Het gezin - 16. De verloving

Dierbare broeders en zusters, goeie dag!

Onze catecheses over het gezin [d:413] vervolgend, zou ik vandaag over de verloving willen spreken. Verloving heeft te maken met vertrouwen, vertrouwelijkheid, betrouwbaarheid (in het Italiaans spreekt dit reeds uit het woord zelf, “fidanzamento”). Vertrouwd zijn met de roeping die God geeft, omdat het huwelijk vooral de ontdekking is van een oproep van God. Het is zeker iets mooi dat jongeren vandaag op grond van wederzijdse liefde voor het huwelijk kunnen kiezen. Maar juist de vrijheid van deze band vereist een harmonie die zich van deze beslissing bewust is, niet alleen een gewone verstandhouding, aantrekkingskracht of het gevoel van een moment, van een korte tijd … ze vereist een op weg gaan.

Met andere woorden, de verloving is een tijd waarin twee personen geroepen zijn mooi aan de liefde te werken, een gezamenlijk en gedeeld werk, in de diepte. Zij ontdekken elkaar beetje bij beetje, dat wil zeggen dat de man de vrouw “leert kennen” door deze vrouw, zijn verloofde te leren kennen; en dat de vrouw de man “leert kennen” door deze man, haar verloofde te leren kennen. Onderschatten wij het belang van deze leerschool niet: het is een mooi engagement en de liefde zelf vraagt erom omdat het niet slechts onbezorgd geluk is, een fascinerende emotie … Het Bijbelverhaal spreekt over heel de schepping als over een mooi werk van Gods liefde; het boek Genesis zegt: “God bezag alles wat Hij gemaakt had, en Hij zag dat het heel goed was” (Gen. 1, 31) [b:Gen. 1, 31]. Pas op het einde “rustte” Hij. Uit dit beeld begrijpen wij dat Gods liefde die aan de oorsprong van de wereld ligt, geen geïmproviseerde beslissing was. Nee! Het was een mooi werk. Gods liefde heeft de concrete voorwaarden geschapen voor een onherroepelijke, stevige verbintenis, bestemd om te blijven duren.

De liefdesverbintenis tussen man en vrouw, een verbintenis voor het leven, wordt niet geïmproviseerd, wordt niet van de ene dag op de andere gemaakt. Een express huwelijk bestaat niet: aan liefde moet gewerkt worden, men moet op weg gaan. De liefdesverbintenis tussen man en vrouw leert men en verfijnt zich. Ik veroorloof mij te zeggen dat het een artisanale verbintenis is. Van twee levens één enkel leven maken, is ook bijna een wonder, een wonder van vrijheid en hart, toevertrouwd aan het geloof. Misschien zullen wij ons op dit punt meer moeten inzetten omdat onze “sentimentele coördinaten” een beetje gedesoriënteerd zijn. Wie alles onmiddellijk wil, bezwijkt dan ook op heel de lijn – onmiddellijk – bij de eerste moeilijkheid (of eerste gelegenheid). Er is geen hoop op vertrouwen en geen trouw in de zelfgave als de overheersende gewoonte erin bestaat, liefde te consumeren als een bestanddeel van het psychisch en fysisch welzijn. Dat is geen liefde! De verloving stelt de wil in het licht om iets te behoeden dat nooit zal gekocht of verkocht, verraden of verwaarloosd worden, hoe aanlokkelijk het aanbod ook mag zijn. Ook God, wanneer Hij over het verbond met Zijn volk spreekt, doet dat soms met woorden die naar een verloving verwijzen. Wanneer Hij in het boek Jeremia spreekt over het volk dat zich van Hem verwijderd heeft, herinnert Hij eraan dat het de “verloofde” van God was en zegt: “Ik denk terug aan de trouw van uw jeugd, aan de liefde van uw bruidstijd” (Jer. 2, 2) [b:Jer. 2, 2]. God heeft de weg van de verloving afgelegd en vervolgens doet Hij ook een belofte: wij hebben het gehoord bij de aanvang van de audiëntie, in het boek Hosea: “Ik neem u als mijn bruid, voor altijd, als mijn bruid, in recht en gerechtigheid, in goedheid en erbarming, als mijn bruid, in onverbrekelijke trouw: dan zult gij Jahwe leren kennen” ; (Jer. 2, 21-22) [b:Jer. 2, 21-22]. Het is een lange weg, deze weg van de verloving die de Heer met Zijn volk gaat. Op het einde huwt God Zijn volk in Jezus Christus: Hij huwt de Kerk, in Jezus. Het volk Gods is Jezus’ bruid. Maar welk een weg! U, Italianen, u heeft in uw literatuur een meesterwerk over de verloving. N.v.d.r.: van Manzoni N.v.d.r.: van Manzoni Het is nodig dat jongeren het kennen, dat zij het lezen: het is een meesterwerk waarin de geschiedenis verteld wordt van verloofden die veel leed gekend hebben, die een weg gegaan zijn met talloze moeilijkheden tot ze het einde bereiken, het huwelijk. Laat dit meesterwerk over de verloving, dat de Italiaanse literatuur u juist aanbiedt, niet terzijde liggen. Begin eraan, lees het en u zal de schoonheid, het lijden maar ook de trouw van verloofden zien.

