Het kwaad door het goede overwinnen

Liturgieboekje (pdf)

Zeer vereerde heren kardinalen
Vereerde medebroeders in het bisschops- en priesterambt,
Zeer vereerde hoogwaardigheidsbekleders
Dierbare zusters en broeders

Ik dank u allen voor de deelname aan deze liturgie in het laatste uur van het jaar onzes Heren 2012. Dit “uur” heeft een heel eigen intensiteit en wordt als het ware tot een synthese van alle uren van het jaar dat nu afloopt. Ik groet allereerst met name die kardinalen, bisschoppen, priesters, religieuzen en gelovigen die het bisdom Rome vertegenwoordigen. Heel bijzonder begroet ik ook de hier aanwezige hoogwaardigheidsbekleders, te beginnen met de burgemeester van de stad en ik wil u danken dat u deze momenten van gebed en dank aan God met ons wilt delen.

Het “ Te Deum [663|610]”, dat wij voor de Heer zullen zingen vanavond en aan het einde van dit zonnejaar, is een hymne van dank die begint met de woorden: “U, God, loven wij, U, God, prijzen wij” en ze eindigt met het belijden van de hoop: “Op U, o Heer, heb ik mijn hoop gevestigd. In eeuwigheid zal ik niet beschaamd worden.” Hoe het voorbije jaar ook geweest mag zijn, gemakkelijk of zwaar, dor of rijk aan vruchten: wij danken God. Het Te Deum [663|610] bevat een diepe wijsheid en wel de wijsheid die ons doet zeggen dat het goede er is in de wereld, ondanks alles, en dat dit goede is voorbestemd om te overwinnen dank zij de genade van God, de God van Jezus Christus, geboren, gestorven en opgestaan. Toegegeven, het is soms zwaar, die diepe realiteit te verstaan, want het kwaad maakt veel meer lawaai dan het goede: een brute moord, wijdverspreid geweld, grove onrechtvaardigheden, dat alles vormt het nieuws. In tegenstelling daarmee blijven de gebaren van liefde en dienstbaarheid, de trouw en geduldig geleefde bekommernissen van alle dag in de schaduw, die komen niet voor in de berichtgeving. Alleen al daarom mogen we niet alleen op nieuwsberichten afgaan, als we het leven en de wereld willen begrijpen. We moeten in staat zijn om stil te zijn, in meditatie, in een rustige en wat langere reflectie; we moeten in staat zijn om pas op de plaats te maken om te denken. Op die manier kan onze geest helen van de onvermijdelijke verwondingen uit het dagelijkse leven en afdalen naar de diepere dingen waarin zich ons leven en de wereld afspelen, om te beschouwen met die wijsheid, die het toestaat om de dingen met nieuwe ogen te zien. Vooral in het onderzoeken van het geweten, waardoor God tot ons spreekt, leren we om het eigen handelen in het licht van de waarheid te zien, maar ook het slechte dat in ons is. Daarmee begint een weg van bekering, die ons wijzer, beter en meer in staat maakt om solidariteit en gemeenschap te leven en het kwaad door het goede te overwinnen. De Christen is een mens van hoop - ook en voor alles in het zicht van de duisternis die in de wereld is en die niet van het plan van God, maar van de verkeerde beslissingen van de mensen afhangt, - want de Christen weet, dat de kracht van het geloof bergen kan verzetten (Mt. 17, 20) [[b:Mt. 17, 20]]: De Heer kan ook de diepste duisternis verlichten.

Het Jaar van het Geloof [d:354], dat de Kerk nu viert, wil in het hart van iedere gelovige een groter bewustzijn wekken voor het feit dat de ontmoeting met Christus de bron van het echte leven en een draagkrachtige hoop is. Het geloof in Jezus staat een duurzame vernieuwing toe ten goede en geeft mogelijkheden om uit het drijfzand van de zonde te geraken en opnieuw te beginnen. In het vleesgeworden woord kunnen we telkens opnieuw het ware wezen van de mens herkennen, dat zich als ontvanger van de oneindige liefde van God toont, geroepen tot een persoonlijke gemeenschap met Hem. Deze waarheid, waarvoor Jezus naar ons toe is gekomen om die te onthullen, is de zekerheid die ons er toe brengt om het nu aanstaande nieuwe jaar met vertrouwen tegemoet te gaan.

De Kerk, die van haar Heer de opdracht tot verkondigen heeft gekregen, weet heel goed, dat de Blijde Boodschap voor alle mensen bestemd is en vooral voor de opgroeiende generaties, om hun dorst naar waarheid te lessen die iedereen in zijn hart draagt en die te vaak bedekt is door de vele dingen die ons in het leven bezig houden. Deze apostolische dienst is van des te groter belang, wanneer het geloof door culturele contexten dreigt te worden toegedekt die zich er tegen verzetten, dat het wortel schiet in de persoon en present is in de samenleving. Ook in de stad Rome moet het geloof steeds opnieuw op geloofwaardige wijze verkondigd worden. Aan de ene kant zijn het de toenemende aantallen andersgelovigen, de problemen van de parochies om jonge mensen te bereiken, en de verspreiding van een individualistische en in ethische vraagstukken relativistische levensstijl. Aan de andere kant is daar het zoeken van zo veel mensen naar zin en betekenis in hun bestaan en naar hoop die niet teleurstelt. Dat alles kan ons niet onberoerd en onverschillig laten. Zoals de apostel Paulus het zegt (Rom. 1, 14-15) [[b:Rom. 1, 14-15]] iedere gelovige van de gemeente moet zich als schuldenaar van het Evangelie voelen tegenover de naaste.!

