Quamvis Inquieti

Begroeting. Herinnering aan P. Wlodimir Ledóchowski
Beminde zonen! Het is wel een onrustige en moeilijke tijd, maar u heeft toch te Rome uw wettelijke vergadering, de algemene congregatie bijeengeroepen; en nu wijdt u zich eendrachtig en vol energie, rustig en met toeleg aan de belangen van uw orde, opdat zij door vereniging van krachten en versterking van tucht meer en meer Gods eer moge bevorderen en het welzijn van de Kerk moge dienen. Uw vergadering heeft al haar voornaamste vrucht voortgebracht; u heeft uw nieuwe generale overste gekozen, die wij hier voor ons mogen zien en hartelijk begroeten. Moge hij een waardig opvolger zijn van Wlodimir Ledóchowski, voor wie onze twee laatste voorgangers en wij zelf tijdens zijn leven hoge waardering hadden en wiens dood wij nu met u betreuren als een groot verlies. Hij heeft immers door godsvrucht, voorzichtigheid en andere deugden onder de generale oversten uitgeblonken. Deze uw algemene overste moge met dezelfde standvastigheid en wilskracht als hij het welzijn van de Sociëteit van Jezus behartigen en in haar nieuwe behoeften voorzien.

Gevolgen van de oorlog voor de Sociëteit
De pas geëindigde rampzalige oorlog heeft uw orde of ten minste vele van haar provincies en missies niet gespaard. Velen van uw ordeleden zijn in gevechten of door bommen gedood, velen werden onder de wapenen geroepen of tot zware arbeid veroordeeld; velen hebben als krijgsgevangenen koude, gebrek, folteringen, dwangarbeid en vooral de langdurige verveling en kwelling van de gevangenschap moeten doorstaan.

Veelzijdige werkzaamheid van de Sociëteit tijdens en na de oorlog
Maar uw moeder, de Sociëteit van Jezus, wier droefheid samengaat met vreugde, mag het terecht de psalmist nazeggen: "Wanneer zware zorgen mij innerlijk drukken, verkwikt uw vertroosting mijn ziel." (Ps. 94, 19) [b:Ps. 94, 19] Moet het niet als een bijzondere gunst en weldaad van God worden aangezien, dat zij ondanks de stormachtige tijden haar ledental nog ziet toegenomen en hun deugden door schitterende bewijzen gestaafd? Wij bewonderen met u het voorbeeld van evangelisch leven, waardoor uw leden uitblonken in hun omgang met soldaten en gevangenen; wij bewonderen het vindingrijke apostolaat in allerlei vormen, waardoor priesters en anderen uit uw rijen hun medesoldaten het heil van Christus, vrede en vreugde hebben gebracht. En wat te zeggen over de apostolische initiatieven, die uw leden hebben genomen, somtijds niet zonder levensgevaar, in streken door de overwinnen de legers bezet! Hun moed verdient de hoogste lof, maar evenzeer ook de krachtdadige liefde, door uw provincies, die minder van de oorlog hadden te lijden, bewezen ten voordele en ten nutte van hun broeders, die gedrukt gaan onder ellende en zorgen, die vaak het noodzakelijke missen en die bezig zijn de treurige verwoestingen te herstellen. Evenwel beperkt zich uw activiteit hiertoe niet. Na het einde van de oorlogsbrand heeft u, vertrouwend op Gods hulp, door grotere inspanning niet alleen in uw eigen noden voorzien en noviciaatshuizen en studiehuizen in de vroegere of in een nog betere staat herbouwd, maar u ook als om strijd gewijd aan het machtig werk van het herstel en de verbetering van de godsdienstige, zedelijke en sociale orde en getracht; zover het mogelijk was, de harten van de mensen, door haat verbitterd, milder te stemmen.

