het weefsel van de mensheid en de geschiedenis om ze tot de volheid te brengen. Dit is precies de grote synthese van het Tweede Vaticaans Concilie: de Kerk, mysterie van gemeenschap, is "in Christus als het ware het sacrament of het teken en instrument van de innerlijke vereniging met God en van de eenheid van heel het mensdom". Lumen Gentium [[617|1]] Ook hier, in deze grote stad, evenals op haar grondgebied, is de kerkgemeenschap met haar verschillende menselijke en sociale problemen, vandaag zoals gisteren, vooral het teken van God-Liefde, armzalig maar waarachtig, wiens naam is gedrukt op het diepste zijn van elke persoon en op elke ervaring van authentieke maatschappelijkheid en verbondenheid.

Na deze beschouwingen, beste broeders en zusters, geef ik u enkele speciale aansporingen. Zorgt voor de geestelijke en catechetische vorming, een "substantiële" vorming, die meer dan ooit nodig is om de christelijke roeping goed te beleven in de wereld van vandaag. Ik zeg dit tot de volwassenen en de jongeren: cultiveer een bedachtzaam geloof, in staat tot een diepgaande dialoog met allen, met niet-katholieke broeders en zusters, met niet-christenen en niet-gelovigen. Helpt de armen en zwakken edelmoedig, overeenkomstig de aloude praktijk van de Kerk, altijd inspiratie en kracht puttend uit de Eucharistie, de eeuwige bron van naastenliefde. Ik moedig met speciale genegenheid de seminaristen en de jongeren aan die bezig zijn op een reis van hun roeping: weest niet bang; voelt bovendien de aantrekkingskracht van de definitieve opties, van een serieus en veeleisend vormingsprogramma. Alleen de hoge graad van het leerlingschap fascineert en geeft vreugde. Ik dring er bij allen op aan om te groeien in de missionaire dimensie, die mede essentieel is voor de gemeenschap, aangezien de Drie-eenheid tegelijkertijd eenheid en zending is: hoe intenser de liefde, hoe sterker de impuls zal zijn om zich uit te breiden, uit te waaieren, zich mee te delen. Kerk van Genua, blijf verenigd en wees gezonden om aan allen de vreugde van het geloof en de schoonheid van Gods gezin te verkondigen. Mijn gedachten strekken zich uit tot de hele stad, tot alle Genuezen en tot iedereen die in dit gebied woont en werkt. Beste vrienden, kijkt met vertrouwen naar de toekomst en span u in om die samen op te bouwen, waarbij geslotenheid en kliekvorming worden vermeden, waarbij het algemeen belang boven privébelangen wordt gesteld, hoe legitiem die ook mogen zijn.

Ik zou willen besluiten met een wens die ik ook ontleen aan het fantastische gebed van Mozes dat we in de eerste lezing hoorden: de Heer moge altijd met u mee trekken en u als zijn bezit beschouwen. (Ex. 34, 9) [[b:Ex. 34, 9]] Moge de voorspraak van de Allerheiligste Maria, die de Genuezen -zowel in het thuisland als over de hele wereld- aanroepen als Maagd van de Wacht, dat voor u verkrijgen. Moge, met haar hulp en met die van de patroonheiligen van uw geliefde stad en regio, uw geloof en uw werken altijd tot lof en glorie zijn van de Heilige Drie-eenheid. Wees een missionaire gemeenschap naar het voorbeeld van de heiligen van deze aarde: luister naar God en dien de mensen. Amen.