‘Zalig zijn de barmhartigen, want hun zal barmhartigheid geschieden’ (Mt. 5, 7)

Beste jonge mensen,

We zijn aangekomen op het laatste deel van onze pelgrimstocht naar Krakow, de plaats waar we de 31 Wereldjongerendag [d:80] zullen vieren, volgend jaar in de maand juli. Deze lange en uitdagende weg gingen we samen met de woorden van Jezus uit de Bergrede. We begonnen deze reis in 2014 door ons te bezinnen op de eerste zaligspreking: “ 'Zalig de armen van geest, want aan hen behoort het Rijk der hemelen’ (Mt. 5, 3) [5317]” (Mt. 5, 3) [b:Mt. 5, 3]. Het thema voor 2015 was: “ "Zalig die zuiver van hart zijn, want zij zullen God zien" (Mt. 5, 8) [5823]”. Laten we in het jaar dat voor ons ligt, ons laten inspireren door de woorden: “Gelukkig die barmhartig zijn, want zij zullen barmhartigheid ondervinden” (Mt. 5, 7) [b:Mt. 5, 7].

Het Heilig Jaar van Barmhartigheid
Binnen dit onderwerp vormt de WJD Krakau 2016 [d:80] een deel van het Heilig Jaar van Barmhartigheid [d:426] en wordt zo een Heilig Jeugdevenement op wereldniveau. Het is niet de eerste keer dat een internationale jongerenbijeenkomst samenviel met een Heilig Jaar [d:73]. Het was zelfs tijdens het Heilig Jaar van de Verlossing (1983/1984) dat de heilige Johannes Paulus II voor de eerste keer jongeren over de hele wereld opriep om op Palmzondag bij elkaar te komen. En tijdens het Grote Jubeljaar 2000 [d:17] kwamen meer dan twee miljoen jongeren uit ongeveer 165 landen bijeen in Rome voor de 15e Wereldjongerendag [d:12]. Ik weet zeker dat het Heilig Jeugdevenement in Krakau, net als die twee eerdere gelegenheden, één van de hoogtepunten van dit Heilig Jaar [d:426] zal zijn!

Misschien dat sommigen van jullie je afvragen wat dit Heilig Jaar, dit Jubeljaar, is dat in de Kerk gevierd wordt. De Schrifttekst van Leviticus 5 kan ons de betekenis van van een “jubeljaar” voor het volk van Israël laten zien. Elke vijftig jaar hoorden zij het geluid van een trompet (jobel) dat hen opriep (jobil) een heilig jaar te vieren als een tijd van verzoening (jobal) voor iedereen. In die tijd moesten zij hun goede relatie met God, met hun naasten en met de schepping vernieuwen, in een geest van belangeloosheid. Dit bevorderde onder andere de vergeving van schilden, bijzondere hulp voor diegenen die in armoede vervallen waren, een verbetering van de relaties tussen personen en de bevrijding van slaven.

Jezus Christus kwam ons de eeuwigdurende genadetijd van de Heer verkondigen en brengen. Hij bracht het goede nieuws aan de armen, vrijheid aan de gevangenen, zicht aan de blinden en bevrijding aan de onderdrukten. (Lc. 4, 18-19) [[b:Lc. 4, 18-19]] In Jezus, en in het bijzonder in Zijn Paasmysterie, komt de volle betekenis van het Heilig Jaar volledig uit. Als de Kerk in de naam van Christus een Heilig Jaar afkondigt, worden we allemaal uitgenodigd om een prachtige tijd van genade te ervaren. De Kerk moet overvloedige tekenen bieden van de aanwezigheid en nabijheid van God, en in de harten van mensen de mogelijkheid opwekken om het essentiële te zien. Dit Heilig Jaar van de Barmhartigheid [d:426] is in het bijzonder “een tijd voor de Kerk om de betekenis van de missie te herontdekken, die haar door de Heer is toevertrouwd op de Paasdag: om een teken en middel van de barmhartigheid van de Vader te zijn”. Tijdens de Eerste Vesper van Barmhartigheidszondag [[6085]]

Barmhartig als de Vader
Het motto voor dit Buitengewone Heilig Jaar [d:426] is “Barmhartig als de Vader” vgl: Misericordiae Vultus [[[5872|13]]] Dit past bij het thema van de volgende WJD, dus laten we proberen de betekenis van goddelijke barmhartigheid beter te begrijpen.

