Het gezin - 3bis. Vader (II)

Dierbare broeders en zusters, goeie dag!

Vandaag zou ik het tweede deel van onze overweging willen aansnijden van de vaderfiguur in het gezin. Vorige keer [5798] heb ik gesproken over het gevaar van vaders die afwezig zijn; vandaag wil ik eerder het positieve aspect bekijken. De heilige Jozef is zelf bekoord geweest om Maria achter te laten toen hij ontdekte dat Zij zwanger was; maar de engel van de Heer trad op om hem Gods plan en zijn zending als voedstervader bekend te maken. En Jozef, als rechtvaardige “nam zijn vrouw tot zich” (Mt. 1, 24) [b:Mt. 1, 24] en werd de vader van het gezin van Nazareth.

Alle gezinnen hebben een vader nodig. Vandaag staan we stil bij de waarde van zijn rol en ik zou willen uitgaan van enkele uitspraken in het boek der Spreuken, woorden die een vader tot zijn zoon richt en hij zegt het volgende: “Mijn zoon, als uw hart wijs is, dan is ook mijn hart verheugd en mijn nieren jubelen, als uw lippen spreken wat recht is” (Spr. 23, 15-16) [b:Spr. 23, 15-16]. Men zou de fierheid en emotie van een vader niet beter kunnen verwoorden, die ziet dat hij zijn zoon heeft doorgegeven wat in het leven werkelijk telt, namelijk een wijs hart. Deze vader zegt niet: “ik ben fier op u omdat ge helemaal bent gelijk ik, omdat ge herhaalt wat ik zeg en doe”. Nee, hij zegt iets veel belangrijker dat wij zo zouden kunnen interpreteren: “ik zal gelukkig zijn telkens ik u wijs zie handelen en ik zal ontroerd zijn telkens ik u oprecht hoor spreken. Dat is wat ik u heb willen nalaten, zodat het iets wordt dat u eigen is: de bekwaamheid om wijs en oprecht te voelen en te handelen, te spreken en te oordelen. En opdat ge zo zou zijn, heb ik u dingen geleerd die ge niet kende, heb ik uw fouten verbeterd die ge niet zag. Ik heb u mijn diepe en tegelijk discrete genegenheid laten voelen, die ge misschien niet ten volle hebt erkend toen ge jong en onzeker was. Ik heb u een getuigenis gegeven van strengheid en beslistheid dat ge misschien niet begrepen hebt toen ge alleen verstandhouding en bescherming gewild had. Ik heb mij als eerste door de wijsheid des harten op de proef moeten laten stellen en ik heb moeten waken over overdreven gevoelens en wrevel door het gewicht te dragen van onvermijdelijk onbegrip en de juiste woorden te vinden om mij verstaanbaar te maken. Nu ik zie dat gij zo probeert te zijn met uw kinderen en met iedereen, ben ik ontroerd, vervolgt de vader. Ik ben gelukkig uw vader te zijn”. Dat is wat een wijze, een rijpe vader zegt.

Een vader weet goed wat het kost om zo een erfenis door te geven: welk een nabijheid, welke zachtmoedigheid en welke beslistheid. Maar welke troost en welke beloning krijgt hij wanneer zijn kinderen deze erfenis eer aan doen! Het is een vreugde die alle inspanningen compenseert, die alle onbegrip overstijgt en alle kwetsuren geneest.

De eerste noodzaak is dus precies deze: dat de vader in zijn gezin aanwezig is. Dat hij bij zijn vrouw is om alles te delen, vreugde en verdriet, inspanningen en hoop. En dicht bij zijn kinderen wanneer zij opgroeien: wanneer zij spelen en zich inzetten, wanneer zij onbezorgd zijn en beangstigd, wanneer zij zich uitdrukken en zwijgzaam zijn, wanneer zij durven en bang zijn, wanneer zij een verkeerde stap gezet hebben en hun weg terug vinden; een aanwezige vader, altijd. Aanwezig zijn wil niet zeggen controleren! Want vaders die te veel controleren, vernietigen hun kinderen, zij laten hen niet groot worden.

Het Evangelie spreekt ons over de voorbeeldigheid van onze Vader in de Hemel, de Enige, zegt Jezus, die werkelijk “goede Vader” kan genoemd worden. (Mt. 10, 18) [[b:Mt. 10, 18]] Iedereen kent deze buitengewone parabel van de “verloren zoon”, of beter van de “barmhartige vader”, in het Lucasevangelie. (Lc. 15, 11-32) [[b:Lc. 15, 11-32]] Welke waardigheid en tederheid in het wachten van deze vader aan de deur van zijn huis tot zijn zoon terugkomt! Vaders moeten geduldig zijn. Zo dikwijls is er niets anders te doen dan wachten; bidden en wachten met geduld, zachtmoedigheid, groothartigheid, barmhartigheid.

Een goede vader kan wachten en vergeven, uit het diepst van zijn hart. Zeker, hij kan ook met beslistheid corrigeren: hij is geen zwakke vader, toegevend, sentimenteel. Een vader die kan corrigeren zonder te vernederen is dezelfde als degene die kan beschermen zonder zich te ontzien. Eens hoorde ik in een bijeenkomst over het huwelijk een papa zeggen: “soms moet ik mijn kinderen een beetje slaan … maar nooit in het gezicht om ze niet te vernederen”. Hoe mooi is dat! Hij heeft zin voor waardigheid. Hij moet straffen, hij doet het op de juiste manier en hij maakt vooruitgang.

Als iemand dus het gebed van het Onze Vader, dat Jezus leerde, diep kan uitleggen, dan is het precies degene die het vaderschap als eerste beleeft. Zonder de genade van onze Vader in de Hemel, verliezen vaders de moed en geven zij het op. Maar kinderen hebben het nodig een vader te vinden die hen opwacht wanneer zij van hun fouten terugkomen. Zij zullen alles doen om het niet toe te geven, om het niet te tonen, maar zij hebben het nodig; en dat ze hem niet vinden, maakt wonden in hen die moeilijk genezen.

Onze moeder de Kerk engageert zich uit alle kracht om een goede en edelmoedige aanwezigheid van de vader in het gezin te steunen omdat hij voor de volgende generaties, een onvervangbare behoeder en bemiddelaar is van geloof in goedheid, geloof in rechtvaardigheid en in de bescherming van God, zoals de heilige Jozef.