De Eucharistie en het christelijk gezin

"Er was een bruilofsfeest in Kana. De moeder van Jezus was daarbij, en ook Jezus en zijn leerlingen behoorden tot de genodigden" (Joh. 2, 1-2) [b:Joh. 2, 1-2].

Dierbare Broeders en Zusters in Christus,

Het is voor mij een grote vreugde vandaag aan u, in tegenwoordigheid van Zijne Excellentie, de President van Kenia, in tegenwoordigheid van kardinaal Otunga en de voorzitter van de Bisschoppenconferentie en de andere broeders in het bisschopsambt, het hoofdthema van het Eucharistisch Congres te verkondigen: de Eucharistie en het christelijk gezin. Ik ben zeer vereerd vooral het woord te kunnen richten tot de jonge paren, die hier gaan huwen en tot de vele andere jongeren die hier in dit stadion verzameld zijn. De lezing uit het Evangelie van St. Jan helpt ons in het thema te komen en er de volle betekenis van te begrijpen.

Jezus was in Kana in Galilea aanwezig bij een pas gehuwd paar. Hij had de uitnodiging aangenomen voor hun huwelijksfeest. Hij was met hen en Hij was er voor hen.

De Eucharistie is het Sacramant waarin Jezus vandaag met ons is op een heel bijzondere wijze. Hij is in ons midden, waarbij Hij op onbloedige wijze hetzelfde Offer brengt als Hij bracht op het altaar van het Kruis: Hij geeft zijn leven voor de redding van de wereld. In dit Allerheiligste Sacrament is Christus tot het einde der tijden met ons en is Hij er voor ons.

Volgens St. Jan vond het eerste wonder van Jezus' openbare messiaanse optreden plaats in Kana in Galilea. En in zijn aanwezigheid daar kunnen we duidelijk een Eucharistisch aspect zien.

Op een bepaalde wijze is Christus' aanwezigheid op het feest te Kana een voorafbeelding van het Eucharistisch Avondmaal. Tegelijkertijd richt het ons christelijk bewustzijn ook op het Sacrament van het Huwelijk. Jezus is tegenwoordig bij elk pas getrouwd paar; hij is in hun midden als zij zichzelf aan elkaar voor het leven in het huwelijk verbinden. Jezus herbevestigt Gods bedoeling met het huwelijk als de meest fundamentele menselijke instelling, terug gaande tot het allereerste begin van de menselijke geschiedenis.

In het boek Genesis lezen we: "En God schiep de mens als zijn beeld. Als het beeld van God schiep Hij hem; man en vrouw schiep Hij hen. Toen zegende God hen en sprak tot hen: "Weest vruchtbaar, vermenigvuldigt u, bevolkt de aarde en onderwerpt haar". (Gen. 1, 27-28) [b:Gen. 1, 27-28]. Het boek Genesis laat de oorspronkelijke eenheid van man en vrouw zien. Vanaf het eerste begin schiep God hen "mannelijk en vrouwelijk" en gaf Hij aan hen de bestemming een gemeenschap van personen te vormen, die vruchtbaar zou zijn. ,,Hij roept hen om op een speciale manier te delen in zijn liefde en macht als Schepper en Vader, door hun vrije en verantwoordelijke medewerking bij het doorgeven van het geschenk van het menselijk leven". Familiaris Consortio [[267|28]] Verenigd voor het oog van God en zijn bijzondere zegen genietend, zouden man en vrouw heersen over al het geschapene. Derhalve zien we dat de instelling van het huwelijk samenvalt met de schepping in het begin van man en vrouw.