In haar wijsheid bewaart de Kerk het onderscheid tussen verloofd en gehuwd zijn – ze zijn niet hetzelfde – juist met het oog op de verfijndheid en diepgang van wat wij hier onderzoeken. Zie erop toe deze wijze les niet lichtvaardig te minachten, zij wordt gevoed door de ervaring van echtelijke liefde, op een gelukkig makende manier beleefd. De sterke symbolen van het lichaam bezitten de sleutels van de ziel: wij kunnen met de banden van het vlees niet lichtvaardig omgaan zonder blijvende wonden te veroorzaken in de geest (1 Kor. 6, 15-20) [b:1 Kor. 6, 15-20].

Zeker, de huidige cultuur en samenleving zijn eerder onverschillig geworden voor de verfijndheid en ernst van deze fase. Anderzijds kan niet gezegd worden dat zij mild zijn voor jongeren die de ernstige bedoeling hebben een gezin te stichten en kinderen op de wereld te zetten! In tegendeel, dikwijls leggen zij duizend mentale en praktische hindernissen in de weg. De verloving is een levensweg die moet rijpen als vruchten, zij is een weg van volwassenwording in de liefde, tot het ogenblik dat dit uitloopt op een huwelijk.

Cursussen in voorbereiding op het huwelijk geven een eigen uitdrukking aan deze voorbereiding. Wij zien vele koppels die misschien tegen hun zin naar deze cursus komen. “Die priesters die ons vorming laten volgen! Waarom toch? Wij weten het wel!” … en zij komen tegen hun zin. Doch nadien, zijn zij tevreden en dankbaar omdat zij daar gelegenheid gevonden hebben – dikwijls de enige! – om in niet banale termen over hun ervaring na te denken. Ja, veel koppels zijn lange tijd samen, misschien ook intiem, soms wonen zij samen, maar kennen elkaar niet echt. Dat lijkt vreemd, maar de ervaring bewijst het. Daarom dient de verlovingstijd geherwaardeerd te worden als een tijd van wederzijdse kennismaking en het samen delen van een plan. De voorbereiding op het huwelijk moet in dat perspectief georganiseerd worden, steunend op het eenvoudige maar intense getuigenis van christelijke echtparen. Wijzend op de essentie: de Bijbel, die samen, bewust moet herontdekt worden; gebed, in zijn liturgische dimensie maar ook als “thuisgebed” om in het gezin te doen; de Sacramenten, het sacramentele leven, de Biecht … waardoor de Heer bij de verloofden komt wonen en hen erop voorbereidt elkaar werkelijk “met de genade van Christus” te aanvaarden; broederlijkheid met de armen, met mensen in nood, die ons aansporen tot soberheid en delen. Verloofden die zich daarvoor inzetten, groeien allebei en dat alles leidt naar een mooie huwelijksviering, anders, niet werelds, maar christelijk! Denken wij aan Gods woorden toen Hij tot Zijn volk sprak als een verloofde tot zijn verloofde: “Ik neem u als mijn bruid, voor altijd, als mijn bruid, in recht en gerechtigheid, in goedheid en erbarming, als mijn bruid, in onverbrekelijke trouw: dan zult gij Jahwe leren kennen” (Hos. 2, 21-22) [b:Hos. 2, 21-22]. Mogen alle verloofden daaraan denken en tot elkaar zeggen: “ik zal u tot mijn bruid maken, ik zal u tot mijn bruidegom maken”. Dat ogenblik afwachten; het is een ogenblik, het is een weg die langzaam vooruitgaat, maar een weg van volwassenwording. De fases van deze weg mogen niet verbrand worden. Zo heeft rijping plaats, stap voor stap.

De verlovingstijd kan werkelijk een initiatietijd worden; waarop? op de verrassing! Op de verrassing van de geestelijke gaven waarmee de Heer, door de Kerk, de horizont verrijkt van het nieuwe gezin dat zich klaar maakt om in Zijn zegen te leven. Bidden opdat het gezin deze voorbereidingsweg zou gaan; bidden voor de verloofden. Bidden wij allen samen tot de Maagd Maria een “wees gegroet” voor alle verloofden, opdat zij de schoonheid zouden begrijpen van deze weg naar het huwelijk.

{Allen bidden het “Wees gegroet …”}.

En tot de verloofden hier op het plein: “goede verlovingsweg!”.