Daarom betoont ons bisdom reeds sinds vele jaren de missionaire dimensie van de normale zielzorg, zodat alle gelovigen, - behouden door voor alles de zondagse Eucharistie, - leerlingen en geloofwaardige getuigen van Jezus Christus kunnen worden. Vooral de christelijke ouders zijn tot een dergelijk coherent leven van geloof geroepen, want zij zijn voor hun kinderen de eerste leraren van het geloof. De complexiteit van het leven in een grote stad als Rome en in een cultuur die zich tegenover het bezig zijn met God onverschillig toont, verplicht allen er toe, om de ouders bij deze opgave niet alleen te laten, maar ze juist in hun geestelijk leven te ondersteunen. In dit verband moedig ik allen aan die betrokken zijn bij het gezinspastoraal om de pastorale richtlijnen, die uit de recente diocesane vergadering zijn voortgekomen en die zich bezig houden met de doop en de periode na de doop, in praktijk te brengen. We hebben een onbaatzuchtige inzet nodig, om methoden te ontwikkelen voor een geestelijke vorming van ouders, zodat ze de vlam van het geloof na de doop levend kunnen houden. Deze methoden moeten concrete voorstellen bevatten, opdat vanaf een prille leeftijd het Evangelie van Jezus kan worden verkondigd. Het ontstaan van gezinsgroepen, waarbinnen het woord van God gehoord kan worden en ervaringen van een leven als Christen kunnen worden uitgewisseld, helpt en versterkt de betrokkenheid bij de christelijke gemeenschap en ook het groeien in vriendschap met de Heer. Het is ook belangrijk om relaties van hartelijke vriendschap met de gelovigen op te bouwen die, na de doop van hun kinderen en overweldigd door de belangrijke zaken in het dagelijkse leven, weinig interesse tonen voor het geloof. Op die manier kunnen ze de aandacht van de Kerk ervaren, die als een zorgzame moeder aan hun zijde wil staan en zo hun geestelijk leven wil bevorderen.

Om het Evangelie te kunnen verkondigen en om diegenen die Jezus nog niet kennen of die Hem hebben losgelaten, ertoe te bewegen door de poort van het geloof te gaan en in gemeenschap met God te leven, is het onontbeerlijk om zelf op een diepgaande manier vertrouwd te zijn met onze geloofsbelijdenis. De inspanningen om te komen tot een systematische vorming van pastorale medewerkers, zoals die sinds enige jaren in sommige delen van het bisdom Rome bestaan, zijn een waardevolle weg, waarvoor we ons ook in de toekomst moeten blijven inzetten, om gelovigen zo te vormen dat ze tot echo van het Evangelie worden in ieder huis en in iedere omgeving en ook in de ontmoetingscentra die al zoveel vruchten hebben voortgebracht. In dit opzicht zijn ook de “Dialogen in de Kathedraal”, die sinds enige jaren in de Basiliek van Sint-Jan van Lateranen plaatsvinden, een belangrijke gelegenheid om de stad te leren kennen en om met anderen - die zoeken naar God en de waarheid en naar antwoorden op de grote vragen van het leven, - in dialoog te komen.

Evengoed als in de voorbije eeuwen, is de Kerk van Rome ook vandaag geroepen om onvermoeibaar de rijkdom van de Blijde Boodschap van Jezus te verkondigen. En dat, naast het steunen van mensen die leven in armoede en afzondering en ook van gezinnen die in moeilijkheden zijn, vooral wanneer ze zieken en invalide mensen helpen. Ik vertrouw erop dat de verschillende instellingen voldoende inzet zullen tonen, zodat alle mensen dat krijgen wat ze voor een waardige manier van leven nodig hebben.

Dierbare vrienden, op deze laatste avond van het jaar en bij het begin van het nieuwe jaar, laat ons God loven! Wij tonen berouw "voor Hem die is, die was en die zijn zal" (Openb. 1, 8) [b:Openb. 1, 8] en vragen Hem om vergeving voor onze nalatigheid, en we danken Hem voor de talloze weldaden die wij van zijn goddelijke goedheid mochten ontvangen. Voor alles danken we voor de genade en de waarheid, die in Jezus Christus gekomen zijn. In Hem rust de volheid van de totale menselijke tijd. In Hem is de toekomst van ieder mens gelegen. In Hem wordt de hoop verwerkelijkt van de Kerk en van de Wereld.

Amen