De treurige toestand van tegenwoordig op godsdienstig-zedelijk gebied
Beminde zonen, voor het ogenblik is niets zo hard en dringend nodig als aan het gezag van de godsdienst en aan de christelijke zeden de verschuldigde eerbied te hergeven en ze opnieuw sterk te maken. Helaas, wijd en zijd is men onverschillig voor de eeuwige goederen en in wat voor omstandigheden zijn we daardoor geraakt! In elk milieu worden mensen gevonden, die niets weten van het katholieke geloof, en zelfs niets van de eerste beginselen van de godsdienst; mensen, die misdaad en uitspatting niet ongeoorloofd achten, die zelfs de elementairste wetten van zedelijkheid en de eerste normen van rechtvaardigheid niet tellen. Er zijn waanzinnigen, die vol woede te keer gaan tegen al wat heilig is, en onverschilligen, die er achteloos langs heen gaan. In hele landen en staten wordt de maatschappelijke orde volkomen omvergeworpen. De tijden zijn slecht, omdat de mensen slecht zijn. De mensen moeten beter worden, willen de tijden beter worden.

De taak, waarvoor de Kerk zich geplaatst ziet
De Kerk voelt en ziet in, dat het voornamelijk haar taak is, die stortvloed van rampen tegen te houden, de zieke volkeren te genezen. En zij pakt dit werk ook aan, sterk in haar vertrouwen op Gods hulp en genade, Want ook op onze tijd is het woord van de Leraar der heidenen van toepassing: "Waar de zonde tot overvloed kwam, daar kwam de genade in rijke overvloed." (Rom. 5, 20) [b:Rom. 5, 20] Ook voor onze tijd straalt "de Zon van het heil" Brev. Rom., Tempore Quadrag.,.. Brev. Rom., Tempore Quadrag., Hymn. ad Laudes II, want Christus nodigt ook ons tot de apostolische arbeid uit met dat woord: "Slaat uw ogen op en kijkt naar de velden; ze staan reeds wit van de oogst." (Joh. 4, 35) [b:Joh. 4, 35] Dit woord van de goddelijke Verlosser geldt allereerst voor de missies en verschaft hun wonderbare troost. Maar het geldt ook voor de landen en volkeren, die vroeger geheel christelijk en katholiek waren; op vele plaatsen immers neemt de godsdienstijver van de gelovigen toe en wordt opnieuw tot vurigheid geprikkeld; op vele plaatsen richten de mensen oog en hart op de Kerk en van haar verwachten zij heil meer dan van wie ook; op vele plaatsen zijn er tallozen, die werkelijk "hongeren en dorsten naar de gerechtigheid" (Mt. 5, 6) [b:Mt. 5, 6] en branden van verlangen naar het licht en de genade van God.

Het aandeel van de Sociëteit
Dit is het grootse werk, dat de Kerk moet volbrengen! Om dit te bereiken vertrouwt zij ook op u, op uw vurig verlangen u te besteden, vooral op uw leven als kloosterling en op uw wetenschap. Zal onze verwachting ijdel zijn? Volstrekt niet. Wij weten door ondervinding, welk een stoere werklust u drijft en bezielt. Het gaat om de zaak van Jezus; en de Sociëteit van Jezus zal ten zeerste bijdragen om deze heilige overwinning te behalen en vele anderen haar voorbeeld doen volgen.

