De Paus benadrukt het pastorale karakter van zijn bezoek

Ik ben zeer gelukkig en diep ontroerd hier, in België, het pastorale bezoek te kunnen brengen, waarnaar ik erg verlangde, en waartoe ik sinds lang vriendelijk uitgenodigd werd. Ik was reeds verschillende keren te gast in dit dierbare land. Maar het is de eerste maal dat ik hier terugkom sinds de Voorzienigheid mij de zorg voor alle Kerken toevertrouwde. Bovendien is het, in deze moderne tijd, het eerste bezoek van een Paus in deze streek, die nauw verbonden is met de Apostolische Stoel. Ik dank U allen voor uw warm onthaal.

Ik richt me eerst tot Hunne Majesteiten, de Koning der Belgen en de Koningin. Sire, Mevrouw, U stond erop reeds bij deze eerste ontmoeting aanwezig te zijn. Ik groet in U de vorsten die België eren, U, nakomelingen van een koninklijke familie die sinds de oprichting van het Rijk één is met haar geschiedenis, U, die niet alleen door de Belgen maar ook door de andere volkeren unaniem geëerbiedigd en geacht wordt.
Bovendien weet ik dat U een overtuigde en actieve belangstelling toont voor het geestelijk welzijn van Uw landgenoten, evenals voor de ontplooiing van alles wat hun menselijkheid verrijkt. Ik betuig U mijn dankbaarheid voor de vriendelijke en hartelijke ontvangst hier in België. Aan Uw zijde groet ik de gouvernementele, provinciale en gemeentelijke autoriteiten die mij met sympathie ontvangen, en alle religieuze en burgerlijke persoonlijkheden die hier gekomen zijn om mij te ontmoeten. En in U groet ik geheel de Belgische natie die U vertegenwoordigt. In de loop van zijn bewogen geschiedenis heeft dit volk, met zijn diep ingeworteld geloof, zijn rijke cultuur, blijk gegeven van een sterke vrijheidsdrang. Iedereen kent het verfijnde en ontroerende karakter van zijn kunstwerken maar ook zijn ondernemingsgeest en economische vitaliteit; zijn streven naar een politiek evenwicht dat rekening houdt met de verschillende overtuigingen, taalkundige tradities en culturele verschillen; de banden die het gecreëerd heeft met grote landen in Afrika, waar het een diepe stempel nagelaten heeft, en, ik voeg daaraan toe: de geestelijke uitstraling van zijn talrijke missionarissen over heel de wereld. Vandaag heeft dit land een opvallende plaats ingenomen in het concert der naties en, in het bijzonder, in West Europa, omwille van het feit dat de Europese Instellingen er een belangrijk deel van hun gemeenschappelijke organen hebben gevestigd. De diplomatieke betrekkingen die België heeft aangeknoopt met de Heilige Stoel zijn zeer betekenisvol; zij gaan bijna onafgebroken terug tot 1832. Al deze positieve werkelijkheden heb ik in gedachten, op het ogenblik dat ik, in een symbolisch gebaar, deze aarde kus. Ik vergeet echter niet de tijdelijke of geestelijke problemen waarmee de burgers van dit land geconfronteerd worden, hun dagelijkse zorgen, hun zware inspanningen, hun beproevingen en hun beperkingen. Ik kom dit volk ontmoeten, het mijn achting en mijn genegenheid betuigen; en zopas kreeg ik een bewijs van zijn menselijkheid en van zijn geloof.