In het Oude Testament staan verschillende termen die te maken hebben met barmhartigheid. De meest betekenisvolle hiervan zijn hesed en rahamim. De eerste, toegepast op God, drukt de niet aflatende trouw van God aan het Verbond met Zijn volk, dat Hij voor eeuwig liefheeft en vergeeft, uit. De tweede, rahamim, dat letterlijk “ingewanden” betekent, kan vertaald worden als “innige barmhartigheid”. Dit in het bijzonder doet denken aan de baarmoeder en helpt ons te begrijpen dat de liefde van God voor Zijn volk is zoals die van een moeder voor haar kind. Zo wordt het door de profeet Jesaja voorgesteld: “Zal een vrouw haar zuigeling vergeten, een moeder zich niet erbarmen over het kind van haar schoot? En zelfs als die het zouden vergeten; Ik vergeet u nooit!” (Jes. 49, 15) [b:Jes. 49, 15]. Dit soort liefde houdt in dat er in onszelf ruimte gemaakt wordt voor anderen en dat wij in staat zijn mee te voelen, te lijden en te verheugen met onze naasten.

Het Bijbelse concept van barmhartigheid omvat ook de tastbare aanwezigheid van liefde die trouw is, vrijwillig geschonken en in staat te vergeven. In de volgende tekst uit Hosea zien we een prachtig voorbeeld van Gods liefde, waarin de profeet deze vergelijkt met die van een vader voor zijn kind: “Toen Israël nog jong was, kreeg Ik hem lief en uit Egypte heb Ik mijn zoon geroepen. Maar hoe Ik hem ook riep, zij liepen van Mij weg... en dat terwijl Ik toch degene ben die Efraïm heeft leren lopen, die hem bij zijn armen heeft genomen... Met zachte leidsels heb Ik hen gemend, met teugels van liefde. Ik was voor hen als degenen die het juk optillen wanneer het tegen de kaken drukt. Ik gaf hem zijn voedsel” (Hos. 11, 1-4) [b:Hos. 11, 1-4]. Ondanks de verkeerde houding van het kind dat straf verdient is de liefde van de vader altijd trouw. Hij vergeeft zijn berouwvolle kinderen altijd. Hier zien we hoe vergeving altijd in barmhartigheid vervat ligt. Het “is niet een abstract idee, maar een concrete werkelijkheid waarmee Hij zijn liefde openbaart als die van een vader en een moeder die vanuit het diepste van hun wezen bewogen raken om hun kind... Zij komt vanuit het binnenste als een diep, natuurlijk gevoel, zij bestaat uit tederheid en medelijden, toegevendheid en vergeving”. Misericordiae Vultus [[5872|6]]

Het Nieuwe Testament spreekt tot ons over goddelijke barmhartigheid (eleos) als een synthese van het werk dat Jezus Christus in de wereld kwam verrichten in de naam van de Vader. (Mt. 9, 13) [[b:Mt. 9, 13]] De barmhartigheid van onze Heer kan in het bijzonder worden gezien als Hij zich neerbuigt naar de menselijke ellende en Zijn medeleven betoont aan degenen die nood hebben aan begrip, genezing en vergeving. Alles in Jezus spreekt van barmhartigheid. Ja, Hijzelf is barmhartigheid.

In hoofdstuk 15 van het Evangelie van Lucas (Lc. 15, 11-32) [[b:Lc. 15, 11-32]] vinden we de drie gelijkenissen van barmhartigheid: het verloren schaap, het verloren geldstuk en de gelijkenis van de verloren zoon. In deze gelijkenissen treft de vreugde van God ons, de vreugde die God voelt wanneer Hij een zondaar vindt en vergeeft. Ja, voor God is het een vreugde om te vergeven! Dit vat het hele Evangelie samen: “Ieder van ons, ieder van ons is dat verloren schaap, dat verloren zilverstuk; ieder van ons is de zoon die zijn vrijheid verkwanseld heeft door valse afgoden, zinsbedrog na te lopen en die alles verloor. Doch God vergeet ons niet, de Vader verlaat ons nooit. Hij is een geduldige vader, Hij wacht altijd op ons! Hij eerbiedigt onze vrijheid maar blijft altijd trouw. En wanneer wij naar Hem terugkeren, verwelkomt Hij ons als Zijn kinderen, in Zijn huis, want Hij houdt nooit op, zelfs geen ogenblik, met liefde op ons te wachten. En Zijn hart is in feestelijke stemming voor ieder kind dat terugkeert. Hij is in feestelijke stemming omdat Hij vreugde is. God kent die vreugde wanneer één van ons, zondaars, naar Hem gaat en Hem om vergeving vraagt” Alleen Gods gerechtigheid redt [[5091|2]]

