Compendium van de Catechismus van de Katholieke Kerk

Informatie over dit document

Compendium van de Catechismus van de Katholieke Kerk

28 juni 2005

Catechismus - Compendia

2005, Libreria Editrice Vaticana

Deze werkvertaling is uitgangspunt geweest voor de officiële uitgave. Deze versie wordt binnenkort geconformeerd aan de officiële uitgave.
Zie de gebruiksvoorwaarden van de documenten

28 juni 2005

Werkgroep Compendium

28 november 2023

663

Toon meer

Inhoudsopgave

Uitklappen

- === Inleiding

De Icoon van Christus Pantokrator (Albeheerser) herinnert in zijn zeldzame kunstzinnige schoonheid aan de woorden van de psalmist: “Geen mens is u gelijk in edele gestalte, beminnelijk is uw gelaat” (Ps. 45, 3) [b:Ps. 45, 3].

De heilige Johannes Chrysostomos betrok deze lofprijzing op de Heer Jezus en schreef: “Christus was in de bloei van zijn leven, in de kracht van de geest, en in Hem straalde een dubbele schoonheid, die van de ziel en die van het lichaam.” (PG 52, 479)

In haar beeldtaal vormt deze icoon de samenvatting van de eerste oecumenische concilies, omdat zij erin slaagt zowel de pracht van Jezus’ mensheid als de glans van zijn godheid uit te drukken.

Christus is gekleed in een rode tuniek met daaroverheen een donkerblauwe mantel. De beide kleuren herinneren aan zijn twee naturen, terwijl de gouden weerschijn wijst op de goddelijke Persoon van het Woord. Aan zijn rechter schouder hangt een gouden stola: symbool van zijn eeuwig priesterschap. Zijn gelaat, majesteitelijk en sereen, omzoomd door een dichte haarkrans en omgeven door een aureool met een kruis, vormt de weergave van het trigramma “O Ω N” (“Hij die is”), wat weer verwijst naar de openbaring van de Naam van God in Exodus 3, 14. In de bovenhoeken van de icoon staan de twee digramma’s of letterparen “IC - XC” (“Jezus Christus”), die de titel vormen van de afbeelding zelf.

De rechterhand, waarvan duim en wijsvinger naar elkaar toegebogen zijn en elkaar raken (als verwijzing naar de tweevoudige natuur van Christus in de eenheid van de Persoon), maakt het gebaar dat typisch is voor het zegenen. De linkerhand houdt het evangeliarium vast, dat versierd is met drie sloten en met parels en waardevolle stenen. Het evangelie, symbool en samenvatting van het Woord van God, heeft tegelijkertijd ook een liturgische betekenis, vanwege het feit dat in iedere Eucharistieviering daar een passage uit wordt voorgelezen en bij de consecratie de woorden van Jezus zelf worden uitgesproken.

De afbeelding, die een schitterende synthese is van naturalistische en symbolische gegevens, is een uitnodiging tot beschouwing en navolging. Ook vandaag blijft Jezus, door de Kerk die zijn Bruid en zijn mystiek Lichaam is, de mensheid zegenen en door zijn evangelie verlichten, dat het authentieke boek is van de waarheid, van het geluk en van het heil van de mens.

In augustus van het jaar 386 hoorde Augustinus, terwijl hij zich in de tuin bevond, een stem die zei: “Neem en lees, neem en lees” 8, 12, 29 [[850]]. Het Compendium van de Catechismus van de Katholieke Kerk, als synthese van het Evangelie van Jezus dat door de catechese van de Kerk onderwezen wordt, is een uitnodiging om het boek van de waarheid te openen en te lezen, ja om het te verslinden, zoals de profeet Ezechiël deed (Ez. 3, 1-14) [[b:Ez. 3, 1-14]]

_____________________________
THEOPHANES VAN KRETA (1546), Christusicoon, Stavronikitaklooster, Berg Athos

Referenties naar deze alinea: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- === Inleiding

1.

Op 11 oktober 1992 gaf paus Johannes Paulus II aan de gelovigen van heel de wereld de Catechismus van de Katholieke Kerk [1], die hij hun voorlegde als “een “referentietekst” voor een catechese die vernieuwd is vanuit de levende bronnen van het geloof” . Fidei Depositum [[74|1]] Zo werd dertig jaar na de opening van het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) op een geslaagde manier de wens vervuld, die de buitengewone Vergadering van de Bisschoppensynode in het jaar 1985 had geuit: dat namelijk een Catechismus zou worden samengesteld van heel de katholieke leer, zowel inzake het geloof alsook inzake de moraal.

Vijf jaar later bekrachtigde de Paus op 15 augustus 1997 bij gelegenheid van de afkondiging van de Editio typica van de Catechismus van de Katholieke Kerk [1] de fundamentele doelstelling van het werk: “een volledige en integrale uiteenzetting van de Katholieke leer te bieden, waaruit iedereen kan leren kennen wat de Kerk belijdt en viert, wat zij beleeft en in haar dagelijks leven bidt” . Laetamus Magnopere [[75]]

Referenties naar deze alinea: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

2.

Om de Catechismus [1] beter tot zijn recht te doen komen en om tegemoet te komen aan een verzoek dat bij gelegenheid van het Internationaal Catechetisch Congres van 2002 was gedaan, stelde Johannes Paulus II in 2003 een speciale commissie in, onder voorzitterschap van kardinaal Joseph Ratzinger, Prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer, en vertrouwde haar de opdracht toe een Compendium van de Catechismus van de Katholieke Kerk uit te werken, die een meer samenvattende formulering moest bevatten van dezelfde geloofsinhoud. Na twee jaar werk werd een Ontwerp van het Compendium voorbereid, dat ter raadpleging aan de kardinalen en aan de voorzitters van de Bisschoppenconferenties werd gestuurd. Dit ontwerp heeft in zijn geheel een positieve waardering gekregen van de absolute meerderheid van hen die geantwoord hebben. Daarom is de Commissie aan een herziening van genoemd Ontwerp begonnen en heeft, rekening houdend met de binnengekomen voorstellen tot verbetering, de uiteindelijke tekst van het werk klaargemaakt.

Referenties naar deze alinea: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

3.

De voornaamste kenmerken van het Compendium zijn deze drie:

de strikte afhankelijkheid van de Catechismus van de Katholieke Kerk [1],
het genre van de dialoog en
het gebruik van afbeeldingen in de catechese.

Het Compendium is vóór alles niet een werk dat op zichzelf staat, en wil op geen enkele manier de Catechismus van de Katholieke Kerk [1] vervangen: veeleer verwijst het voortdurend daarnaar, hetzij door nauwkeurig de nummers ervan aan te geven waarnaar het verwijst, hetzij door voortdurend zijn structuur, zijn verloop en zijn inhoud te volgen. Bovendien beoogt het Compendium een hernieuwde belangstelling en ijver voor de Catechismus te wekken, die vanwege zijn wijsheid in de uiteenzettingen en zijn geestelijke zalving toch steeds de basistekst blijft voor de kerkelijke catechese van vandaag.

Zoals de Catechismus, zo bestaat ook het Compendium uit vier delen die overeenkomen met de grondwetten van het leven in Christus.

Het eerste deel (De Geloofsbelijdenis) [663 |+ 12 ], getiteld “De geloofsbelijdenis”, bevat een geslaagde samenvatting van de lex credendi, dat wil zeggen van het geloof dat door de katholieke Kerk wordt beleden. Deze samenvatting is ontleend aan de apostolische geloofsbelijdenis, welke nader toegelicht wordt door de geloofsbelijdenis van Nicea en Constantinopel, waarvan de nog steeds aanhoudende proclamatie in de christelijke samenkomsten de gedachtenis levend houdt aan de belangrijkste waarheden van het geloof.

Het tweede deel (De viering van het Christusmysterie) [663 |+ 272 ], getiteld “De viering van het mysterie van Christus”, presenteert de wezenlijke elementen van de lex celebrandi. De verkondiging van het evangelie vindt immers bij voorkeur haar antwoord in het sacramentele leven. Daarin doen de gelovigen op elk moment van hun bestaan ervaring op en getuigen zij van de heilswerking van het Paasmysterie, waarin Christus het werk van onze verlossing heeft volbracht.

Het derde deel (Het leven in Christus) [663 |+ 440 ], getiteld “Het leven in Christus”, roept de lex vivendi in herinnering, dat wil zeggen de inzet waartoe gelovigen gehouden zijn om in hun gedrag en in hun morele keuzen te getuigen van hun trouw aan het beleden en gevierde geloof. De gelovigen worden immers door de Heer Jezus geroepen om de werken te volbrengen die overeenstemmen met hun waardigheid als kinderen van de Vader in de liefde van de heilige Geest.

Het vierde deel (Het christelijke gebed) [663 |+ 654 ], getiteld “Het christelijk gebed”, biedt een synthese van de lex orandi, dat wil zeggen van het gebedsleven. Naar het voorbeeld van Jezus, het volmaakte model van de biddende, wordt ook de christen geroepen tot dialoog met God in het gebed, waarvan een van de bevoorrechte uitdrukkingsvormen het Onze Vader is, het gebed dat Jezus zelf ons geleerd heeft.

Referenties naar deze alinea: 0

Referenties naar deze alinea: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Artikel 1 Aanbidding

Dit prachtige meesterwerk van de Aanbidding der Wijzen (Mt. 2, 1-12) [[b:Mt. 2, 1-12]] stelt de openbaring van Jezus aan alle volkeren voor. De menswording is een geschenk, niet alleen aan het geloof van Maria, Jozef, de vrouwen, de herders en de eenvoudige mensen uit het volk van Israël, maar ook aan het geloof van deze vreemdelingen, die uit het Oosten zijn gekomen om de pasgeboren Messias te aanbidden en Hem hun geschenken aan te bieden:

“Zij gingen het huis binnen, zagen er het Kind met zijn moeder Maria, en op hun knieën neervallend betuigden zij het hun hulde. Zij haalden hun schatten te voorschijn en boden het geschenken aan: goud, wierook en mirre” (Mt. 2, 11) [b:Mt. 2, 11].

Uit de volkeren die tot het geloof zijn geroepen, vormen de wijzen de eersten die tot Jezus naderen, niet met lege handen maar met de schatten van hun landen en culturen.

Het Evangelie van Jezus is heilswoord voor heel de mensheid. De heilige Leo de Grote zei:
” Mogen alle volkeren, vertegenwoordigd in de drie Wijzen, de Schepper van het heelal aanbidden, en moge God niet alleen in Judea gekend worden, maar over heel de aarde, opdat overal in Israël zijn Naam groot zij (Ps. 76, 2) [[b:Ps. 76, 2]]”. 3de Preek op het Feest van Epifanie [[913]]

Dit eerste deel van het Compendium belicht de ontmoeting tussen God en mens, en het geloofsantwoord dat de Kerk, in naam van alle mensen, geeft op het geschenk van de verlossende menswording van de Zoon van God en van zijn goddelijke openbaring.

___________________________________
GENTILE DA FABRIANO (1432), Aanbidding der Wijzen, Galleria degli Uffici, Florence

Referenties naar deze alinea: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- DEEL 1 De Geloofsbelijdenis

Deze miniatuur stelt de hele reeks van zes scheppingsdagen voor tot en met de bekoring van de stamouders (Gen. 1-3) [[b:Gen. 1-3]].

“Hoeveel is het wat Gij gedaan hebt, Heer
en alles in wijsheid gemaakt,
de aarde is vol van uw schepsels.
Maar ook in de zee, zo diep en zo wijd,
is het een gewemel van dieren,
ontelbaar, grote en kleine.
Daar zwemmen geweldige monsters rond.
Leviathan laat Gij daar spelen. -
En al deze dieren verwachten van U
dat Gij ze voedt op hun tijd.
Wat Gij voor hen uitstrooit verzamelen zij,
ze worden verzadigd als gij uw hand opent.
Verheerlijk, mijn ziel, de Heer” (Ps. 104, 24-28.35) [b:Ps. 104, 24-28.35].

De Kerk looft in de Paasnacht de Heer voor het nog groter werk van de verlossing van de mensheid en de wereld:

“Almachtige eeuwige God,
Gij zijt wonderbaar in de ordening van al uw werken.
Laat allen die door U verlost zijn begrijpen
dat de schepping van de wereld in den beginne,
overtroffen is op het einde der tijden,
toen Christus, ons paaslam, is geslacht.”

________________________________
BIJBEL VAN SOUVIGNY, Miniatuur over de scheppingsdagen, Bibliothèque Municipale, Moulins

Referenties naar deze alinea: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- SECTIE 1 "Ik geloof" - "Wij geloven"

Welk plan heeft God met de mens?
God die oneindig volmaakt en gelukkig is in zichzelf, heeft volgens een plan van zuivere goedheid in vrijheid de mens geschapen, om hem te laten delen in zijn eigen gelukzalig leven. Toen de volheid van de tijd gekomen was, heeft God de Vader zijn Zoon gezonden als Verlosser en Redder van de mensen, die in zonde gevallen waren, om hen in zijn Kerk samen te roepen, opdat zij door de werking van de Heilige Geest zijn aangenomen kinderen, en erfgenamen van zijn eeuwige gelukzaligheid zouden worden.