Nu ik mij in het bijzonder richt tot hen die het katholiek geloof delen, begroet ik uw geliefde Kardinaal Godfried DanneeIs, Aartsbisschop van Mechelen-Brussel en voorzitter van de Bisschoppenconferentie.
Samen met hem begroet ik de bisschoppen van Antwerpen, Brugge, Gent, Hasselt, Luik, Namen en Doornik; en ik vergeet zeker de bisschoppen-emeriti niet, onder wie ik op de eerste plaats Kardinaal Suenens wens te noemen. Ik dank hen van harte voor hun uitnodiging en voor de voorbereiding van dit bezoek, zowel in het hart van het christenvolk als op het organisatorische vlak.
Via u allen, geliefde broeders in het episcopaat, groet ik al uw diocesanen: priesters, religieuzen en leken, die ik zal ontmoeten tijdens de verschillende etappes van mijn reis. Over heel het land getuigen veel monumenten van uw geloofstradities, die zich over meer dan veertien eeuwen uitstrekken: kathedralen, collegiale kerken, kloosters, abdijkerken, begijnhoven en een grote verscheidenheid van andere kunstwerken.
Maar er zijn ook veel moderne en levende tekenen van uw geloof, zoals de katholieke organisaties waardoor het engagement van de christenen tot uitdrukking komt. Mijn bezoek heeft inderdaad voor alles een pastoraal karakter: het is het bezoek van de opvolger van Petrus aan de opvolgers van de andere Apostelen, het is het bezoek van de Bisschop van Rome aan de Bisschoppen van de afzonderlijke Kerken, waarvoor zij de volle verantwoordelijkheid dragen als dienaars van Christus. Voor ons katholieken, is de volle eenheid onder de kerkelijke gemeenschappen van fundamenteel belang: ze ligt vervat in de bedoeling van Christus, de stichter van de Kerk.
De universele Kerk is aanwezig in elke afzonderlijke Kerk, die in verbondenheid met haar Bisschop bidt, eucharistie viert, en getuigt van haar geloof en liefde. En onder alle afzonderlijke Kerken - die hun eigen tonaliteit moeten behouden binnen de veelvormige rijkdom van geheel het Lichaam, dat de Kerk is - bestaat er een essentiële eenheid van geloof en discipline, een solidariteit in de universele zending en banden van genegenheid en wederzijdse hulp. De Geest van Christus is het die de Kerk bezielt; Hij is de onzichtbare bron van haar eenheid. Van die eenheid is Petrus een blijvend principe en een zichtbaar fundament. Gij weet dit goed, geliefde katholieken van België, want doorheen uw geschiedenis hebt gij veel belang gehecht aan uw eenheid met de Bisschop van Rome en, door hem, met de wereldkerk. Deze eerste ontmoeting is niet de gelegenheid om alle ontroerende bewijzen van deze gehechtheid op te sommen. De Stoel van Rome blijft haar gedenken en ik ben gelukkig u vandaag plechtig te kunnen zeggen hoezeer hij haar op prijs stelt. Overigens dragen verschillende zonen van dit land belangrijke verantwoordelijkheden in de romeinse curie: Kardinaal Maximilien de Fürstenberg, Mgr. Jean Jérôme Hamer, Mgr. Jan Schotte. De gemeenschap tussen de Kerken krijgt een tastbare uitdrukking wanneer uw Bisschoppen naar Rome komen, of wanneer uzelf op bedevaart komt, "ad limina apostolorum". Maar volgens het gelukkig initiatief van mijn voorganger Paulus VI, is het ook goed dat de Bisschop van Rome ter plaatse komt, zoals de Apostel Paulus dit gaarne deed, om dààr te zijn waar zijn broeders en zusters werken en zwoegen voor het Evangelie; om hun geloof te bevestigen in trouw aan de grote Traditie; en om de toekomst met een hernieuwde hoop en een wereldwijde liefde tegemoet te gaan.

Uiteraard omvat dit bezoek ook massale bijeenkomsten die gericht zijn op het gemeenschappelijk gebed, zoveel mogelijk in de vorm van een eucharistieviering in het hart van uw grote steden. Aan allen die zich zouden verbazen over het indrukwekkend en openbaar karakter van deze massabijeenkomsten, zou ik gewoon willen zeggen dat het de plicht van de Herder is de gemeenschap die hem toevertrouwd werd samen te brengen, zoals de kudde waarover Jezus spreekt in het Evangelie. Het is normaal dat de gelovigen af en toe de gelegenheid krijgen om het geloof, dat hun ter harte gaat, openlijk te uiten en, ook al leven zij gewoonlijk ver van elkaar, om op die manier hun gevoel van eenheid te versterken. Wij doen dit met de grootste eerbied voor hen die ons geloof niet helemaal delen. Meer nog: wij willen op die manier bruggen van vriendschap naar hen toe bouwen, vooral naar de andere christenen, en wij zouden bij onze Heer Jezus Christus de liefde willen putten, welke wij dan naar onze medemensen willen uitdragen. Ik zal representatieve groepen uit de verschillende lagen van het Godsvolk ontmoeten: studenten en professoren, kunstenaars en arbeiders, leden van christelijke lekenverenigingen, volwassenen en jongeren, zieken, alsook mensen die verantwoordelijkheid dragen in de regering, de diplomatie en de Europese instellingen. Ik uit mijn oprechte spijt tegenover alle anderen die mij eveneens uitgenodigd hebben om hen bij zich te ontmoeten, en die daarop zeker ook recht hebben; maar een reeds zeer druk bezet programma van vijf dagen, vereist dat men zich beperkingen oplegt.

Ik sprak zopas over mijn katholieke broeders, maar mijn gedachten en mijn hart, ik herhaal het, gaan uit naar alle inwoners van dit land. Allen wens ik vrede toe. Allen die handelen volgens de oprechtheid van hun geweten, door zich te wijden aan hun gezin, aan hun naaste, aan hun land, aan de derde wereld, door de taken te vervullen die het algemeen welzijn vereist. Allen die proberen een meer humane wereld op te bouwen, in rechtvaardigheid, in waarheid en in vrede; allen die beproefd worden, betuig ik mijn eerbied, mijn achting en mijn aanmoediging. Ik hoop ook mijn steentje bij te dragen tot het werk dat u zo nauw aan het hart ligt, voor het welzijn van uw land en van de wereld.

Moge de Heer mijn pelgrimstocht op deze aarde zegenen!
Moge de Heer U vervullen met Zijn vrede en Zijn vreugde!