De barmhartigheid van God is werkelijk echt en wij zijn geroepen dit rechtstreeks te ervaren. Toen ik zeventien jaar oud was, gebeurde het op een dag, toen ik op het punt stond met vrienden er op uit te gaan, ik besloot eerst nog even een kerk binnen te gaan. Ik ontmoette een priester die veel vertrouwen gaf, en ik voelde het verlangen mijn hart te openen in de Biecht. Doe ontmoeting veranderde mijn leven! Ik ontdekte dat als we onze harten nederig en transparant openen, we de barmhartigheid van God heel concreet kunnen overwegen. Ik wist zeker dat God, in de persoon van die priester, al op me wachtte nog voor ik de beslissing had genomen die kerk binnen te gaan. We blijven zoeken naar God, maar God is ons voor, altijd naar ons op zoek, en Hij vindt ons als eerste. Misschien is er iemand van jullie die iets op zijn hart heeft. Je denkt: Ik heb dit of dat gedaan... Wees niet bang! God wacht op je! God is een Vader en Hij wacht altijd op ons! Het is zoiets moois om de barmhartige omhelzing van de Vader in het Sacrament van verzoening te ervaren, te ontdekken dat de biechtstoel een plaats van barmhartigheid is, en onszelf te laten raken door de barmhartige liefde van de Heer die ons altijd vergeeft!

Jij, beste jonge man, beste jonge vrouw, heb je ooit de blik van eeuwigdurende liefde op je gevoelt, een blik die voorbij onze zonden, beperkingen en falen kijkt, en vertrouwen in je blijft houden en je leven met hoop blijft beschouwen? Besef je wel hoe kostbaar je bent voor God, die je alles uit liefde heeft gegeven? Sint-Paulus zegt ons: God echter bewijst zijn liefde voor ons juist hierdoor dat Christus voor ons is gestorven toen wij nog zondaars waren” (Rom. 5, 8) [b:Rom. 5, 8]. Begrijpen we de kracht van deze woorden werkelijk?

Ik weet hoeveel het WJD-kruis voor ieder van jullie betekent. Het was een geschenk van de heilige Johannes Paulus II en is bij jullie geweest op al jullie Wereldontmoetingen sinds 1984 [d:64]. Zoveel verandering en ware bekeringen hebben plaatsgevonden in de leven van jonge mensen die dit eenvoudige kale kruis zijn tegen gekomen! Misschien hebben jullie jezelf de vraag gesteld: wat is de oorsprong van de buitengewone kracht van het kruis? Dit is het antwoord: het kruis is het meest sprekende teken van Gods barmhartigheid! Het zegt ons dat de maat van Gods liefde voor de mensheid, liefhebben zonder maat is! Door het kruis raken we Gods barmhartigheid en worden wij door de barmhartigheid geraakt! Hier wil ik het verhaal van de twee dieven die naast Jezus werden gekruisigd noemen. Eén van hen is arrogant en geeft niet toe dat hij een zondaar is. Hij bespot de Heer. De andere erkent dat hij verkeerd heeft gedaan; hij richt zich tot de Heer en zegt: “Jezus, vergeet mij niet wanneer U in uw koninkrijk komt”. Jezus kijkt hem met oneindige barmhartigheid aan en antwoordt: “Vandaag nog zul je bij Mij zijn in het paradijs”. (Lc. 23, 32.39-43) [[b:Lc. 23, 32.39-43]] Met welke van de twee identificeren we ons? Met de arrogante die zijn eigen fouten niet erkent? Of met de ander, die accepteert dat hij de goddelijke barmhartigheid nodig heeft en er met heel zijn hart om smeekt? In de Heer, die Zijn leven voor ons gaf op het kruis, zullen we altijd die onvoorwaardelijke liefde vinden die onze levens als iets goeds ziet en ons steeds de kans geeft om opnieuw te beginnen

De geweldige vreugde instrumenten van Gods barmhartigheid te zijn
Het Woord van God leert ons: “Het is zaliger te geven dan te ontvangen” (Hand. 20, 35) [b:Hand. 20, 35]. Daarom verklaart de vijfde zaligspreking dat de barmhartigen gelukkig zijn. We weten dat God eerst van ons heeft gehouden. Maar we zullen alleen werkelijk zalig en gelukkig zijn als we binnen gaan in de goddelijke “logica” van geven en genadige liefde, als we ontdekken dat God grenzeloos van ons heeft gehouden om ons in staat te stellen lief te hebben zoals Hij, zonder maat. De heilige Johannes zegt: “Geliefden, laten wij elkaar liefhebben, want de liefde komt van God. Iedereen die liefheeft is uit God geboren, en kent God. De mens zonder liefde kent God niet, want God is liefde…Hierin bestaat de liefde: niet wij hebben God liefgehad, maar Hij heeft ons liefgehad, en Hij heeft zijn Zoon gezonden om onze zonden uit te wissen. Geliefden, als God ons zo heeft liefgehad, moeten ook wij elkaar liefhebben” (1 Joh. 4, 7-11) [b:1 Joh. 4, 7-11].

