De Wijzen, voorbeeld van de bekering van macht naar liefde

Dit Kind, in Bethlehem uit de Maagd Maria geboren, is niet alleen voor het volk van Israël gekomen, vertegenwoordigd door de herders van Bethlehem, maar ook voor heel de mensheid, vandaag vertegenwoordigd door de Wijzen uit het Oosten. En het is precies over de Wijzen en hun weg op zoek naar de Messias, dat de Kerk ons vandaag uitnodigt te mediteren en te bidden.

Deze Wijzen uit het Oosten zijn de eersten van die grote stoet waarover de profeet Jesaja ons in de eerste lezing gesproken heeft (Jes. 60, 1-6) [[b:Jes. 60, 1-6]]: een stoet die sindsdien niet ophoudt, die in alle tijden de boodschap van de ster erkent en het Kind vindt dat ons Gods tederheid toont. Er zijn altijd nieuwe personen die door het licht van de ster verlicht worden, de weg vinden en tot Hem komen.

De Wijzen waren volgens de traditie wijze mannen: zij bestudeerden de sterren, onderzochten de hemel, in een culturele context en overtuigingen die aan de sterren betekenissen en invloeden toekenden aangaande menselijke gebeurtenissen. De Wijzen vertegenwoordigen mannen en vrouwen op zoek naar God in de godsdiensten en filosofieën van de hele wereld: een zoektocht die nooit een einde zal nemen. Mannen en vrouwen op zoek.

De Wijzen tonen ons de weg die wij in ons leven moeten gaan. Zij zochten het ware Licht: "Lumen requirunt lumine", zegt een hymne in de liturgie van Epifanie, verwijzend naar de ervaring van de Wijzen; "Lumen requirunt lumine". Door een licht te volgen, zochten zij het licht. Zij gingen op zoek naar God. Na het teken van de ster gezien te hebben, hebben zij het geïnterpreteerd en zijn op weg gegaan, zij hebben een lange reis gemaakt.

Het is de Heilige Geest die hen geroepen heeft en ertoe gedreven zich op weg te begeven; en op deze weg zal ook hun persoonlijke ontmoeting met de ware God plaatsvinden.

Op hun weg ontmoeten de Wijzen veel moeilijkheden. Wanneer zij in Jeruzalem aankomen, gaan zij naar het paleis van de koning, omdat zij het voor vanzelfsprekend houden dat de nieuwe koning in het koninklijk paleis zou geboren zijn. Daar verliezen zij de ster uit het oog. Hoe dikwijls wordt de ster uit het oog verloren! En zij krijgen een bekoring, door de duivel daar veroorzaakt: het bedrog van Herodes. Koning Herodes toont interesse voor het Kind, niet om Het te aanbidden maar om Het uit de weg te ruimen. Herodes is de man van de macht, die in de andere alleen een rivaal ziet. En in de grond beschouwt hij ook God als een rivaal, zelfs de meest gevaarlijke. In het paleis beleven de Wijzen een moment van duisternis, van troosteloosheid, die zij slechts kunnen overwinnen dank zij de aanwijzingen van de Heilige Geest die spreekt door de profeten van de Heilige Schrift. Zij wijzen aan dat de Messias in Bethlehem, de Davidsstad, zal geboren worden.

Op dit punt gekomen, vervolgen zij hun weg en zien de ster opnieuw: de evangelist stelt vast dat zij “een overgrote vreugde” (Mt. 2, 10) [b:Mt. 2, 10], een ware troost ervaren. In Bethlehem aangekomen, vinden zij “het Kind met zijn moeder Maria” (Mt. 2, 11) [b:Mt. 2, 11]. Na de bekoring in Jeruzalem, wordt het voor hen de tweede, grote bekoring: deze kleinheid afwijzen. En integendeel: “op hun knieën neervallend betuigden zij het hun hulde”, bieden Het hun kostbare en symbolische gaven aan. Het is steeds de genade van de Heilige Geest die hen helpt: deze genade die hen, door de ster, had geroepen en op weg geleid, doet hen nu binnengaan in het mysterie. Deze ster die hun weg had begeleid, laat hen binnengaan in het mysterie. Geleid door de Heilige Geest, komen zij ertoe te erkennen dat Gods criteria heel anders zijn dan die der mensen, dat God zich niet in de macht van de wereld manifesteert, maar zich tot ons richt in de nederigheid van Zijn liefde. Gods liefde is groot, ja. Gods liefde is machtig, ja. Maar Gods liefde is nederig, zo nederig ! De Wijzen zijn aldus een voorbeeld van bekering tot het ware geloof omdat zij eerder geloven in Gods goedheid dan in de schijnbare pracht van de macht.

En dan kunnen wij ons afvragen: wat is dat mysterie waarin God zich verbergt? Waar kan ik het ontmoeten? Wij zien rondom ons oorlog, uitbuiting van kinderen, foltering, wapenhandel, mensenhandel … In al die realiteiten, in al die broeders en zusters, in de kleinsten die onder die situaties lijden, daar is Jezus. (Mt. 25, 40.45) [[b:Mt. 25, 40.45]] De kribbe biedt ons een andere weg dan die waarvan de moderne mentaliteit droomt: het is de weg van Gods verlaging, van de nederigheid van Gods liefde die zich verlaagt, die verdwijnt, Zijn verborgen heerlijkheid in de kribbe van Bethlehem, in het kruis op Calvarië, in de broeder en zuster die lijden.

De wijzen zijn het mysterie binnen gegaan. Zij zijn overgegaan van menselijke berekening naar het mysterie: dat was hun bekering. En de onze? Vragen wij de Heer dat Hij ons verleent dezelfde weg van bekering te gaan die de Wijzen gingen. Moge Hij ons verdedigen en bevrijden van bekoringen die de ster aan het oog onttrekken. Mogen wij steeds de onrust ervaren van de vraag: waar is de ster? Wanneer hebben wij haar – te midden van het bedrog van de wereld – uit het oog verloren? Leren wij op een steeds nieuwe manier Gods mysterie te erkennen, ergeren wij ons niet aan het “teken”, de aanwijzing, het teken door de engelen gegeven: “en dit zal voor u een teken zijn: gij zult het pasgeboren kind vinden, in doeken gewikkeld en liggend in een kribbe” (Lc. 2, 12) [b:Lc. 2, 12], en hebben wij de nederigheid aan de Moeder, onze Moeder, te vragen dat Zij ons het Kind toont. Hebben wij de moed ons van onze illusies, onze verwaandheid, ons “licht” te bevrijden, zoeken wij die moed in de nederigheid van het geloof en mogen wij het Licht, Lumen, ontmoeten, zoals de heilige Wijzen. Mogen wij in het mysterie binnengaan. Zo zij het.