Referenties naar alinea 1: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk, 1-25

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- HOOFDSTUK 1 De mens is bekwaam door God aangesproken te worden

"Groot zijt Gij, Heer, en alle lof waardig ...
Want Gij hebt ons gemaakt voor U
en onrustig is ons hart totdat het rust vindt in U."
(H.Augustinus)

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|37-38]

Cor Mennen bespreekt voor Radio Maria het Compendium

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

Hoe kan men spreken over God?
Men kan over God tot alle mensen en met alle mensen spreken, als men uitgaat van de volmaaktheden van de mens en van de andere schepselen, die een afspiegeling zijn, – zij het een beperkte – van de oneindige volmaaktheid van God. Maar toch moeten wij ons spreken voortdurend zuiveren van beelden, en van wat er onvolmaakt aan is, omdat we goed weten dat het oneindige mysterie van God nooit uitputtend verwoord kan worden.

Referenties naar alinea 5: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|39-43]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|48-49]

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|59-64]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|72]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

Wat is de volledige en definitieve fase van de openbaring van God?
Dat is de fase die verwezenlijkt is in het vleesgeworden Woord, Jezus Christus, middelaar en de volheid van de openbaring. Omdat Hij de eniggeboren mensgeworden Zoon van God is, is Hij het volmaakte en definitieve Woord van de Vader. Met de zending van de Zoon en de gave van de Geest is voortaan de openbaring geheel en al voltooid, ook al zal het geloof van de Kerk in de loop der eeuwen geleidelijk aan de strekking ervan nog moeten gaan begrijpen.

"Sinds Hij heeft ons zijn Zoon gegeven heeft,
die zijn enige en uiteindelijke Woord is,
heeft God ons geen ander meer te geven.
Hij heeft in dit éne Woord alles gezegd in één keer.
Méér heeft Hij niet te zeggen."
(H. Johannes van het Kruis).

Referenties naar alinea 9: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|65-66]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|73]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

Welke waarde hebben privé-openbaringen?
Hoewel zij niet tot de geloofsschat behoren, kunnen ze wel helpen datzelfde geloof te beleven, als ze maar duidelijk op Christus gericht blijven. Het leergezag van de Kerk, aan wie het toekomt zulke privé-openbaringen te beoordelen, kan er daarom geen aanvaarden, die beweren de definitieve openbaring die Christus is, te overtreffen of te verbeteren.

Referenties naar alinea 10: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|67]

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Artikel 3 De heilige Schrift

Waarom leert de heilige Schrift de Waarheid?
Omdat God zelf er de auteur van is. De heilige Schrift wordt daarom geïnspireerd genoemd, en leert zonder dwaling die waarheden, welke voor ons heil noodzakelijk zijn. De Heilige Geest heeft de menselijke auteurs geïnspireerd, die datgene opgetekend hebben wat Hij ons heeft willen leren. Toch is het christelijk geloof geen "godsdienst van het boek", maar de godsdienst van het Woord van God, "niet van een geschreven en stom woord, maar van het mensgeworden, levende Woord". (H. Bernardus van Clairvaux).

Referenties naar alinea 18: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|105-108]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|135-136]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

Hoe moet men de heilige Schrift lezen?
De Heilige Schrift moet gelezen en verklaard worden met de hulp van de Heilige Geest en onder leiding van het leergezag van de Kerk, aan de hand van drie criteria:

aandacht voor de inhoud en de eenheid van de hele Schrift;
de Schrift lezen in de levende traditie van de Kerk;
eerbiediging van de analogie van het geloof, d.w.z. van de onderlinge samenhang van de geloofswaarheden.

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

Waarom bestaat er tussen geloof en wetenschap geen tegenstelling?
Hoewel het geloof het verstand te boven gaat, kan er nooit sprake zijn van een werkelijke tegenstelling tussen geloof en verstand, omdat beide hun oorsprong hebben in God. Het is dezelfde God, die de mens zowel het licht van het verstand, als ook het geloof schenkt.

"Ik geloof om te begrijpen en ik begrijp om beter te geloven"
(H. Augustinus).

Referenties naar alinea 29: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|159]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Artikel 5 Wij geloven

Waarom is het geloof zowel een persoonlijke als een kerkelijke daad?
Het geloof is een persoonlijke daad, omdat het een vrij antwoord van de mens is op God, die zich openbaart. Maar tegelijkertijd is het een kerkelijke daad, die zich uitdrukt in de belijdenis: "Wij geloven". Het is immers de Kerk die gelooft; zij gaat zo door de genade van de Heilige Geest vooraf aan het geloof van de afzonderlijke christen, brengt het voort en voedt het. Daarom is de Kerk de Moeder en Lerares.

"Niemand kan God als Vader hebben als hij de Kerk niet als moeder heeft"
(H. Cyprianus).

32a

Dit oude mozaïek van de basiliek van de heilige Clemens in Rome, viert de overwinning van het Kruis, het centrale geheim van het christelijke geloof. Het laat de weelderige bloei zien van een acanthusstruik, van waaruit naar alle kanten talrijke ranken zich vertakken met hun bloemen en vruchten. De levenskracht van deze plant wordt geschonken door het kruis van Jezus, wiens offer de herschepping betekent van de mensheid en van de kosmos. Jezus is de nieuwe Adam, die door het mysterie van zijn lijden, dood en verrijzenis de mensheid doet opbloeien, door haar te verzoenen met de Vader.

Rondom de lijdende Christus zijn er twaalf witte duiven, die de twaalf apostelen voorstellen . Aan de voet van het kruis staan Maria en Johannes, de leerling die Hij liefhad:

”Toen Jezus zijn moeder zag en naast haar de leerling die Hij liefhad, zei Hij tot zijn moeder: Vrouw, ziedaar uw zoon. Vervolgens zei Hij tot de leerling: Zie daar uw moeder. En van dat ogenblik af nam de leerling haar bij zich in huis” (Joh. 19, 26-27) [b:Joh. 19, 26-27].

Bovenaan strekt zich de hand uit van de Vader, die een zegekrans aanbiedt aan zijn Zoon, die de dood overwonnen heeft door zijn paasmysterie.

Aan de voet van de plant bestrijdt een klein hert de slang van het kwaad.

Aan deze plant, die de boom van de verlossing voorstelt, ontspringt een bron van opborrelend water, die leven geeft aan vier beken, die de vier evangelies symboliseren, waaraan de gelovigen hun dorst lessen, zoals de herten aan de bronnen van levend water. De Kerk wordt hier voorgesteld als een hemelse tuin, die zijn leven ontvangt van Jezus, de ware boom des levens.

_______________

Het Kruis als de Levensboom, detail uit het apsismozaïek (12de eeuw). Basiliek San Clemente, Rome, met vriendelijke toestemming van de Ierse paters Dominicanen.

Referenties naar alinea 32a: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- === Het Credo

32b

De apostolische geloofsbelijdenis Ik geloof in God,
de almachtige Vader,
Schepper van hemel en aarde,

en in Jezus Christus,
zijn enige Zoon, onze Heer,
die ontvangen is van de Heilige Geest,
geboren uit de maagd Maria;
die geleden heeft onder Pontius Pilatus,
is gekruisigd, gestorven en begraven;
die nedergedaald is ter helle,
de derde dag verrezen uit de doden;
die opgestegen is ten hemel;
zit aan de rechterhand van God,
de almachtige Vader;
vandaar zal Hij komen oordelen
de levenden en de doden.

Ik geloof in de Heilige Geest,
de heilige katholieke Kerk,
de gemeenschap van de heiligen,
de vergeving van de zonden,
de verrijzenis van het lichaam
en het eeuwig leven.

Amen.

Symbolum Apostolicum Credo in Deum,
Patrem omnipotentem,
Creatorem caeli et terrae,

et in Jesum Christum,
Filium Ejus unicum, Dominum nostrum:
qui conceptus est de Spiritu Sancto,
natus ex Maria Virgine,
passus sub Pontio Pilato,
crucifixus, mortuus, et sepultus:
descendit ad inferos;
tertia die resurrexit a mortuis;
ascendit ad caelos,
sedet ad dexteram Dei
Patris omnipotentis:
inde venturus est
judicare vivos ad mortuos.

In Spiritum Sanctum,
sanctam Ecclesiam catholicam,
Sanctorum communionem,
remissionem peccatorum,
carnis resurrectionem,
vitam aeternam.

Amen.

Referenties naar alinea 32b: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

32c

Geloofsbelijdenis van Nicea - Constantinopel	Symbolum Nicænum Constantinopolitanum
Ik geloof in één God de almachtige Vader Schepper van hemel en aarde, van al wat zichtbaar en onzichtbaar is.	Credo in unum Deum, Patrem omnipoténtem, Factórem cæli et terræ, visibílium ómnium et invisibílium
En in één Heer, Jezus Christus, eniggeboren Zoon van God, vóór alle tijden geboren uit de Vader.	Et in unum Dóminum Iesum Christum, Fílium Dei unigénitum et ex Patre natum ante ómnia sæcula:
God uit God, licht uit licht, ware God uit de ware God. Geboren, niet geschapen, één in wezen met de Vader, en door wie alles geschapen is.	Deum de Deo, Lumen de Lúmine, Deum verum de Deo vero, génitum, non factum, consubstantiálem Patri: per quem ómnia facta sunt;
Hij is voor ons, mensen, en omwille van ons heil uit de hemel neergedaald.	qui propter nos hómines et propter nostram salútem, descéndit de cælis,
Hij heeft het vlees aangenomen door de heilige Geest uit de Maagd Maria en is mens geworden.	et incarnátus est de Spíritu Sancto ex María Vírgine et homo factus est,
Hij werd voor ons gekruisigd, Hij heeft geleden onder Pontius Pilatus en is begraven.	crucifíxus étiam pro nobis sub Póntio Piláto, passus et sepúltus est,
Hij is verrezen op de derde dag, volgens de Schriften.	et resurréxit tértia die secúndum Scriptúras,
Hij is opgevaren ten hemel: zit aan de rechterhand van de Vader.	et ascéndit in cælum, sedet ad déxteram Patris,
Hij zal wederkomen in heerlijkheid om te oordelen levenden en doden en aan zijn rijk komt geen einde.	et íterum ventúrus est cum glória, iudicáre vivos et mórtuos, cuius regni non erit finis.
Ik geloof in de heilige Geest die Heer is en het leven geeft die voortkomt uit de Vader en de Zoon;	Credo in Spíritum Sanctum, Dóminum et vivificántem, qui ex Patre Filióque procédit,
die met de Vader en de Zoon tezamen wordt aanbeden en verheerlijkt; die gesproken heeft door de profeten.	qui cum Patre et Fílio simul adorátur et conglorificátur, qui locútus est per prophétas.
Ik geloof in de ene, heilige, katholieke en apostolische Kerk.	Et unam sanctam cathólicam et apostólicam Ecclésiam.
Ik belijd één doopsel tot vergeving van de zonden.	Confíteor unum Baptísma in remissiónem peccatórum.
Ik verwacht de opstanding van de doden en het leven van het komend rijk.	Et exspécto resurrectiónem mortuórum, et vitam ventúri sæculi.
Amen.	Amen.

Waarom is de Openbaring van Gods naam belangrijk?
Wanneer God zijn naam openbaart, maakt Hij de rijkdommen bekend die in zijn onuitsprekelijk mysterie vervat liggen: Hij alleen is, van oudsher en voor altijd, degene die de wereld en de geschiedenis overstijgt. Hij heeft de hemel en de aarde geschapen. Hij is de trouwe God, die zijn volk altijd nabij is om het te redden. Hij is de Heilige bij uitstek, "rijk aan erbarming" (Ef. 2, 4) [b:Ef. 2, 4] en altijd bereid om te vergeven. Hij is het geestelijke Wezen, alles overstijgend, almachtig, eeuwig, persoonlijk, volmaakt. Hij is waarheid en liefde.

"God is het oneindig volmaakte Wezen,
de allerheiligste Drieëenheid"
(H. Turibius van Mogrovejo).

"O mijn God, Drieëenheid, die ik aanbid, (...)
Breng mij tot rust en stilte -
mijn hart een hemel voor U,
een geliefd huis waar Gij rusten kunt!
Dat ik U daar nooit alleen laat:
ik wil bij U zijn met heel mijn wezen,
heel wakker in geloof, heel en al aanbidding,
helemaal prijsgegeven aan uw scheppende kracht!"
(Z. Elisabeth van de Drieëenheid).

"De glorie van God is immers de levende mens,
en het leven van de mens is immers de aanschouwing van God."
(H. Ireneüs).

