De Heer uw God beminnen, dat betekent voor u leven en lengte van dagen (Dt. 30, 20)

Deze Boodschap van 8 september 2004 werd juist vrijgegeven op 27 januari 2005, de dag dat herdacht werd dat 60 jaar geleden het vernietigingskamp Auschwitz bevrijd werd. In de Boodschap wijst de Paus op het feit dat oudere mensen waardevol zijn voor de maatschappij en er geen andere benadering is dan die van begrip en hulp. (Red.)

Dierbare broeders en zusters! Elk jaar komt de Veertigdagentijd voor ons weer als een goede gelegenheid om ons intensiever tewijden aan het gebed en de boetedoening, om ons hart open te stellen voor wat God wil en daaraangehoor te geven. In de Veertigdagentijd volgen wij een spirituele weg die ons voorbereidt op deherbeleving van het grote mysterie van de dood en verrijzenis van Christus. Dat gebeurt in de eersteplaats door nog aandachtiger naar het Woord van God te luisteren en verdergaande ascese tebetrachten, want daardoor zijn wij in staat om meer hulp te bieden aan mensen in nood. Dit jaar, dierbare broeders en zusters, wilik uw aandacht vragen voor een themadat heel actueel is en goed geïllustreerdwordt door het volgende vers uit Deuteronomium:"De Heer uw God beminnen, dat betekent voor u leven en lengte vandagen". (Dt. 30, 20) [b:Dt. 30, 20]. Dat zijn de woorden dieMozes richt tot het volk, als hij hen uitnodigtom in te gaan op het Verbond metde Heer in het land Moab: "Dan zult umet uw nakomelingen het leven bezitten,door de Heer uw God te beminnen, naarHem te luisteren en aan Hem gehecht teblijven" (Dt. 30, 19-20) [b:Dt. 30, 19-20]. De trouw aan dit goddelijkeVerbond is voor Israël een garantievoor de toekomst: "Want daarvan hangt het af, of gij zult leven en of gij lang zult wonen op de grond, die Jahwe uw vaderen, aan Abraham,Isaak en Jakob, onder ede heeft toegezegd." (Dt. 30, 20) [b:Dt. 30, 20]. In Bijbelse termen is het bereikenvan hoge leeftijd een teken van de goedgunstigheidvan de Allerhoogste. Eenlang leven geldt dan ook als een bijzondergeschenk van God. Over dit thema wil ik u vragen na tedenken tijdens deze Veertigdagentijd, omzo beter inzicht te krijgen in de rol waartoeouderen in Kerk en samenleving geroepenzijn, en u daarmee in uw hart voorte bereiden op het warme onthaal dat eraltijd voor hen moet zijn. Dankzij de bijdragevan de wetenschap en geneeskunde,zien we in de huidige samenlevingeen toename van de menselijke levensduur en daarmee een toename van hetaantal ouderen. Dit vraagt om specifiekereaandacht voor de wereld van de zogenaamde'oude dag', om de mensen omwie het gaat te helpen om al hun mogelijkhedente benutten door hen ten dienstevan de gehele gemeenschap te stellen.De zorg voor de ouderen dient, zekerwanneer zij moeilijke momenten doormaken,een punt van grote aandacht te zijnvoor alle gelovigen, zeker in de kerkelijkegemeenschappen van westerse landen,waar het probleem zich met name voordoet.