Na deze zeer korte samenvatting van hoe de Heer ons Zijn barmhartigheid schenkt, zou ik jullie een aantal suggesties willen geven over hoe we instrumenten van deze barmhartigheid voor andere kunnen zijn.

Ik denk aan het voorbeeld van de zalige Pier Giorgio Frassati. Hij zei: “Jezus bezoekt mij iedere morgen in de Heilige Communie, en ik doe mijn tegenbezoek op de karige manier die ik ken, door de armen te bezoeken”. Pier Giorgio was een jonge man die begreep wat het betekent om een barmhartig hart te hebben dat reageert op degenen in de grootste nood. Hij gaf hen veel meer dan materiële goederen. Hij gaf zichzelf door zijn tijd, zijn woorden en zijn vermogen om te luisteren te geven. Hij diende de armen in alle stilte en bescheidenheid. Hij deed werkelijk wat het Evangelie ons vertelt: “Maar als jij barmhartig bent, laat dan je linkerhand niet weten wat je rechter doet, opdat je barmhartigheid in het verborgene gebeurt” (Mt. 6, 3-4) [b:Mt. 6, 3-4]. Stel je voor: op de dag voor zijn dood, toen hij ernstig ziek was, gaf hij aanwijzingen hoe zijn vrienden in nood geholpen moesten worden. Bij zijn begrafenis waren zijn familie en vrienden verbaasd over de aanwezigheid van zoveel arme mensen die zij niet kenden. Zij waren bevriend geweest en geholpen door de jonge Pier Giorgio.

Ik verbind de zaligsprekingen altijd graag aan Mattheus 25, waar Jezus ons de werken van barmhartigheid presenteert en zegt dat wij erover geoordeeld zullen worden. Ik vraag jullie daarom de lichamelijke werken van barmhartigheid te herontdekken: de hongerigen voeden, de dorstigen te drinken te geven, de naakten kleden, de vreemdeling herbergen, de zieken verzorgen, de gevangenen bezoeken en de doden begraven. Ook moeten we geestelijke werken van barmhartgiheid niet over het hoofd zien: de twijfelenden raad geven, de onwetenden onderwijzen, de zondaars vermanen, de bedroefden troosten, beledigingen vergeven, lastige mensen verdragen en tot God bidden voor de levenden en de doden. Zoals je ziet bestaat barmhartigheid niet alleen uit een “goed persoon” zijn, noch is het slechts sentimentaliteit. Het is de maat van onze authenticiteit als leerlingen van Jezus, en van onze geloofwaardigheid als christenen in de moderne wereld.

Wil je dat ik wat specifieker ben, dan stel ik voor dat je voor de eerste zeven maanden van 2016 elke maand een lichamelijk en geestelijk werk van barmhartigheid kiest om uit te voeren. Haal inspiratie uit het gebed van de heilige Faustina, een nederige apostel van de Goddelijke Barmhartigheid in onze tijd:

“Help mij, O Heer,

…dat mijn ogen barmhartig mogen zijn, zodat ik nooit achterdochtig zal zijn of zal oordelen naar uiterlijkheden, maar steeds zal zoeken naar wat mooi is in de ziel van mijn naasten en hen tot hulp zal zijn;

…dat mijn oren barmhartig mogen zijn, zodat ik aandacht zal hebben voor de behoeften van mijn naasten, en niet onverschillig voor hun pijn en klachten;

…dat mijn tong barmhartig mag zijn, zodat ik nooit kwaad zal spreken over anderen, maar woorden van troost en vergeving voor ieder zal hebben;

…dat mijn handen barmhartig mogen zijn en vol goede daden;

…dat mijn voeten barmhartig mogen zijn, zodat ik mij zal haasten mijn naaste te helpen, ondanks mijn eigen vermoeidheid;

…dat mijn hart barmhartig mag zijn, zodat ik zelf zal delen in al het lijden van mijn naaste” De goddelijke barmhartigheid in mijn ziel. Dagboek [[6086|(163)]].

