Handelingen 2. - “Hij werd toegevoegd aan de groep van de elf apostelen”. (Hand 1,26)

Geliefde broers en zussen, goedendag!

We hebben een reeks catecheses aangevat die de “reis” van het Evangelie zal volgen zoals die verteld wordt in het boek Handelingen der Apostelen. Dit boek laat zeker zien hoe het Evangelie is verder gegaan, altijd maar verder en verder…. Alles begint bij de verrijzenis van Christus. Dat is geen gebeurtenis zoals een andere. Het is de bron van het nieuwe leven. De leerlingen weten dat en - gehoor gevend aan de opdracht van Christus - blijven zij verenigd, eensgezind en volhardend in het gebed. Ze verenigen zich rond Maria en bereiden zich voor op het ontvangen van de kracht van God,niet op een passieve wijze, maar door de verbondenheid tussen hen te versterken”.

Die eerste gemeenschap werd gevormd door ongeveer 120 broeders en zusters. Een getal dat in zich de 12 draagt. Twaalf is een symbolisch getal verwijzend naar de twaalf stammen van Israël en naar de Twaalf apostelen door de Heer uitgekozen. Na de pijnlijke gebeurtenissen van de Passie zijn de apostelen van de Heer niet meer met twaalf, maar met elf. Een van hen, Judas, is er niet meer. Hij heeft zich van het leven beroofd, verpletterd door wroeging over het verraad.

Hij had reeds eerder stappen gezet los van de gemeenschap met de Heer en met de anderen. Hij werd een solist, een geïsoleerde die zich aan het geld hechtte tot op het punt dat hij de armen ging “gebruiken”. Hij verloor de horizon van de zelfgave uit het oog. Hij werd in geest en hart besmet met het virus van de hoogmoed. Zo werd hij van een “vriend” (Mt. 26, 50) [b:Mt. 26, 50] een vijand en “gids van hen die Jezus gevangen namen” (Hand. 1, 16) [b:Hand. 1, 16]. Judas had de grote genade ontvangen te behoren tot de groep intimi van Jezus en deel te hebben aan het dienstwerk van de Heer. Maar op een gegeven ogenblik kwam hij tot de aanmatiging zelf het eigen leven “te redden” met als gevolg dat hij het verloor (Lc. 9, 24) [[b:Lc. 9, 24]]. Hij hield op met het hart bij Jezus te horen en zo plaatste hij zich buiten de gemeenschap met Hem en de zijnen. Hij bleef geen leerling en plaatste zich boven de Meester. Hij heeft Hem verkocht en met de “opbrengst van zijn misdaad” heeft hij een stuk grond gekocht, dat geen vruchten heeft voort gebracht maar gedrenkt werd met zijn bloed (Hand. 1, 18-19) [b:Hand. 1, 18-19].

Judas heeft de dood verkozen boven het leven (Dt. 30, 19) [[b:Dt. 30, 19]] (Sir. 15, 17) [[b:Sir. 15, 17]] en heeft het voorbeeld gevolgd van de hartelozen wier leven duisternis is en ondergang. De Elf kozen voor het leven, de zegen, dat zij op hun beurt van generatie op generatie, van Israël tot de Kerk, in de geschiedenis doen stromen.

De evangelist Lucas laat ons zien dat omwille van het wegvallen van een van de Twaalf, dat een wonde in het lichaam van de gemeenschap veroorzaakte, zijn ambt moest overgaan op een ander. Wie kon dat opnemen? Petrus geeft de vereiste aan: het nieuwe lid moet een leerling van Jezus zijn vanaf het begin, dat wil zeggen vanaf het doopsel in de Jordaan, tot op het einde, tot bij de Hemelvaart van de Heer (Hand. 1, 21-22) [b:Hand. 1, 21-22]. De groep van de Twaalf moet hersteld worden. Bij die gelegenheid ontstond de praktijk van het gemeenschapsoverleg. Dat bestaat erin dat men de werkelijkheid met de ogen van God bekijkt in het perspectief van eenheid en verbondenheid.

Er zijn twee kandidaten: Jozef Barsabbas en Mattias. Op dat ogenblik bidt de gemeenschap als volgt: “Gij Heer, die aller harten kent, wijs degene aan die Gij van deze twee hebt uitverkoren om de plaats te bezetten in dit dienstwerk en apostelambt, waaraan Judas ontrouw werd om heen te gaan naar zijn eigen plaats” (Hand. 1, 24-25) [b:Hand. 1, 24-25]. Door hen te laten loten, koos de Heer Mattias die dus aan de Elf werd toegevoegd. Zo wordt de groep van de Twaalf, teken van verbondenheid, hersteld. Gemeenschap haalt het van verdeeldheid, van isolement, van de mentaliteit die de ruimte van het private verabsoluteert. Het is een teken dat verbondenheid het eerste getuigenis van de apostelen is. Jezus had het gezegd: “Hieruit zullen allen kunnen opmaken, dat gij mijn leerlingen zijt: als gij de liefde onder elkaar bewaart.” (Joh. 13, 35) [b:Joh. 13, 35]

De Twaalf vertolken in de Handelingen der Apostelen de stijl van de Heer. Ze zijn betrouwbare getuigen van het heilswerk van Christus en laten aan de wereld niet hun zogenaamde volmaaktheid zien, maar door de genade van de eenheid, laten ze de Andere zien die op een nieuwe wijze temidden van zijn volk leeft. En wie is dit? De Heer Jezus. De apostelen kiezen er voor onder het gezag van de Verrezene te leven in eenheid met de broeders. Dat is de enig mogelijke omgeving voor waarachtige zelfgave.

Wij hebben er nood aan de schoonheid te herontdekken van het getuigen van de Verrezene. Daarom moeten we de zelfverwijzende houdingen vermijden en afzien van het verbergen van de gaven Gods. En niet toegeven aan middelmatigheid. Het herstel van het apostolisch college toont aan dat in het DNA van de christelijke gemeenschap eenheid en vrijheid samen bestaan. Dat stelt in staat verscheidenheid niet te vrezen, zich niet te hechten aan dingen en gaven en martyres te worden, dat wil zeggen lichtende getuigen van de levende en in de geschiedenis werkende God.