Het menselijk leven is een kostbaargeschenk dat in ieder stadium liefde enbescherming verdient. Het gebod "U zultniet doden" eist van ons dat wij het menselijkleven te allen tijde respecteren enbevorderen, van het begin tot aan hetnatuurlijke einde. Het is een gebod datzelfs geldt als er sprake is van ziekte enwanneer iemand door fysieke zwakte beperktwordt in zijn vermogen om zelfstandigte leven. Als het ouder worden, metalles wat daar onvermijdelijk mee gepaardgaat, rustig wordt aanvaard in het lichtvan het geloof, kan het een heel waardevollekans worden om het mysterie vanhet kruis, dat het menselijk bestaan totalezin verleent, beter te begrijpen. In dit perspectief moeten ouderen begrepenen geholpen worden. Ik wil hiermijn waardering uitspreken voor mensendie zich inzetten om aan deze behoeftentegemoet te komen en ik roep ook anderemensen van goede wil op om de Veertigdagentijdaan te grijpen om zelf ook eenbijdrage te leveren. Dat zal veel ouderenhelpen om zichzelf niet te beschouwen alseen last op de schouders van de samenleving,en soms zelfs van hun eigen familie,terwijl ze leven in een toestand van eenzaamheid,die uitmondt in de verleidingom zich steeds verder te isoleren of steedsdieper in de put te raken. Het grote publiek moet leren beseffendat ouderen in alle omstandigheden eenuiterst waardevolle bron vormen. Daarommoet er ook meer gedaan worden op hetgebied van economische steun en initiatieventot wetgeving die ervoor zorgendat zij niet van het sociale leven wordenbuitengesloten. Het is al zo dat de samenlevingde afgelopen tien jaar alerter isgeworden op hun behoeften en binnen degeneeskunde zijn palliatieve behandelingsmethodenontwikkeld die, naast eenintegrale benadering van de zieke persoon,met name heilzaam zijn voor langdurigzieken.

De grotere hoeveelheid vrije tijd in ditstadium van het leven biedt ouderen degelegenheid om zich bezig te houden metde grote vragen die zij eerder misschienterzijde hadden geschoven vanwege anderezorgen die dringender waren of inelk geval prioriteit kregen. Het besef dichterbij het uiteindelijke doel te zijn, maaktdat ouderen zich richten op wat essentieelis en belang hechten aan de dingen dieondanks het verstrijken van de jarenovereind blijven. Juist omdat dat zo is, kunnen oudereneen functie hebben in de samenleving.Als het waar is dat de mens voortleeft ophet erfgoed van hen die hem zijn voorgegaanen dat zijn toekomst onherroepelijkwordt bepaald door de wijze waarop dewaarden van zijn volk aan hem zijn overgedragen,dan kan de wijsheid en ervaringvan de ouderen een licht zijn op zijnpad op weg naar een nog volkomenervorm van beschaving. Het is zo belangrijk om weer oog tekrijgen voor de manier waarop de verschillendegeneraties elkaar kunnen verrijken!In de Veertigdagentijd, waarin wij zo dringend worden opgeroepen tot bekeringen solidariteit, wordt dit jaar onzeaandacht gevraagd voor deze belangrijkethematiek die iedereen aangaat. Wat zouer gebeuren als het volk van God toegafaan de tegenwoordig schijnbaar heersendementaliteit die deze mensen, onzebroeders en zusters, bijna als nutteloosbeschouwt wanneer zij door de moeilijkhedenvan ouderdom of ziekte in hunvermogens worden beperkt? Hoe anderszou de maatschappij echter zijn wanneerzij, om te beginnen binnen de familie,probeert om zich altijd met een warm hartvoor deze mensen open te stellen.

Dierbare broeders en zusters, laten wij in deze Veertigdagentijd, geholpen door het Woord van God, bedenken hoe belangrijk het is dat iedere gemeenschap haar ouderen liefdevol en met begrip begeleidt. Bovendien moeten wij ons aanwennen om vol vertrouwen na te denken over het mysterie van de dood, zodat de definitieve ontmoeting met God plaatsvindt in een sfeer van innerlijke vrede, in het besef dat Hij die "mij weefde in de schoot mijner moeder. (Vgl. Ps. 139, 13; b) [[b:Ps. 139, 13]] en die ons heeft gemaakt als zijn beeld en op Hem gelijkend (Gen. 1, 26) [[b:Gen. 1, 26]], ons zal ontvangen.

Maria, onze gids op de reis door de Veertigdagentijd, leidt alle gelovigen, en met name de ouderen, tot een diepere kennis van de Christus die is gestorven en verrezen en die de uiteindelijke zin van ons bestaan is. Moge zij, de trouwe dienstmaagd van haar goddelijke Zoon, samen met de heilige Anna en Joachim, voor ieder van ons bidden "nu en in het uur van onze dood".

Mijn zegen voor u allen!

Vanuit het Vaticaan, 8 september 2004. Paus Johannes Paulus II