Wat heeft God geschapen?
De heilige Schrift zegt: “In het begin schiep God de hemel en de aarde” (Gen. 1, 1) [b:Gen. 1, 1]. In haar geloofsbelijdenis verkondigt de Kerk dat God de Schepper is van al wat zichtbaar en onzichtbaar is, van alle geestelijke en stoffelijke wezens, dat wil zeggen van de engelen en van de zichtbare wereld, en in het bijzonder van de mens.

Referenties naar alinea 59: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|325-327]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

Wie zijn de engelen?
De engelen zijn louter geestelijke schepselen, niet lichamelijke, onzichtbare, onsterfelijke, persoonlijke wezens, begiftigd met verstand en wil. Terwijl zij God voortdurend aanschouwen van aangezicht tot aangezicht, verheerlijken zij Hem, dienen zij Hem, en zijn zij Zijn boodschappers bij de vervulling van de heilszending voor alle mensen.

Referenties naar alinea 60: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|328-333]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|350-351]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

Hoe zijn de engelen aanwezig in het leven van de Kerk?
De Kerk verenigt zich met de engelen om God te aanbidden; zij roept hun bijstand in en viert van sommige liturgisch de gedachtenis.

"Iedere gelovige wordt door een engel ter zijde gestaan
om hem naar het Leven te geleiden."
(H. Basilius de Grote)

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- HOOFDSTUK 2 "Ik geloof in Jezus Christus, de enige Zoon van God"

Wat is de Blijde Boodschap voor de mensen?
Dat is de aankondiging van Jezus Christus, de “Zoon van de levende God” (Mt. 16, 16) [b:Mt. 16, 16], gestorven en verrezen. Ten tijde van koning Herodes en van keizer Augustus heeft God de beloften die Hij aan Abraham en zijn nakomelingen gedaan had, in vervulling doen gaan, door “zijn Zoon” te zenden, “geboren uit een vrouw, geboren onder de Wet, opdat Hij hen die onder de wet stonden, zou bevrijden, opdat wij de rang van zonen zouden verkrijgen.” (Gal. 4, 4-5) [b:Gal. 4, 4-5].

Referenties naar alinea 79: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|422-424]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

Hoe wordt de Blijde Boodschap verspreid?
Vanaf het begin hadden de eerste leerlingen het vurig verlangen Jezus Christus te verkondigen, met de bedoeling om alle mensen te brengen tot het geloof in Hem. Ook vandaag wordt uit de liefdevolle kennis van Christus het verlangen geboren om te evangeliseren en te catechiseren, dat wil zeggen in zijn Persoon heel het heilsplan van God te onthullen, en de mensheid te brengen tot de gemeenschap met Hem.

Referenties naar alinea 80: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|425-429]

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

Hoe drukt de Kerk het mysterie van de incarnatie uit?
Zij drukt dat uit, door te bevestigen dat Jezus Christus ware God en ware mens is, met twee naturen, de goddelijke en de menselijke, die niet met elkaar vermengd zijn maar verenigd, in de Persoon van het Woord. Daarom moet alles in de mensheid van Jezus - de wonderen, het lijden en de dood - toegeschreven worden aan zijn goddelijke Persoon, die handelt door de menselijke natuur die Hij aanneemt.

“Eniggeboren Zoon en Woord van God,
Gij zijt onsterfelijk en voor ons heil hebt Gij U verwaardigd
mens te worden uit de heilige Moeder van God en altijd maagd Maria...,
Gij die één van de heilige Drie-eenheid zijt,
verheerlijkt met de Vader en de Heilige Geest,
red ons!”
(Byzantijnse liturgie van de H. Johannes Chrysostomos)

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

103

Wat leert het evangelie over de mysteries van de geboorte en de kinderjaren van Jezus?

Met Kerstmis openbaart zich de heerlijkheid van de Hemel in de zwakheid van een kind; de besnijdenis van Jezus is teken van zijn toebehoren tot het joodse volk en voorafbeelding van ons Doopsel;
de Epifanie is de openbaring van de Messiaskoning van Israël aan alle volkeren;
bij zijn opdracht in de tempel komt in Simeon en Anna heel de verwachting van Israël tot een ontmoeting met zijn Redder;
de vlucht naar Egypte en de moord op de onschuldige kinderen kondigen aan dat heel het leven van Christus in het teken van de vervolging zal staan;
zijn terugkeer uit Egypte herinnert aan de Uittocht en stelt Jezus voor als de nieuwe Mozes: Hij is de ware en definitieve bevrijder.

“Gij hebt een andere gedaante aangenomen op de berg en, voor zover zij daartoe in staat waren, hebben uw leerlingen de heerlijkheid aanschouwd van U, Christus, God, opdat zij, wanneer zij U gekruisigd zouden zien, zouden begrijpen dat Uw lijden vrijwillig was en zij aan de wereld zouden verkondigen dat Gij werkelijk de uitstraling van de Vader zijt.”
(Byzantijnse liturgie)

Referenties naar alinea 110: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|554-556]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|568]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

111

Hoe gebeurt de messiaanse intocht in Jeruzalem?
Op de vastgestelde tijd besluit Jezus op te gaan naar Jeruzalem, om er zijn lijden te ondergaan, te sterven en te verrijzen. Als de Messiaskoning, die duidelijk maakt dat het Rijk Gods is gekomen, trekt Hij, gezeten op een ezel, zijn stad binnen. Hij wordt er ontvangen door de kleinen, wier toejuiching hernomen wordt in het Sanctus van de Eucharistieviering: “Gezegend Hij die komt in de naam des Heren! Hosanna (red ons)!” (Mt. 21, 9) [b:Mt. 21, 9]. De liturgie van de Kerk opent de Goede Week met de viering van deze intocht in Jeruzalem.

Referenties naar alinea 111: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|557-560]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|569-570]

Extra opties voor deze alinea

Luister (Soundcloud) naar de uitleg over de nummers 120 - 135 door pastoor Mennen voor Radio Maria.

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

124

In welke toestand was het lichaam van Christus toen het in het graf lag?
Christus onderging een echte dood gekend en is werkelijk begraven. Maar de kracht van God heeft zijn lichaam gevrijwaard voor het bederf.

Referenties naar alinea 124: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|624-630]

Luister (Soundcloud) naar de uitleg over de nummers 120 - 135 door pastoor Mennen voor Radio Maria.

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Artikel 6 "Jezus Christus is opgestegen ten hemel, zit aan de rechterhand van God de almachtige Vader"

132

Wat betekent de Hemelvaart?
Nadat Hij zich gedurende veertig dagen aan de apostelen had getoond in de gedaante van een gewone, menselijke natuur, die zijn heerlijkheid als Verrezene verhulde, stijgt Christus ten hemel op en zet Hij zich neer aan de rechterhand van de Vader. Hij is de Heer, die voortaan met zijn menselijke natuur in de eeuwige heerlijkheid als Zoon heerst, en die onophoudelijk voor ons pleit bij de Vader. Hij zendt ons zijn Geest, en geeft ons de hoop dat wij ons eens bij Hem zullen voegen, omdat Hij voor ons een plaats heeft bereid.

Referenties naar alinea 132: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|659-667]

Luister (Soundcloud) naar de uitleg over de nummers 120 - 135 door pastoor Mennen voor Radio Maria.

Extra opties voor deze alinea

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|727-730]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|745-746]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

144

Wat gebeurt er op Pinksteren?
Vijftig dagen na zijn verrijzenis, op pinksterdag, stort de verheerlijkte Jezus Christus de Geest in overvloed uit, en maakt Hij Hem kenbaar als goddelijke Persoon, zodat de heilige Drie-eenheid nu ten volle is geopenbaard. De zending van Christus en van de Geest wordt de zending van de Kerk, gezonden om het mysterie van de drie-ene gemeenschap te verkondigen en te verbreiden.

"Wij hebben het ware licht gezien,
wij hebben de hemelse Geest ontvangen,
wij hebben het ware geloof gevonden:
wij aanbidden de ondeelbare Drie-eenheid,
want Zij is het die ons gered heeft."
(Byzantijnse liturgie, Troparion van de vespers van Pinksteren)

159

Waarom wordt de Kerk tempel van de heilige Geest genoemd?
Omdat de heilige Geest in het lichaam woont dat de Kerk is: in zijn Hoofd en in zijn ledematen; bovendien bouwt Hij de Kerk op in de liefde, door het woord van God, de sacramenten, de deugden en de charismata.

"Wat onze geest, ik bedoel onze ziel, is voor onze ledematen,
dat is de heilige Geest voor de ledematen van Christus,
voor het lichaam van Christus dat de Kerk is”
(H. Augustinus).

Referenties naar alinea 159: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|797-798]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|809-810]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

160

Wat zijn de charismata?
De charismata zijn bijzondere gaven van de heilige Geest, geschonken aan individuele personen voor het welzijn van de mensen, voor de noden van de wereld en in het bijzonder voor de opbouw van de Kerk; aan haar leergezag komt het toe ze te beoordelen.

Referenties naar alinea 160: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|799-801]

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

174

Waarom is de Kerk apostolisch?
De Kerk is apostolisch vanwege haar oorsprong, omdat zij is gebouwd op “het fundament van de apostelen” (Ef. 2, 20) [b:Ef. 2, 20]; vanwege haar onderricht, dat het onderricht van de apostelen is; vanwege haar structuur, in zoverre zij tot aan de wederkomst van Christus door de apostelen onderricht, geheiligd en geleid wordt, dank zij hun opvolgers, de bisschoppen, in gemeenschap met de opvolger van Petrus.

Referenties naar alinea 174: 1

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Artikel 10 "Ik geloof ... in de gemeenschap van de heiligen"

194

Wat betekent de uitdrukking “gemeenschap van de heiligen”?
Deze uitdrukking betekent op vóór alles de gemeenschappelijk deelname van alle leden van de Kerk aan de heilige zaken (sancta): het geloof, de Sacramenten, vooral de Eucharistie, de charismata en de andere geestelijke gaven. Deze gemeenschap wortelt in de liefde die “niet zichzelf zoekt” (1 Kor. 13, 5) [b:1 Kor. 13, 5], maar die de gelovige er toe beweegt “alles gemeenschappelijk” (Hand. 4, 32) [b:Hand. 4, 32] te bezitten, ook de eigen materiële goederen, ten dienste van de armen.

Referenties naar alinea 194: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|946-953]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|960]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

195

Welke betekenis heeft de uitdrukking gemeenschap van de heiligen nog meer?
Deze uitdrukking slaat ook op de gemeenschap die er is onder de heilige personen (sancti): dat wil zeggen onder hen die door de genade verenigd zijn met de gestorven en verrezen Christus. Sommigen zijn pelgrims hier op aarde op; anderen zijn uit dit leven heengegaan en zijn aan hun loutering bezig, daarbij geholpen door onze gebeden; anderen tenslotte genieten reeds van de heerlijkheid van God en spreken voor ons ten beste. Allen tezamen vormen in Christus één gezin, de Kerk, tot lof en heerlijkheid van de Drie-eenheid.

Referenties naar alinea 195: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|954-959]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|961-962]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 1 Maria - Moeder van Christus en Moeder van de Kerk

196

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Artikel 11 "Ik geloof ... in de vergeving van de zonden"

200

Hoe worden de zonden vergeven?
Het eerste en belangrijkste Sacrament voor de vergeving van de zonde is het Doopsel. Voor de zonden die na het Doopsel zijn begaan, heeft Christus het Sacrament van de verzoening of boete ingesteld, waardoor de gedoopte weer met God en de Kerk verzoend wordt.

Referenties naar alinea 200: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|976-980]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|984-985]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

201

Waarom heeft de Kerk de macht om zonden te vergeven?
De Kerk heeft de zending en de macht om zonden te vergeven omdat Christus zelf haar die verleend heeft: “Ontvangt de heilige Geest. Aan wie ge de zonden vergeeft, zijn ze vergeven, en aan wie ge ze niet vergeeft, zijn ze niet vergeven” (Joh. 20, 22-23) [b:Joh. 20, 22-23].

Referenties naar alinea 201: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|981-983]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|986-987]

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Artikel 13 "Ik geloof ... in het eeuwig leven"

207

Wat is het eeuwig leven?
Het eeuwige leven is het leven dat onmiddellijk na de dood begint. Het zal geen einde kennen. Het zal voor iedere mens voorafgegaan worden door een bijzonder oordeel door Christus, de rechter over levenden en doden, dat zal worden bevestigd door het laatste oordeel.

Referenties naar alinea 207: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1020]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

208

Wat is het bijzonder oordeel?
Het is het oordeel van de onmiddellijke vergelding, die ieder na zijn dood in zijn onsterfelijke ziel ontvangt, overeenkomstig zijn geloof en zijn werken. Deze vergelding bestaat in de toegang tot de gelukzaligheid van de hemel, onmiddellijk dan wel na een evenredige loutering, of tot de eeuwige verdoemenis in de hel.