Het onderhouden van de constituties en gebruiken
U moet echter aan enkele voorwaarden voldoen, wil slagen, wat wij verwachten, en wilt u aan onze verwachting beantwoorden. Vóór alles moet u onwrikbaar trouw zijn aan uw constituties en al haar voorschriften. De vastgestelde gebruiken van uw orde kunnen als dat wenselijk schijnt hier en daar veranderd en aan de nieuwe tijdsomstandigheden aangepast worden; maar aan het voornaamste mag absoluut niet worden geraakt en dit moet altijd in stand blijven. Bijv. het derde proefjaar, dat andere kloosterinstellingen van u hebben overgenomen en waaraan het te danken is, dat de bron van het inwendig geestelijk leven bij u zo rijkelijk stroomt; uw gewoonten inzake meditatie en stilzwijgen en vooral de van ouds overgeleverde normen voor de vorming van de jonge leden moeten ongerept gehandhaafd blijven. Deze vorming, bij u in gebruik, is langdurig, maar daarom krachtig en doeltreffend. Gelijk zware eiken lange tijd nodig hebben om wortel te schieten, zo vraagt de vorming tot man Gods altijd lang geduld. Beteugelt dus de edelmoedige drang van de jonge leden, die hen te vroeg meesleept tot actie; al te vroege actie breekt meer af dan ze opbouwt en is zowel voor de arbeid als voor de apostolische arbeider zelf schadelijk.

De groei in deugd en zelfbeheersing
Wilt u moedige apostelen zijn, die naam waardig, tracht dan voortdurend, geheel en al gevormd door en doordrongen van de geest van de oefeningen van uw vader, de H. Ignatius vgl: n. 174bis [[[5263]]], solide bovennatuurlijke deugden te verkrijgen en met brandend geloof al uw talenten te besteden voor de dienst van Christus, onze Heer. Tracht op deze wijze, als levende ledematen van het mystieke Lichaam van Christus, de rijkdom van hemelse genaden in u te vermeerderen; onderdrukt uit liefde voor de goddelijke Verlosser de verkeerde eigenliefde, verloochent u zelf, vooral door het beo dwingen en regelen van uw hartstochten; door deze zelfbeheersing zult u geschikt en bekwaam worden tot het vervullen van alle bedieningen en tot het verduren van alle moeilijkheden.

Gehoorzaamheid in liefde
Zo bereikt u ook, dat de deugd van' gehoorzaamheid op onwankelbare grondslagen blijft gevestigd. Uw kenteken, uw roem en uw kracht is de gehoorzaamheid, die voornamelijk tot doel moet hebben, dat u echt soepel zijt naar de wenk van uw oversten, zonder klagen, zonder morren, zonder afkeurenswaardige kritiek, een kwaal van onze tijd, die de krachten verlamt en de apostolische initiatieven verzwakt en onvruchtbaar maakt. De lasten van strenge gehoorzaamheid zullen u licht vallen, als de liefde u drijft. Waar liefde is, daar is God zelf, want "God is liefde." (1 Joh. 4, 16) [b:1 Joh. 4, 16] Leve dus in u "de liefde, die voortspruit uit een rein hart,een goed geweten en een ongeveinsd geloof". (1 Tim. 1, 5) [b:1 Tim. 1, 5]

Het doceren van de hogere wetenschappen een taak van de Sociëteit
Het is uw plicht, in naam en metterdaad niet alleen ware kloosterlingen te zijn, maar ook mannen van grote wetenschap. U heeft als taak. in woord en geschrift de theologie, de H. Schrift, de overige kerkelijke wetenschappen alsook de wijsbegeerte te onderwijzen; dit is voor u een hoge eer, een verheven werk, maar ook rust op u vanwege de taak, die gij hebt aanvaard, een zware verantwoordelijkheid. Tot allen en eenieder, aan wie dit arbeidsveld is toevertrouwd, klinkt luide het woord van de Apostel: "Timoteus, bewaar het toevertrouwde pand; wend u af van de profane beuzelpraat, van de twistvragen der zogenaamde kennis." (1 Tim. 6, 20) [b:1 Tim. 6, 20]