Bij een gelegenheid, in een discussie met de Farizeeën, herhaalde de Heer Jezus niet alleen dat de leer omtrent het huwelijk in het boek Genesis gevonden kan worden, maar Hij herbevestigde het met bijzondere nadruk. Hij zei: ,,Wat God verbonden heeft, zal de mens niet scheiden" (Mt. 19, 6) [b:Mt. 19, 6]. Daarom werd het geheim van het huwelijk, ,,in den beginne" van het bestaan van het menselijk geslacht als de grondslag voor de toekomst ingesteld door de Schepper, door Christus bevestigd. Hij drukt er het zegel van het Evangelie op, het zegel van het Nieuwe Verbond in zijn bloed. (Lc. 22, 20) [[b:Lc. 22, 20]]

Daarom houdt de Kerk niet op om in alle tijden de onveranderende waarheid te leren dat het huwelijk onverbreekbaar is. Als paren vrij dit Sacrament ontvangen, zoals nu deze middag, dan vestigen zij een onverbreekbare eenheid. Nadat zij door het water van het Doopsel tot een nieuwe schepping zijn geworden, zijn zij in het huwelijk in staat om een levend teken te zijn van de altijd trouwe liefde van Christus voor de Kerk. Hun liefde voor elkaar, hun echtelijke liefde, kan duren tot de dood; niet vanwege hun eigen kracht of verdiensten maar vanwege Christus' werkzame genade in hen.

Het feit dat we Jezus van Nazareth aan het begin van zijn openbare messiaanse optreden in het gezelschap zien van het pas getrouwde paar te Kana in Galilea is zeer veelzeggend. Het is als een profetische verklaring dat Hij voortaan met alle echtparen wil zijn, die door hun huwelijksbeloften bedienaren worden van het Sacrament van hun samenleven. Hij is bij hen tegenwoordig door zijn genade. Deze genade is de reddende macht van God, zijn geschenk, die het menselijk leven - en in dit geval het huwelijksleven - menswaardig maakt, waardig voor Gods kinderen.

Heel duidelijk is het wonder, te Kana verricht, ook het eerste teken van het messiaanse Koninkrijk. Jezus verandert water in wijn. Door dit te doen verandert en veredelt hij de drank die aan de bruilofstgasten zal worden aangeboden. Wat veelzeggender is: de waarheid van het Evangelie en de genade van het Sacrament van het Huwelijk verandert en veredelt het hele huwelijksleven als het echtpaar deze waarheid trouw volgt, als zij met deze genade meewerkt!

Op de eerste plaats is de huwelijksliefde veredeld, deze menselijke liefde die verenigd is met de goddelijke en die voor het welzijn is van beiden, man en vrouw. Zij "brengt de echtelieden tot een vrije en wederzijdse gave van zichzelf, een gave die tot uiting komt in toegenegenheid en met daden. Zo'n liefde doortrekt heel hun levens". Gaudium et Spes [[575|49]] Het is de liefde zoals Paulus beschrijft in de le brief aan de Korinthiërs, waarnaar we vandaag in de liturgie hebben geluisterd: ,,Liefde is geduldig en vriendelijk; zij is nooit afgunstig, niet pocherig of verwaand, ruw of met zichzelf ingenomen; zij beledigt niet en is niet wraakzuchtig. Liefde schept geen genoegen in de zonden van anderen maar verheugt zich over de waarheid; zij is altijd bereid om te verontschuldigen, om alles te geloven, alles te hopen en al het mogelijke te verduren" (1 Kor. 13, 4-7) [b:1 Kor. 13, 4-7].

De vrucht van de trouwe liefde is eenheid van hart en geest. De liefde van Christus op het Kruis heeft de verdeeldheid, veroorzaakt door de zonden, overwonnen en de huwelijksliefde die in het christelijk huwelijk veredeld is, deelt in de kracht van Christus' eenmakende liefde. Aan elk echtpaar, en aan alle christelijke gezinnen wordt daarom de genade en de verantwoordelijkheid geschonken om een gemeenschap van personen te worden. Daarom heb ik in mijn Apostolische Exhortatie over de rol van het christelijk gezin in de moderne wereld [267] gezegd: "Zijn eerste taak is het om trouw de werkelijke gemeenschap te beleven in een voortdurende poging om zich tot een echte gemeenschap van personen te ontwikkelen". Familiaris Consortio [[267|18]]