De boodschap van de Goddelijke Barmhartigheid is een heel specifiek levensplan omdat het om handelen gaat. Eén van de meest voor de hand liggende werken van barmhartigheid, en misschien de moeilijkste om uit te voeren, is degenen die ons beledigd of onrecht aangedaan hebben, of die wij als vijanden beschouwen, te vergeven. “Hoe moeilijk lijkt het zo vaak om te vergeven! En toch, de vergeving is het instrument dat in onze broze handen is gelegd om de vrede van het hart te bereiken. Wrok, woede, geweld en wraak laten varen is een noodzakelijke voorwaarde om gelukkig te leven”. Misericordiae Vultus [[5872|9]]

Ik ontmoet zoveel jongen mensen die zeggen dat ze het zat zijn dat deze wereld zo verdeeld is, met botsingen tussen aanhangers van verschillende facties en zoveel oorlogen, waarin soms religie wordt gebruikt om geweld te rechtvaardigen. We moeten de Heer vragen ons de genade te geven om barmhartig te zijn voor degenen die ons onrecht aandoen. Jezus bad aan het kruis voor degenen die Hem gekruisigd hadden: “Vader, vergeef het hun, wan ze weten niet wat ze doen” (Lc. 23, 34) [b:Lc. 23, 34]. Barmhartigheid is de enige manier om het kwaad te overwinnen. Rechtvaardigheid is nodig, heel erg zelfs, maar op zichzelf is het niet voldoende. Rechtvaardigheid en barmhartigheid horen samen te gaan. Hoe wens ik dat we samen een koor van gebed konden vormen, van gebed uit het diepste van ons hart, om de Heer te smeken barmhartig te zijn voor ons en de hele wereld!

Krakau verwacht ons!
Nog een paar maanden en dan ontmoeten we elkaar in Polen. Krakau, de stad van de heilige Johannes Paulus II en de heilige Faustina Kowalska, wacht op ons met open armen en harten. Ik geloof dat de Goddelijke Voorzienigheid ons naar de beslissing heeft geleid om het Jeugdjubeljaar in die stad, het thuis van die twee grote apostelen van de barmhartigheid in onze tijd, te vieren. Johannes Paulus II wist dat dit de tijd van barmhartigheid is. Aan het begin van zijn pontificaat schreef hij de encycliek Dives in Misericordia [755]. In het Heilig Jaar 2000 [d:17] verklaarde hij Zuster Faustina heilig en stelde het feest van de Goddelijke Barmhartigheid in, dat nu plaats vindt op de tweede zondag van Pasen. In 2002 huldigde hij persoonlijk het heiligdom van de Goddelijke Barmhartigheid in Krakau in en wijdde de wereld toe aan de Goddelijke Barmhartigheid, in het verlangen dat deze boodschap alle volkeren van de aarde zou bereiken en hun harten met hoop zou vullen. “Deze vonk moet aangestoken worden door de genade van God. Dit vuur van barmhartigheid moet aan de wereld worden doorgegeven. In de barmhartigheid van God zullen we vrede vinden en de mensheid vreugde!” Kerkwijding van het heiligdom van de Goddelijke Barmhartigheid [[2332]]

Beste jonge mensen, in het heiligdom in Krakau, dat is toegewijd aan de barmhartige Jezus, waar Hij is afgebeeld in het beeld dat door het volk van God vereerd wordt, wacht Jezus op jullie. Hij heeft vertrouwen in jullie en rekent op jullie! Hij heeft ieder van jullie zoveel te zeggen… Wees niet bang Hem in de ogen te kijken, vol oneindige liefde voor jullie. Stel jezelf open voor zijn barmhartige blik, zo bereid om al jullie zonden te vergeven. Een blik van Hem kan jullie leven veranderen en de wonden in jullie ziel genezen. Zijn ogen kunnen de dorst lessen die diep in jullie harten ligt, een dorst naar liefde, naar vrede, naar vreugde en waar geluk. Kom tot Hem en weest niet bang! Kom tot Hem en zeg vanuit het diepste van jullie harten: “Jezus, ik vertrouw in U!” Laat jezelf raken door zijn onbegrensde barmhartigheid, zodat jullie op jullie beurt apostelen van barmhartigheid mogen worden door jullie handelen, woorden en gebeden in onze wereld, gewond door zelfzucht, haat en zoveel wanhoop.

Draag met jullie mee de vlam van de barmhartige liefde van Christus – zoals Sint Johannes Paulus II zei – overal in jullie dagelijks leven en naar de uiteinden van de aarde. In deze missie ben ik met jullie door mijn aanmoediging en gebed. Ik vertrouw jullie allen toe aan Maria, de Moeder van Barmhartigheid, op dit laatste stuk van de spirituele voorbereidingsreis naar de volgende WJD in Krakau. Ik zegen jullie allen vanuit mijn hart.

Uit het Vaticaan, 15 augustus 2015
Hoogfeest van Tenhemelopneming van de Heilige Maagd Maria