Referenties naar alinea 208: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1021-1022]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1051-1052]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

209

Wat verstaat men onder “hemel”?
Onder “hemel” verstaat men de staat van het hoogste en definitieve geluk. Wie in de genade van God sterven en geen verdere loutering nodig hebben, worden verenigd rond Jezus en Maria, met de engelen en met de heiligen. Zo vormen zij Kerk van de hemel, waar zij God “van aangezicht tot aangezicht” (1 Kor. 13, 12) [b:1 Kor. 13, 12] zien, met de Allerheiligste Drie-eenheid in een gemeenschap van liefde leven, en voor ons ten beste spreken.

““De Vader is naar zijn wezen en in waarheid het Leven.
Over alles stort Hij door zijn Zoon en in de heilige Geest zijn hemelse gaven uit.
Maar het eeuwig leven heeft Hij in zijn mensenliefde
zeker en vast beloofd aan ons mensen”
(H. Cyrillus van Jeruzalem)

Wat betekent het Amen waarmee onze geloofsbelijdenis sluit?
Het hebreeuwse woord Amen, waarmee ook het laatste boek van de heilige Schrift, enige gebeden van het Nieuwe Testament en de liturgische gebeden van de Kerk sluiten, betekent ons vertrouwvolle en onbeperkte “ja” op wat wij beleden hebben te geloven, terwijl wij volledig vertrouwen op Hem die het definitieve "Amen" is: (Openb. 3, 14) [b:Openb. 3, 14]: Christus, de Heer.

Referenties naar alinea 217: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1061-1065]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- DEEL 2 De viering van het Christusmysterie

217a

Op het hier afgebeelde schilderij treedt Jezus op de apostelen toe, bij de tafel, en geeft hun één voor één de communie. Dit soort schilderijen laat de grote eucharistische vroomheid zien van de Kerk door de eeuwen heen.

“Sine domenico non possumus” (“wij kunnen niet buiten de zondag”) zei de martelaar Emeritus aan het begin van de 4de eeuw, tijdens een van de gruwelijkste christenvervolgingen, die onder Diocletianus, in het jaar 304 na Christus. Er van beschuldigd dat hij met zijn gemeenschap aan de Eucharistie had deelgenomen, gaf hij zonder terughoudendheid toe: “Zonder de Eucharistie kunnen wij niet leven.”En een van de martelaressen voegde er aan toe: “Ja, ik ben naar de bijeenkomst gegaan en heb met mijn broeders de maaltijd van de Heer gevierd, omdat ik christen ben” (Akten van de martelaren van Abitene, hfdst. 11 en hfdst. 7, 16). Om deze trouw aan de Eucharistie werden de 49 Noordafrikaanse martelaren ter dood veroordeeld. De eucharistische Jezus was het ware leven voor Saturninus en zijn gezellen, de martelaren van Abitene in het Afrika van de Proconsul. Zij wilden liever sterven dan afstand doen van het eucharistisch voedsel, het Brood van het eeuwige Leven.

De heilige Thomas van Aquino had de gewoonte op het middaguur naar de Kerk te gaan en, in vertrouwen en overgave zijn voorhoofd tegen het tabernakel te houden in een vertrouwelijk gesprek met Jezus in de Eucharistie. De grote middeleeuwse theoloog staat er ook bekend om, de liturgische teksten voor het feest van Sacramentsdag te hebben samengesteld, waarin hij heel zijn diepe devotie voor de Eucharistie heeft uitgedrukt.

In de hymne bij het morgengebed: “Het hoogste Woord daalt uit het licht” (Verbum supernum prodiens) staat de samenvatting van de katholieke eucharistische spiritualiteit:

“Een van zijn leerlingen verraadt
Hem aan de vijand die Hem haat.
maar aan het maal des levens geeft
Hij zich aan hen als brood dat leeft.

In twee gedaanten, brood en wijn,
wil Hij ons aller voedsel zijn.
Hij geeft zichzelf, zijn vlees en bloed,
zodat Hij ons volkomen voedt.

Hij komt tot ons als lotgenoot,
Hij deelt zich aan ons uit als brood,
als losgeld geeft Hij zich aan ’t kruis
en als loon in ’t vaderhuis.”

224

Wat zijn de Sacramenten, en welke zijn het?
De Sacramenten zijn zintuiglijk waarneembare, werkzame tekenen van de genade, die door Christus ingesteld en aan de Kerk toevertrouwd zijn, waardoor ons het goddelijk leven wordt geschonken. Het zijn er zeven: het Doopsel, het Vormsel, de Eucharistie, de Boete, de Ziekenzalving, de Wijding en het Huwelijk.

Referenties naar alinea 224: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1113-1121]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1122-1131]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

225

In welke verhouding staan de Sacramenten tot Christus?
De mysteries van het leven van Christus vormen het fundament, voor wat Christus nu door de bedienaars van zijn Kerk in de Sacramenten verleent.

"Wat zichtbaar was aan onze Verlosser,
is in zijn Sacramenten overgegaan”
(H. Leo de Grote)

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- SECTIE 2 De zeven Sacramenten van de Kerk

249a

De zeven Sacramenten van de Kerk zijn: Doopsel,
Vormsel,
Eucharistie,
Boete,
Ziekenzalving,
Wijding,
Huwelijk

Septem Ecclesiae Sacramenta: Baptismum,
Confirmatio,
Eucharistia,
Paenitentia,
Unctio Infirmorum,
Ordo,
Matrimonium

De Sacramenten van de Kerk zijn de vrucht van het verlossend offer van Jezus aan het kruis. Het drieluik stelt een Kerk voor waarin de zeven Sacramenten worden gevierd. In het midden rijst overheersend het kruis op. Aan de voet van het kruis bevinden zich Maria, gebroken en door Johannes ondersteund, en de vrome vrouwen. Op de achtergrond heft een celebrerende priester na de consecratie de hostie op, om aan te geven dat in de eucharistieviering het kruisoffer tegenwoordig gesteld wordt onder de gedaanten van brood en wijn. Op het linkerluik, dat een zijkapel laat zien, zijn de Sacramenten afgebeeld van het Doopsel, van het Vormsel dat door de bisschop wordt toegediend, en van de Boete; op het rechterluik de Sacramenten van de Wijding, eveneens door de bisschop toegediend, van het Huwelijk en van de Ziekenzalving.

___________________________________
Rogier van der Weijden, Triptiek van de zeven Sacramenten, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, Antwerpen

Referenties naar alinea 249a: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

250

Hoe worden de Sacramenten van de Kerk onderscheiden?
Zij worden onderscheiden in de Sacramenten van de christelijke initiatie (Doopsel, Vormsel en Eucharistie), de Sacramenten van genezing (Boete en Ziekenzalving) en de Sacramenten ten dienste van de gemeenschap en van de zending (Wijding en Huwelijk). Zij raken de belangrijkste momenten in het christelijk leven. Alle Sacramenten zijn op de Eucharistie gericht “als op hun eigenlijke doel” (H. Thomas van Aquino).

Referenties naar alinea 250: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1210-1211]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- HOOFDSTUK 1 De Sacramenten van de christelijke initiatie

251

Hoe voltrekt zich de christelijke initiatie?
Zij voltrekt zich door de Sacramenten die het fundament leggen van het christelijk leven: herboren door het Doopsel, worden de gelovigen gesterkt door het Vormsel, en gevoed door de Eucharistie.

Referenties naar alinea 251: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1212.1275]

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

263

Welke uitwerkingen heeft het Doopsel?
Het Doopsel vergeeft de erfzonde, alle persoonlijke zonden en de straffen ten gevolge van zonde; het doet delen in het goddelijk leven van de Drie-eenheid door de heiligmakende genade, de genade van de rechtvaardiging die de dopeling inlijft in Christus en zijn Kerk; het doet delen in het priesterschap van Christus en vormt de grondslag van de gemeenschap met alle christenen; het schenkt de goddelijke deugden en de gaven van de heilige Geest. De gedoopte behoort voor altijd aan Christus toe: hij is immers getekend met het onuitwisbaar zegel van Christus (merkteken).

Referenties naar alinea 263: 1

Bewaak het hart ->

Open uitgebreid overzicht

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk, 1262-1274
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1279-1280]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

264

Welke betekenis heeft de christelijke naam die bij de Doop ontvangen wordt?
De naam is belangrijk, want God kent ieder bij name, dat wil zeggen in zijn eenmaligheid. Bij het Doopsel krijgt de christen een eigen naam in de Kerk, bij voorkeur de naam van een heilige, opdat deze de gedoopte een voorbeeld van heiligheid biedt en hem verzekert van zijn voorspraak bij God.

Referenties naar alinea 264: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2156-2159]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2165-2167]

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

268

Wat is de uitwerking van het Vormsel?
De uitwerking van het Vormsel is de bijzondere uitstorting van de heilige Geest, zoals die op Pinksteren. Deze uitstorting drukt in de ziel een onuitwisbaar merkteken, en brengt een groei van de doopgenade tot stand: zij doet dieper wortelen in het goddelijk kindschap, verenigt hechter met Christus en zijn Kerk, sterkt in de ziel de gaven van de heilige Geest, en schenkt bijzondere kracht om voor het christelijk geloof getuigenis af te leggen.

Referenties naar alinea 268: 1

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

294

Waarom is de Eucharistie “onderpand van de toekomstige heerlijkheid”?
Omdat de Eucharistie ons overlaadt met alle genade en zegening van de hemel, sterkt zij ons voor de pelgrimstocht van dit leven en doet zij ons verlangen naar het eeuwig leven, doordat zij ons nu al verenigt met Christus, opgestegen naar de rechterhand van de Vader, met de hemelse Kerk, met de heilige Maagd en met alle heiligen.

In de Eucharistie breken wij het
"ene brood, middel dat onsterfelijk maakt,
tegengif om niet te sterven,
maar om voor altijd te leven in Jezus Christus!"
(H. Ignatius van Antiochië)

Referenties naar alinea 294: 1

Compendium Eucharisticum ->

Open uitgebreid overzicht

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1402-1405]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1419]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- HOOFDSTUK 2 De Sacramenten van de genezing

295

Waarom heeft Christus de Sacramenten van de Boete en van de Ziekenzalving ingesteld?
Christus, de geneesheer van ziel en lichaam, heeft ze ingesteld omdat het nieuwe leven, dat hij ons heeft geschonken in de Sacramenten van de christelijke initiatie, door de zonde verzwakt kan worden en zelfs verloren kan gaan. Daarom wilde Hij dat de Kerk zijn werk van genezing en heil door deze twee Sacramenten zou voortzetten.

Referenties naar alinea 295: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1420-1421]

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

310

Wat zijn de uitwerkingen van dit Sacrament?
De uitwerkingen van het Boetesacrament zijn: de verzoening met God en bijgevolg de vergeving van de zonden; de verzoening met de Kerk; het terugkrijgen van de staat van genade indien deze verloren was; de kwijtschelding van de eeuwige straf die door de doodzonden verdiend was, en de minstens gedeeltelijke kwijtschelding van de tijdelijke straffen die het gevolg zijn van de zonden; de vrede en rust van het geweten en de geestelijke troost; de groei van de geestelijke krachten voor de christelijke strijd.

Referenties naar alinea 310: 1

Bewaak het hart ->

Open uitgebreid overzicht

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1468-1470]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1496]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

311

Kan men in sommige gevallen dit Sacrament vieren met een algemene belijdenis en een gemeenschappelijke absolutie?
In geval van ernstige noodzaak (bijvoorbeeld bij onmiddellijk stervensgevaar), kan men zijn toevlucht nemen tot een gezamenlijke viering van de Verzoening met de algemene belijdenis en de gemeenschappelijke absolutie, met eerbiediging van de richtlijnen van de Kerk, en met het voornemen op de gepaste tijd de zware zonden individueel te belijden.

Referenties naar alinea 311: 1

"Hoewel Hij Gods Zoon was, heeft Hij in de school van het lijden gehoorzaamheid geleerd" (vgl. Heb. 5, 8) - voorlopig Engelstalige versie ->

Open uitgebreid overzicht

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1480-1484]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

312

Wat zijn aflaten?
Aflaten zijn de kwijtschelding ten overstaan van God van de tijdelijke straf die men verdiend heeft voor de zonden die, wat de schuld betreft, reeds vergeven werden; een kwijtschelding die de gelovige onder bepaalde voorwaarden verkrijgt, voor zichzelf of voor de overledenen, door middel van het dienstwerk van de Kerk die, als beheerster van de verlossing, de schat der verdiensten van Christus en de heiligen uitdeelt.

Referenties naar alinea 312: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1471-1479]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1498]

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

319

Wat zijn de uitwerkingen van dit Sacrament?
Het verleent een bijzondere genade, die de zieke inniger verenigt met het lijden van Christus, tot zijn eigen welzijn en dat van heel de Kerk, terwijl het hem troost, vrede, en bemoediging schenkt, en ook de vergeving van de zonden, indien de zieke niet heeft kunnen biechten. Dit Sacrament staat soms, als God het wil, ook het herstel van de lichamelijke gezondheid toe. In ieder geval bereidt deze zalving de zieke voor op de overgang naar het huis van de Vader.