Zoals het christelijk leven voortdurend bekering vereist, zo moet ook een echtpaar er voortdurend en edelmoedig naar streven om hun huwelijksgemeenschap te verdiepen. Volgens het ontwerp van God bestaat er een natuurlijke complementariteit en aantrekkingskracht tussen man en vrouw. Maar deze moeten nog worden ontwikkeld en bevorderd door een liefdevolle aandacht voor elkaars behoeften en vooral door hun toevlucht te nemen tot de genaden die worden ontvangen door het Sacrament. De Heilige Geest, de Geest van Waarheid en Liefde, wordt op een bijzondere wijze in het Sacrament uitgestort over het echtpaar en Hij helpt hen in hun verlangen om persoonlijke tekortkomingen en egoïsme te overwinnen en om een altijd grotere eensgezindheid in Christus te bereiken.

Het is ook belangrijk hier te herhalen dat "zo'n eensgezindheid radicaal in strijd is met polygamie: die ontkent in feite direct Gods scheppingsplan dat vanaf het begin is geopenbaard, omdat die tegenstrijdig is aan de gelijke persoonlijke waardigheid van man en vrouw die in het huwelijk zichzelf geven met een liefde die totaal is en daarom enig en exclusief'. Familiaris Consortio [[267|19]] In het Oude Testament werd polygamie soms toegestaan, maar in het Nieuwe Verbond herstelde onze Verlosser het huwelijk in zijn oorspronkelijke staat als een gemeenschap van een man en één vrouw.

Samen met de taak om een gemeenschap van personen te bevorderen, vervullen de echtgenoten en echtgenotes een vitale rol in de dienst aan het menselijk leven, in het bijzonder door die bijzondere eer en plicht welke zij hebben bij het ter wereld brengen en opvoeden van kinderen.

De roeping van het huwelijk vereist een grote offerbereidheid en edelmoedigheid van de zijde van man en vrouw. Wederzijdse zelfgave is noodzakelijk voor het welslagen van elk huwelijksleven. Het beste teken van deze wederzijdse zelfgave wordt gegeven wanneer een echtpaar gaarne kinderen accepteert en hen brengt tot kennis van en liefde voor God. Zoals het Tweede Vaticaans Concilie leert: ,,Hoewel zij de andere doeleinden van het huwelijk van niet minder belang maakt, de echte praktijk van de huwelijksliefde en de hele zin van het gezinsleven die er het gevolg van is, heeft dit doel: dat het echtpaar bereid is van harte mee te werken met de liefde van de Schepper en de Redder, die door hen zijn eigen gezin van dag tot dag wil vergroten en verrijken". Gaudium et Spes [[575|50]] Daarom zijn daden tegen het leven zoals contraceptie en abortus slecht en goede mannen en vrouwen onwaardig.

Omdat gezinnen zo'n vitale rol spelen in de maatschappij en de Kerk van vandaag en vanwege de vele bedreigingen en belemmeringen voor een bestendig gezinsleven is de voorbereiding van de jongeren op het huwelijk meer dan ooit noodzakelijk. Het is belangrijk om de interpersoonlijke aard van het huwelijk te benadrukken; het is gebouwd op een degelijke waardering van de waardigheid van zowel de man als de vrouw en hun natuurlijke complementariteit. Jonge mensen die bezig zijn plannen te maken voor hun toekomst moeten ervan bewust worden gemaakt dat er een voortdurend inspanning vereist is om die unieke interpersoonlijke relatie te bevorderen, welke gebaseerd is op wederzijds respect en ware, open communicatie en bereidheid om te luisteren naar de geest en het hart.

Er was misschien een tijd waarin het gezin en de plaatselijke gemeenschap de jongeren heel goed op het huwelijk voorbereidden, maar op veel plaatsen wordt daar hedentendage weinig in voorzien. Daarom moet maar niet te snel worden aangenomen dat jonge mannen en vrouwen al op de hoogte zijn van de basisvereisten voor een goed geordend gezinsleven. In feite kunnen ze grote angsten en twijfels hebben of zij kunnen beantwoorden aan de christelijke idealen van het huwelijk. Met zorg moeten ze derhalve worden onderwezen omtrent de genade van het huwelijk, de rol van het Sacrament in de zending van de Kerk en de verhouding met de andere Sacramenten, vooral de Eucharistie en het Sacrament van de Verzoening. Belangrijk is ook een goed begrip van de aard van de seksualiteit en het verantwoord ouderschap, daarbij inbegrepen de natuurlijke methoden voor gezinsplanning en de redenen waarom ze worden aangewend.