Het volgen van St. Thomas en het kerkelijk leergezag
Om aan zo grote verwachting trouw te beantwoorden, moeten de leden van de Sociëteit van Jezus derhalve met alle zorg hun regels onderhouden, die hen opleggen om de leer van St. Thomas te volgen "als zijnde meer solied, veilig, beproefd en in overeenstemming met de constituties" nn. 315-318 [[5263]]; eveneens moeten zij met de onwrikbare standvastigheid, eigen aan uw orde, vasthouden aan het kerkelijk leergezag; zij moeten, om de eigen woorden van de heilige stichter van uw Sociëteit te gebruiken, "bereidwillig en vaardig in alles gehoorzamen aan de ware bruid van Christus onze Heer, onze heilige moeder, de hiërarchische Kerk" en "geloven, dat tussen Christus onze Heer, de Bruidegom, en de Kerk, Zijn bruid, dezelfde geest leeft, die ons bestuurt en leidt tot de zaligheid van onze zielen, omdat onze heilige moeder de Kerk geleid en bestuurd wordt door dezelfde geest en onze Heer, die de tien geboden uitvaardigde". Regulae ad sentiendum cum Eccl., 1: 13 [[2749]]

Aanpassing met behoud van het onveranderlijke. De "nieuwe theologie"
Moeten de leden heel bijzonder werk maken van het geloof, zij moeten ook een nauwkeurige en volmaakte wetenschap verwerven en, overeenkomstig de roemrijke traditie van hun instituut, de vooruitgang van de wetenschappen, voor zover en zoals hun dit mogelijk is, bij houden, in de overtuiging, dat zij langs deze weg, hoe moeilijk ook, zeer veel kunnen bijdragen tot meerdere eer van God en tot opbouw van de Kerk. Bovendien moeten zij in woord en geschrift zo spreken tot de mensen van hun tijd, dat men hen begrijpt en graag naar hen luistert. Daaruit volgt, dat zij bij het stellen en naar voren brengen van problemen, bij het ontwikkelen van de bewijsvoering en bij de keuze van hun uitdrukkingen hun woorden op verstandige wijze moeten aanpassen aan geest en smaak van hun tijd. Maar in dingen, die onveranderlijk zijn, brenge niemand verwarring of wijziging. Veel is er gesproken, maar zonder voldoende onderzoek, "over de nieuwe theologie"; deze zou mee moeten veranderen met al het andere, dat steeds verandert; zij zou altijd op weg moeten zijn zonder ooit tot haar doel te komen. Als men deze mening moet aanvaarden, wat wordt er dan van de altijd onveranderlijke katholieke dogma's, van de eenheid en de onwankelbaarheid van het geloof?

Studie van eigentijdse problemen. Waakzaamheid tegenover het nieuwe
Trouw dus aan de heilige plicht, de eeuwige Waarheid te eerbiedigen, moet u er tevens naar streven de problemen, die de tijd meebrengt, ijverig te onderzoeken en op te lossen, vooral als deze voor ontwikkelde gelovigen ernstige moeilijkheden kunnen opleveren; zelfs moet u de problemen zó toelichten, dat zij de moeilijkheid verandert in een hulpmiddel, waardoor u hun geloof bevestigt. Wanneer het evenwel gaat om nieuwe of vrije kwesties, moeten u de beginselen van de katholieke leer altijd helder voor de geest staan; wat in de theologie geheel nieuw klinkt, moet met waakzame voorzichtigheid worden gewogen; men moet onderscheid maken tussen wat zeker is en vaststaat, en wat berust op gissing of wat door een wankele en niet altijd prijzenswaardige methode ook in theologie en filosofie kan binnensluipen en doordringen; aan de dwalenden reike men de vriendenhand toe, maar aan de dwaling geen concessie.

Na deze aansporing, beminde zonen, geven wij u van harte de apostolische zegen en roepen wij vurig Gods hulp over u af, zonder welke wij niets en waarmee we alles kunnen, opdat u zich volgens oude trant, maar met nieuwe ijver geheel wijdt aan de heilige zaak van het Evangelie. Weest groots in het doen van wat groot is. "Neemt toe in genade en kennis van Jezus Christus, onze Heer en Verlosser; Hem zij de glorie, nu en tot de dag van de eeuwigheid. Amen." (2 Pt. 3, 18) [b:2 Pt. 3, 18]