Referenties naar alinea 319: 1

Bewaak het hart ->

Open uitgebreid overzicht

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1520-1523]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1532]

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

323

Waarom wordt dit het Sacrament van de Wijding (ordo) genoemd?
Ordo betekent een kerkelijk college, waarvan men deel gaat uitmaken door een speciale wijding (ordinatio) die, door een bijzondere gave van de heilige Geest, het mogelijk maakt een gewijde macht uit te oefenen in de naam en met het gezag van Christus, ten dienste van het volk van God.

Referenties naar alinea 323: 1

Bewaak het hart ->

Open uitgebreid overzicht

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1537-1538]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

324

Welke plaats heeft het Sacrament van de Wijding in het goddelijk heilsbestel?
In het Oude Verbond zijn de dienst van de Levieten, evenals het priesterschap van Aäron en de aanstelling van de zeventig “oudsten” (Num. 11, 25) [b:Num. 11, 25], voorafbeeldingen van dit Sacrament. Deze voorafbeeldingen vinden hun vervulling in Christus Jezus, die door zijn kruisoffer de “enige (...) middelaar tussen God en de mensen” (1 Tim. 2, 5) [b:1 Tim. 2, 5] is, en de “hogepriester naar de wijze van Melchisedek” (Hebr. 5, 10) [b:Hebr. 5, 10]. Het ene priesterschap van Christus wordt door het ambtelijk priesterschap tegenwoordig gesteld.

"Christus is de enige echte priester,
de anderen zijn slechts zijn dienaars"
(H. Thomas van Aquino)

Referenties naar alinea 324: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1539-1545]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1590-1591]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

325

Uit hoeveel graden bestaat het Sacrament van de Wijding?
Het bestaat uit drie graden, die onvervangbaar zijn voor de organische structuur van de Kerk: het episcopaat, het presbyteraat en het diaconaat.

Referenties naar alinea 325: 1

Welk plan heeft God met de man en met de vrouw?
God, die liefde is en die de mens uit liefde heeft geschapen, heeft hem geroepen tot liefhebben. Bij de schepping van de man en de vrouw heeft Hij hen in het Huwelijk geroepen tot een innige gemeenschap van leven en liefde met elkaar: “zo zijn zij dus niet langer twee, één vlees als zij geworden” zijn (Mt. 19, 6) [b:Mt. 19, 6]. Hen zegenend sprak God tot hen: "Wees vruchtbaar en wordt talrijk “ (Gen. 1, 28) [b:Gen. 1, 28].

Referenties naar alinea 337: 1

Referenties naar alinea 346: 1

Referenties naar alinea 350: 1

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

357

Hoe is het morele leven van de christen verbonden met het geloof en met de Sacramenten?
Wat het Symbolum van het geloof belijdt, delen de Sacramenten mee. Door de Sacramenten ontvangen de gelovigen immers de genade van Christus en de gaven van de heilige Geest, die hen in staat stellen het nieuwe leven als kinderen van God te leven, in Christus die zij in geloof hebben aanvaard.

"Christen erken uw waardigheid" (H. Leo de Grote)

Referenties naar alinea 357: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1691-1698]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- HOOFDSTUK 1 De waardigheid van de menselijke persoon

- Artikel 1 De mens: beeld van God

358

Waarin wortelt de waardigheid van de menselijke persoon?
De waardigheid van de menselijke persoon wortelt in zijn schepping naar Gods beeld en gelijkenis. Begiftigd met een geestelijke en onsterfelijke ziel, met verstand en vrije wil, is de menselijke persoon op God gericht, en met zijn ziel en zijn lichaam geroepen tot de eeuwige zaligheid.

Referenties naar alinea 358: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1699-1708]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1709-1715]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Artikel 2 Onze roeping tot zaligheid

359

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Artikel 4 De moraliteit van de hartstochten

370

Wat zijn de hartstochten?
De hartstochten zijn de gemoedsaandoeningen, de emoties of de bewegingen van het gevoelsvermogen - natuurlijke bestanddelen van de menselijke psychologie - die ertoe aanzetten te handelen of niet te handelen met het oog op wat als goed of als kwaad wordt waargenomen. De voornaamste zijn liefde en haat, verlangen en vrees, vreugde en droefheid, alsmede toorn. De belangrijkste hartstocht is de liefde, opgeroepen door de aantrekkelijkheid van het goede. Men houdt alleen maar van het goede, het werkelijk of het schijnbare.

Referenties naar alinea 370: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1762-1766]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1771-1772]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

371

Zijn de hartstochten moreel goed of slecht?
De hartstochten zijn, in zoverre het bewegingen van het gevoelsvermogen zijn, in zich noch goed noch slecht: zij zijn goed, wanneer zij bijdragen tot een goede daad; zij zijn slecht in het tegenovergestelde geval. Zij kunnen opgenomen worden in de deugden of ontaarden tot ondeugden.

Referenties naar alinea 371: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1767-1770]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1773-1775]

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

375

Welke normen moet het morele geweten altijd volgen?
De drie voornaamste regels zijn:

Het is nooit toegestaan het kwade te doen opdat er iets goed uit zou volgen.
De zogenaamde gulden regel: “Alles wat gij wilt dat de mensen voor u doen, doet dat ook voor hen.” (Mt. 7, 12) [b:Mt. 7, 12].
De liefde gaat altijd via de eerbied voor de naaste en diens geweten, ook al betekent dit niet: iets aanvaarden als een goed dat objectief een kwaad is.

Referenties naar alinea 375: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1789]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

376

Kan het geweten verkeerde oordelen vellen?
Een persoon moet altijd gehoorzamen aan het zekere oordeel van zijn geweten, maar kan ook verkeerde oordelen vellen om redenen, die niet altijd vrij zijn van persoonlijke schuld. Maar men mag een persoon niet het kwaad toerekenen dat hij uit onvrijwillige onwetendheid heeft bedreven, ook al blijft het objectief een kwaad. Het is daarom noodzakelijk zich in te spannen om het morele geweten op het punt van zijn dwalingen te corrigeren.

Referenties naar alinea 376: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1790-1794]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1801-1802]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Artikel 6 De deugden

377

Wat is een deugd?
De deugd is een habituele en standvastige gesteltenis om het goede te doen. "Het doel van een deugdzaam leven bestaat erin gelijkvormig te worden aan God" (H. Gregorius van Nyssa). Er zijn: menselijke en goddelijke deugden.

Referenties naar alinea 377: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1803]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1833]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

378

Wat zijn de menselijke deugden?
De menselijke deugden zijn habituele en standvastige volmaaktheden van het verstand en de wil, die onze daden regelen, onze hartstochten ordenen en ons gedrag leiden in overeenstemming met de rede en het geloof. Verworven en versterkt door herhaalde, moreel goede daden, worden zij gezuiverd en verheven door de goddelijke genade.

Referenties naar alinea 378: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1804]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1810-1811]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1834.1839]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

379

Welke zijn de voornaamste menselijke deugden?
Dat zijn de zogenaamde kardinale deugden, die alle andere rond zich groeperen en de scharnierpunten (cardines) vormen van het deugdzame leven. Het zijn:

de voorzichtigheid,
de rechtvaardigheid,
de sterkte en
de matigheid.

het geloof,
de hoop en
de liefde.

Bewaak het hart ->

Open uitgebreid overzicht

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1822-1829]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1844]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

389

Wat zijn de gaven van de Heilige Geest?
De gaven van de Heilige Geest zijn blijvende gesteltenissen die de mens gewillig maken om de goddelijke ingevingen te volgen. Het zijn er zeven:

wijsheid,
inzicht,
raad,
sterkte,
kennis,
vroomheid en
ontzag voor God.

Referenties naar alinea 389: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1830-1831]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1845]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

390

Wat zijn de vruchten van de Heilige Geest?
De vruchten van de Heilige Geest zijn volmaaktheden, in ons gevormd als eerstelingen van de eeuwige heerlijkheid. De kerkelijke traditie noemt er twaalf:

"liefde,
vreugde,
vrede,
geduld,
vriendelijkheid,
goedheid,
trouw,
zachtheid,
ingetogenheid,
bescheidenheid,
matigheid,
kuisheid" (Gal. 5, 22-23; vulg.) [b:Gal. 5, 22-23].

Referenties naar alinea 390: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1830-1831]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1845]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Artikel 7 De zonden

391

Wat houdt het ontvangen van Gods barmhartigheid voor ons in?
Het houdt dat wij onze fouten erkennen, en onze zonden berouwen. God zelf onthult door zijn Woord en zijn Geest onze zonden, schenkt ons de waarheid van het geweten en de hoop op vergeving.

Referenties naar alinea 391: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1846-1848]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1870]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

392

Wat is de zonde?
De zonde is "een woord, een daad of een verlangen in tegenspraak met de eeuwige wet." (H. Augustinus). Het is een belediging jegens God in ongehoorzaamheid aan zijn liefde. Ze verwondt de natuur van de mens en tast de menselijke solidariteit aan. Christus in zijn lijden onthult ten volle de zwaarte van de zonde en overwint haar door zijn barmhartigheid.

Referenties naar alinea 392: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1849-1851]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1871-1872]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

393

Bestaat er een verscheidenheid van zonden?
De verscheidenheid van de zonden is groot. Zij kunnen worden onderscheiden naar hun object, of naar de deugden of de geboden waarmee ze in strijd zijn. Zij kunnen

rechtstreeks God betreffen,
of de naaste
of ons zelf.

Men kan ze bovendien onderscheiden in zonden

door gedachten,
woorden,
werken, en
nalatigheid.

Referenties naar alinea 393: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1852-1853]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1873]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

394

Hoe onderscheidt men de zonden naar hun zwaarte?
Men onderscheidt doodzonde en dagelijkse zonde.

Referenties naar alinea 394: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1854]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

395

Wanneer begaat men een doodzonde?
Men begaat een doodzonde wanneer er tegelijk sprake is

van zwaarwegende materie,
van volle kennis en
van weloverwogen instemming.

Wat zijn de ondeugden?
De ondeugden, die het tegengestelde zijn van de deugden, zijn verkeerde gewoonten, die het geweten verduisteren en tot het kwaad neigen. De ondeugden kunnen in verband gebracht worden met de zeven zogenaamde hoofdzonden:

hoogmoed,
gierigheid,
nijd,
gramschap,
onkuisheid,
gulzigheid,
traagheid of
lauwheid.

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1950-1953]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1975-1978]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

416

Waarin bestaat de natuurlijke morele wet?
De natuurwet, ingeschreven door de Schepper in het hart van iedere mens, bestaat in een deelname aan de wijsheid en de goedheid van God, en drukt het oorspronkelijke morele besef uit, dat de mens in staat stelt met het verstand te onderscheiden tussen het goede en het kwade. Zij is universeel en onveranderlijk, en legt de basis voor de fundamentele rechten en plichten van de persoon, evenals voor de menselijke gemeenschap en voor de burgerlijke wet zelf.

Referenties naar alinea 416: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1954-1960]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1978-1979]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

417

Wordt de natuurwet door iedereen gekend?
Vanwege de zonde wordt de natuurwet niet altijd, en niet door allen met dezelfde onmiddellijke helderheid gekend.

Daarom heeft God
“de tafelen van de wet neergeschreven,
wat de mensen niet lazen in hun hart” (H. Augustinus)

“De nieuwe wet is vooral de genade zelf van de heilige Geest,
die geschonken wordt aan degenen die in Christus geloven”
(H. Thomas van Aquino)

Referenties naar alinea 420: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1965-1972]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1983-1985]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

421

Waar bevindt zich de nieuwe wet?
De nieuwe wet bevindt zich in heel het leven en de prediking van Christus, en in de morele catechese van de apostelen: de Bergrede is er de voornaamste uitdrukking van.

Referenties naar alinea 421: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1971-1974]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1986]

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

432

631

Hoe luiden de vijf geboden van de Kerk?
De vijf geboden van de Kerk luiden:

op zondagen en verplichte feestdagen aan de Mis deelnemen, en zich onthouden van werken en bezigheden die een beletsel zouden kunnen vormen voor de heiliging van deze dagen;
de eigen zonden belijden, door tenminste eenmaal per jaar het Sacrament van de Verzoening te ontvangen;
tot het Sacrament van de Eucharistie naderen, minstens met Pasen;
zich onthouden van het eten van vlees en vasten op door de Kerk vastgestelde dagen;
tegemoet komen aan de materiële noden van de Kerk, ieder naar eigen mogelijkheden.

Referenties naar alinea 432: 1

Bewaak het hart ->

Open uitgebreid overzicht

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2042-2043]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

433

Waarom is het morele leven van de christen onontbeerlijk voor de verkondiging van het evangelie?
Omdat de Christenen, door hun leven in gelijkvormigheid aan de Heer Jezus, de mensen tot het geloof in de ware God trekken, de Kerk opbouwen, de wereld doordringen van de geest van het Evangelie, en de komst van het rijk Gods verhaasten.