In dit verband zou ik willen herhalen wat ik tot de bisschoppen van Kenia zei ten tijde van mijn vorige pastorale bezoek aan uw land [2672]: "Weest verzekerd van mijn medeleven met u voor deze grote taak. Die taak omvat de voorbereiding van de jongeren op het huwelijk, de herhaalde verkondiging van de eenheid en de onverbrekelijkheid van het huwelijk en de hernieuwde uitnodiging aan de gelovigen om in geloof en liefde de katholieke viering van het Sacrament van het Huwelijk aan te nemen en te bevorderen. Succes in een pastoraal programma van deze aard vereist geduld en volharding en een vaste overtuiging dat Christus gekomen is om "alle dingen nieuw te maken" (Openb. 21, 5) [b:Openb. 21, 5].

Het Eucharistisch Congres [d:29] in Nairobi - het tweede Internationaal Eucharistisch Congres op het Afrikaanse continent, het eerste in het hart van Afrika - is een grote uitnodiging voor het Gastmaal van de Heer. Bij dit Gastmaal wordt het mysterie van onze Verlossing hernieuwd door het Kruis en de Verrijzenis van Christus en wij allen worden in en door Christus met elkaar als broeders en zusters verenigd: kinderen van dezelfde Vader.

Tegelijkertijd moet deze Eucharistische uitnodiging voor het Paasmaal van onze verlossing ons op een bijzondere manier herinneren aan het Sacrament van het Huwelijk, dat in verband staat met de Eucharistie.

In de Eucharistie vindt men de bron van leven en heiligheid voor eenieder, in het bijzonder voor de gehuwde mannen en vrouwen en hun gezinnen, voor de jonge paren die vandaag gaan trouwen en voor alle jongeren van Kenia.

Allen, die vandaag aan het Eucharistisch Congres in Nairobi deelnemen zijn uitgenodigd te Kana in Galilea. Nadenkend over het huwelijksfeest in Kana in Galilea kunnen alle getrouwde mannen en vrouwen en elk gezin zich tenvolle realiseren dat Jezus Christus, Jezus in de Eucharistie, met hen, tussen hen en voor hen is. Jezus is door zijn apostolische Kerk aanwezig, precies zoals Hij in Kana met zijn Apostelen aanwezig. was. Hij is op bijzondere wijze tegenwoordig door de bemiddeling van Maria, de Moeder van Christus.

Maria vroeg haar Zoon het wonder te verrichten van de verandering van water in wijn. Zij vraagt nu haar Zoon om de menselijke liefde te heiligen; zij vraagt Hem om aan de echtparen de genade van de echte huwelijksliefde te schenken - liefde die trouw is tot de dood en die zowel voor de ouders als voor de kinderen tot de grootste gave van het menselijk leven wordt.

Het is ook Maria die tegen alle gehuwden, mannen en vrouwen, en alle gezinnen zegt: ,,Doe alles wat Hij u zegt" (Joh. 2, 5) [b:Joh. 2, 5]. Dierbare broeders en zusters, dierbare bruiden en bruidegommen en ouders, dierbare jongeren van Kenia: ontvang Jezus in uw gemeenschappen! Ontvang de Verlosser van de wereld! Luister naar Maria, want Maria zal u naar Christus leiden!

Christus biedt u, de jeugd van dit land, de wonderbare gave van de Eucharistie. Jezus Christus verkondigt u de waarheid van het huwelijk en de menselijke liefde. Jezus Christus biedt u, jongeren van Kenia, het volle leven, het eeuwige leven, in vereniging met de Heilige Drie-eenheid: Vader, Zoon en Heilige Geest.

Amen.