Referenties naar alinea 433: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2044-2046]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- SECTIE 2 De Tien Geboden

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

433d

Catechetische Overlevering

Vlaanderen

Bovenal bemin één God.
Zweer niet ijdel, vloek noch spot.
Heilig steeds de dag des Heren.
Vader, moeder zult gij eren.
Dood niet, geef geen ergernis.
Doe nooit wat onkuisheid is.
Vlucht het stelen en bedriegen.
Ook de achterklap en het liegen.
Wees ook kuis in uw gemoed.
En begeer nooit iemands goed.

Nederland

Ik ben de Heer, uw God.
Gij zult geen afgoden vereren,
maar Mij alleen aanbidden en
boven alles beminnen.
Gij zult de Naam van de Heer, uw God.
niet zonder eerbied gebruiken.
Wees gedachtig dat gij
de dag des Heren heiligt.
Eer uw vader en uw moeder.
Gij zult niet doden.
Gij zult geen onkuisheid doen.
Gij zult niet stelen.
Gij zult tegen uw naaste
niet vals getuigen.
Gij zult geen onkuisheid begeren.
Gij zult niet onrechtvaardig begeren,
wat uw naaste toebehoort

Hoe eerbiedigt men de heiligheid van de naam van God?
Men eerbiedigt de heilige Naam van God, door hem aan te roepen, te zegenen, te prijzen en te verheerlijken. Vermeden moeten dan ook worden: het misbruik zich op de Naam van God te beroepen om een misdaad te rechtvaardigen, evenals ieder ongepast gebruik van zijn Naam, zoals de godslastering, die uit haar aard een zware zonde is, het vloeken, en de ontrouw aan de beloften die men in Gods Naam gedaan heeft.

Referenties naar alinea 447: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2142-2149]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2160-2162]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

448

Waarom is meineed verboden?
Omdat men daarmee God, die de waarheid zelf is, in het geding brengt als getuige voor een leugen.

"Zweer niet bij de Schepper noch bij een schepsel,
tenzij het gebeurt in waarheid, noodzaak en eerbied".
(H. Ignatius van Loyola)

Referenties naar alinea 448: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2150-2151]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2163-2164]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

449

Wat is de meineed?
Meineed betekent, onder ede een belofte afleggen met de bedoeling zich er niet aan te houden, of de belofte verbreken die men onder ede heeft gedaan. Het is een zware zonde tegen God, die zijn beloften altijd trouw is.

Referenties naar alinea 449: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2152-2155]

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar alinea 476: 1

Welke middelen helpen om de kuisheid te beleven?
Er staan tal van middelen ter beschikking:

de genade van God;
de hulp van de Sacramenten;
het gebed; de zelfkennis;
de beoefening van een ascese die aangepast is aan de verschillende situaties;
het oefenen van de morele deugden, in het bijzonder van de deugd van matigheid, die beoogt de hartstochten te laten leiden door de rede.

Referenties naar alinea 490: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2340-2347]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

491

Hoezo zijn alle gedoopten geroepen de kuisheid te beleven?
In navolging van Christus die het voorbeeld van kuisheid is, zijn allen geroepen een kuis leven te leiden naargelang hun levensstaat:

sommigen door te leven in de maagdelijkheid of het gewijde celibaat, een uitmuntende wijze om zich gemakkelijker aan God toe te wijden met een onverdeeld hart;
anderen, in geval zij gehuwd zijn, door de echtelijke kuisheid te beoefenen;
in geval zij ongehuwd zijn, door de kuisheid te beleven in de onthouding.

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Artikel 9 Het negende gebod: Gij zult uw zinnen niet zetten op de vrouw van uw naaste

527

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Artikel 10 Het tiende gebod: Gij zult uw zinnen niet zetten (...) op iets wat uw naaste toebehoort

531

Wat verlangt en wat verbiedt het tiende gebod?
Dit gebod, dat het vorige aanvult, vraagt een innerlijke houding van eerbiediging met betrekking tot het eigendom van de ander, en het verbiedt de hebzucht, de ongeordende begeerte naar goederen van een ander, en de afgunst, die bestaat in een droefheid die men ervaart ten overstaan van andermans goederen, en in een onbeheerst verlangen zich dat toe te eigenen.

Referenties naar alinea 531: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2534-2543]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2551-2554]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

532

Wat vraagt Jezus met de armoede van het hart?
Aan zijn leerlingen vraagt Jezus aan Hem de voorkeur te geven boven alles en allen. De onthechting van de rijkdommen - volgens de evangelische geest van armoede - en de vertrouwvolle overgave aan de voorzienigheid van God, die ons bevrijdt van de zorg voor de dag van morgen, bereiden voor op de zaligheid van de “armen van geest, want aan hen behoort het Rijk der hemelen” (Mt. 5, 3) [b:Mt. 5, 3].

Referenties naar alinea 532: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2544-2547]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2556]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

533

Wat is het grootste verlangen van de mens?
Het grootste verlangen van de mens bestaat erin God te zien. Zijn hele wezen roept het uit: “Ik wil God zien”. Inderdaad bereikt de mens zijn ware en volledige geluk in de aanschouwing en de gelukzaligheid van Hem, die hem uit liefde heeft geschapen en hem naar zich toetrekt met zijn oneindige liefde.

““Hij die God ziet, is in het bezit
van alle goederen die men maar bedenken kan”
(H. Gregorius van Nyssa)

Waarom is er een algemene oproep tot gebed?
Omdat God als eerste elk wezen door de schepping uit het niets tot het bestaan roept, en omdat, ook na de val, de mens in staat blijft zijn Schepper te erkennen, doordat hij het verlangen behoudt naar Hem, die hem tot het bestaan heeft geroepen. Alle godsdiensten, en in het bijzonder heel de heilsgeschiedenis, getuigen van dit verlangen naar God bij de mens. Maar het is God, die als eerste elke persoon onophoudelijk trekt naar de geheimvolle ontmoeting die het gebed is.

Referenties naar alinea 535: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2566-2567]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2591]

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

544

Hoe leert Jezus ons bidden?
Jezus leert ons bidden, niet alleen door het gebed van het Onze Vader, maar ook wanneer Hij zelf bidt. Op deze wijze laat Hij ons behalve de inhoud ook de gesteltenissen voor het ware gebed zien:

de zuiverheid van een hart, dat het Koninkrijk zoekt en zijn vijanden vergeeft;
het vrijmoedige en kinderlijke vertrouwen, dat overstijgt wat wij voelen en begrijpen;
de waakzaamheid, die de leerling beschermt tegen de bekoring.

Dit is het gebed in de naam van Jezus, onze Middelaar bij de Vader.

Referenties naar alinea 544: 2

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- HOOFDSTUK 2 De traditie van het gebed

557

Hoe belangrijk is de traditie met betrekking tot het gebed?
In de Kerk leert de Heilige Geest door de levende Overlevering de kinderen van God bidden. Het gebed laat zich immers niet herleiden tot het spontane opkomen van een inwendige aandrang, maar impliceert ook beschouwing, studie en het dieper doordringen in de geestelijke werkelijkheden waar men ervaring van opdoet.

Referenties naar alinea 557: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2650-2651]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2661]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Artikel 4 Aan de bronnen van het gebed

558

Wat zijn de bronnen van het christelijk gebed?
Die bronnen zijn:

het woord van God, dat ons de “alles te boven gaande kennis” (Fil. 3, 8) [b:Fil. 3, 8] van Christus schenkt;
de liturgie van de Kerk die het heilsmysterie verkondigt, verwezenlijkt en meedeelt;
de theologale deugden;
de gebeurtenissen van alle dag, want daarin kunnen wij God ontmoeten.

"Ik heb U lief, Heer, en de enige gunst die ik van U vraag,
is U voor altijd en eeuwig lief te hebben. (...)
Mijn God, als mijn tong niet op alle ogenblikken kan zeggen dat ik U liefheb,
dan wil ik dat mijn hart het voor U herhaalt, net zo vaak als ik ademhaal."
(H. Johannes Maria Vianney, pr.)

Referenties naar alinea 558: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2652-2660]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2662]

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- HOOFDSTUK 3 Het gebedsleven

567

Wat zijn de meest aangewezen tijden voor het gebed?
Ieder moment is een aangewezen moment voor gebed. Toch houdt de Kerk de gelovigen bepaalde ritmen voor, om het onafgebroken gebed te voeden: het morgen- en avondgebed, voor en na het eten, het getijdengebed, de zondagse Eucharistie; de rozenkrans; de feesten van het liturgisch jaar.

"Men moet zich God vaker herinneren dan men ademhaalt "
(H. Gregorius van Nanzianze)

Referenties naar alinea 567: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2697-2698]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2720]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

568

In welke vormen drukt het gebedsleven zich uit?
De christelijke traditie heeft drie vormen bewaard om het gebed tot uitdrukking te brengen en te beleven: het mondgebed, de overweging en het inwendig gebed. Als gemeenschappelijke kenmerk hebben zij de inkeer van het hart.

Referenties naar alinea 568: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2699.2721]

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Artikel 8 De strijd van het gebed

572

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

576

Is het mogelijk op elk moment te bidden?
Bidden is altijd mogelijk, omdat de tijd van de christen de tijd is van de verrezen Christus die "met ons is alle dagen" (Mt. 28, 20) [b:Mt. 28, 20]. Gebed en christelijk leven zijn dan ook onafscheidelijk.

"Een frequent en vurig gebed is mogelijk
op de markt of op een eenzame wandeling.
Het is mogelijk in uw zaak terwijl u koopt en verkoopt,
het is ook mogelijk als u in de keuken bezig bent."
(H. Johannes Chrysostomos)

Referenties naar alinea 576: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2742-2745]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2757]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

577

Wat is het gebed van het Uur van Jezus?
Zo wordt het priesterlijk gebed van Jezus bij het laatste avondmaal genoemd. Jezus, de hogepriester van het nieuwe verbond, richt het tot de Vader, wanneer het uur gekomen is van zijn “doortocht” (Pasen), het uur van zijn offer.

Referenties naar alinea 577: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2604]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2746-2751]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2758]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- SECTIE 2 Het gebed van de Heer: Het Onze Vader

577a

Pater noster, qui es in caelis,
sanctificetur nomen tuum.
Adveniat regnum tuum.
Fiat voluntas tua, sicut in caelo et in terra.
Panem nostrum quotidianum da nobis hodie,
et dimitte nobis debita nostra,
sicut et nos dimittimus debitoribus nostris.
Et ne nos inducas in tentationem:
sed libera nos a malo. Amen.

Onze Vader
die in de hemel zijt;
uw naam worde geheiligd;
uw rijk kome;
uw wil geschiede
op aarde zoals in de hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood;
en vergeef ons onze schuld,
zoals ook wij aan anderen
hun schuld vergeven;
en leid ons niet in bekoring;
maar verlos ons van het kwade.

Onze Vader,
die in de hemelen zijt,
Geheiligd zij uw Naam.
Uw Rijk kome,
Uw wil geschiede,
op aarde als in de hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood.
En vergeef ons onze schulden,
gelijk ook wij vergeven
aan onze schuldenaren.
En leid ons niet in bekoring,
maar verlos ons van het kwade.

“Op een keer was Jezus ergens aan het bidden. Toen Hij ophield zei een van zijn leerlingen tot Hem: Heer, leer ons bidden!” (Lc. 11, 1) [b:Lc. 11, 1]. Als antwoord leerde Jezus hun het Onze Vader.

De leerlingen, die toch ervaren waren in het Hebreeuwse gebed van die tijd, waren sterk getroffen door het uitzonderlijke van het gebed van Jezus. Inderdaad was Jezus voortdurend in gebed (Lc. 5, 16) [b:Lc. 5, 16]. De belangrijkste momenten van zijn leven gingen met gebed gepaard: Jezus bidt bij zijn Doop in de Jordaan (Lc. 3, 21) [b:Lc. 3, 21]; voordat Hij zijn apostelen roept (Lc. 6, 12) [b:Lc. 6, 12]; vóór de gedaanteverandering (Lc. 9, 28) [b:Lc. 9, 28]. Hij bidt om geloof voor Petrus (Lc. 22, 31-32) [b:Lc. 22, 31-32] en om de zending van de heilige Geest (Joh. 14, 15-17) [b:Joh. 14, 15-17]. Hij bidt vóór de opwekking van Lazarus (Joh. 11, 41) [b:Joh. 11, 41] en op het moment van zijn feestelijke intocht in Jeruzalem (Joh. 12, 27) [b:Joh. 12, 27]. Hij bidt tot zijn Vader om zijn verheerlijking tijdens het laatste avondmaal (Joh. 17, 1-5) [b:Joh. 17, 1-5]; voor zijn leerlingen (Joh. 17, 6-19) [b:Joh. 17, 6-19] en voor de gelovigen (Joh. 17, 20-26) [b:Joh. 17, 20-26]. Hij bidt vóór zijn lijden (Lc. 22, 39-46) [b:Lc. 22, 39-46] en op het ogenblik van zijn sterven bidt Hij voor zijn vijanden (Lc. 23, 34) [b:Lc. 23, 34].

In zijn gebed richt Jezus zich tot de Vader, in een dialoog van gehoorzaamheid die leven geeft aan zijn zending: “Mijn spijs is, de wil te doen van Hem die Mij gezonden heeft en zijn werk te volbrengen” (Joh. 4, 34) [b:Joh. 4, 34]. Deze intieme gemeenschap met de Vader is bron van vreugde en lofprijzing: “Ik prijs U, Vader, Heer van hemel en aarde (...) Alles is mij door mijn Vader in handen gegeven. Niemand kent de Zoon tenzij de Vader, en niemand kent de Vader tenzij de Zoon, en hij aan wie de Zoon het wil openbaren” (Mt. 11, 26.27) [b:Mt. 11, 26.27].

Het gebed tot de Vader was de ademhaling van zijn aardse leven. Ook al is Hij onder ons komen wonen, Jezus heeft zich nooit verwijderd van het huis van de Vader, dat wil zeggen van de gemeenschap met Hem in het gebed. Van de andere kant echter, werd deze kinderlijke vertrouwelijkheid met de Vader juist tot heilzame en barmhartige nabijheid aan zijn broeders, tot aan het hoogste offer van het kruis.

Het gebed van Jezus gaat ook vandaag nog door (Hebr. 7, 25) [[b:Hebr. 7, 25]]. In de eucharistische liturgie draagt Christus, de Hogepriester, aan de Vader zijn verlossend offer op. Al onze gebeden richten zich tot de Vader “door Christus, onze Heer”. Het is dit gebed van Christus, dat al onze gebeden ondersteunt, zowel die uit het hart als die uit de mond komen. Als de Kerk bidt, is het de Zoon die de knie van de Vader omvat. Het gebed van de kinderen stijgt op tot de Vader door de stem van de Eerstgeborene. Miljoenen armen worden omhooggeheven in aanroeping, lofprijzing en smeekbede, maar er klinkt maar één enkele stem: die van de Zoon.

Het schilderij stelt Jezus voor, biddend in Getsemane. Hij neemt de bittere kelk van het lijden aan, in opperste gehoorzaamheid aan de Vader, voor het heil van de mensheid.

____________________________________

EL GRECO, Het gebed van Jezus in de Hof van Olijven, Museum of Art, Toledo (Ohio - USA).

Referenties naar alinea 577a: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Vanaf de 1e Advent 2016 is een nieuwe gemeenschappelijke Nederlands/Vlaamse vertaling in gebruik genomen:

Onze Vader,
die in de hemel zijt,
uw naam worde geheiligd,
uw rijk kome,
uw wil geschiede,
op aarde zoals in de hemel.
Geef ons heden
ons dagelijks brood
en vergeef ons onze schulden,
zoals ook wij vergeven
aan onze schuldenaren
en breng ons niet in beproeving
maar verlos ons van het kwade.

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

578

Wat is de oorsprong van het Onze Vader?
Jezus heeft ons dit onvervangbare christelijke gebed, het Onze Vader, op zekere dag geleerd toen een van zijn leerlingen Hem zag bidden en Hem vroeg: “Leer ons bidden” (Lc. 11, 1) [b:Lc. 11, 1]. De liturgische traditie van de Kerk heeft altijd de tekst van Matteüs gebruikt. (Mt. 6, 9-13) [b:Mt. 6, 9-13]

Referenties naar alinea 578: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2759-2760]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2773]

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Artikel 3 De zeven beden

587

Hoe is het gebed des Heren opgebouwd?
Het bevat zeven beden aan God de Vader.

De eerste drie, meer theologaal van aard, brengen ons tot Hem om zijn heerlijkheid: het is eigen aan de liefde allereerst te denken aan degene die men liefheeft. Zij suggereren ons, wat wij in het bijzonder moeten vragen:

de heiliging van zijn Naam,

de komst van zijn Rijk en

de verwezenlijking van zijn wil.
De laatste vier beden leggen aan de Vader van barmhartigheid onze ellenden en onze verwachtingen voor: wij vragen Hem

ons te voeden,

ons te vergeven,

ons te ondersteunen bij de bekoringen en

ons te verlossen van de Boze.

"Aan het slot van het gebed zegt u: "Amen",
wat betekent: "zo geschiede".
Daarmee onderstrepen wij wat het gebed inhoudt, dat ons door God geleerd is."
(H. Cyrillus van Jeruzalem)

Referenties naar alinea 598: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2855-2856]
Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2865]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- APPENDIX

598a

De engelen zijn schepselen van God. Een aantal van hen is God trouw gebleven en blijft Hem voor altijd trouw, in zijn tegenwoordigheid, in zijn dienst, in dienst van de Kerk en verenigd met allen die gered zijn en die in de heerlijkheid van de hemel zijn.

Zoals in Jakobs visioen van de ladder - “Gods engelen gingen er op en af” (Gen. 28, 12) [b:Gen. 28, 12] - zijn de engelen dynamische en onvermoeibare boodschappers, die de hemel verbinden met de aarde. Tussen God en de mensheid heerst geen stilte, geen onvermogen tot communicatie, maar juist de voortdurende dialoog, de onophoudelijke communicatie. En de mensen voor wie deze communicatie is bedoeld, moeten hun geestelijk gehoor verfijnen, om deze engelentaal te kunnen horen en te kunnen verstaan, die goede woorden suggereert, heilige gevoelens, barmhartige daden, liefdevolle gedragingen en opbouwende betrekkingen.

Dat is wat wij aan de engelbewaarder vragen in het bekende gebed uit de katholieke volksvroomheid:

“Engel van God,
die mijn bewaarder zijt,
aan wie de goddelijke goedheid mij heeft toevertrouwd
verlicht, bewaar, geleid en bestuur mij.
Amen”.

De afbeelding stelt een groep vleugelloze engelen voor die bidden en zingen. Ze zijn gekleed in prachtige gewijde gewaden, om aan te geven dat zij bezig zijn een plechtige liturgische handeling te verrichten. De engelen zijn immers niet alleen boodschappers van God, gezonden om zijn soevereine wil aan de mensen kenbaar te maken, maar zij hebben ook de taak de lof van de Heer te zingen in de eeuwige hemelse liturgie (Openb. 8, 2) [[b:Openb. 8, 2]].

___________________________________

JAN VAN EYCK, Zingende Engelen, Polyptiek in de kathedraal van Gent.

Referenties naar alinea 598a: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Artikel 1 Algemene gebeden

- Paragraaf 1 Kruisteken - Signum Crucis

599

Het kruisteken - Signum Crucis

In de naam van de Vader
en de Zoon
en de Heilige Geest. Amen

In nomine Patris
et Filii
et Spiritus Sancti. Amen

Referenties naar alinea 599: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 2 Eer aan de Vader - Gloria Patri

600

Eer aan de Vader - Gloria Patri

Eer aan de Vader
en de Zoon
en de Heilige Geest.
Zoals het was in het begin
en nu en altijd
in de eeuwen der eeuwen. Amen

Gloria Patri
et Filio
et Spirtui Sancto.
Sicut erat in principio
et nunc et semper
et in saecula saeculorum. Amen

Referenties naar alinea 600: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 3 Wees gegroet - Ave Maria

601

Wees gegroet - Ave Maria

(Nederland) Wees gegroet Maria, vol van genade, de Heer is met u, gij zijt de gezegende onder de vrouwen, en gezegend is Jezus de vrucht van uw schoot. Heilige Maria, Moeder van God, bid voor ons zondaars, nu en in het uur van onze dood. Amen	Ave Maria, gratia plena, Dominus tecum Benedicta tu in mulieribus, et benedictus fructus ventris tui, Iesus Sancta Maria, Mater Dei ora pro nobis peccatoribus nunc et in hora mortis nostrae. Amen
(Vlaanderen) Wees gegroet, Maria, vol van genade; de Heer is met U, Gezegend zijt gij boven alle vrouwen; en gezegend is de vrucht van uw lichaam, Jezus. Heilige Maria, Moeder Gods, bid voor ons, arme zondaars, nu en in het uur van onze dood. Amen. (Gebedenboek)

Referenties naar alinea 601: 1

De volheid van de tijd ->

Open uitgebreid overzicht

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 4 Engel van God - Angele Dei

602

Engel van God - Angele Dei

Engel van God,
die mijn bewaarder zijt,
aan wie de goddelijke goedheid mij heeft toevertrouwd
verlicht, bewaar, geleid en bestuur mij.
Amen

Angele Dei,
qui custos es mei,
me, tibi commissum pietate superna,

illumina,custodi, rege et guberna. Amen

Referenties naar alinea 602: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 5 Heer, geef hen de eeuwige rust - Requiem aeternam

603

Heer, geef hen de eeuwige rust - Requiem aeternam

Heer, geef hen de eeuwige rust,
en het eeuwige licht verlichte hen,
dat ze mogen rusten in vrede.
Amen

Requiem aeternam dona eis Domine,
et lux perpetua luceat eis,
Requiescant in pace. Amen

Referenties naar alinea 603: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 6 Engel des Heren - Angelus Domini

604

Engel des Heren - Angelus Domini

De Engel des Heren heeft aan Maria geboodschapt;
- En zij heeft ontvangen van de heilige Geest.

Wees gegroet, Maria ...

Zie de dienstmaagd des Heren;
Mij geschiede naar uw woord.

Wees gegroet, Maria ...

En het Woord is vlees geworden;
- En Het heeft onder ons gewoond.

Wees gegroet, Maria,...

Bid voor ons, heilige Moeder Gods,
- opdat wij de beloften van Christus waardig worden.

(Nederland)

Laten wij bidden.

Wij bidden U, o Heer, stort uw genade in onze harten,
opdat wij, die door de boodschap van de Engel
de menswording van Christus uw Zoon hebben leren kennen,
door zijn lijden en kruis gebracht worden
tot de glorie van de verrijzenis.
Door dezelfde Christus, onze Heer.

Amen.

(Vlaanderen)

Laten wij bidden.

Wij bidden U, o Heer, stort uw genade in onze harten,
opdat wij, die door de boodschap van de Engel de menswording van uw Zoon gekend hebben,
door zijn lijden en kruis gebracht worden tot de glorie van de verrijzenis.
Door dezelfde Christus onze Heer.

Amen.

(Gebedenboek)

Angelus Domini nuntiavit Mariae
- Et concepit de Spiritu Sancto.

Ave Maria ...

Ecce Ancilla Domini,
- Fiat mihi secundum verbum tuum.

Ave Maria ...

Et verbum caro factum est,
Et habitavit in nobis

Ave Maria ...

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 15 Ziel van Christus - Anima Christi

613

Ziel van Christus - Anima Christi

Ziel van Christus, heilig mij.
Lichaam van Christus, red mij.
Bloed van Christus, verblijd mij.
Water uit de zijde van Christus, was mij.
Lijden van Christus, sterk mij.
O goede Jezus, verhoor mij.
In uw wonden, verberg mij.
Laat mij niet van U gescheiden worden.
Tegen de boze vijand bescherm mij.
In het uur van mijn dood, roep mij
en laat mij tot U komen,
om met uw heiligen U te loven in de eeuwen der eeuwen. Amen

Anima Christi, sanctifica me.
Corpus Christi, Salva me.
Sanguis Christi, inebria me.
Aqua lateris Christi, lava me.
Passio Christi, Conforta me.
O bone Iesu, exaudi me.
Intra tua vulnera absconde me.
Ne permittas me separari a te.
Ab hoste maligno defende me.
In hora mortis meae voca me.
Et iube me venire ad te,
ut cum Sanctis tuis laudem te
in saecula saeculorum. Amen

Referenties naar alinea 613: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 16 Gedenk, o allermildste maagd Maria - Memorare

614

Gedenk, o allermildste maagd Maria - Memorare

Gedenk, o allermildste maagd Maria,
dat het nog nooit gehoord is,
dat iemand die tot U zijn toevlucht nam,
die om uw hulp kwam smeken
en om uw bijstand vroeg,
door U in de steek werd gelaten.
Gesterkt door dat vertrouwen,
kom ik tot U, o Maagd der maagden
en sta hier voor U
in mijn armzaligheid en zonde,
O Moeder van het Woord,
versmaad mijn woorden niet,
maar in uw goedheid
luister en wil mij verhoren. Amen.

Memorare, o piisima Virgo Maria,
non esse auditum a saeculo,
quenquam ad tua currentem praesidue,
tua implorantem auxilia,
tua petentem suffragia,
esse derelictum.
Ego tali animatus confidentia,
ad te, Virgo Virginum, Mater,
curro, ad te venio,
coram te gemens peccator assisto.
Noli, Mater Verbi,
verba mea despicere;
sed audi propitia et exaudi. Amen.

Referenties naar alinea 614: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 17 Rozenkrans - Rosarium

615

Rozenkrans - Rosarium

De blijde geheimen: (maandag en zaterdag) De engel Gabriël brengt de blijde boodschap aan Maria Maria bezoekt haar nicht Elisabeth Jezus wordt geboren in een stal van Bethlehem Jezus wordt in de tempel opgedragen Jezus wordt in de tempel teruggevonden	(latijn) Myseria gaudiosa (in feria secunda et sabbato) Annuntiatio. Visitatio. Nativitas. Praesentatio. Inventio in Templo.
De geheimen van het Licht (donderdag) Jezus wordt in de Jordaan gedoopt. Jezus openbaart zich op de bruiloft van Kana. Jezus verkondigt de Blijde Boodschap. Jezus straalt van goddelijk licht op de berg Tabor. Jezus schenkt zijn Kerk de heilige Eucharistie.	Mysteria luminosa (in feria quinta) Baptisma apud Iordanem. Autorevelatio apud Cananense matrimonium. Regni Dei proclamatio coniuncta cum invitamento ad conversionem. Transfiguratio. Eucharistiae Institutio.
De droevige geheimen (dinsdag en vrijdag) Jezus bidt in doodsangst tot Zijn hemelse Vader Jezus wordt gegeseld Jezus wordt met doornen gekroond Jezus draagt Zijn kruis naar de berg van Calvarië Jezus sterft aan het kruis	Mysteria dolorosa (in feria tertia et feria sexta) Agonia in Hortu. Flagellatio. Coronatio Spinis. Baiulatio Crucis. Crucifixio et Mors.
De glorievolle geheimen (woensdag en zondag) Jezus verrijst uit de doden Jezus stijgt op ten hemel De Heilige Geest daalt neer over de apostelen Maria wordt in de hemel opgenomen Maria wordt in de hemel gekroond	Mysteria gloriosa (in feria quarta et Dominica) Resurrectio. Ascensio. Descensus Spiritus Sancti. Assumptio. Coronatio in Caelo.

Referenties naar alinea 615: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Slotgebed: Compendium van de Catechismus van de Katholieke Kerk [663|616]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 18 Gebed aan het einde van het bidden van de Rozenkrans

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 22 Oefening / Akte van geloof - Actus fidei

620

Oefening / Akte van geloof - Actus fidei

(Nederland)

Mijn Heer en mijn God,
ik geloof; dat Gij zijt één God in drie Personen,
de Vader, de Zoon en de Heilige Geest;
dat God de Zoon voor ons is mens geworden en aan het kruis gestorven;
dat Gij het goede loont en het kwade straft.
Ik geloof alles wat Gij hebt geopenbaard, en door de heilige Kerk ons leert.
Dat geloof ik vast, omdat Gij het hebt gezegd, die alles weet en altijd waarheid spreekt.
Heer, vermeerder mijn geloof!

Dominus Deus,
firma fide credo
et confiteor omnia
et singula quae sancta Ecclesia Catholica proponit, quia tu, Deus, ea omnia revelasti,
qui es aeterna veritas
et sapientia quae nec fallere nec falli potest.
In hac fide vivere et mori statuo.

Amen

(Vlaanderen)

Mijn Heer en mijn God,
ik geloof vast al wat Gij geopenbaard hebt
en door de heilige Kerk mij voorhoudt te geloven,
omdat Gij de opperste en onfeilbare Waarheid zijt.
In dit geloof wil ik leven en sterven.
Ik geloof in het bijzonder:
dat er is één God;
dat er zijn drie goddelijke Personen, God de Vader, God de Zoon, en God de heilige Geest;
dat God de Zoon is mens geworden en ons door zijn dood heeft verlost;
dat God de loner is van het goed en de straffer van het kwaad.

(Gebedenboek)

Referenties naar alinea 620: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 23 Oefening / Akte van hoop - Actus spei

621

Oefening / Akte van hoop - Actus spei

(Nederland) Oneindig goede God, ik hoop, door de verdiensten van Jezus Christus, van U te verkrijgen: de eeuwige zaligheid en alle genaden, die ik daarvoor nodig heb. Dat hoop ik met een vast vertrouwen, omdat Gij het hebt beloofd, die almachtig zijt, oneindig goed voor ons en getrouw in uw beloften. Heer versterk mijn hoop!	Domine Deus, spero per gratiam tuam remissionem omnium peccatorum, et post hanc vitam aeternum felicitatem me esse consecuturum: quia tu promisisti, qui es infinite potens, fidelis, benignus, et miserocors. In hac spe vivere et mori statuo. Amen.
(Vlaanderen) Mijn Heer en mijn God, ik hoop met een vast betrouwen van U te bekomen, door de verdiensten van Jezus Christus het eeuwig geluk en de genaden om het te verdienen, omdat Gij oneindig goed zijt voor ons, almachtig en getrouw in uw beloften. In deze hoop wil ik leven en sterven. (Gebedenboek)

Referenties naar alinea 621: 1

De hoop ->

Open uitgebreid overzicht

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 24 Oefening / Akte van liefde - Actus caritatis

622

Oefening / Akte van liefde - Actus caritatis

(Nederland) God van Liefde, ik bemin U boven alles en uit geheel mijn hart, omdat Gij oneindig goed en oneindig beminnelijk zijt. Uit liefde tot U bemin ik ook alle mensen als mijzelf. Heer, geef mij steeds meerliefde!	Domine Deus, amo te super omnia et proximum meum propter te, quia tu es summum, infinitum, et perfectissimum bonum, omni dilectione dignum. In hac caritate vivere et mori statuo. Amen.
(Vlaanderen) Mijn Heer en Mijn God, ik bemin U bovenal, uit geheel mijn hart, uit geheel mijn ziel en uit al mijn krachten, omdat Gij oneindig volmaakt en alle liefde waardig zijt. En ik bemin mijn naaste gelijk mij zelf, uit liefde tot U. In deze liefde wil ik leven en sterven. (Gebedenboek)

Referenties naar alinea 622: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 25 Oefening / Akte van berouw - Actus contritionis

623

Oefening / Akte van berouw - Actus contritionis

(Nederland) Heer mijn God, ik heb echt berouw. Ik betreur het dat ik kwaad heb gedaan en het goede heb nagelaten. Door mijn zonden heb ik U beledigd die mijn hoogste goed zijt, en alle liefde waardig. Het is mijn vaste voornemen, mij, met de hulp van uw genade, te bekeren, niet meer te zondigen en te vermijden wat tot zonde kan leiden. Amen	Deus meus, ex toto corde paenitet me omnium meorum peccatorum, eaque detestor, quia peccando, non solum poenas a te iuste statutas promeritus sum, sed praesertim quia offendi te, summum bonum, ac dignum qui super omnia diligaris. Ideo firmiter propone, adiuvante gratia tua, de cetero me non peccaturum peccandique occasiones proximas fugiturum. Amen
(Vlaanderen) Mijn Heer en mijn God, het is mij leed dat ik tegen uw opperste majesteit misdaan heb. Ik verfoei al mijn zonden, niet alleen omdat ik uw straffen heb verdiend; maar vooral omdat ze U mishagen, die oneindig volmaakt en alle liefde waardig zijt. Ik maak het vast voornemen, mijn leven te beteren en de gelegenheden tot zonde te vluchten. In dit berouw wil ik leven en sterven. Amen.

Referenties naar alinea 623: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Artikel 2 Formules van de Katholieke leer

- Paragraaf 1 De beide geboden van de liefde (Mt. 22, 37.39)

624

De beide geboden van de liefde (Mt. 22, 37.39)

Gij zult de Heer, uw God, beminnen met geheel uw hart, geheel uw ziel en geheel uw verstand.
Gij zult uw naaste beminnen als uzelf.

De drie Goddelijke deugden

Geloof
Hoop
Liefde

Referenties naar alinea 627: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 5 De vier kardinale deugden

628

379-383

De vier kardinale deugden

voorzichtigheid
rechtvaardigheid
sterkte
matigheid

Referenties naar alinea 628: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 6 De zeven gaven van de Heilige Geest

629

389

De zeven gaven van de Heilige Geest

wijsheid
inzicht
raad
sterkte
kennis
vroomheid
ontzag voor God

Referenties naar alinea 629: 1

Eén in de Heilige Geest de wereld veranderen ->

Open uitgebreid overzicht

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 7 De twaalf vruchten van de Heilige Geest

630

389-390

De twaalf vruchten van de Heilige Geest

liefde,
vreugde,
vrede,
geduld,
vriendelijkheid,
goedheid,
trouw,
zachtheid,
ingetogenheid,
bescheidenheid,
matigheid,
kuisheid. (Gal. 5, 22-23) [b:Gal. 5, 22-23]

Referenties naar alinea 630: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 8 De vijf geboden van de Kerk

631

432

De vijf geboden van de Kerk

Op zondagen en verplichte feestdagen deelnemen aan de eucharistie en af te zien van slaafse arbeid;
Ten minste eenmaal per jaar biechten;
De heilige communie ontvangen, op zijn minst in de paastijd;
Op door de kerk vastgestelde dagen zich onthouden van het eten van vlees en het vasten in acht nemen;
Helpen te voorzien in de noden van de kerk.

Referenties naar alinea 631: 1

De viering van het Paastriduüm: Enkele aspecten van de liturgie van het lijden, sterven en verrijzen van de Heer ->

Open uitgebreid overzicht

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2042-2043]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 9 De zeven lichamelijke werken van barmhartigheid

632

De zeven lichamelijke werken van barmhartigheid

de hongerigen spijzen,
de dorstigen laven
de vreemdelingen herbergen,
de naakten kleden,
de zieken verzorgen en bezoeken,
de gevangenen bezoeken,
de doden begraven.

Referenties naar alinea 632: 1

De liefde ->

Open uitgebreid overzicht

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2447]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 10 De zeven geestelijke werken van barmhartigheid

633

De zeven geestelijke werken van barmhartigheid

onderricht geven,
goede raad verstrekken,
de bedroefden troosten,
de zondaars terecht wijzen,
bedreiging geduldig dragen,
zij die ons beledigen, graag vergeven
voor de levenden en de doden bidden.

Referenties naar alinea 633: 1

De liefde ->

Open uitgebreid overzicht

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|2447]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 11 De zeven doodzonden

634

De zeven doodzonden

de hoogmoed,
de gierigheid,
de nijd,
de gramschap,
de onkuisheid,
de gulzigheid,
de traagheid of de lauwheid.

Referenties naar alinea 634: 0

Geen referenties naar deze alinea

Notities bij deze alinea

Catechismus van de Katholieke Kerk [1|1866]

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- Paragraaf 12 De vier laatste dingen

635

De vier laatste dingen

de dood
het oordeel
de hel
de hemel

Referenties naar alinea 635: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

- DEEL 6 Register

636

Register
Nummers verwijzen naar de nummers van de vragen en zijn een link.

Bijgeloof 445 [al:445]

Aflaat 312 [al:312]

Abraham 8 [al:8], 26 [al:26], 38 [al:38], 79 [al:79], 360 [al:360], 536 [al:536]

Abortus 470 [al:470]

Waardigheid

Adam 7 [al:7], 75 [al:75], 76 [al:76], 100 [al:100], 106 [al:106]

Referenties naar alinea 636: 0

Geen referenties naar deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media

Referenties naar dit document: 25

Open uitgebreid overzicht

Compendium van de Catechismus van de Katholieke Kerk

Informatie over dit document

Taalopties voor dit document

Referenties naar dit document: 25

Referenties naar dit document van thema's en berichten

Extra opties voor dit document

Inhoudsopgave

Referenties naar deze alinea: 0

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar deze alinea: 0

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar deze alinea: 0

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar deze alinea: 0

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar deze alinea: 0

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar deze alinea: 0

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar deze alinea: 0

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar deze alinea: 0

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar deze alinea: 0

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar alinea 1: 0

Notities bij deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar alinea 1a: 0

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar alinea 2: 0

Notities bij deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar alinea 3: 0

Notities bij deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar alinea 4: 0

Notities bij deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar alinea 5: 0

Notities bij deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar alinea 6: 0

Notities bij deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar alinea 7: 0

Notities bij deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar alinea 8: 0

Notities bij deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar alinea 9: 0

Notities bij deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar alinea 10: 0

Notities bij deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar alinea 11: 0

Notities bij deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar alinea 12: 0

Notities bij deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar alinea 13: 0

Notities bij deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar alinea 14: 0

Notities bij deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar alinea 15: 0

Notities bij deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar alinea 16: 0

Notities bij deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar alinea 17: 0

Notities bij deze alinea

Extra opties voor deze alinea

Referenties naar alinea 18: 0

Notities bij deze alinea